Уа аман-есенсіңдер ме әлде аршатсыңдар ма ғақлия мүккәмәл мүміндер!
Өткендегі айтқан СексАуылдың отаны, менің де Теріскей амигоның да тумаса да тұрған жері Созаққа барып қайттым. Таңғы алтыда Шымкентке түстік інім екеуміз пойыздан. Тұрмыз. Мазаламайық деп жора жолдастарға хабарласпағанбыз. Қайда барамыз… Не істейміз… Сонааадайда маңдайшасында «кафе» деген жазуы бар ғимарат тұр. Барсақ — ашық. Түнгі 12-де қуып шығатын Асцотононың кафелерін бір боқтап алдық… Екеуміз тойып тамақтанып алып бағасын сұрасаң мұндағы бір адамның тоймай тамақ ішетін тамағының бағасын сұрайд… Рәхәт. Қаланы аралауға кірістік. Әжептәуір шырайланыпты. Тал астына кезекке тұратын Асцотодай емес жан-жақтың бәрі тал, көк шөп, көлеңке. Такси ұстайсың да қаланың арғы басындағы әдрісті айтасың. -Қанша? — Бес жүз. — Үш жүз. — Кеттік. Рәхәт!! Сол күні түске таман — Созаққа тарттық. Рахат қо шіркееееен ауыл деген, айран, сүт, талдың астында жатеееееп ұйықтайсың… Қуанышымыз ұзаққа созылмады. Келгенімізден кейін 4-күні ағам "қонақ — үш күн қонақ, онан соң… қонақ емес" деді да, қолымызға шалғы берді, -Шөп орыңдар бар… Кеттік сомен… шөп ору, жинау, кесек жинау… уопшым қалған 5-күніміз ақсаусақ болып қалған бізге әжептәуір қиындықпен өтті. Күндізі әрине. Кешке ауылдың аңқылдаған жігіттері келіп тұрад. — Кеттік. Қайда деп сұрамайсың. Онсыз да белгілі. Анооооо бас жақтағы Сәлимәнің кафесі. Шымкенттік пибің ағыл-тегіл… Рәхәт … Жағдайы жақсы ауылдың. Уран шығаратын зауыттары бар ғой. 91-жылғы брәтішкә 60 000 айлықты менсінбей отыр. 120-150 болса дид. Бір жолдас бала отпускнойына 850 000 алыпты. Айлығымен қосып миллион. Рәхәт . Созақтан ары Мойынқұм мен Бетпақтың қосылар тұсында, Шу өзенінің аяғы Тасты деген ауыл бар. Тамалар жері. Онда да болдық. Жолай соғылған ғимараттар, кафелер, мектеп, Мешіттерді, Кесенелерді көріп көңілің кәдімгідей көтеріледі… Бері келе жатып Шымкентте жаттық 1-күн. Ескі қала үстіндегі паркті қатырып салып қойыпты. Жынды енД. Мұнда да сол арзаншылық. Шашлығың 150, пибің де 150 теңге… Рәхәт … Қимай-қимай қоштастым Шымкентіммен. Бұйырса айналып қазығымызды табармыз…
Осы жолғы демалысымның 3 күнін қиып Өзбекстанға барып қайттым.
Әкем екеуіміз 16 сәуір таңертең Шымкент қаласынан Жібек Жолы өту бекетіне (таксимен 1000 теңге) келдік. Шекарадан өтпей тұрып, ақшамызды айырбастадық (айырбастау бөліміндегілерден аздап консультация алып, бар жоғы 40 мың теңгені 19,2 курсымен 768 мың сумға айналдырдық).
Бірден айтайын суреттеріммен бөлісе алмаймын. Қуана-қуана бөлісер едім, бірқатар адам «планшетің жаман түсіреді» деп ерін шығарды, оның үстіне біраз суретті менің туиттерімнен көре аласыз. Сондықтан, бұл жолы мылжың жазбамен бер жақтан қайтпақпын.
Бісмілләсі былтыр Алматыда айтылған құрылтай биыл Арқа төрінде арқасын кең жайды. Назарбаев Университет іргесін қалағалы блогшылардың осынау шоғырын қарсы алуы алғашқы рет шығар. Әдеттегідей, еріктілердің бейресми/ресми басқосуына ұйытқы болғандар аз болмады. Біріге көтерген жүк жеңілдің кезекті жарасымды мысалы болды бұл.
Былтырғы алматылық мақсаттастарымыздың пәрменіне қарап, елордадағы біздің бастапқыда аздап шайлыққанымыз рас. Дәл сондай деңгейде үйлестірушілік болады ма,
Соңғы жылдары әлемде жетім балалардың саны артып отыр. БҰҰ-ның балалар қорының хабарлауынша, төрткүл дүниеде 100 миллион бала ата-анасының қамқорлығынан айырылған. Ал Қазақстанда ресми мәліметтер бойынша 75 мың жетім бар. Бар болғаны 16 миллион халқы бар еліміз үшін осыншама жетімек аз ба, көп пе?.. Жетімін жылатып, жесірін қаңғыртпаған ел едік.
Бүгінде жетім балалар мемлекет қамқорлығында. Шымкенттегі №3 балалар үйінің есігінен аттай бергенімде, екі бүлдіршіннің көздері жәутеңдеп, маған қиыла қарады. Олардың қорғансыз күйіне қарап қатты толқыдым.
Жақында, Шымкент соты 16 жастағы оқушы Динара Атажанованы 2011 жылы 21 қараша күні көлікпен қағып өлтірген полицейді ақтап шықты. Полиция майоры Асқар Құлбаев көлікті мас болып айдап, оқушыны жаяу жүргінші өтетін жерде 90 км/сағат жылдамдықпен келіп соғып, 60 метр жерге ұшып кеткен балаға қарамай өте шыққан болатын. Бұдан кейін ол оқиға орнынан ізін суытқысы келген, алайда оны жол-көлік оқиғасының куәгерлері ұстады. Бұл іс қазір қоғамның наразылығын туындатып үлгерді. Дегенмен, Шымкент қалалық мамандандырылған әкімшілік соты Асқар Көлбаевтің үстінен көрілген істі қарады. Анық болғандай, ол мас күйінде көлік жүргізген. Сот отырысы барысында ол кінәсін толық мойындады. Сондықтан оны екі жылға жүргізушілік куәлігінен айырылды.
Осыдан кейін полицейлердің мінсіз қызмет атқарып жүр дегеніне қалай сенесің? Әлде «бір қарын майды бір құмалақ шірітеді ме?»
Сайлау додасы кандидаттарды алды-артына қаратуға шамасын келтірмей жатыр.Тіпті, заңсыз әрекеттерге де жол беріп қоюда. Әупірімдеп, депутат болудың әлегі ғой, сол. Бұл жолғы сайлауда ОҚО-дан ұлты өзбек төрт үміткердің өкілетті биліктен дәмесі бар екен. Олардың кейбірі насихат жұмыстарын өзбек тілінде жүргізсе, ал кейбір кандидаттар үгіт материалдарын зират басына жапсырып кеткен. (Неткен сұмдық! Енді өлілердің дауыс беруі қалып еді). Осындай заңсыз әрекеттермен облыстық сайлау комиссиясы айналысуда.
Ал, шымкенттіктердің тапқырлығы да таңқалдырады. Олар сайлау қарсаңында өз кандидаттарына талап қойған. Диваев көшесінің тұрғындары өзін насихаттаған үміткерлердің плакаттарының қасына талабы бар үндеулер де жапсырып қойыпты. Олар өз көшесінде қордаланған мәселелерді тізбектеп, жазған. «Егер көшенің жолын кім жөндесе соған дауыс береміз»,- деген үндеу бүткіл аумаққа жапсырылыпты. Ал, тұрғындардың бұл үндеуіне кандаидаттардың қалай жауап берерін кім білсін? Әзірге жауап қатқан ешбірі жоқ.
Соңғы күндері Шымкентті үрей билеп алды. Көшеде де, көлікте де, тіпті магентте де сақтандыру туралы суық сөздер өріп жүр. Жұртты дүрліктіріп, шошындырған кім? Бұл шындық па? Адамдар бір-бірінен сұрап, үрейленеді. Тіпті, 15-25 жас аралығындағы ұл-қыздарды құрбандыққа шалу туралы үнпарақшалар таратылған деседі. Ал, жұмыстағы бір апайымыз шеткері шағынаудандардың бірінде бір қыздың басын кесіп тастап кетіпті деген әңгіме айтып келді. Құдай сақтай гөр деп жаға ұстадық шынында… Бірақ, кеше облыстық ІІД Баспасөз қызметі үнпарақшалар таратқан екі азамат ұсталды деген хабар таратты. Олардың бұндай іске қатысы жоқ дейді. Кім біледі, бірнәрсені жасырды ма? Ал, енді бірі бұл жағдай діни ахуалмен, кешегі сотты болған Исматулламен тікелей байланысты дейді. Егер оны босатпаса… деген әңгімелер бар… Білмедім, басым қатып кетті…
Құдай қаласа жігіттер өз істерін толықтай атқарса, жақында бір жақсы істің куәсі боласыздар! Бүгін тамаша бір кездесу болды Шымкент шахарында! Көптен көрмеген достарыммен бір ой тарқатып, сыр шертіп, алға жоспар құрдық. Кездесу туралы ҚАРАСАҚАЛ толықтай өзі жеке пост жазып өтер. Кездесуден бір суретті ұсынайын!
Мына бір постты жазуым жүдә қиын болып кетті, жексенбіден бері жазып тастай алмай жүрмін, жұмыспен қатты занит болып.
Өткен апта жол жүрумен өтті де кетті. Аптаның сейсенбі күні жолға шығып, сенбінің түскі уақытында үйге қайтып келдім. Осы уақытта көрші ауданымыз Сарыағаштан бастап, сонау Қарағандыға дейін жол жүріппін. Бұл жолсапарым басқаларынан – алғашқы рет пойызбен жол жүру, Қарағанды шәһәрында алғаш рет болып, сол қаланың керекшілері Абзал және Айсұлтан бобурлармен танысуыммен ерекшеленеді. Енді соны пернетақтамен тақылдатып жазып берейін.
Шешессс, Шымкент деген парақорлықтың шыққан отаны саналатын қала ТМД-дағы ең үздік қала атаныпты. Ол атақты да парамен алмағанына ешқандай гарантия жоқ пока. Қала дегеннен гөрі Қазақстандағы ең үлкен ауыл деген статусқа ие ойлы-қырлы кент ТМД-да ең үздік болса, басқа қалалардың мал күйде болғаны ма?!
Сіз Шымкенттің ТМД-дағы ең үздік қала болғанына сенесіз бе?
Биыл ойда жоқта Ыстықкөлге барып қайттым. Отпуск кезінде ғой, әрине.
Қоянның жадыраған жазы немен есте қалды десек, Алматыға қанша барып жүрсем де, күлкіңіз келетін шығар, “Көктөбесіне” бір де бір рет бармаған екем. Соның сәті түсіп, “Көктөбеге” бардым. Сосын ойда жоқта Ыстықкөлге үш күнге барып қайттым. Әрине, пысық подружкаларымның арқасында. Кейде подругаларыңның шустрый болғаны да пайдалы екен Бірақ, үйдегілерге айтпай кетіп, аздап сөгіс естідім.
Сосын, туған жерім дегендей Шымкентке тартып тұрдым. Барсам “ми қайнатар” ыстық. Қайбір күндері күннің ыстығын бәзбір білгіштер +48-ге дейін барды десіп шулап жүрді. +48-бе, +50-ме, бәрібір Астананың салқынына үйреніп қалған басым демігіп қала жаздадым. Күн деген шыжып тұр, көліктің терезесін ашып қалсаң самал соғудың орнына ыстық жел ұратынын қайтерсің. Шымкенттік болғанымызбен таудың саясында өсіп, қаланың ыстығынан аман қалып жүретінбіз. Ал жұмыс істеп жүрген жылдары ұзақты күн кабинеттен шықпай, қас қарайғанда бір-ақ шығатынбыз. Ол туралы айтар болсам ұзынсонар әңгіме болып кетеді. Сонымен, отпускі өтті де кетті. Астанаға келсем күн түнеріп тұр екен. Бірақ, соңғы күндері Астананың қабағы ашылып тұр. Тфә, тфә.
Айтпақшы, Ыстықкөл туралы бұрын онша мән бермейтінмін. Барсам көлдің суы керемет, тап-таза, мөлдір, үңіліп қарасаң түбі көрінеді. Суы тұзды, шипалы екен. Жағасында құмға қыздырынып жатқандардың көбісі Алматы, Оңтүстік жақтан барған қазақтар мен орыстар. Сөздің ашығы керек, әсіресе орыстар көп барады екен. Бізбен бірге бір автобус болып орыс ағайындар барып еді, қайтар кезде де “Қордай” бекетінен бері қарай Ыстықкөлге ағылып жатқан орыстарды көрдім. Орыстар негізі демала біледі. Ал, біздің қазақтың жазы шапқылап той жасап, баласын оқуға түсірумен, құда күтумен, қыстың қамына дайындалумен-ақ өтіп кетеді. Сөзіңе дәлел іздеп әуре болмайсың. Үйге келсем, әпкем мен жездем Кентауға бір тойға кетіпті. Сонда олардың қай кезде демалатынын құдай білсін. Келген соң да қарап жатпады, қызы мен күйеу баласын, құдағиын қонаққа шақырды. Бір жақындары қайтыс болып, соның жетісіне кетті, сосын одан “үһ, аһ” деп шаршап келіп еді, ертесіне тағы бір таныстарының қайтыс болғанын естіп, соған кетті шапқылап. Шымкенттегі әр қазақтың шаңырағындағы тіршілік осы. Бұл бірінші көрініс.
Екінші көрініс, базарға бардым. Астанадағыдай емес, мұнда жеміс-жидек, азық-түлік, киім-кешек бәрі арзан. Аста төк молшылық! Әбден Астананың қымбат бағасына, суықтығына үйреніп қалғандықтан ба, кейде оңтүстіктің халқының пейіліне, еңбекқорлығына риза болып кетесің. Шығыстың базарын аралап жүргендей әсерде қалдым. Жер үйде тұратындардың бақшасында жүзімдер майысып пісіп тұр. Шехеразаданың елі дерсің. Бұл менің біртіндеп астаналық бола бастағаным ба, жоқ өз туған қалама бұрын байқамаған көріністерге енді мән беріп жатқандығым ба, әйтеуір өзім де білмеймін, Шымкентті шырайлы қала деп жайдан жай атйпайтынын түсіндім. Дүйсенбі жұмысқа келген соң, екі күндей “ұйқысырап” әрең жүрдім. Бастығым да сыралғы адам ғой, “Қалай, жұмысқа қолың жүрейін деді ме?” деп сұрап қояды. Біліп тұр ғой, өзімнің каналыма түсе алмай жатқанымды.
Жалпы, айтайын дегенім, осы біз қазақтар демала білеміз бе? Демалсақ та қалай өткеріп жүрміз?