Мүмкіндігі шектеулі балалар Елбасыға сыйлық жолдады

Алтай мен Атырау, Алатау мен Арқа арасы Тәуелсіздіктің 25 жылдығын ресми тойлауды бастап кетті.
Оңтүстік облыста алғашқылардың бірі болып, Сайрам көмекші-мектеп интернатының тәрбиеленушілері Ақордаға,қазақ президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа мерейтойлық
Әрі қарай

Шымкенттіктерге...

Жазғаным жоқ жырымды ерегеске
Түсінбеген түспесін ел егеске
Әр аймағы қазақтың бағы, бары
Қазақия Жерұйық жер емес пе!?

Ренжіткені кімнің бар Шым қаланы,
Шым қаланың ренішін кім қалады?!
Алғашқысы дер едім асылдардың,
Тізбелегін
Әрі қарай

Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Біркөлікте өткен жазғы мектептен кейін ел есін енді жиып жатыр ғой, деймін. Кемпке қатысқандар фотоларды түгендеп, аватаркаларын ауыстырып болды, мүмкін әлі болмаған да шығар))) Осы жолғы кемптің аруы мен сұлтанын да анықтап тастады.
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Ал, өзім алған әсерлерден толық арылған жоқпын. Жалпы не болды?
Әуелі Шымкентке алғаш аяқ басып және оған қатысты пікірімді өзгерткенімді айтқым келеді. Қай өңір болмасын, барлық жерде шымкенттіктер жүретіні өтірік емес. «Неге өз қалаларынан қашады?, соған қарағанда, тұруға қолайсыз, ұсқынсыз қала шығар», деген ойда болатынмын. Қателесіппін. Шырайлы қала ұнады, араламағаныма өкініп жүрмін.

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
«Машат» шатқалының табиғаты тау көрмей өскен, мені әсерге бөлемей қоймады.

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Жайқалып тұрған раушан гүлдерін құшырлана иіскеп-иіскеп алдым. Шіркін, бір шоғын жұлып берген жігіт болмады. Әзіл ғой))
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Тренингтер далада өтті. Шолақ шалбар киіп алған спикерлерді дивандарға жайғасып алып тыңдадық. Ол өз алдына тақырып. Сондықтан келесі жазбамда бөлісейін)))

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Блогерлердің баурап алатын қасиеті бар. Осы ортаға деген құштарлық, блогер болуға ынтызар етеді. Олармен қауышқаныма шын жүректеен қуанышты болдым.

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...
«Бог фотошопа» Исабекті, «Бұл-блогиада», дегеніне сүйсінген Жәнібекті өмірде көргім келді және көрдім. Желкелерінде тұрмай, орталарына отырып алып түсуім керек еді)))

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Блог - IShyrak: Бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай...

Бейресми түрде өткен блогкемп бассейнімен, одан бұрын блогерлерді шомылу киімінде көрумен де ерекшеленді.



Эх… бір жалт етіп, өте шыққан блогкемп-ай… Еске алып, көріп отыратын бейнебаянның барына шүкір.
Бұйыртса, «тамыз айында Бурабайда блогкемп ұйымдастырылса ғой», деген тілек білдірді, Аршат аға. Жүзеге асырлса, жақсы болар еді, әрине. Бізге жақын жерге басқа аймақтағылар ат терлетіп келсінші)))
Алдағы кемптен не күтемін? Ерлан ағаның тренингіне қатысқым келеді. Назгүл апай, Асқар ағай келсе екен.
Кешкісін аға буын мен жастар жиналып от жағып, ортақ әңгіме айтып отырса деймін. Мадина Реброва гитарасымен әндер айтып, (алдын ала сөзін шығарып, бірге шырқасақ) «Блогиадашылар әнін» айтсақ қоой ))) Блогкемп блогкемке ұласа берсін!)))
Әрі қарай

Шымкенттің жігіті Шығыс Қазақстанда қыз алып қашты

Елімізде тағы да бір жаңалық шу көтерді. Шымкенттің жігіті Шығыс Қазақстанда қыз алып қашты. Оқиға орнында болған куәгерлердің айтуынша, жігіттің жасы отыздар шамасында, ұзын бойлы. Сірнебай екеуміз оқиғаны өз көзімен көрген куәгерлерді сөзге тартқан едік.

Абылбек Мауленов: Қыз жалғыз өзі билеп тұрды. Біздің Усть-Каменьде мұндай биші жастар көп. Мен осында "ҮМЗ" АҚ кәсіпорнында аграрлық сала бойынша менеджермін… Иә, жігіттің жасы шамамен отыздарда. Сақалы өскен. Джинсы кигені есімде. Бірақ балағын көрмедім. Иә, шалбарында балағы жоқ.

Ануар Дауленбаев: Славься, Усть-Каааменогооорск! Встааанем ряяядом и споем друууг-другууу! Вот так вот.

Қалған куәгерлер көшеде тоңып қалған соң, Сірнебай екеуміз ақпаратты басқаша жолмен іздей бастадық. Нәтижесінде қыз туралы мынадай мәліметтерді таптық:
Жұмағұлова Малика, 1991 жылы туған. Биші. Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласының Жастар саясаты басқармасында екі жыл жұмыс істеген. Негізгі құжаттардың көшірмелерін, басқарма жұмысының жоспарларын Қытайдағы Харбин қаласына тыңшылық жолмен жеткізумен де айналысқан.
Жақын туыстарынан тек Жұмағұлов Қанат деген ағасын таптық. Ағасы Атырау қаласында Иманғали мешітінде имам боп қызмет атқарады. Ол кісі бізге хабарласты:
Қарындасымды алып қашқан болса, тағдырдың жазуы сол шығар. Біздің асыл дінімізде тағдырға өкпелеуге болмайды. Сондықтан мен тағдырдың жазуына разымын, батамды бердім.
Аноним азаматтан поштамызға бейнежазба жолданды. Бейнежазбада Маликаның Шымкентте ақ босаға аттағаны көрсетілген.
Әрі қарай

Түкке тұрғысыз тоғыз талас

Блог - kokbori: Түкке тұрғысыз тоғыз талас
Әлеуметтік желілердің қазақ қолданушылары құдайдың құтты күні бір тақырып тауып алып, жұлмалап жататыны бәрімізге аян. Әйтеуір 2015 жылдың басы түрлі жаңалықтарға толы болып, құдайымыз беріп-ақ қалды. Бірі осындай трендтер кезінде атын шығаруды ойлайды, екіншісі өз ниетін білдіріп қалғысы келеді, тағы біреулер шешендігін көрсетіп қалғанды жөн көреді, не керек, әйтеуір қазақы фейсбукте күнде талас.

Сондай таластардың ішінде "құдайға қажеті жоқ", бірақ қазақтардың арасында өліспей беріспейтін айтыстар болады. Олар — трендтердің арасында саябырлап қалғанмен, дүркін-дүркін көтеріліп отыратын тақырыптар. Бірнеше жүз пікір жинайтын таластардың соңы бірін бірін кекету, мұқату, ақыр соңы көріспей кету мен банға жіберумен аяқталатыны да жасырын емес. Бұлардың кейбірі мамандар арасында, кейбірі тіпті ұлт зиялылыларының пікір қайшылығын туғызуына себеп боп жататыны бар. Ал шын мәнінде сол саланың мамандарына болмаса, қарапайым біз сияқты ажалдыларға құны «көк тиын» мәселелер бәрі. Сонда да қоймаймыз.

Мен аталған таластарға қысқаша шолу жасап көргендей болдым. Әрине, бұл жеке пікірім. Бірақ барынша объетивті көзқарас ұстануға тырысқан сияқтымын))

Қош, әрі қарай кеттік. Деңгейлеп орналастырып көріп ем, мен таңдаған тартыстардың тартымдылығы жағынан тоғызыншы орынға тұрақтағаны —

Блог - kokbori: Түкке тұрғысыз тоғыз талас                                        "Қаражорға" биінің шығу тегі.

Бұл аса жиі талқыланбайды. Дегенмен рекорд жаңарту деген «процесс» кезінде немесе осы би туралы кеңірек жаңалық шыға кезде көтерілер тақырып. Сол кезде біреулер "Қара жорғаның" Қытай арқылы танылғанын, осы кезге дейін қазақтар білмейтінін айтып, біздікі еместігін, әрібірден кейін "қазақта би болмағанын" алға тартып, дәлелдеп шыға келеді. Ал оған қарсылар Совет заманындағы зобалаңды айтып, көп дәстүрді моңғол мен қытай жеріндегі қазақтар ұстап қалғанын айтады.
Бірақ ойлап көріңізші, осы үшін не айтыс керек?

"Қара жорға" биіне қытайлар не басқа ұлттар таласып жатқан жоқ, немесе қазақтікі екеніне күмән келтіріп жатқандар жоқ. Ал біз безінеміз де жүреміз. Ақыры рекордтар қатарына кірді екен, халық жылы қабылдады екен, ендеше оны иемдене салудың қаншалықты күнәсі бар?! Пайдасынан басқа зиянын көріп тұрсыз ба? Ал оның кімнің биі екенін сол саланың мамандары зерттей жатар. Сіз бен бізге қатысы шамалы.

Келесі орынға тағы бір "қырт" тақырыптардың бірі —

Блог - kokbori: Түкке тұрғысыз тоғыз талас              Қазаққа ноғай жақын ба, қырғыз жақын ба?

деген дау. Құдай-ау, түбі бір түркі болсақ та, түбірімен бөлініп кеткен ұлттар үшін неге қышымамыз қышиды?! Қырғыз — жеке мемлекет, ноғайлар — Ресейдің ішіндегі кавказға сіңгелі тұрған ұлыс. Неше жерден мықтымсысаң да, қазақтың қол астынан пана табуға ешқайсысының ынтық боп тұрғаны шамалы. Бауырласпыз дерміз, бірақ екеуінің аражігін ажыратып, бірін әрі итеріп, бірін бері тартып тұрғаннан көретін пайданы да көрмей тұрмын.

Әлбетте, ноғайдың жақындығын зерттеушілер айтып-ақ жүр, бірақ ол тарихшылар үшін болмаса, қарапайым бұқара үшін екеуін де жай ғана туысқан ұлттар ғып қалдыра салсақ шегетін зиянымыз жоқ сияқты…

ӘЖ белсенділері сүйіп талқылайтын тақырыптардан жетінші орынға тұрақтаған талас —

Блог - kokbori: Түкке тұрғысыз тоғыз талас                                     Айфон ба, сансунгтің қайсысы жақсы?

Бұл жөнінде қазақ түгілі "әлгі екі компаниялардың өздері қырғиқабақ болып отырған жоқ па деп қарсылық білдіруіңіз бек мүмкін. Әбден дұрыс. Бірақ біздің тақырыбымыз қазнеттегі талқы емес пе? Бұл жерде «Барса» мен «Реалдың» фанаттарының тартысы емес, күнделікті құрылғы әңгіме болып отыр ғой. Шынында да бұл смартфондар жай ғана құрылғы ғана. Осы постты жазар кезде сол туралы жазбаны таппай қалдым. Фейсбукте кәдімгідей қызылшеке ұрыс болып, соңы мұқатумен аяқталған пікірталасқа куә болғаным бар. Самсунг пен айфонның кереметтігі туралы.

Бірақ бұны ешқашан, тіпті ешқашааааааааан түсінбейді екенмін. Қарапайым пайдаланып жүрген құрылғының құндылығы үшін бетжыртысқа айналғаны менің миыма кіріп шықпады. Бірақ қазір бұл жағдай да белгілі бір деңгейде екі дайға бөлінуге себепкер болып отыр.

                                          «Шымкенттіктер бәрі жек көреді» немесе «Адайларды көре алмайды»

Блог - kokbori: Түкке тұрғысыз тоғыз таласДәл осы сарында пост жазсаңыз, пікірлер қаптайды дерсің. Шымкенттік туралы жазсаң, шымкенттіктердің мұң зары мен кеткен еселері туралы айтылып, әрі беріден соң соңы өзгелерді даттап, өздерін мақтап шыға келеді. Адайлар да осы маңайлас. Екеуіне де бір ұқсастық бар. Жазылған пікірлер бір арнаға құйылады. Оқып отырсаң, қазақты қазақ еткен «шымкенттіктер» немесе «адайлар» екен деп қаласың)) «Шымкент болмаса, баяғыда орыс болып кетер еді» немесе «Адайлардың батырлығы туралы жыр».
Неге? Жоқ, ешқандай да бұл сұраққа жаңа абзац бастайтындай жауап жоқ. Бір жауап — барлығы олардың өздерінің комплексі ғана. Жай ғана. Шымкентті жамандады ма? Демек жамандығы болған. Бірақ ол үнемі жаман Шымкент ретінде емес, әшейін жамандықпен жиі шығып кеткен кезде ғана. Әйтпесе Атырауда жүргенде шымкенттіктер туралы бөгде пікірім болған емес. Керісінше ол жақты қазақы өңір деп есептейтінбіз. Бірақ түрлі нәрселер шығып жатқанда айтпасқа болмайтын шығар. Мысалы солтүстікті ауызға алғанда орыстанған өңір деп баға беріп ақ тастаймыз ғой. Бірақ Астанаға келіп көріп, естіп жүрміз. Бұл жақта да орысша білмейтін тұтас ауылдар бар екен…

Блог - kokbori: Түкке тұрғысыз тоғыз таласАдайлар туралы мәселе сәл күрделілеу болып көрінуі мүмкін. Өйткені Шымкент секілді өңір туралы емес, ру туралы айтылып отыр ғой. Бірақ менің ойымша бәрі маңғыстаулықтардың өзінен секілді. Сәл нәрсеге Маңғыстаудың атынан, Ақтаудың атынан сөйлеу оларға жат секілді. Адайдың атымен кетеді. Сондықтан басқаларға Маңғыстаулықтар мен Адай ассоциацияланып кеткен бе деймін. Әйтпесе адайлар Атырауда да, Ақтөбеде де тұтас аудандарды мекен ететіні белгілі. (Айтпақшы рушылдыққа салынып, адайға тіл тигізбе деп шығатын әсірерушылдарға айтып өтейін, мен де адаймын)))

Шындығында байқап жүрсем, адамдар шымкенттіктер мен адайларды бөлгеннен гөрі, өздері сол жақтан айтуынан құмарлығы басым ба деймін. Заңсыз тірлік істесе де, мақтанып, өзіміздің «шымкентский вариант» жасадық дегенін өз құлағымыз естіп жүргесін, солай қабылдап та кеткен шығармыз)) Адайлар да мақтаншақтығынан бүлдіре ме деген күмән бар. Ол туралы әңгімені ұзартудың қажеті бола қоймас. Күнделікті өмірде көріп жүргеніңізге сенімім кәміл)) Демек, бұл әңгімені тоқтататын кез келген сияқты...)

Бестікке

Блог - kokbori: Түкке тұрғысыз тоғыз талас                                  Орыс тілі керек пе, жоқ па?

деген мағынадағы екі жақты псевдопатриоттық таластар да толас таппайтын тақырыптардың бірі кіріп отыр. Басқа басқа, бірақ сырттай қараған адам үшін топас тақырып болып көрінері сөзсіз. Тіпті мен үшін де. Әлбетте елімізде үстемдік қып тұрған тіл болғандықтан жек көрінішті болатын шығар. Бірақ өз басым әлемдік тіл ретінде, қазақстандықтардың басым көпшілігі сөйлейтін тіл ретінде артықшылық ретінде пайдалануды жөн санаймын. Әлбетте оны сөйлеу үшін емес, нан жеу үшін қолданар болсақ. Одан әрі сөз қылудың қажеті жоқ бұл тақырыпты. Бірақ посттың мәні топас таластар болғандықтан алып отырмын))

(жалғасы бар)
Суреттер интернеттен алынды
Әрі қарай

Мұрат Өнал - "Әнұран маған ерекше шабыт береді"

Біздің бүгінгі сұхбатымыздың қонағы бірінші лигада өнер көрсетіп жүрген Қыран ФК-ның шабуылшысы Мұрат Өнал.

— Мұрат, бүгінгі жеңіс құтты болсын!

— Рахмет!

Блог - shota2030: Мұрат Өнал - Әнұран маған ерекше шабыт береді

— Уақыт тауып келіп отырғаныңа рахмет. Сұхбатымызды бастасақ. Алғашқы сұрақ. Алғашқы добыңды кім сатып алып берді?

— Ағам. Қара-қызыл-жасыл аралас доп еді. Түнде жатарда сол допты құшақтап жатып ұйықтайтын едім.

— Балалық кезіңдегі жақсы көретін футболшың кім?

— Бразилиялық Роналдо. Қақпаға әр түрлі жағдайда теуіп гол соға беретін.

— Ал қазіргі ойыншылардан кімнің ойынын ұнатасың?

— Иньеста. Оның допты алып жүру мәнері ұнайды.

— Төрешінің саған қызыл қағаз көрсетіп алаңнан қуған кезі болды ма?

— Ия. Кішкентай кезімде болды. Бір командадан жаман ұтылып жатыр едік. Бір сәт болды, жыным келіп қарсылас ойыншының артынан бір теуіп құлатқанмын.

— Ол кезде қай позицияда ойнаушы едің?

— Шабуылшы. Мен көбінесе шабуылшы, кейде жартылай қорғаушы болып ойнайтынмын.

— Ал ойыншы жетпей қақпашы немесе қорғаушы болып ойнаған кезің болды ма?

— Жоқ. Бірақ мен бір жәйтті айтып кетейін. Алдын қай командада ойнасам да бойымның да жасымның да кішілігіне қарамай әрдайым капитан болып шығатынмын алаңға.

— Гол соққанды ма әлде гол пасын бергенді жақсы көресің бе?

— Гол пасын бергенді ұнатамын.

Блог - shota2030: Мұрат Өнал - Әнұран маған ерекше шабыт береді

— Командаң ұтылып тұрып, сенің соққан голдарыңмен командаңның камбэк жасағаны болып па еді?

— Ия. Ол кезде Аякс ФК-ның дубль командасында ойнайтынмын. НЕК Неймеген командасының дубль командасынан 0-2 ұтылып жатқанбыз. Соңғы 20 минутта мен үш гол соғып командамның жеңісін тойлағанбыз. Сол ойыннан кейін мен Брюггеның дубль командасына трансфер болдым.

— Ырымға сенесің бе?

— Жоқ, бірақ ойынға шығардың алдында дұғамды оқып шығамын.

— Қазақстанға келгелі ойындарда саған не ұнады?

— Ойын басталмай тұрып орындалатын әнұран маған ерекше шабыт береді.

— Футбол карьераң біткен соң не істемек ойың бар?

— Бапкер болып қазақтың қараторы балаларына бір нәрселер үйрете алсам менен асқан бақытты адам болмас еді.

— Қазақстанға келіп үйренген жаңа қазақша сөз қайсысы?

— Қалайсың? Мен бұл сөзді қандайсың деп қолданушы едім.

— Домбыра тарта аласың ба?

— Жоқ, бірақ үйренгім келеді.

— Футболшы болмасаң кім болар едің?

— Банкир боламын деп ойлайтынмын. Мүмкін қазір банкте істеп жүрер ма едім.

— Айдаладағы аралға түсіп қалсаң өзіңмен бірге қандай үш зат болғанын қалар едің?

— Хахаха (деп күліп алды Мұрат). Ойланайын. (90+4 секундтан кейін берген жауабы) Шашлык, күннен қорғайтын крем және доп.

— Астана, Алматы, Шымкент?!

— Астана өте әдемі, заманауи қала. Алматы да қыдыратын жері көп өте әдемі қала. Ал Шымкентте қазақтар өте көп. Сол үшін Шымкент маған қатты ұнайды.

— Сенің Қазақстан азаматтығын алу жөніндегі шаруа не жағдайда?

— Әзірге тыныш. Мен Қазақстанда жұмысшы визасымен жүрмін. Анда санда көші көші-қон полициясына барып тұрамын. Қазақстанда қазақ «турист» болып жүрген маған қызық көрінді және бұл жағдайға ұяламын. Визаның уақыты қараша айының соңында бітеді, бірақ командамның бірінші лигадағы соңғы ойындарында ойнай аламын.

Блог - shota2030: Мұрат Өнал - Әнұран маған ерекше шабыт береді

— Қазір Қыран ФК бірінші лигада бірінші орында тұр. Премьер лигаға шығу жолындағы көңіл күйлерің қалай?

— Командадағы бүкіл ойыншылардың көңіл күйлері тамаша. Бәрінің де алға қойған мақсаты жақсы ойын көрсетіп премьер лигаға шығу.

— Егер Қыран ФК бірінші лиганың чемпионы ретінде премьер лиғаға шықса бұл табысты қалай тойлар едің?

— Ол чемпиондықты бір қой сойып, шашлык жасатып осы күнге дейін командамызды қолдап келген жанкүйерлермен атап өтер едім.

— Ал өзің есте қалар қандай жынды тірлік істер едің ол күні?

— Шашымды сарыға боятармын мүмкін (деп бір күліп алды Мұрат)

— Сұхбатқа рахмет, Мұрат! Шашыңды сарыға боятқан күні шашлык жеуге болмаса да селфиге түсуге шақырарсың. Алдағы Ақжайық ойынында саған және командаңа табыс тілеймін. Жеңісті күндерде жолыққанша!

Блог - shota2030: Мұрат Өнал - Әнұран маған ерекше шабыт береді
Әрі қарай

Орындалған арман немесе "Гулянкаға" көлікті жаяу іздедім

… Ол кәдімгідей арман болатын. Алғашында қалай жүзеге асыратынымды білмедім. Ол деп отырғаным – менің ойыма алғаным. Маған көмектесе алады-ау дегендерге айтып та көрдім. Басында біразы күлді – «Қайдағы, олай істей алмайсың ғой». Біразы біртүрлі қарады. Жә, көп созбай, қысқасын айтайын. Бірінші курста оқып жүргенде-ақ «осыдан үйлену тойымдағы қыдыруда тек бірыңғай көліктермен жүрмесем ба!» деп түйін жасап қойғаным бар. Бірақ, содан бері, үйленгенше бірнеше жыл өтіп кетті, оның үстіне той алдында алаңдататын көптеген түйткілдер бар дегендей, бұл арманым көмескілене бастады. Ұмытып та қалдым. Тек, оқта-текте көшеде өтіп бара жатқан жас жұбайлардың көліктер тізбесін көргенде ғана көкірегімнің түбінде қатталып жатқан ойым бас көтеретін…

Хош, жасым 27-ге келіп, Жаратқан Алла сәтін салып, үйлендім. Ауылтойды өткіздік. Содан соң үлкен тойға дайындық басталып кетті. Ата-анам, әулеттің үлкендері тойхана мен дастархан, қонақтар жағын ойласа, мен өзімнің ұмытыла бастаған арманымды жүзеге асыруға кірістім. БМВ! Тек қана БМВ. Иә, иә, «Бэха» аталып кеткен 5-ші үлгідегі осы бір көлікке сонша ынтықпын. Жастайымнан.

Менде бір керемет сюжет бар...: Орындалған арман немесе Гулянкаға көлікті жаяу іздедім

Жалпы, менің ойымша, бесінші үлгідегі БМВ — седан көліктердің ішіндегі ең бір жарасымды, ең бір мықты әрі жүйрігі саналады. Көз алдыңызға елестетіңізші: таңғы сағат 5. Бозарықтың тақтайдай тегіс тасжолы. Астыңда БМВ. Ызғытып келесің. Газдың акселераторын басқан сайын алға жұлқыған көлік сені орындықтың арқалығына жапсыра түседі. Қанша алға ұмтылсаң да бәрібір кеудеңнен басқан қарсылық күші қоймайды. Ал оның құмыға шығатын гүрілдеген даусын айтсаңшы, шіркін! Кез келген «Мен!» деген ер жігіт сүліктей қара, сыланып тұрған «Бэханы» көргенде жай тұра алмаса керек. Олай болмаса, маған кел. БМВ-ның басты қарсыласы — «отандасы» Мерседес саналады. Мерседес те жаман мәшине емес. Оны да қолы жеткен мінеді. Бірақ, дәл менің өзіме Мерседес — ақ көйлекті, ақ жағалы, кеңсенің адамдары мінетін, ресми шаралардың көлігі секілді болады да тұрады. Тек сызылып мінуге арналғандай. Ал БМВ-ның жөні мен үшін мүлде бөлек.

Хош, содан тойға деген дайындықтың шыжығы басталып кетті. Жұмыста істейтін жігіттің БМВ-сы бар. Әзірге қолда бары сол ғана. Не істеу керек? Іздеу керек! Табу керек! Біраз бауырларым құлағдар болған соң үдесінен шығу керек қой серттің? Жә, басқаларды қойғанда, өзімді қайда қоям..? Басқаларға күлкілі естілер, бірақ, менің сол кезде жағдайым онша езу тарттыра қоймайтын. Үлкендерге айтпадым бұл ойымды. Қарсы болары әу бастан белгілі. Ең алдымен көпшілікке танымал «Шара-Бара» газетіне барып жарнама бердім. Жақындарымның таң қалғаны әншейін болып қалды сол кезде. Жарнама қабылдайтын орыс қыздардың маған тіпті біртүрлі көзбен қарағанын көрсеңіз. Оларды түсінуге болады. «Гулянкаға» көлікті газет арқылы іздеген адамды алғашқы рет көріп отырған болар. Тас лақтырсаң, арнайы ақысына қалаған жеріңе баратын ақ Мерседеске тиетін ол кезде («Геленваген» деген «мода» бертінде пайда болды. Тағы да Мерседес..!) Содан, «Требуются БМВ 5-модели для гулянки» деген мазмұндағы жарнаманы екі айға беріп шықтым. Ең қызығы енді басталды. Газетті оқып, хабарласатындар аз болатынын білемін. Сондықтан көше аралауға шықтым. Иә, кәдімгідей көше араладым. Шымкенттің көшелерін. Бала кезімде ертегі оқығанда «Содан, Ер Төстік қолына темір таяғын алып, аяғына темір етік киіп, жолға шықты» дегенді оқушы едім. Сол жолдар есіме түсе берді. Дәл өйтпесем де табаны қалың кеды киіп алдым. Қолымда темір таяқ емес, қағаз, қалам және ақшам бар. Сәтін салғанда еңбек демалысымның соңғы күндері болатын. Таңертеңнен қара кешке дейін боспын. Өзіме ұнайтын көлік іздеп жүрмін. Қырсыққанда сүліктей қара БМВ-лар тоқтамайды-ау..! Барлығы да көшемен ызғытып кетіп бара жатыр. Ал тоқтап тұрғандарының түсі әр түрлі. Қызыл, жасыл, көк дегендей. Әйтеуір, түс ауа бір қара Бэханы көрдім. Қасына жайлап барып, тап бір ұрлыққа түсетін адамға ұқсап, жалтаңдап тұрсам бола ма? Енді дәл осылай боларын кім білген. Параққа «айып етпеңіз, көлігіңіз «гулянкаға» қажет болып тұр. Ақшасын төлеймін. Мүмкіндік болса, хабарласыңыз» деп, ұялы телефонымның нөмірін қосып жаздым да, көліктің есігіне қыстырып, тұра қаштым. Ұяттан қысылып барамын. Ешкім көрмей тұрғанда, «Әй, неғып жүрсің?» демей тұрғанда кетіп қалғым келді. Өстіп-өстіп, бойым үйрене бастады. Өтірік болмасын, оншақты БМВ-ны іздеп тауып, қағаз қыстырып шықтым. Алғашқыдай, бұқпантайлаған жоқпын, тұра қашпадым (езу тартып отырғаныңызды сеземін).

Содан, арада бірер күн өтпей бір жігіт хабарласты. «Шара-Бараны» оқыпты. «Бұл қалай болар екен? Бұрын тек БМВ болып, «гулянкаға» шықпаған едім» дейді. Сұрастыра келе көлігінің түсі сүлік қара екенін, салоны таза былғары, дөңгелегінің дискісі — титан, көлемі 16 екенін білдім. Нағыз керегі осы емес пе? Оған қоса үнемі бірге жүретін досы да бар екен. Оның да БМВ-сы бар, түсі қара-көк екен! Құдай берді деген осы болар! Кешке қарай тағы да екі жігіт телефоныма қоңырау шалды. Олар автотұраққа қойып кеткен көліктерін ашқан кезде жерге құлаған қағазды көріпті. Алып оқыған соң ішек-сілеміз қатып күлдік дейді. Қызық болған соң хабарласып тұр екен. Мейлі, күлсе, күле берсін. Маған БМВ түгелдесем болды. Айтқандай, о баста 5 БМВ тапсам болды деп жүргем. Екі аптадан соң ұзын-саны 11 БМВ иелерінің аттары жазулы тұрды телефонымда. Құдайға мың да бір шүкір дей беремін қайталап. Енді маған солардың арасынан 7-еуін таңдап алу ғана қалды. Ал бұл, сізге — өтірік, маған — шын, оңай таңдау емес. Оның үстіне басында «көреміз» деп, кейіннен, той болатын күні хабарласқан жігіттер де болды. Әттең-ай, ол кезде 7 жігітпен келісіп қойған едім. Осы арада Байтұрсынов көшесінің бойындағы орындыққа қаптауыш тігетін шеберге риза болдым. Ол ақ БМВ-сымен қалыңдық пен күйеуді алып жүруі керек еді. Той өтетін күні шұғыл жұмысы шығып қалып, біраз әбігерге түсіп қалдық. Дегенмен, Құдай айдап, сол күні шеберханаға басқа бір жігіт ақ түсті БМВ көлігімен келе қалыпты. Сонымен келісіп, өзінің орнына жіберді.

Менде бір керемет сюжет бар...: Орындалған арман немесе Гулянкаға көлікті жаяу іздедім

Осылайша, той күні 7 БМВ болып, барлық жастарды жинап, қыдыруға шықтық. Бір ақ БМВ-ға жас жұбайлар мінген. Жолшыбай «өңім бе, түсім бе» дей бердім қайталап. Сол күні барлық ойлағаным сәтті шыққанына әлі күнге Аллаға шүкіршілік айтамын. Тек арада уақыт өткен соң ғана жүзеге сәтті асқан арманымның маңызы арта түсуде, орны ерекше білінуде. Сол күні орындала қоймағанда мен «гулянкасыз» қалмас едім, әрине. Бірақ, бір-ақ күндік сәт енді қайтып айналып соқпас еді… Сол күні маған қол ұшын созған жігіттерге, достарыма, қасымда демеу болған бауырларыма айтар алғысым шексіз. Мүлде бейтаныс шымкенттік жігіттердің бір кісідей жұмылғанын мәңгі ұмытпаспын. Аллаға мың да бір шүкір! «Бэхалар» бұзылмасын! Бауырлар аман болсын, достар жасасын!

Әрі қарай

Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау

Қазақтар мен Адайлардың тойын салыстырып көргім келді десең, ә  Шымкент пен Ақтауды таңдауыма еш себеп болған жоқ

Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау


Тұрсынбек Қабатов, асаба
— Тойдың қалай өтетіні елге, мекенге емес, тойды өткізіп жатырған әулетке байланысты. Ал, тойдың басталуы, өтуі еліміздің қай өңірі болса да бірдей боп кетті ғой. Негізі тойдың тізгінін ұстайтын асаба ғой, тойдағы халықтың көңіл-күйіне бағыт беріп отыратын да сол. Халық санынан аса айырмашылық көрмедім: Ақтаудан да, Шымкенттен де 500 адамдық той көрдім.

Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау


Нұржан Төлендиев, асаба
— Шымкент пен Ақтаудың тойында аса бір жер мен көктей ерекшелік жоқ. Шымкентте той қысқа болады, Ақтауда ұзақтау болады. Шымкентте кеш басталып, ерте бітеді; Ақтауда уақтылы басталып, кеш аяқталады. Шымкентте антракт деген мүлде болмайды, Ақтауда кейде болады, кейде болмайды. Шымкенттің тойында ең аз деген 300 адам болса, Ақтауда ең көп деген 300 адам шығар.

Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау

Абай Бегей, әнші (хит әні — Аспанға қараймын)
— Шымкенттің тойы басталғанда адам тола болады да, аяқталуға шақ қалғанда адам қалмайды. Сыйлықтарын береді де, қайтып кете береді. Ақтаудың тойына келген қонақтардың 90 пайызы аяқталғанша отырады. Шымкенттің адамдары би жағын қатырады. Шымкенттің халқы суретке түскенді жақсы көреді, менімен сол жақта көп түседі суретке.
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау




Асхат Тарғынов, әнші (хит әні — Мария Магдалена)
— Мен әлі Шымкенттің тойында болмадым, жақында барамын. Ақтаудың тойында ән айттым, онда маған тойдың тым қазақи өтетіні ұнады. Тіпті тойда кездескен 5-6 орыстың өзі қазақша сөйлеп, қазақша тост айтып жүреді. Қазақы салт-дәстүрді сақтаған аймақ екен, тойда жақсы байқалды. Ұнады.




Шымкенттің тойы

Ақтаудың тойы

Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау


Тойға дайындық
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS АқтауҚыз бен жігіт шаңырақ көтеруге келіскен соң, екі жақтың да ата-анасы келісім берсе, болашақ құдалар бір-бірімен (көбіне болашақ құдағилар) кездесіп, танысады. Бұл – «тәтті шәй» деп аталады. Тәтті шәйда той күнін белгілеп, әкелетін қалыңмал құнымен келісіп, құдалыққа баратын адамдар саны нақтыланады.


Сырға салуБлог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Ұзату той болатын күні күндіз жігіттің ата-анасы, туыстары қыздың үйіне барады. Тамақ ішіп, танысқан соң екі жеңгесі қызды алып келеді де, жігіттің анасы қызға сырға тағып, маңдайынан сүйеді. Кейде жігіттің жеңгесі не әпкесі салады сырғаны.
Сый: Қыздың бауырларына арнап «үй тоғызын», ата-анасына, туған әпке-сіңлілеріне бір-бір алтын не мата апарады, туған-туыстарға арнап «ағайын тоғызын» апарады. Ауыл әйелдеріне арналған тәтті-пәтті салынған қоржын болады.

Қалыңмал
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Құдалар сырға салуға келгенде өздерімен бірге қалыңмалды да ала келеді. Шымкенттің қалыңмалы 2 мың АҚШ долларынан басталады. Орта баға – 500 мың теіге. Жігіт алғаш бара жатқандықтан «Іргебасар» алып барады, ол кілем не ақша болуы мүмкін. Қайтыс болғандарға арнап мал сойып, құран бағыштау үшін «Өлі-тіріге» бір қой алып барады немесе ақшасын береді.

Күйеу аттандырар
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Шымкентте «Күйеу аттандырар» деген дәстүр жоқ. Күйеу жігіт қасына жолдасын ертіп, қыздың үйіне ата-анасымен бірге барады. Барлығы тойды, киттің түгел болуын уайымдап кете ме, әйтеуір күйеу жігіт елеусіз қалады. Ол өзімен-өзі қобалжып, "қуып" жүреді

Күйеуді күтіп алу
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Күйеу жігіт құдалармен бірге келеді де, бөлек бөлмеге отырғызылады. Үйге кірмей тұрып, адыраспаннан тұтатылған отқа сұйық май тамызады. «Жаңа отаудың оты сөнбесін» деген мағынада.
Күйеуге «қалта қағар», «төс қою» деген рәсімдер жасалады. Ол жасалған салттар үшін қыздың бір жеңгесіне ақша береді. Алдына қойылған төстің сынған-сынбағанына мән бермейді.

Ұзату той
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Құдалар әбден танысып, ішіп-жегеннен соң қыздың ағайындары құдаларға үйін көрсету үшін қонаққа шақырады. Бірақ, қазір бәрі жиналып кафе-ресторанға бір-ақ күте салатын болған.
Одан кейін кешке ұзату той болады. Ол ресторанда өтеді. Құдалар ресторанға кірерде арқан керу, тағы да басқа ешқандай рәсімдер жасалмайды. Қызды екі жеңгесі алып шығады, күйеу жігіт гүлімен қарсы алады да, ортаға отырады. Тілектер айтылады, тост беріледі, театрланған көріністер (арнайы агенттіктер бар) қойалады. Той соңында қыз сыңсу айтып, ақ матаның үстімен сыртқа шығады. Қызды түнгі сағат 12-ге дейін алып кетеді.

Беташар
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Жігіттің үйіне келіп, машинадан түскен бойда ауылдың үлкені қыздың басына ақ орамал салады. Есіктің алдында отқа май тамызып, табалдырықтан оң аяғымен аттап, үйге кіреді. Арнайы бір бөлмеде тұтулы тұрған шымылдық ішіне еніп, сол бөлмеде ұйықтайды. Ертесіне (кейде тура тойдың алдында) арнайы өзіне алынған халат, аяқ киімді киіп, көпшілік алдына беташарға шығады. Беташарда келіннің алдына банкі қойылып, аты аталып, келін сәлем салған жандардың бәрі банкіге ақша тастайды. Ол ақшаны бетін ашқан адам алады.

Отқа май құю
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Қыз жігіттің үйіне келіп, машинадан түсіп, үйіне кірейін деп тұрғанда отқа май тамызып қояды (жоғарыда көрсетілді). Адыраспан тұтатылады да, ол бықсып жанып тұрғанда үстіне бір қасық той май салады не сұйық май құяды. Ол «кірген отауының оты өшпесін» деген ниетпен жасалады.

«Гулянкі»
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Кейде Ұзату той мен Үйлену тойдың арасы апталап, айлап ұзап кете береді. Сондықтан Шымдықтарға тойдың алдындағы «гулянкі» өте маңызды. Қымбат көліктерді жалдап, қала/ауылды аралап, мешітке соғады. Бірақ, «гулянкіде» АХАЖға тіркеліп, некені заңды түрде қиятындар өте сирек. Той басталар уақытта тойханаға келеді.

Үйлену той
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Той басталар уақытта жас жұбайлар гулянкіден қайтады. Жар-жар айтылып, екі жас ортаға жайғасады. Тойға қыздың ата-анасы, туыстары, достары қатысады. Жаңа құдалар ортаға шығып, тост сөйлеп, төс қағыстырады. Құда табақ таратылады. Ән айтылып, би биленеді. Жас жұбайлардың неке жүзігін жігіттің аға-жеңгесі не әпке-жездесі той басында тағады. Екі жас торт кесіп, бір-бірінің ата-анасына өз қолымен жегізеді.

Келін шәй
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Той өтті. Келесі күні болмаса да, 2-3 күн ішінде ауыл-аймақтың үлкендері келіннің қолынан шәй ішуге келеді. Шәй ішіп болған соң келіннің ыдысына ештеңе салып кетпейді, көрімдік те берілмейді. Тойдыаман-есен өткізіп алғанын, онда болған қызықтарды талқылап, әңгіме айтып кетеді. Келін халат киіп, орамал тағады.

Құдалық
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Шымкент өңірінің құдалығы Ұзату той болатын күні күндіз және Үйлену той болатын күні күндіз өтіп кетеді. Кейде жаңдайға байланысты тойдан кейін өткізіп жататыны да бар, өте сирек.

Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Тойға дайындық
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS АқтауҚыз бен жігіт шаңырақ көтеруге келісіп, өз ата-анасының келісімін алады. Тойдың қай мерзімде өтетінін отбасымен өзара ақылдасады. Одан басқа ешқандай кездесу, танысулар болмайды. Екі жақ та өздері дайындықтарын жүргізе береді.


Сырға салу немесе үкі тағуБлог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Жігіттің ата-анасы, туыстары болашақ келінінің үйіне құда түсіп келеді. Қызға сырға салып, үкі тағып, қызды «белгілеп кетеді». Қыздың үйі тамағын беріп, щығарып салады. Той уақыты да осы күні нақтыланады.
Сый: жігіт жақ болашақ құдасының үйіне келе жатқандықтан үйіне «ілуім» деп, кілем алып барады; костюм-шалбар, мата, жаулық салынған сөмкесі бар, ауыл әйелдеріне, балаларға арналған тәтті-пәтті салынған қоржын апарада. Қоржын «дәм» деп аталады.

Қалыңмал
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Сырға салуға келген құдалар қыздың қалыңмалын да ала келеді. Ақтаудың қалыңмалы 300 мың теңгеден басталатын көрінеді. Жағдайы барлар миллиондап апарады екен. Қалыңмадан бөлек «той мал» деп 50-70 мыңның жобасында тағы теңге тастап кетеді. Оны тойға сояды деп ырымдаса, өлілерге құрбандыққа тағы бір мал сойылып, құран бағышталу керек. «Өлі-тірі» үшін тағы бір мал немесе шапан әкеледі.

Күйеу аттандырар
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Ұзату тойдан бір күн бұрын үлкендер батасын беріп, қасына 1-2 құданы қосып, күйеу баланы қыздың еліне аттандырады. Күйеу жақта мал сойылып, бәрі абыр-сабыр болатын бұл үлкен жиын «күйеу аттандырар» деп аталады.

Күйеуді күтіп алу
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Күйеу қыздың еліне келгенде бас құданың үйіне кірмейді, бөлек отауға қабылданып, бөлек сый беріледі. Қасына еріп келген құдалар ғана бас құданың үйіне барады.
Күйеуге «күйеу табақ» тартылады. Күйеу табақпен төс алып келеді, сол төстің сүріншегін сындырып әкелген жеңгесіне ақша ұсыну керек. Ал, сүріншек сындырылмаса, күйеудің ақша бермеуге қақысы бар.
«Күйеудің ілуі» деп – кілем, дәм алып барады.

Ұзату той
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Күйеу келгеннен кейін қызды аттантыру тойы болады. Ресторанда өтетін ұзату тойға барардың өзінде қызды үйден екі жеңгесі алып шығып, машинаға отырғызып жібереді.
Күйеумен бірге келген құдаларды тойханаға кірерде арқан керіп қарсы алады. Құдалар ақша беріп, ішке кіреді.Тойда қызды ортаға сол жеңгелері алып шыққанда, ортада гүл шоқтарымен күйеу жігіт күтіп алады. Сонымен тілектер айтылып, тост беріліп, той өтеді. Той соңында қыз сыңсу айтып, ақ матаның үстімен жүреді де, қыздың үйіне барады. Күйеу сол үйде қонып, қызды ертесіне күндіз алып кетеді. Қызбен бірге екі жеңгесі де кетеді

Беташар
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Қыз жігіттің ауылына келіп, машинадан түскен бойда жігіттің екі жеңгесі қолтықтап алып келеді. Дәл сол жерде, яғни тойхананың жанында беташар болады. Беташарда келінге бүкіл туған-туыс, ауыл-аймақты таныстырады. Аты аталған адамдар ақшаны ортадағы банкіге жинамайды, балаларға шашады, тәттілер, шашу шашылады.

Отқа май құю
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Беташардан соң келін бірден үйге кіргізілмейді, ресторан жанынан тіккен ағаш үйге (киіз үй) оң аяғымен енеді. Қойдың іш майы салынған отты тұтатып, үлкен кісілер оттың ыстығымен «жүзің жылы болсын» деп бетін, «құрсағыңа бала бітсін» деп құрсағын сипайды. Ол кірген отауда ең алдымен қыз боп иығына жамылып келген қызыл орамалын ақ орамалға ауыстырады. Орамалды ауылдың берекелі, алтын құрсақты анасы ауыстырып береді.

«Гулянкі»
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Беташардан кейін жастар жағы машинаға отырып, қала сыртына қыдырып кетеді. Жол-жөнекей АХАЖға тіркеледі, неке жүзігі тағылады. Кейбіреулер мешітке кіріп, құран оқытып шығады. Қаланы аралап, той басталар уақытта бір-ақ қайтады.

Үйлену той
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Той басталатын уақытта жас жұбайлар мен жастар тойханаға келеді. Жар-жар айтылып, екі жас ортаға жайғасады. Тойға қыздың екі жеңгесі ғана қатысады, ата-анасы келмейді. Екі жеңгесіне той үстінде алтын тағылады. Құда табақ, бас табақтар ескі құдаларға тартылады. Ән айтылып, би биленеді. Кәдімгі той өтеді. Соңында екі жас торт кеседі.

Келін шәй
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Той өтті. Келесі күні ауылдың бүкіл үлкендері жиналып, келіннің қолынан шәй ішеді. Болған соң шәй табағына (ыдыс) «келіннің көрімдігі» деп ақша тастап кетеді. Бұл Ақтауда «тәтті шәй» деп аталады. Тәтті шәйда келін арнайы тіктірілген ұзын шәй көйлекті киеді, басына ақ орамал тағып, үстіне кәжекей киеді.

Құдалық
Блог - aikarakoz: Әр қаланың тойы басқа: Шымкент VS Ақтау
Тойдан кейін 2-3 күн өткен соң құдалық болады. Қыздың ата-анасы, туғандары 30 шақты адам болып, қыздың жасауын алып келеді. Құдаларды шашу шашып, шұбатпен қарсы алады. Үйге кіріп, ас алынған соң әйелдер жағы әкелген дүние-мүлікті көруге шығады.
Одан кейін қыз жақ пен жігіт жақ ортақ ақша шығарып, ресторанда құдалық өткізеді, тойлайды. Құдалықты құдалар қызы түскен үйге ғана қонақ болады. Құдаларға ұн жағылмайды.
Суреттер интернеттен алынды. Ақтаудың тойын айтып берген Гүлжан апыма, Шымкенттің тойын айтып берген жеңгеме рахмет! Гүлжан апаның жеке архивінен алынған суреттер үшін де алғысым шексіз.
Әрі қарай

Шымкент. Бір кездесу

Случайность — это когда Бог хочет остаться анонимным.
«Одна встреча»

Үш күн бұрын Қостанайға қайтып келдім, ал үйде отырғандай сезініп тұрған жоқпын. Екі апта Шымкентте тұрдым, жол-жөнекей Астанада да болдым. Керемет қалалар! Шын айтсам, Астанада мен тек 5-6 сағат серуендедім, ал Шымкентте — көп уақыт, ол туралы ғана постым
Шымкентте мен алғашқы рет болғанмын, оның орталығында тұрып, көп орындарға жаяу жүрдім. Маған солааай жаяулап серуендеген ұнайды! Әсіресе таныс емес қалаларда  Мен өзім қалада да көп жаяу жүрем: автобустар маған қатты емес ұнайды. Айтпақшы, автобустар туралы: бізде кондукторлар жоқ, жүргізуші ақша алады. Әуелде бұл ынғайсыз деп ойладым, өйткені аялдамалар туралы кондукторлар қатты және тұс-тұстан хабарлайды, ал кейін өзім пікірімді өзгерттім.
Шымкент жасыл қала, бірақ онда мен тек үш рет мысықтар және иттер көрдім. Құстар көп емес екен. Яғни бізде мысықтар жай аулада серуендей алады, оларға балалалар және әжелер жем береді және сипады. Ал онда маған «оларға көп шағынады» деп айтты. Түсінбеймін.
Блог - Nadya: Шымкент. Бір кездесу
Шымкентте күшті саябақтар, әсіресе орталық саябақ және Абай саябағы. Мен шөпте жатқанды және классикалық емес балет жақсы көрем, сондықтан орталық саябағының көрінісі мені қуантады   (онда «Балет мектебі» деген маңдайша жазуы бір ғимаратта бар). Тағы да жақсы жағы — оның қасында MEGA Shymkent сауда орталығы орналасқан. Шымкентте негізінде әр түрлі киім қымбат емес. Бірақ мен базарда үйде киетін халатты іздегенде, олардың бағасы алты, тоғыз (!) мың болды. Бұл Қытай және Түркия халаттары, оның үстіне олар жай екен. Абай саябағында көп велосипедшілер, көп ағаштар және мәңгілік алау әрқашан жанады.
MEGA-ның кинотеатрға әжеммен барғанмын. Біз «Одна встреча» деген фильмге билеттер алдық. Ол француз мелодрама, басты кейіпкерлер Эльза (әйгілі жазушы) мен Пьер (жақсы адвокат) өз отбасылар сүйеді, бірақ бір рет кездесіп, олар бір-бірін естен шығара алмайды. Осы фильм, менің ойымша, жаман емес. Күшті, өте әдемі жасалған, онда керемет француз музыка. Басында өрескел сөздер бар, сондықтан өз әжелермен және әке-аналармен көру қажет емес  
Блог - Nadya: Шымкент. Бір кездесу
Шымккент — әдемі қыздардың қаласы. Ал бұрқақтар да ескерткіштер қызықты. Маған ұнады, енді менде де бір бұрқақпен магнит бар  Жалпы, Шымкент, мен сені сүйем!
Сіздің жаз қалай өтіп жатыр?
Әрі қарай

Бақыт және саяхаттар туралы

Ораза қабыл болсын! Бұрынғы постымда пікір айтқандарға көп рахмет!  Мен сендерге хаттар және пікірлер үшін риза боламын!
Сіз саяхат жасаған жақсы көресіңдер ме? Мен әр-түрлі қалаларға барғым келеді. Мен көп сөйлескім және қызықты орындар көргім келеді. Сендер де қалайсыңдар деп ойлаймын  Маған Питер және Тель-Авив ұнайды. Меніңше, бұл өте әдемі қалалар және онда болу қажет
Блог - Nadya: Бақыт және саяхаттар туралы
Блог - Nadya: Бақыт және саяхаттар туралы
Шілдеде жол-жөнекей ғана Астанада боламын. Астанадан әлдекім бар ма? Қалай ойлайсыңдар, қайда орталықта дәмді және қымбат емес тамақтануға болады? Алдын-ала рахмет!
Жаңада ғаламторда өте қызықты сұрақты көрдім: «Егер бақыт халықаралық валюта болса, немен айналасып Сіз бай болады?». Мен де білмеймін. Мүмкін тілдермен айналысып, мүмкін әр-түрлі тағамдар пісіріп мен бақытты боламын. Ал жалпы керемет адамдармен қарым-қатынаста болып мен өте-өте қуаныштымын!
Бәрі де дұрыс жаздым деп үміттенемін Кездескенше!
Әрі қарай

Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Менің есімім Арман Бекеев. Мен Оңтүстік Қазақстан облысы, Сарыағаш ауданында дүниеге келгенмін. Сол жердің орта мектебінде білім алдым. Оқу бітіргеннен кейін жоғарғы оқу орнына түскен болатынмын, алайда өкінішке қарай қаржылық қиындықтарға байланысты жоғарғы оқу орнын аяқтай алмадым.

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

2011 жылдың күзінен бастап жеке кәсіпкер ретінде тіркеліп, кәсіпкерлікпен айналысып келемін. Бүгінгі күні ИП «Жастар» деп аталатын құрылыс және саудамен айналысатын компаниям бар.

Бие сүтінен коктейль дайындау туралы идея менің Астанаға көшіп келуіммен байланысты. Бұл ісімді бастамас бұрын Сарыағаш ауданындағы базарда жұмыс істегенмін. Сол кезде қымыз сатуды қолға алған болатынмын. Алайда өкінішке қарай бұл ісім өңбеді. Өйткені адамдар қымызды құрамында алкоголі бар, кесемен берілетін сусын деп қабылдайтын. Бір күні осыдан неге тәтті коктейль жасап көрмеске деген ой келді. Сөйтіп қымыздан коктейль жасап сата бастадым. Бірақ бие сүті сиыр сүтіне қарағанда әлде қайда қымбат болғандықтан оны біздің ауданда алатын адам болмай, бие сүтінен жасалатын коктейлім сол күйі қалып кеткен еді.

Содан жақында теледидар қарап отырсам қымыз туралы бағдарлама болып жатыр екен. Ол бағдарламада Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев EXPO-2017 Халықаралық көрмесінде қымыз ұлттық сусын ретінде танылуы қажет екендігі туралы айтып жатқандығын құлағым шалып қалды. Сонда кезінде өтпеген коктейлімді ойға алдым…
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Егер Астана халқына байқап қарасаңыз көпшілігі үйлерінде емес сауда-ойын-сауық орталықтарында фастфудпен тамақтанады. Астанада фастфуд желілері өте қатты дамыған. Алайда қазіргі нарықтағы фастфудтардың саясында біздің отандық өнімдер қалып қойып жатыр. Оның үстіне интернеттен қарасаңыз қымызымызды немістер патенттеп алды дейді, ал қазақы етімізді ондай тағам кавказдарда да болған, ол қазақтың ұлттық тағамы емес деген сынды жазбалар да көптеп кездеседі…

Дәл бүйтіп кете беретін болсақ жақында осындай құндылықтарымыздан айырылып қаламыз ғой. Сол үшін мен өзіміздің ұлттымызға тән бие сүтінен ұлттық коктейль жасауды қолға алдым.
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Астанадағы фастфудтарда ең кішкентай 200 мл. коктейльдің құны 350 теңгеден басталады. Ал үлкендері 1800 теңгеге дейін барады. Алайда ол коктейльдердің барлығы шетелдік өнім, шетелдің Қазақстандағы жарнамасы. Ал мен отандық тауарға сұранысты арттыруды көздеймін. Егер Википедиядан қарап көрсеңіз қымызды бие сүтінен жасалатын вино деп атағандығын кездестіресіз. Негізі ол олай емес. Өйткені, оны кішкетай балалар да ішеді. Тіпті қымыздан нешетүрлі тағамдар дайындалады.

Болашақта қазіргі бастап жатқан жобам сәтті іске асып жатса, қымыздан коктейль ғана емес, балмұздақ сынды тағыда басқа тәтті тағамдар жасау ойымда бар.

Егер де нарыққа шығып жатсақ бұл коктейльдің бағасы 1000-1500 теңге аралығында болады деп жоспарлаудамын.
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Менің коктейлім Қазақстанда қымыздан жасалған алғашқы коктейль емес екендігін айта кету керек. Себебі, Елордамызда маған дейін түңгі клубтардың бірінде қымызға бренди, мартини сынды алкогольді сусындар қосып коктейль жасаған екен. Ал мен қымызды ішімдік ретінде танылғандығын қаламаймын. Өйткені Қазақстанның ұрпағы алқаш болып емес, сау болып өсуі қажет.
Менің коктейлім Қазақстандағы қымыздан жасалған алғашқы алкогольсіз сусын.
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Менің жасаған коктейльдерімнің алғашқы дигустаторлары жолдас балалар мен құрбыларым.
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Бүгінгі күні бие сүтінен жасалған коктейльдің екі түрі бар. Бірі қымыздың кәдімгі ашытылған түрінен жасалған қышқылтым дәмі бар «Астана» коктейлі болса, екіншісі саумалдан жасалған тәтті «Махаббат» коктейлі».
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Жасалу жолына келетін болсам коктейльдің дайындалу барысында 100 пайыз табиғи өнімдер пайдаланылады. Бүгінгі күні қымызды өзіміздің Көкшетау облысындағы Бурабай кентіндегі фермерлермен келісіп, биенің таза сүтінен алғызудамын. Одан басқа тәтті дәм беру үшін сахароза мен ванилль, шоколад немесе жеміс-жидектер қосамын.
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Қазір мен сіздерге теорияда қалай жасалатындығымен бөлістім. Бұл коктейль әлі толықтай патенттелген жоқ. Кейін нарыққа шығып жатса да оның өндірістік құпиясы ашылады деп ойламаймын.
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Егер қымыздың тарихына үңілетін болсақ, ең алғаш рет қымыз сақтардың кезінде ойлап табылған екен. Ең ежелгі қымыз 550 жыл бұрын жасалған сақ қорғанынан табылған. Олар жылқының сүтін іше отырып одан жылқының күшін аламыз, өте үлкен күшке ие боламыз деп есептеген. Сол үшін оның жасалыну жолы дұшпандарының қолына түспес үшін, оны асқан құпиялықпен сақтаған екен. Осылайша биенің сүтін ашытып, қымыз жасау осы XX ғасырға дейін көрші басқа елдер үшін құпия болып келді. Олар тек қана XX ғасырға келіп қана қымыз қалай жасалынатынын білді. Ал дәл қазір XXI ғасырға келіп біз одан коктейль жасап отырмыз. Бұл "ұлттық коктейльдің" жасалу жолы құпия болып қалғандығын қалаймын.
Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Болшақта ингредиенттері құпия Coca-cola, Costa, Fanta сынды аты аңызға айналған ингредиенттері құпия ұлттық брендке айналады деп сенемін!

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Осы жерде менің бұл жобамды бірден қабыл алған «Үлес – 2020» компаниясының, мені қаржыландырып дамуыма мүмкіндік берген Астана қалалық әкімдігінің жастар саясаты басқармасының және менің «Ұлттық коктейлім» жайындағы ақпараттардың бұқаралық ақпарат құралдарының бетіне шығуына көмек берген «Аstana Іnnovation» АҚ-ның өкілі Саттар ағаларымның еңбектерін атап өтпеске болмайды. Осы кісілердің қолдауымен «Астана қаласының жастары арасындағы инновациялық идеялар мен жобалар» байқауына қатысып, 15 сәуір күні «Ең үздік инновациялық өнім» номинациясы бойынша жеңіске жеттіп, "Қозы корпеш — Баян сұлу" күніне орай менің «Махаббат» коктейлім осы күннің сусыны атанды.

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы

«МАХАББАТ» коктейлінің тарихы

Блог - rakisheva: Бие сүтінің заманауи жағдайы
Бие сүтінен жасалған тәтті «Махаббат» коктейлінің өзіндік ерекше тарихы бар.

Осыдан екі жыл бұрын, яғни 2012 жылдың 1 қаңтарында анам қатты ауырып 4 қаңтар күні оны аудандық ауруханаға алып бардық. Сол кезде анама төртінші деңгейлі рак деген диагноз қойды. Төртінші деңгей рактың ең ауыр соңғы деңгейі болғандықтан оған ешқандай ем болмайтындығын түсіндік. Сөйтіп, емдей алмасақ та өмірін 1-2 айға болса да ұзартайық деп, әр түрлі ем-домдарды қарастырдық. Сонда қымыздың рак ауруына ем болатындығын біліп, күнде таңертең анама саумал әкеліп беріп жүрдім. Алайда ауруы асқынып кеткендіктен ол өкінішке қарай анама көмектеспеді.

Ал қазіргі уақытта рактың енді басталып келе жатқан 1 және 2 деңгейі кезінде ғылыми дәлелдерге сүйене отырып саусалмен емдейтін санаторийлер ашылған.

Осы жерде «Қымыз ағзаға қалай әсер етеді?» орынды сұрақ туындайды:
Әрі қарай

Шыршалар қанша тұрады?

Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?

Өткендегі Керекудегі шудан соң осы тақырыпқа қызығушылығым артты. Сұрастыра бастадым. Әріптестерімнен сұрай отырып толық болмаса да біршама облыстардың жаңа жылға әкімшілік қанша қаржы құйғанын анықтағандай болдық

Алдымен Кереку

… Ия, ия сол алдымен шу шығып, соңыра жанама болса да әкімнің кетуіне себепкер болған шырша бағасы бәріңіз білетіндей 38 млн теңге тұрады екен. Кейінірек, тиісті адамдар ол сома 38 млн емес, 16,7 млн екенін, үстіндегі жұлдызы — 600 000, Аяз ата ескерткіші — 400 000, «механизмдерді басқару» — 1,5 млн теңге тұратынын айтты. Қызық, не механизмдер?

Ақтау қаласы — шыршаға 15 млн шамасында ақша жұмсапты. Жалпы қала бойынша 21 шырша тігіледі екен. Аз ақша емес… Алайда, 38 млн-ның қасында құдайға қараған әкімшілік екен деген ой келді.

Қарағандыда осыдан 2 жыл бұрын 8 млн-ға сатып алынған шырша тігіледі. Тәуелсіздік алаңына орнатылатын шыршаның биіктігі — 25 метр. Биыл реставрацияға — 700 000 теңге жұмсалыпты. Ресми ақпараттарында — 700 000-ға алғандай қылып көрсеткен әрине… Бірақ… шындықтан алшақ емес қой…

Ақтөбе қаласындағы ең биік шырша биыл Тұңғыш Президент паркіне орнатылды. Биіктігі 30 метр. Диаметрі 13 метр. Жұлдызшаның биіктігі 1,5 метр. Құны 7 миллион теңге. Демеушілердің қаржысына 2012 жылы алынды. Биыл да сол шырша орнатылады. Жаңасын алған жоқ. Бюджеттен қаржы кетпеген… Құптарлық іс…

Бюджеттен қаржы кетірмей жаңа жылды тойлау тағы бір өңірде бар. Атырау әкімдігі шыршаға ақша шығарып шашылмайды екен. Биыл қалаға 22 шырша құру жоспарланған. Оның 20 сы көшеде, алаңдарда, 2-і Жайық өзенінің үстінде, бірақ мұз әлі қалың қатпағасын құрмаған, оны желтоқсанның соңғы күндері де құрады. Ал, осы 22 шыршаға қаржы бөлушілер, осы Атырауда қызмет етіп жатқан Шетелдік және Отандық ірі-ірі компаниялар мен кәсіпкерлер.

Қостанайда да осыдан 1 жыл бұрынғы шыршаны қойыпты. Тек бикітігін 1 метрге өсірген. былтыр шамамен 5-6 млн-ға жуық ақшаға сатып алынған деді.

Орал — 1 млн қаржыға осыдан 3 жыл бұрын сатып алынған шыршаны пайдаланбақшы. Ең үнемшіл қала Орал? Ары қарай кеттік…
Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?
Бірақ, рекорд Шымкент қаласында. Bag.kz биыл — 270 000 теңгеге тәп-тәуір шырша тігіпті деп жазса, Шымкент қаласы әкімдігінің ресми сайтындабюджеттен шығындалмадық депті. Ашылуына 500-ге жуық Аяз ата мен Ақшақар қатысыпты. Дереккөз ретінде әлбетте ресми сайтты пайдалану керек шығар…

Ал шет елдерде?

Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?
Украйнаның Харьков қаласында да бюджеттен қаржы жұмсамаған. Биіктігі 36 метрлік (былтырғысы — 30 метр) шырша тіпті Мәскеудегі шыршадан да биік екен.

Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?
Петербургте де қымбатқа түсіпті. Шамамен 67 млн-ға түскен (13,5 млн Ресей рублі). Ол қалада тіпті «тірі» шырша ма жоқ әлде жасанды шырша тігіле ме деген сұраққа біршама дау туып, әлеуметтік желілер арқылы дауыс берілген. Жасанды шырша үшін — 10 092, «тірі» шырша үшін — 6 635 адам дауыс берген. Шырша бағасы туралы сол жердің блогшылары тиынына дейін есептеп, мұнан әлдеқайда арзанға алуға болатынын айтуда.

Өкінішке орай, Мәскеу шыршасы туралы ақпарат таппадым. Алайда azattyq.org-тың айтуы бойынша, Мәскеу шыршасына 30 млн, Киевте — 50 млн теңге шамасында қаржы жұмсалған екен.

Жалпы тапқан мәліметтерім осы болды
Қызық… Астана мен Алматы қалалары қанша жұмсап жатыр екен?!..
Әрі қарай

Имидж (2)

Өткенде имидж туралы тақырып бастаған болатынмын. Сол уақыттан бері жалғасын оқуға бір-ақ адам қызығушылық танытыпты. Оған да үлкен алғысымды білдіргім келеді. Бүгін толықтырайын.
Бірінші бербальды имидж туралы жазсам, бүгін қалған түрлерін толық таныстырып өтемін. (Білетіндеріңіз бар болса артықтық етпес.)
Заттық имидж. Жұртқа танымал азаматтардың көпшілігі заттық имидждің ғана үдесінен шығады. Осыны орындасам танымалдығыма жақсы әсер етеді деп ойлайды. Оған визитка, отбасы, авто, демалыс орны, арнайы және жиі баратын таңдаулы спорт залы, мейрамхана және т.б. жатады. Тек, заттық имиджбен жетістікке жетемін деу, атаққұмарлық пен даңғойлықтың белгісі. (мысалы)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Габитарлы имидж. Ол адамның физикалық дене-тұрқы, киім киісі, шаш үлгісі, парфюмі. Соның ішінде, біздің құқық қорғау саласының қызметкерлеріне физикалық дене тұрқы жағынан габитарлы имидж жетіспейді.
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Ментальды имидж. Ол коммуникативті компотент. Өзге адамдармен сөйлесу, қалыптасқан этикетті білу және сақтау. Бұл, әсіресе халықпен тікелей жұмыс жасайтын атқарушы билік саласы мамандарына қажетті дүние. Бұл сала мамандары ментельды имиджді дұрыс қалыптастырса, өзіне деген жылы көзқарас қалыптастыратынын ұқпайды. Олар дөрекі, сауатсыз сөйлеуімен өз мекемесінің немесе басшылығының ментальды имиджін түсіреді.
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Кинетикалық имидж. Тұлғаны қалыптастыруда кинетикалық имидждің де рөлі зор. Ол бетәлпеттің қимылы, ишара, сымбаттылық, жүріс-тұрыс. Әсіресе, стартаппта өзінің жобасын қорғауда, немесе бір компанияның атынан, мемлекеттік мекеменің атынан көпшіліктің алдында сөйлегенде керекті имидждің түрі болып табылады.
Тимур Бектұр, Асхат Еркімбай, Админ Аршекең осы имиджді мықты меңгергерген майталмандар болып табылады.
Әзірге мен қолда бар суретерді пайдаланып, Ұлықбек Алиакбарұлы, Есенгүл әпке Кәпқызының суреттерін ұсынғым келіп отыр.
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Есенгүл әпкеміз
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Ұлықбек Алиакбарұлы діни экстермизм қаупі туралы айтуда
Блог - Arys_arlany: Имидж (2)
Өзім деп қояйын.
пысы: басы осында
Әрі қарай

Алғашқы қар.

Керек Инфолықтар алғашқы қарларыңызбен!.Сіздерді қайдам өз басым әжептәуір қуандым, сұмдық жаурағышпын, неге қуандым өзім де білмеймін?. Бірақ аяз болмаса, жапалақтап дәу-дәу болып, баяу жауып тұрса керемет емес пе иә, нағыз романтика мен үшін.
Қар жауа бастағаннан ақ таныстарыма агент арқылы «алғашқы қарларыңызбен» деп сүйіншілей бастадым.Шым қаладағы таныстарыма да бұл жаңалығымды жеткіздім. Сөйтсем олар көздері бақырайған мынандай смайликтер жіберді. Және сұрағандары бір-екеуінің "қар қалың ба?".
Айтпағым Шымкентте ыстық дейді. Бір лямкамен ыстықтап жүрміз дейді.Менің Шымкентке барғым кеп отырса ыстықтаған Шымкенттегі бірді-екілі таныстарым Астанаға келгілері бар. Ыстықтан ығыр болдық дейді.
Негізі адамға дауа жоқ ше
Әрі қарай

Шымкент IT-Астана бола ала ма?

  • KazNET
KazNET: Шымкент IT-Астана бола ала ма?

Биыл Шымқалаға 2 рет бардым. Шымкенттік жігіттермен де биыл жақын таныса түстім деп ойлаймын. Соңғы рет TechX форумында айтқанмын «Шымкент — еліміздің IT-Астанасы» деп. Неге бұлай ойлайтынымды айта кетейін.

Ұйымдастырушы және тех күш
Шымкентте ІТ саласында еңбек етіп жүрген біраз жігіт бар.
Әрі қарай

Шымкенттің аптапты ыстығында қала жастары қауіпсіз әрі қызықты ермек тапты.

Шымкенттің аптапты ыстығында қала жастары қауіпсіз әрі қызықты ермек тапты.4 тамыз күні Шымкент қаласының Орталық саябағында XIII Legion қауымдастығы мен жастардың қатысуымен сумен атысу іс — шарасы өтті.
Блог - aibolscorpion: Шымкенттің аптапты ыстығында қала жастары қауіпсіз әрі қызықты ермек тапты.
Әрі қарай