Білім күні қарсаңында Қармақшы ауданы бойынша жұмыспен қамту орталығына Жетіқаранан ауданына қарасты халал-әлеуметтік орталықтың бір топ қызметкерлерінің жолы түскен еді. Алайда Қызылорда қаласының Қарттар ісі жөніндегі комитет басшысы ақұдайлардың атынан ас беріп жатқандықтан, қызметкерлердің біразы ат басын сонда бұрды. Тек әріптесім Блялов Мадидің түрмеде бірге «отырған» жан досы Қармақшыдағы «Балықшы» балабақшасының басшысы болғандықтан, жол сапарын бірге жалғастырдық. Қуанышыма орай, Қармақшы ауданына қарасты жұмыспен қамту орталығының күні кеше сайланған басшысы Шупакова Кызжибек жұмыс орнында бейшара халықтың мәселесін шешіп жатты. Басшымен сұқбаттасудың да сәті түсті.

---

— Шупакова ханым, жаңа қызмет орныңыз құтты болсын! Жалпы, Қармақшы ауданы бойынша жұмыссыздық мәселесі қалай шешіліп жатыр?

— Көп-көп рақмет, молодец! Негізі, бұл сұрағыңа осы орталықтың экс-басшысы жауап беруі керек. Осы қызметке күні кеше ғана тағайындалған едім. Сонда да сұрағыңа жауап беруге тырысайын. Өткен жылмен салыстырғанда биыл халықтың жұмыссыздық көрсеткіші екі есе азайды десек те болады. Дегенмен, халықты жаппай жұмысқа орналастыру науқаны мүмкін емес жағдай. Марқұм папым айтушы еді, кезінде қазақ халқы жаппай сауаттандырылмағандықтан, толық-элементарлы сауаттандырылған сауаттандыру ісіне партия тікелей басшылық етті деп. Сондықтан біздің орталық қолдау жұмыстарын арттырғандықтан, жұмыссыздық мәселесі де оң нәтиже көрсетіп отыр.

— Жұмыссыздық мәселесінің екі есеге азайғанын дәлелдеп көрсететін статистика бар ма? Есепті кім жүргізді, қалай болды екен, жалпы?

Айтып отырмын ғой, жұмысқа кеше ғана қосылдым. Есепті ешкім жүргізбейді. Біз статистиканы орталыққа келіп түскен өтініштер бойынша анықтаймыз. Бүгін ғана базаны бір шолып шыққан едім, осы тамыз айында 48 адам өтініш өткізген екен. Ер адамдарға қарағанда әйелдердің өтініші көп. Түсінесіз ғой, ауылдың тұрмыс-тіршілігі қиын. Олар тем более балаларын оқытып жатыр. Сол себепті ауданға келіп жұмыс жасауға мәжбүр. Кредиттері де бар Kaspi Bank-тен алған. Статистиканы зерттеп отыратын уақытымыз да жоқ. Жұртқа жұмыс тауып береміз бе, әлде…

— Түсінікті. «Егемен Қазақстан» газетінде жемқорлық бойынша осы Қызылорда облысы бірінші орыннан түспей келеді. Оңтұстық Қазақстаннан да озық боп тұр. Жұмыссыздыққа тіркелген жұрт жұмысқа парасыз орналасатын шығар?

Оой… Қазір әлемнің кез келген жерінде жұмысқа парасыз қабылдану мүмкін емес. Қазақстанның қай жеріне барсаң да ақша беруіңе тура келеді. Бізді олай жемқорлық деп кемсітудің қажеті жоқ. Іі-і… Бізде, Қызылорда облысында, жемқорлыққа жол бар! Иә!..

— Тоқтай тұрыңыз. Жемқорлыққа жол бар? Қалайша… Сонда...

Осы журналистер де қызық. Газет оқымайсыңдар ма, телевизор көрмейсіңдер ме!? Қызылорда облысы заңнамалық тұрғыдан келгенде экологиялық аймақ болып табылады. Құжаттарда солай бекітілген. Ай сайын зымыран ұшатындықтан, зияны екі есе ұлғая түседі. Мына №30 мектепте Тұрымтаев Серік деген завуш бар. Соның жалғыз баласын Астанадағы әкімшілікке пара беріп орналастырдық. Заң жүзінде. Құжаттарға қол қойылған. Себебі біздің территория экологиялық апатқа ұшырайтын аймақ болып есептеледі. Журналис болғасын газет оқып, шамалы білімді болу керек қой…

— Түсінікті. Бірақ жұмыссыздыққа тіркелген жұрт пара ретінде беретін ақшаны қайдан табады?

Қайдан табады несі!? Үкімет бюджеттен бөлмей ме. Айтып отырмын ғой, біз экологиялық аймақты мекен етеміз. Жыл сайын Үкіметтен аталмыш нормаға сәйкес ақша бөлініп отырады. Ол да ретсіз таратыла бермейді. Әуелі мамандық бойынша, жалақы бағасына сәйкес бөліп отырамыз. Біздің бугалтер қыздар соны есептейді. Жасыратыны жоқ, осы облыс бойынша басшыларға да миллиондап ақша беріледі. Заңдағы көрсетілген нормаға сәйкес. Білесің, Қызылорда облысы дегенің нағыз қазақылықтың сақталған жері ғой. Заңға қайшы әрекеттер жасамаймыз. Осы сұрағаның да жетер. Біздің жұмыс істеуіміз қажет.

---

P.S. Шупакова Кызжибек ханым мені жылы шығарып салып, өзі түскі үзіліске шықты. Кабинет есігінің сыртындағы жазуда үзіліс уақыты 13.00-16.00 аралығында екен. Тағы да таң қалдым. Шупакова ханымды да суретке түсіріп үлгермеген едім. Ұжымды үнемі суретке түсіріп, оны әзірлеумен айналысатын Фоос Виктор деген жігіт бар екен. Әкесі қазақ екен де, шешесі неміс екен.

Пара сұрау жабдықтары

---

Параны ауызша сұрау қазірде камильфо емес, тренд емес; моветон әм көргенсіздік болып есептеледі.

Төртінші курсымда пара беруден мәстір болып алғаным соншалық, старостаны ортаға салмай, қымсынбай өзім бара беретіндей жағдайға жеттім. Сессияға тіпті барғам жоқ. Зачетка толған бес (бірінші курста төрт үш, пен алты төрт, екіден бастап бесінші курсқа дейін тек бес ).

2-ші курсты сырттай жалғастырдым… Арасына бір жыл үзіліс салып. Бұл уақыт арасында нендей тірліктермен айналысқанымды тағы бір жазармын… Алайда, осы арадағы бір жыл өмірге бейімделуге әбден-ақ үйретті. Сырттай деген оқу, оқу ма?!.. Жылына 40-күн барып қайтатынбыз. Әлгі бір ертегілердей 40-күн ойын болатын  40-күннің 34-күніне ең азы кешігіп, көбінесе бармай қалатын едік қой, шіркін…

1-курс. Көктем. Соңғы сынақтар. Тіпті мектеп кезінен «дене шынықтыруға» бармайтынмын. Дұрысы қашып кететінмін. Бірінші курста да мектеп кездегі апайлардың «Ертең университетке түскенде мектептегідей мұғалім сендердің емес, сендер мұғалімнің артынан жүгіресіңдер» деген, мамамның «Оқысаңшы, қаңғи бермей» деген сөздері де бұл әдетімді қойғыза алмады. Спорт — менікі емес-тін. Шын ұнатпайтынмын...

Сонымен, ДШ-дан беретін, тек сыртынан ғана көрген ағайыммен танысып тұрмын. «Неге келмедің?»,-деді. Көзінде, сөзінде "қатал жазалайтын" адамның әрекеті байқалмайды . Бірден түсіндім. Бір сылтауды айтқан сымақ болдым да бірден "іске" көштім. Әдеттегі: «Ағай, енді қалай қыламыз, былай, келісуге болмай ма?»,-деген сөздер кетті. Қателеспеппін. «Жүзі игіден түңілме» дегенді атам қазақ бекер айтпаған ғой . "Үш мың ғой, бауырым..",-деді. Осылай «ағайыма» бірден «бауыр» болып кеттім . Алайда үшмыңдық сома ол кездегі есеп бойынша студенттің қалтасына біршама ауырлық түсіретін… Оның үстіне үш мыңымды беріп қойсам, аузын арандай ашып отырған «түрік тілі» пәнінің мұғаліміне, «информатика» пәнінің апайына, онан да бөлек толып жатқан ағайлар мен апайларға, онан бөлек сессияның біткенін «жууға», онан бөлек жатақхананың түбіне барып үш рет ысқырсаң 7 минутта атып шығатын Айгүл, Әсия, Бағилалар бар толып жатқан… Бұлардың бәріне теңгемді қалай жеткізем?!.. Ақыры не керек, жартысағаттық саудаласудан соң "әке-шешесі ауылда, оқуының ақшасын теміржол вокзалында жүкші болып өзі табатын, артынан ерген 12 аға-қарындастары бар (негізі інім ғана ), жағдайы төмен" студентке 500 теңгеге «жауып» беретін болды .

Бұл менің берген алғашқы парам еді. Ия, бұдан соң да көптеген параалушылық пен параберушіліктер болды. Бірақ, мынау пара беру алғашқы сүйіс секілді есімде мықтап сақталып қалды…
(жалғасы бар)…

«Біздің қателіктерді ең болмаса көмуге болады ғой»© — медиктің архитекторға прикол ұстауы.

Санитарка:
— Қалмырза ағай, өткенде сіз терапиядан келген бір зимагордан он бес мың алып, қалаға жіберіп едіңіз ғой.
-Ия…
-Сол пациент өліп қапты ғо.
-Өш?(мына тазалықшы қаншық не сандалап тұр ей?)
-Ия, прикиньте, ағай!
-Мен алған жоқпын ғой, өзі ғой қалтама салған.
-Ия, мен де солай айттым…
-Кімге?
-Жездекеме…

Айтып отырған жездекесі

«Кез-келген адамды ақшаға сатып алуға болады» дегенді қалай түсінесіздер?
Және ол қазіргі заманда қаншалықты шындыққа жақын? Шынымен кез-келген адамды сатып алуға бола ма?
Шынымен барлық адамдар ақша тілін түсіне ме? Әлде ақша тілін түсінбейтіндер де бар ма?
Ақша тілін түсінбейтіндер нені түсінеді? Кез-келген нәрсенің номиналды құны бар дегенді қалай қабылдайсыз?

сурет көзі: www.123rf.com

Қожанасыр би болып сайлана сала, бір саудагер келіп:
— Ойбай Қожеке, мынау міне саған — 100 ділдә; ертеңгі дауды менің пайдама шешжіверсеңіз екен.
Ертеңіне дау басталыпты.

Монах Бертольд Шварц атындағы химия институтының лаборанты тасы дір етіп, көті қарауытып кетеді: мынабір ұнтақта алюминий — нормадан 15 есе, тантал — 2 есеге, цирконий — 6 есеге, темір — жалпы ұнтақты өзін толайым темірден тұрады десе де

100 қойдан 120 қозы алған сиқыршы-шопанды көруге келген комиссия мүшелеріне, дәлірек айтқанда — ауыздарына — арақ бөшкелеп құйыла бастайды.
Ертеңіне есін жиып, мең-зең боп отырған комиссия төрағасына шопан: «түнімен қораларды аралап, қой санап шықтыңыз, ішсеңіз де мықты екенсіз!» деп, көтіне

«Стандарттау және метрологияның» есігінің алдында Тәреннің жүргеніне екінші күн:
Қытайдан өлгенше резеңке қолғап әкелген оның тауарын сертификаттап жатыр. Сол нақ: бір пяншікатаңанә электрик токқа түсіп қалып, онысын "қолғаптан болды!" деп, зар

Мектепішілік «Алтын күз» мерекесі мәреге жақындап, қысым мен температура жоғарылай бастайды. Бәрі білед: біздің сұлу Айжан алад! Билеп те берді, ән де салды, ал қиғаш көздерімен атып-атып жіберген кезде, еркек атаулы дімкәс бірдеңеге айналып, мал

Жантастың әкесі — ол он бір бітірместен-ақ қамданады: Алматыға соққан сайын ҚазМҰУ профессорына қазы-қарта, жал-жая апарып тастап, Абылай мен Әбілқайырдың суреттерінен және қыстырып, заң факульетіне түсіруге әбден дайындалады.

Көркемайдың ашқанына екі күн болмаған минимаркетіне өрт қауіпсіздік қызметінің лейтенанты кіріп келіп, сәлем-сауқатсыз бірдеңе толтыра бастапТ.
— Не істеватсыз? Бізде бәрі дұрыс! Тіпті баллондарды жұрт сияқты мерзімі өтіп

Газ қазандығының қандай қауіпті екенін мынадан білуге болады: оған жұмысқа тұратындардың дүкіменттерін менттер де тексеруші еді. Әйтпесе толық бір ауданның күлін көкке ұшырып жіберуге болады.
Сөйтіп, N. қаласының газ қазандығына бір Сергей деген орыс жігіт келеді.