Керекшілер көмек керек!
Бұдан бұрын пруфридермен дау болған бір екі сөз үшін. Сommitment деген сөзді біздің білгіштер ұстанымдылық деп аударыпты, солайымен кетіп жатыр барлық аудармаларда енді. Бұл сөздің баламасы ретінде ісжанды, жұмысжанды деген сөздерді ұсынғанмын, бірақ safety commitment-ке онша келіңкіремейді ол балама. Басқа қандай нұсқаларыңыз бар?
Тағы бір келіспеушілік орыстың согласование деген сөзіне байланысты. Түсіндірме сөздікке жүгінсек, ол келісім алу дегенді білдіреді. Бірақ тап сол реңкін қалдыру үшін қазақшаға "… бойынша келісімге келу/келісу/келісіп шешу" дұрысырақ сияқты. Қалай ойлайсыздар?

Дәл осылай жалғаса берсе былығымыз шыға беретін секілді. Қазақ тілді интернетті қазақтар жасамайынша, ҚазНеттің қазақ тілді бөлігі дамуы қиынға соқпақ. @asaubota Аршат ағамыз айтпақшы Рунеттің бір бөлігін дамыта береміз. Осы интернетке келгелі бері

Лібә, оп-оңай сөзді ғылыми тілмен жеткізіп, кітаптарда көздер мен құлақтарды — «көру және есту мүшелері» деп жазатын куббас мал ғалымсымақ, тап осылай

Жаңа заманның математиканы оқытудың жаңа технологиясы ретінде әлем бойынша танылған бұл бағдарлама бізге енді келіп отыр. (әкеліп отырмыз:)) Қазақша нұсқасы болмағандықтан Қазақстанда бұл бағдарламаны қолдану тиімсіз болып отыр.Басқа елдерге қарасақ, олар өз тілдеріне аударып алып, математиканың қызығын көруде. Қазіргі таңда тегін таратылатын осы бағдарлма әлемнің 49 тіліне аударылған.Біз басқалардан кембіз бе? Біз де аударалық. Біз болмасақ, інілеріміз, бауырларымыз, балаларымыз ғылымдардың патшасы-математика екендігіне көздері жетсін!

Жәй ғана сканер термині төңірегіндегі пікірталас көп жайдың бетін ашып берді.
Біріншіден — бірұдай пікірдің болуы мүмкін еместігі анық болды.
Екіншіден, бұл енді аздап парадокс: терминді жариялы түрде талқылау — бәрібір жекелеген беделді арбитрдің «Осылай болад, бітті!» деген кесіміне зәру екен!
Тәбет тамақ үстінде келетіні сияқты, талқылау технологиясын да өзгертуге тура келіп тұр. Келесі аптада, ұсыныстар мен аналитикалық ой-пікірлерді топтастыра бастамақпыз. Және тіл саласындағы кәсіби мамандардың да нобайы көрініп қалған сияқты, оларды пікірталастың плацкартынан салиқалы көзқарастардың VIP-купесіне көшіру үдерісі басталатын сияқты.
Әйтеуір ең жақсысы — терминге ресми жауаптылар сияқты, кабинеттік талқылаудың, «Сабең біздің өз ағамыз, шал айтса — дәл айтад» сықылды көңілжықпастық қатынастардың бейшаралығын көрсетті. Соларыңыз үшін рахмет! Жаңалық күтіңіздер!

Сонымен, термин нұсқаларын дауысқа салу әдісін өзгертуді ұйғардық. Себеп, пікірлер ішінде негіздемесі мықты ұсыныстардың пайда болуы. Сканерге байланысты екінші тур ұйымдастыруға тура келді. Әрине, мұнда бірінші турда өміршең боп көрінген нұқсалар қалып отыр.

Атап айтқанда, Gastarbaiter ұсынысын былай негіздейді:
менде мынадай ұсыныстар бар. Қосам десең өзің біл.
Ең біріншісі Сканер күйінде қалса, бірақ аздап өзгеріске ұшыраса. Скәнір — Яғни қазақша артикуләтсиямен айту. Еш күлкісі мәмбеттігі жоқ. Корейлер, Филиппиндер, Малазийліктер, Тагалдар «сканер» «секано» «сыкхано» деп түрліше атайды.
Тілі туыс түріктер мен әзерилер Тарайджы (қателеспесем) деп айтады.
Менің тағы бір ұсынысым, "Қаралғы". Ол менің азғындалған фантазиямнан туған сөз емес. Көптеген елдердің тіліне түпнұсқаның ағылшындардың scan-scnaner деген сөздерін аударып шықтым.
Соның ішінде қазақ тіліне scan — сөзі көбіне мұқият қарап шығу, көз жүгірту деп аударылады.
Орыс тілінен басқа тілдердің кейбірінде «Зерттегіш», деген сияқты боп аударылады екен.
Еуропалық тілдерде әлгі филиппиндер мен корейлер секілді, Скануар, Сканор, Сканир деген сияқты версиялар басым.
Қаралғы — қарап шығатын құрылғы — яғни басты етістіктің түбірі мен есімнің жұрнағынан туып отыр.
Қазақтың морфологиясына бұндай сөз жасам түрі жат емес.
Қаралғы. Қаралғыдан өткізіп алу.
Сканировать — Қаралғыдан өткізу, қаралғылау

Сонымен, шешім өздеріңізде, бауырлар.

Сонымен, керекинфошылардың аса биік назарына алғашқы термин – «мәтіналғы»(сканер).

у баста информатика терминдерінің «мәліметтер қорын» жасап тастап, оның толтырылуын жайбарақ бақылап отыру перспективасы мықты ұнаған еді («жұмысы аз, рақат емес пе?»).
Бірақ, соңғы онжылдықта белең алған, бер жағы – берекетсіз аударма болса, ар жағы – қарапайым көргенсіздікпен ұштасып жатқан қазақша терминдердің табиғатын саралай отырып, олардың қолданысқа енбеуінің себебі – әншейін өзімбілемдік пен менмендікте жатқанын түсіндік. Информатика терминдері, көптеген кәсіпқой мамандардың сүзгісінен өткен тұщымды өнімнен гөрі, бір адамның солосы тәрізді сезімдер қалдырады.
Ендеше, терминдерді аударудың немесе аудармаудың басқаша әдісіне көшсек дейміз. Оның түпқазығы – керекинфошылардың көзқарасы болмақ. Әрі ұсынылған терминге қатысты пікірлер де үнемі қадағаланады. Бұл – барлығы болмағанмен, көпшілік қолдайтын, айтуға ұят емес терминдердің өмірге келуіне септігін тигізеді ме деген дәме бар. Және терминдерді «Керекинфошылар бекіткен!» деген айдармен бөлек кестеге жинап отырмақпыз.
Терминдерді әліппе ретімен емес, қолданыста жиі қолданылатындар ретімен ұсынуды жөн көріп отырмыз.
«Төл тіліміздің көсегесін көгертейік!» деген ұран тастап, революциялық рух беруден аулақпыз. Жәй, қолыңыз тигенде қарап, өз пікіріңізді білдіріп қойсаңыз да үлкен қолғабыс.
Іске сәт!

Қазақ тілінде халыққа пайдасы тисін деген мақсатпен құрылған сайттардың бірі — szh.kz. Уақыт өте келе сіз білмеген талай сұрақтарға жауап алатын, қазақ тілді контентке бай үлкен сайт болады деген үміттеміз. Сайт 10.10.2010ж ашылды. Осы уақытқа дейін біз неге қол жеткіздік: Қысқаша жазып шығайын! Осы уақытқа дейін 1228-сұрақ, 3315-жауап, 1302-пікір алынған екен. Тіркелген қолданушылардың саны 360-қа жетіпті. Осымен тоқтап қалады деген сөз емес, бастамасы ғана. Жақында орысша нұсқасын қостық. Әзірге ол жерде профилактикалық жұмыстар жүргізіліп жатыр, кіріп көремін деген қолданушылар немесе орыс достары болса мекені http://szh.kz/rus/. Қосымша сайтқа тез кіру үшін szh.kz мекені де жұмыс істеп тұр. Уақытша қаржаттың жоқтығына байланысты, сайт келбетін қолдан келгенше өзіміз өзгертіп жатырмыз. Болашақта сайт дизайны істелсе де, қазіргі ақ-қара түсті келбеті өзгермейді деп отырмыз. Қазіргі уақытта Termin.kz сайтының мүмкіншілігін арттыру бағытында жұмыс істеп жатырмын.