Елорда әкімдігінің медиа орталығы келесі аптада болатын бірқатар мәдени іс-шаралардың тізімін хабарлайды.

М.Горький атындағы мемлекеттік академиялық орыс драма театрында қатарынан бірнеше премьера өтеді. 31 қазан – А. Анатольевтің «Қар ханшайымы» ертегісі, 1 қараша – П. Морозовтың «Ассоль» романтикалық феериясы. 2 қараша күні М. Булгаковтың «Мастер және Маргарита» қойылымын да тамашалауға болады. 3 қараша – Б. Жандарбековтің «Томирис – сақтар ханшайымы» эпикалық драмасы, 4 қараша – Л. Толстойдың «Анна Каренина» драмасы мен А. Хайттың «Леопольд мысықтың туған күні» атты ертегісі, 5 қараша – В. Зиминнің «Баяғыда екі түлкі өмір сүріпті» ертегісі мен А. Цагарелидің «Ханум» музыкалық комедиясы.

«Астана» концерт залында 31 қазан күні кешкісін «Әсерлі ән сал, домбыра» концерті өтеді. 1 қарашада «Айтыс – бабалар мұрасы» концерті, 3 қараша – «Шабыт» ХХ Халықаралық шығармашыл жастар фестивалінің ашылуы, 5 қарашада ҚазССР Мемлекеттік сыйлықтың иегері, СССР және Қазақстан халық әртісі, композитор Ғазиз Жұбановтың 90 жылдығына арналған концерт болады.

«Жастар» сарайында да қала тұрғындары мен қонақтары бірнеше оқиғаларға куә бола алады. 1 қарашада «GLORIA» халықаралық өнері конкурс-фестивалі, 2 қарашада «QazaQBalasy» халықаралық балалар конкурсы, 3 қарашада «Мир вкусного меда» бал көрмесі басталып, 12 қарашаға дейін жалғасады.

4 қараша – «Жайдарман» ойындарының қалалық лигасының финалы, 5 қараша – «Экзерсис» хореографиялық өнерінің VI халықаралық фестиваль-конкурсы.

Қ.Қуанышбаев атындағы мемлекеттік академиялық қазақ музыка-драма театрында 1 қараша күні А. Вальехоның «Күн сәулесі түспеген» психологиялық драмасы, 2 қараша – А. Айларовтың «Сүрінген сүр бойдақ» комедиясы, 3 қараша М. Байджиевтің «Тіл табысқандар» комедиясын ұсынады.

Тәуелсіздік сарайында 4-8 қараша аралығында декоративті қолданбалы өнері мен скульптура өнерін сүйетіндер көрмені барып тамашалауына болады.

Ал «Астана Опера» театрында 5 қараша күні «Петя мен қасқыр» концерті өтеді.

Қ.Қуанышбаев атындағы Мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театры тамыз айының 23-24 күндері сағат:19.00 «ЗЕРЕ» атты драманың премьерасын ұсынады.
Қойылым режиссері – ҚР еңбек сіңірген қайраткері – Нұрқанат Жақыпбай. Қоюшы суретшісі – Берік Бурбаев.
Қазақтың ұлт ақыны, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты -Ұлықбек Есдәулеттің драматургия бағытындағы алғашқы «Зере» атты пьесасы — Қаллеки театрының актрисасы, Қазақстанның Халық артисі – Гүлжан Әспетованың сахнадағы 50 жылдық шығармашылығына орай, актрисаның табиғи таланты мен ерекше болмысына арнайы жазылған туынды. Қазақ театрының киелі сахнасына 1967 жылы алғаш Қарагөз болып қадам аттаған актриса бүгін, 70 жылдық мерейтойында алғашқы Зере Ана образына жолын ашып, ғұмыр сыйламақ.
Драма кемеңгер жазушы Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» атты роман-эпопеясынан бек таныс классикалық кейіпкерлерді көрермен қауыммен қайта жүздестіреді. Алып — анадан туады. Абайдың әкесі Құнанбайдың ағасұлтан болмас бұрын, жас шағында дана, мейірбан анасы Зереден алған тәлім-тәрбиесі тектіліктің нышанына айналады. Зере – от басы, ошақ қасындағы өктем бәйбіше ғана емес, елінің мұң-мұқтажын, қайғы-қасіретін көре білетін дана, мейірбан ана.
«Қыз тәрбиелей отырып – ұлтты тәрбиелейміз» деген қанатты сөздің өзі қыз бала тәрбиесінің қаншалықты маңызды екенін айтады. Спектакль қазақ қызының түптамырындағы тәрбиесін насихаттайды. Бүгінгі біздің қоғамда белең алған қазақ қыздарына жат мәдениетті бір сәтке ұмытуға ой салады.

4 сәуір күні Қазақ Гуманитарлық Заң Университетінде «Үш би» залында театрсүйер және өнерді бағалайтын студенттер үшін елордалық Қаллеки театрының шығармашылық кұрамымен танысатын мүмкіндік туды. Кешке қатысушылар ширек ғасырлық тарихы бар өнер ордасының көркемдік жетекшісі, Халық артисі, профессор, театр және кино режиссері Талғат Теменов, халыққа «Қасым» фильміндегі Қасым бейнесі арқылы танымал театр және кино актері Қуандық Қыстықбаев пен театр актері Қасымхан Бұғыбаймен кездесті.
Кеш басталмас бұрын қонақтар университет тарихынан мағлұмат беретін мұражаймен танысты. Өнер адамдары бір сұрақты да назардан тыс қалдырмай, театр мен кино төңірегінде ойларымен бөлісті. Қ.Бұғыбайдың қоңыр дауысымен көмкерілген әсем ән әуелете шырқалғанда білім ордасының студенттері өнер құдіретіне тамсанып, әсерге бөленді. Қ.Қыстықаев ақын Т. Айбергеновтың поэзияларынан сыр шертті.
Қонақтар кездесу соңынде дәстүрлі түрде суретке түсіп, қатысушылардың барлығын руханият ордасы — театрға шақырды.

Орысшадан аударғам, жобасы солай сияқты))
— Ал сіз телевиденияда бұрыннан бері жұмыс істейсіз бе?
— Екі жыл.
— Бәлкім, өте қызықты шығар?
— Өте. Жалпы сіз білесіз бе? Түптің түбінде тв бүкіл адамзаттың өмірін өзгертеді. Ештеңе де болмайды. Кино да, театр да, кітап та, газет те. Тек жаппай телевидения.
— Сіз қызбалыққа беріліп кеттіңіз. Театр, бұнымен келісемін, шынымен де жойылуы мүмкін. Бірақ, кіно, кітап ше?
— Жиырма жылдан кейін менің сөзімді еске алатын боласыз!
«Мәскеу көз жасына сенбейді» («Москва слезам не верит») фильмінен.
Шыны керек қазіргі өсіп келе жатқан жасөспірімдер театрдан көрі киноны, кітаптін орнына ғаламторды таңдайды. Тіпті көк жәшікті көретіндері де шамалы. Әрине, көпке топырақ шашпаймын…
1. Ал сіз соңғы рет театрға (қойылымның аты) қашан бардыныз? 2. Соңғы оқыған немесе оқып жатқан кітабініз (кітаптін аты) қандай? 3. Жаңалықты теледидардан көресіз бе? Әлде әлеуметтік желіден оқып, біліп аласыз ба?
Бөлісе отырыңыздар!

Оқыған мен көргеннің қайсысы әсерлі? Шығарманы сахнаға алып шыққанда кітаптағыдай жеткізе ала ма? Оқып отырғанда сол нәрсені көз алдына өз қиялымен елестететін оқырман сахнадан сол шығарманы көргенде көңілі қалатындай жағдай болмай ма?! Әрине,

Театрды жаным сүйеді. Әр барған сайын рухани азық аламын. Мұңды жерлері болса, көзімнен еріксіз жас кетеді, көңілді болса, менен асқан бақытты жан жоқтай ерекше бір күй кешемін. «Сәкен сұңқар» тарихи драмасын көрудің сәті түсіп, бір топ қыз болып барып қайттық. Алған әсерді айтып жеткізу мүмкін емес, табиғатым шынында нәзік екен-ау, (беріле тамашалап, көзімнен еріксіз жас ағып жатқанына), қынжылып отырсам, ер адамдардың да пысылдап отырғандығын байқадым.

Сәуір айының 16 мен 17-ші жұлдыздары Қ.Қуанышбаев атындағы мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театрында режиссер Сайлау Камиевтің «Жекпе-жек» мелодрамасының премьерасы өтуде.

Аталмыш туынды қырғыз драматургы Мар Байжиевтің «Дуэль» шығармасының желісі бойынша сахналануда. Оны қазақ тіліне аударған қойлым режиссері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері — Сайлау Камиев.

— Жалпы бұл драматургияның қазақ тілінде аудармасы бар. Мен оның 1-2 нұсқасын оқып көрдімдағы, сахналайтын болғандықтан өзімнің аударғаным дұрыс болатын шығар деп ойладым. Мар Байжиевтің өзінің тұпнұсқа тілі орысша екен. Содан мен түпнұсқаға жақын, автордың өзінің стилін, драматургияның өзінің жазылу тілін сақтай отырып аударайыншы деген ой болды. Аудармамды жасап көргеннен соң біраз адамдарға оқытып көрсем жаман емес деген пікірлер алдым. Содан өзімнің аудармамды қоямын деп шештім. Бұл материал біздің Қазақстанның сахналарында жүріп жатыр, бұрын да қойылған, алдағы уақытта да қойлатын шығар, — деді С.Камиев.

««Жекпе-жек» деп автор қандай жекпе-жекті суреттеп отыр?», «Пьесаның атауын неге «Жекпе-жек» деп қойды?» деген сұрақтарға шығарма желісінен қысқаша мәлімет берер болсақ…

«Жекпе-жек» мелодрамасы екі адамның махаббат жолындағы қақтығысын суреттейді. Бас кейіпкер Нәзи көңілдесі Ескендірмен теңіз жағасына демалысқа барғанында өмірінің күрт өзгеріске ұшырайтынын үш ұйқтаса да түсіне де кірмейді. Ескендір-Нәзи-Әзиз арасындағы орын алған махаббат хикаясы спектакльдің басты оқиға желісі болып табылады.

— Бұл пьесадан басты кейіпкер Нәзи деген қыздың тағдыры мені қатты қызықтырды. Сол бойжеткеннің тағдырына азамат ретінде, ер адам ретінде қарадым, көрдім және дәл сол тағдырды мен сахнаға алып шыққым келді. Қазір ол өзекті тақырып. Себебі қазіргі уақытта өзіне «дос», «демеуші» тапқысы келіп сондай өмірді аңсап жүрген қыздар да баршылық. Кейбіреулер «дос», «демеуші» тауып алғаннан кейін басқа тығырыққа тығылғанда неге ғана осылай істедім екен деп өкініп жүргендері де бар. Былай қарасаң бұл қазіргі жан-жағымызда болып жатқан дүниелер ғой. Азамат ретінде өзімнің көзқарасымды білдіргім келді. Және де ешуақытта өмірді қайта бастау, өмірде қателескен кезде, адасқан кезде психологиялық дағдарыстардан шығу, шыға білу, жеңе білу және сол көп жеңілістің артында үлкен бір жеңістің шығатынын, көкжиектің артында да көкжиек бар екенін халыққа көрсеткім келді. Бұл жерде Нәзи деген қыздың тағдыры баяндалады. Ол қыздың ұлты жоқ. Ол тек қыз бала. Ал қыз баланың тағдыры ұлтқа, ұлысқа қарамай ұқсас болып келеді, — деді режиссер.


«Жекпе-жек» қойылымының 16 сәуірде болған премьерасында бас кейіпкерлерді Нартай Сауданбекұлы, Алтынгүл Серкебаева, Олжас Жақыпбек ойнады.

Нәзиді сомдаған Алтынгүл Серкебаева өте жас актриса, әрі осыған дейін үлкен рөлдерде ойнамағандығын айтқан Сайлау Камиев:
— Алтынгүл театрға өткен жылы ғана келген. Онымен осы қойылым барысында көп сөйлестік, көп пікірлестік. Барымша сол қыздың пікірін тыңдап, табиғатынан шығуға тырыстым. Көбінесе оның бойындағы бар адами қасиетін, актерлік патенциалына көбірек қарадым. Бұл жерде режиссер екенмін деп диктатор болмауға тырыстым. Өйткені мен режиссер ретінде өзімнің мақсатымды білдім. Музыканың өзін таңдаған кезде Алтынгүлдің талғамымен ақылдаса отырып, арасындағы драматургиядан бөлек детальдарды сахналамас бұрын әңгімелесіп көріп шығарып жаттық. Ол қыздың жастығы, таланттылығы, дарындылығы әрине ол өз алдына бір төбе. Маған дәл сол қыздың тап келгеніне өте қуаныштымын, — деді.

Мелодраманың 17 сәуірдегі қойылымында бас кейіпкерлерді Қаллеки театрының әртістері Мейрам Қайсанов, Ержан Нұрымбет, Нартай Сауданбекұлы ойнайды.

— Мен осыған дейін Қ.Қуанышбаев театрының сахнасында «Қыз Жібек» драмалық трагедиясын қойған болатынмын, одан кейін «Бейбітшілік пен келісім» сарайында «Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу» мюзиклн қойдым. Менің негізгі мамандығым музыкалық театр режиссері. Ал бұндай драмалық дүниеге бірінші рет келіп отырмын. Бұл дүниеме өнер ортасында жүрген достарым ашық пікірлерін білдіріп жатыр, ал әлеуметтік желідегі пікірлер әзірге жаман емес. Мен бірақ та сол күні көрермендер арасында театр сыншылары да болғандығын байқадым. Журналистер көргенін жазып, ақпарат тарата бастайды ғой. Ал театр сыншыларынан қорқу керек. Олар мүмкін бүгін екінші құрамды көруге тағы келетін шығар. Кейбір театр сыншылары қойылымды 5-6 рет көргеннен кейін барып сын жаза бастайды. Сондықтанда менде қазіргі уақытта сондай бір кереметтей пікірлерге мен күшті етіп жасадым деген көңіл-күй ешқашан болмайды. Мен қашанда шығармашылық ашпын. Әсіресе мен енді бастап жатқаннан соң жоспарларым өте көп, — деп режиссер Сайлау Камиев ағынан жарылды.

Айта кетейін, Мар Байжиевтің «Жекпе-жек» туындысы – бірнеше тілге аударылып, Қазақстан, Болгария, Венгрия, Германия, Польша, Швеция, Аустрия, Румыния сынды бірнеше елдерде сахналанған танымал туындының бірі. Шығармада әр заманның өкілдерінің шынайы бейнесі суреттелген. Бүгінгі ұрпақ рухани құндылықтан ажырап, азып-тозып бара жатқан жоқ па… Мар Байжиевтің «Жекпе-жек» пьесасы әр заман ұрпағының, ішкі көзқарас тартысы арқылы адами құндылықты іздеуге шақырады…

Театрсүйер көрермен болмасам да, өзіміздің Ақтаудың, сосын Астананың театрларына 2-3 рет барған едім. Театр туралы ойым мынадай: фальш көп, драмасы да, комедиясы да «түймені түйедей етіп көрсету» сезімін тудырады, бір сөзбен қабылдай алмадым. Бірақ кінәні сол жергілікті театрлардан көретінмін, менің ойымша "әкемтеатр" деп аталатын, кезінде Одақтың үздігі болған Алматыдағы Әуезов атындағы қазақ драма театры басқаша, сонда ғана нағыз спектакль көре алам деп шешкен болатынмын.
Көңілім қалды менің. Сөйтсем мұндағы спекакльдер де, мұндағы пьесаны жұртшылыққа көрсету әдісі де, актерлар да, фальш та бәрі бәрі бірдей болып шықты. Мен барған пьеса, ұмытпасам «Бес бойдаққа бір той» деп аталатын.
Сәтсіз пьесаға бардым, келесінде «Абай» болып жатса, соған барамын деп шештім.
Бірақ қайдам, ілінген жарнамаларындағы спектальдердің атаулары мен суреттері бәрібір келешекте көңілім қалатынын сездіртті.

Кеше Шығыс Қазақстан облыстық драма театрында, белгілі жазушы, драматург Тахауи Ахтановтың «Күшік күйеу» атты шығармасының 100 мыңыншы қойылымы атап өтілді.

Әр адам өзінің теңін, серігін іздейді бұл өмірде. Және әр адамның өзінің идеалы болады. Ол идеал адам – әдемі, тәртіпті, жаман қылықсыз және әрқашан да қызықты болу керек. Бірақ, неге біз бастапқыда жақсы деп кездестірген адамымыз ойымыздағыдай болмай шығады.
Өйткені бастапқыда әрқайсысы актер болады, яғни өзіне берілген рөлін ойнайды. Өзінің жаман жақтарын жасырып жақсы қырларын көрсеткілері келеді, негізінде ондай бола тұрмай, бір сөзбен айтқанда ұнағылары келеді. Сөйтіп, көбісі керісінше кемшіліктерімен қосылудың орнына, артықшылықтарымен санасады, бірақ кейін, Бауыржан — шоуда айтылғандай «штор ашылады».
Ұлы Шекспирдің өзі кезінде осы бойынша әзілдеген:
«Менің қай кемшілігіме ғашық болдың?» – деп сұрайды Бенедикт. «Барлығына бірдей» — деп жауап береді Беатриче. «Әйелдердің азғантай кемшілігін кешірмейтін еркектер, керісінше олардың артықшылықтарынан айырылады», деген екен Д. Х. Джебран. Және осы айтылған сөз тек еркектерге ғана емес, әйелдерге де қатысты.

Сәлем бердік, «Керекинфо»-ның тұрғылықты жамағаты! Жағдайларыңыз жақсы, мал-жан аман ба? Студенттер қауымы оқу жылының жартысын артқа тастап, қысқы демалысқа да шыққан болатын. Мен де сабақтарымнан емтиханымды сәтті тапсырып, демалысымды Алматы қаласында өткізбек болдым. 4-5 күнге жоспарланған демалыс, бір апта, жо-жоқ, 10 күнге ұласты. Сонымен не керек, қаңтар айының 17-ші жұлдызында батыс пойызына билет алып, жолға шықтым.

Астанада жүргеніме қанша жыл болса да, Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық драма театрының есігін ашпаппын. Ұятын-ай.

Ақшаның көптігі өнердің дамуына кедергі ме? Өнерді дамытудың орнына керісінше оны тежей ме?

<o