Ақтөбеде «Автопарк» деген жауапкершілігі шектеулі серіктестік бар. Атынан-ақ түсініп отырған шығарсыз жолаушылар тасымалымен айналысады. Автобустарында тек қана қазақша әндер қосылады, хабарламалар, заң үзінділері бәрі қазақ тілінде жазылады. Бірнеше жыл бұрын жаңа үрдіс бастады. Автобустарда қазақ ғұламаларының, хан, батыр, билерінің, ақын-жазушыларының биографиясы мен қанатты сөздерін ілетін болды. Қоғамдық көлікке балалар көп мінеді ғой. Көз алдында тұрғасын, ең болмаса кім екендерін біліп жүретін болады.
Бұл суреттерді өткен жылы түсіргем, архивтерді ақтарып отырып тауып алдым. Тамашалай отырыңыз

Ата бабаларымыздан жеткен рухани мұрамыз ұшан теңіз. Ауыз әдебиеті, қол өнер, ақындық-шешендік өнер, құсбегілік, ат баптау, спорттық түрлі ойындар, ән-күй тағы басқа көптеген әлем халықтарынан ұлттық бояуымен өзгешеленіп тұратын ерекше өнерлер мирас болып қалды. Солардың бірі және бірегейі ұлттық саз аспатары.

Алғашқыда ел арасындағы әнші күйшілер өздері қажетті аспаптарын жасап алып ойнап елге өнерлерін көрсетіп жүре берді. Келе келе қазақ сахарасының жағрафиялық ерекшеліктеріне орай саз аспаптары үндік ерекшелігіне және формасына қарай сан алуан түрге ене бастады. Ертеде саз аспаптарды ағаштан, түрлі өсімдіктерден, малдың терісінен, сүйегінен, мүйізінен, қылынан және басқа Қазақтың ұлттық саз аспаптарының өткені, бүгіні және келешегі да түрлі заттардан жасаған. Халқымыздың жыр аңыздарынан, дастандарынан және өткен ғасырлардағы саяхатшылардың, ғалымдардың еңбектерінен көне аспаптардың сипаттамаларын, суреттерін кездестіреміз.

Әлеуметтік желіден:

— казахшаны жаксы жазасын гой
— енД өзім қазақ болсам…
— рас па?

Ең алғаш Астанаға студент болып келген кездері «Нағыз қазақ осылар»(Вот настоящий казах) дегенде кекетіп жатқандай көретінмін. Бірақ, ойымды айтуға орысшам жетпейді. Үндемей жүре бердім. Орысшам жетілгенде бәріне айтармын дегенмін іштей.
Орысша үйрендім. Біреуден әрі, біреуден кері. Тіл білген жақсы. Бірақ, оны шет тілі деп санамайды ғой бізде. Өмір сүруге ғана керек. Жүре келе пікірім өзгерді. Өзім сияқты қара домалақтарды шын құрметтегеннен айтқан екен. Бірақ енді өкініп жүрмін. Өкінбей ше? Сол уақыттағы ауылдық ойдағы, қаймағы бұзылмаған қазақылығымды жоғалтып алдым. Бәрі де байыбына бармай көтерген көкіректің кесірі.
Шет елдің тілі мен мәдениетін жоққа шығарудан аулақпын. Тек, өзімнің өткенімді ұмыта бастағанымды енді түсіндім. Бәрінен ең ауыры — кеше туған тәтемнің (әпке) қоңырау шалып «Уақытыңды алсам ренжімеші...» дегені болды. Жүрегімді жұлмалап жатқандай сезім кештім. Демек, бұған дейін қоңырау шалғаны үшін ренжігенім болғаны ғой. Сонда менің ата-анасын апта бұрын бекітілген кесте бойынша қабылдайтын Еуропалықтардан айырмам қанша? Олар сөйтеді екен деп күлеміз. Қайта олар мұнысын жариялы жасайды. Жасандылық жоқ. Ал біз ше?
Жоқ, мұным болмайды! Бірді айтып, екіншісіне кетіп қала бердім. Қысқасы, нағыз қазақ бола алмасам да, бауырларымның серігі бола білейін. Олардан артық отаным жоқ. Сіздер де өздеріңізді жоғалтып алмаңыздар!!!

Адай бауырларыма арналады...

Адайлар орыстарды ұстап тұра алмады. Орыстар қазақ жеріне кіріп кетті. Сөйтіп білгенін жасады.
Ал біз, НАЙМАНДАР, қазақ жеріне қытайлардың қаптауына тосқауыл бола алдық, шыны керек. Әлі күнге дейін тосқауыл болып келудеміз!!!

… жалғастырыңыздар...

Негізінде трайбализм деген терминнің мағынасын – жүзге бөлінушілік деп түсінемін.
Кезінде отарлаушы Ресей кең байтақ қазақ жерін оңай жаулап алу үшін, қазақ халқының осындай осал тұстарын шебер пайдалана біліп, «бөліп алда, билей бер» деген саясатын күні кешеге дейін жүзеге асырып келгенін тарих айғақтайды ғой.
Ал қазір егемен ел болып, өз билігіміз өз қолымызға тигенде, сол трайбализм деген пәле жаңаша түр, жаңаша сипат алып, басқаша айтқанда жалпы халықтық қауыпты іс-шараларға айналып бара жатқанға ұқсайды, және сол бәленің отын үрлеп жүргендер өзіміздің кейбір қазақ тілді ақпарат құралдары сияқты көрінеді.
«Дат» газетінің №1 нөмірінде белгілі қоғам қайраткері Ә.Қосановтың «фейсбуктегі» жазбалардан деген үзінділерінен мынадай сөздерді оқыдым да таң қалдым. «Трайбализм мен өсекизм кейбір БАҚ-тың анық тенденцияларына айналып барады. Қазақ баспасөзін құртатын қаржының аздығы, не билік тарапынан жүргізіліп отырған цензура емес, дәл осы кеселдер! Және де жоғарыдан осының бәріне бата беріп отырған бір күштер бар сияқты!» Таң қалғаным — мемлекеттік дәрежедегі белгілі саясаткердің мен сияқты шала сауатты, қарапайым оқырманның көптен көкейінде жүрген ойын дөп басқаны.
Сонау бала кезімізден сүйіп оқитын «Лениншіл жас», қазіргі «Жас Алашымның» соңғы кездері Батыс өлкеден шыққан биліктегі азаматтарымызды сын садағына жиі ала бастағаны алаңдатады. Соның ішінде ала бөтен Аслан Мусин жөнінде небір жөн-жосықсыз айтылып жатқан әңгімелер қаншама?!
Құдай-ау нелер айтылмады?! Жаңаөзендегі жазықсыз жандарды атқызған, бұйрық бергізген Мусин екен деп жақтары талмастан қақсағанын елдің бәрі біледі. Тіпті, Б.Рысқалиевке арандату үшін бұзақылар тобын жібергізген екен деп те естідік. ҰҚК басшысы Н.Әбіқаевтің беделін түсіру үшін Арқанкергендегі шекарашыларды қырғызған да Мусиннің ісі екен деп те шығарды. Бір басылымда Мусинді Сталиннің қанды қасапшысы Берияға теңеп, «Қазақтың Бериясы» деген айдар тағып қойды. Мемлекеттің бәленбай миллиард қаржысын жымқырған Атыраудың әкімі Б.Рысқалиевті шетелге қашырып жіберген Мусин болып шықты.
Сонда дейміз-ау, қаншама құзырлы органдар бар, қаншама күштік құрылымдар бар, ай қарап отырғаны ма? Бірнеше миллиардтап жоқ болып жатқан қаражаттың бақылаушысы, іздеушісі жоқ болғаны ма?
Германияға емделуге барған Мусиннің артынша «Ойбай, қашып кетіпті» — деп те шығарды.
Жақсы, дегендеріне жетті ғой, Мусинді президент әкімшілігінің басшысы қызметінен кетірді, енді басына тыныштық орнаған шығар десек, «Жас Алаштың» жаңа жылдағы кезекті санында елбасының кезекті ауыс-түйістерін саралай келіп, ендігі кезек бас прокурор мен ішкі істер министрі деп жазыпты. Себебі, бұлар да Мусиннің адамдары депті. Мусин бұл адамдарды басқа құрлықтан, басқа елден жетектеп әкелген жоқ қой. Кезінде осы елде туылып, оқып-тоқып, қызмет сатысында өсіп жетілген қазақ елінің таза қанды қазақ азаматтары емес пе?!
Бұлай Батыс өлкеден шыққан бірлі-екілі азаматтардың соңына шырақ алып түсуді трайбализм демей не дейміз?! Жоғары жақта болып жатқан қателіктер мен жөнсіздіктерді бір адамның басына таға салудың өзі жөнсіздік. Біздің елді бір ғана адам — президент басқарып отырғанын естен шығармауымыз керек емес пе? Барлық мемлекеттік маңызы бар мәселелер сол кісінің дегенімен жүзеге асырылмай ма?
Сіз болып, біз болып дегендей, А.Мусинді кетірдік. Қонжитып К.Мәсімовты отырғыздық. Не ұттық, болашақта ұтарымыз не?
Негізінде, А.Мусинді аса ұстамды да сабырлы, салқын қанды азамат екен деп қалдым. Баспасөзден талай мәрте оқыдық емес пе, аса ірі көлемде жер иеленуші депутат Ромин Мадинов деген «ар-ожданыма тіл тигізді, өтемақы талап етемін» деп, тілшісімен қоса бүкіл газет ұжымын сотқа сүйреген жоқ па еді?! Сондай-ақ, шеттегі байлығымды елге жариялап қойды деп, Қ.Қожамжаровтың әйелі де Г.Ерғалиеваны сотқа сүйрелеп, ақыры газетін, ғаламтордағы сайттарын жапқызып тастағанын көзі қарақты оқырманның бәрі біледі.
А.Мусин ондай сорақы істердің біріне бой алдырмай, өзін сабырға жеңдіріп отыр. Мемлекеттік ірі шенеуніктерге тән салқынқандылықты, ұстамдылықты осы кісіден ғана көріп отырғанымыз өтірік емес.
Сонау 60-шы жылдары КСРО-ны Н.С. Хрущев басқарып тұрғанда, терістегі астықты облыстарды Ресейдің қарамағына қоспақ болғанда, министрлер кеңесінің төрағасы ма, әлде Қазақ ССР-і Жоғары кеңесі президумының төрағасы ма (есімде жоқ) қазақ халқының келешегін қара басынан биік қоя білген асыл азамат Жұмабек Тәшенов қарсы тұрып, жолын кескен екен. Ол кезде бала болсақ та естігенбіз.
Н.С.Хрущев арам ойын іске асыру үшін сол кездегі Қазақ ССР-ін басқарған Д.А.Қонаев атамызды басшылықтан босатып, орнына Исмаил Юсупов деген ұйғыр біреуді қойыпты. Сол ұйғырдың қолымен астықты өлкелерді — Батыс Қазақстанды, Ақтөбенің біраз бөлігін Ресейге, мұнайлы түбекті Түрікменстанға, мақталы Оңтүстік облысты Өзбекстанға қосып беріп, бүкіл Шығыс пен Жетісуды «Ұйғыр автономиялық республика» етіп құрмақ болған деседі. Н.С.Хрущев арам пиғылының жүзеге аспауына, қазақ мемлекетінің бөлшектенбей қалуына Л.И. Брежнев бастаған саяси бюроның Кремльдегі жасаған төнкерісі басты себеп болған дегенді құлағымыз естіді.
Бірді айтып, бірге кетеміз-ау, билік мансабын ел мүддесі жолында мансұқ ете білген, астықты өлкелерді Ресейге беруге табандап қарсы тұрған сол асыл азамат — Жұмабек Ахметұлы Тәшенов еңбек жолын біздің облыстан бастап, 1952-1955 жылдар аралығында облыстың, қаланың өркендеуіне зор үлесін қосқан екен. Өкініштісі, сондай ірі тұлғаға қаламыздағы қаптаған Тургенев, Некрасов сияқты көшелердің біреуінің атауын қия алмай отырғанымызда.
Мәсімовке байланысты 1960 жылдарды еске алып отырғаным түсінікті болған шығар. Өткен тарихтың опық жегізе жаздаған жәйттерінен сабақ алғанымыз жөн-ау.
Қарап отырсақ кіші жүзден биліктің биік мансабына барып жатқан тұлғалар көп емес екен. Кезінде Ж.Досқалиевті қандай күйге түсіргенін көрдік. Енді А.Мусинді елбасының қасынан кетіргенін көрдік. Тағы бірде «Тасмағанбетов таққа отырса» деген мақала оқыдық. Бұл жайды Тасмағанбетовты Елбасыға бақталас, жеккөрінішті етіп көрсету үшін арандату мақсатында жасалған тірлік деп білемін. Демек, тағы бір батыстық азаматты аяқтан шалу үрдісі іске асты дей беріңіз.
Мақсатым А.Мусинге ара түсіп, сөзін сөйлеу емес. Менің ара-ағайындығымды қажет ете де қоймас. Тұрақты жаздырып алып, жастана жатып оқитын жаныма жақын екі газетім «ДАТ» пен «Жас Алашым» құйтұрқы саясат ұстанушы, ел тұтастығына зиянын тигізетін, ниеттері лас әлдебір топтардың қолшоқпарына айналып кетпесе екен деген жанашырлық пендеуи тілек қой.
Айтылған сөздерді өзімнің жеке пікірім деп қабылдағайсыздар.

P.S. Мақала бұрынырақ «Жас Алаш» газетіне берілген болатын. Газет ұжымының ықшамдап, бірқатар өзгерістермен баспаға бергендеріне түсіністікпен қараймын.

Мырзағали Қартеменұлы.
Зейнеткер.

Бүгін мен 22 Наурыз, жаңа жыл қарсаңында ұлттық тағам Наурыз көженің жасалу жолымен бөліспекпін.

Жә, сабыр. Ашуланбай тұра тұрыңыз. Біреудің жынын келтірейін, болмаса, мағынасыз жанжал тудырайын деген ниетім жоқ. Шын сұрақ.
Қазақ ұлтының сақталып қалғанына мүдделі адамдардың бірі мен. Осы уақытқа дейін ұлт, тіл туралы біраз әңгіменің басын шалыппын, жалпы, бәріміз сөйтіп жүрміз ғой. Енді, қызықты қараңыз. Жақында бір қарындас: "Ұлтты сақтап қалудың қажеті қанша",- деген сұрақ қойды. Әуелі абдырап қалдым. Өйткені бұл туралы ойланып та көрмеппін. Содан соң бар ойымды жиып, мейілінше түсінікті, пафоссыз, ұрансыз жауап беруге тырыстым. Жауабым қаншалықты қанағаттарлық шықты, білмедім. Енді сізден сұрап отырмын.
Ұлтты сақтап қалу не үшін қажет?

Ноғай тілі қазақ тілінен аумай қалған деп еститін едім, мына әнді тыңдап таң қалдым

Тәуелсіздік таңы атса да Тұранға,

Әлі бізді адымдатпас бұғау көп.

Мұсылманға хақтың жолы Құранда,

Кім айтады ақтың жолы мынау деп?!

Тіршілікте тойым бар ма адамға,

Көкейлерде сауалдар жүр мың күпті.

Әркім өзін жөн санаған заманда,

Кім айтады қиып түсер шындықты?!

Тура бидің тұрағы елден алыстап,

Ақиқат та айтылмайды дәл бүгін.

Аяз билер, Жиреншелер қалыс қап,

Айтқан сөзі дұрыс боп тұр әлдінің.

Адамдықтың әдірем қап шарты ізгі,

Көңілдерді күмән бұлты торлауда.

Арашалау былай тұрсын әлсізді,

Әділет те зәру бүгін қорғауға.

Арамдардың алшы түсіп асығы.

Кес-кестейді алды-артыңды күліп бір.

Артық шығып асылынан жасығы,

Заман бетін жылпостарға бұрып тұр.

Иыққа алу тиімсіз боп ар жүгін,

Есірікке кетті ақылдың есесі.

Жаратқанға жетпей үні жарлының,

Ернеуінен асты ептінің кесесі.

Жиі құлап адалдардың байрағы,

Жалғандық жүр орын алып төрлерден,

Ақылымның содан шығып ойраны,

Күпті болған көңіл шіркін шерменде!

АСТАНА

Алыстан шалған маңайды,

Арқаның төсі арайлы.

Астана сынды ай-қала,

Асқақтап маған қарайды.

Айтатын сөзім кесімді,

Асуға бұрдым көшімді.

Астана асқақ қарайды,

Аймалап ерке Есілді.

Айта алман бүгін «күйім кем»,

Алты әлем саған сүйінген.

Астана — әсем арудай,

Айтулы тойға киінген.

Ажары әрлі ғажап тым,

Ауасын төкті азат күн.

Арқалап өзі тұрғандай,

Арманын барша қазақтың.

Алашқа болып дара шың,

Арқадан таптың жарасым.

Азғана паңдық бар сенде,

Арудай білген бағасын.

Аңсаттың елдің талайын,

Алқаны жырдан тағайын.

Астана асқақ тұр ғой деп,

Аспандап кетпе, ағайын!

АЛМАТЫ

Жаңа түлек,

жалын жүрек,

жас шағым,

Кеудемізде күмбірлейді асқақ үн.

Есімде әлі, арқалап сан үмітті,

Алматыға алғаш қадам басқаным.

Айта алмаймын,

маған құшақ жайды ма?

Қадам бастым айбарынан қаймыға.

Қабылдады қырдың қара баласын,

Оған күн мен сан сырласқан ай куә.

Биіктетіп мұратымның шоқтығын,

Қызық-думан қалқасында кетті мұң.

Жалындаған жастықпенен жарасты,

Өтті жылдар,

өтті айлар,

өтті күн.

Жүрдек уақыт қамшы басып сауырға,

Бірде аптапқа салды, бірде дауылға.

ҚазМУ атты қасиетті шаңырақ,

Білім беріп, аттандырған ауылға.

Үміт артып алдағы атар ақ таңға,

Сен баптаған балаң талай шапты алға.

Қайта оралдым жылдар салып араға,

Қатаң тірлік қабырғама батқанда.

Заман туып қазағымның бағына,

Тәубе дедік тәуелсіздік таңына.

Алашыңнын бар арманын арқалап,

Өгейсітпей өбектедің тағы да.

Таусылған ба тіршіліктің таласы,

Көш түзеліп, жазылды елдің жарасы.

Аттың басын қайта бұрдым ауылға,

Шақырған соң Талдықорған қаласы.

Сан тағдырды тоғыстырған жер үсті,

Теріп жейді бұйырған бір жемісті.

Талдықорған…

сонда өтті алаңсыз,

Кемел шақтың көп күндері келісті.

Дей алмаспын алынбайтын шеп құрдым,

Байламы жоқ бақ талайы текті ұлдың.

Алты Алашқа айбар болған Алматы,

Қайта айналып тағы алдыңа кеп тұрмын.

Ару қала — арманымның өзегі,

Ет жүрегім елдің мұңын сезеді.

Үшінші рет алдыңа кеп жүгіндім,

Үш мәрте ғой ер жігіттің кезегі.

Қоныстанып қос шаһарға кезекпен,

Байқамаппын жылдарымды тез өткен.

Жүгі ауырлап жеткіншегің жеткенде,

Жатқа балап, итермессің өзектен.

Болжап қайтем,

тағдыр неге кез қылар?

Орта тапсам ойымды оқып, сөзді ұғар.

Арман қала, ақын келді алдыңа,

Елде туып, астанада көз жұмар!

ТАЛДЫҚОРҒАН

Тастағам жоқ Талдықорған мен сені,

Сағынышым көтертпейді еңсені.

Өзің едің тазалықтың теңеуі,

Өзің едің әсемдіктің өлшемі.

Тастағам жоқ,

жолаушылап кетті де,

Салған да жоқ түйткіл өмір тепкіге.

Қоныс болдың жақсы менен жайсаңға,

Мекен болдың адалдар мен тектіге.

Талдықорған,

тал бесігім, киелім,

Жүрегімнің қоңыр сазды күйі едің.

Арудайын күн нұрына малынған.

Жамалыңды жанымменен сүйемін.

Көк аспанды торлағанда бұлты кеп,

Тұратындай таңғажайып жыр тілеп.

Екі ерке өзен — Көксу менен Қаратал,

Қос бүйірден ағып жатыр күркіреп.

Алатаудан атқан кезде таң сағым,

Көңілімнен қашушы еді қанша мұң.

Сұлуларды көрік берген көшеге,

Серік болған жігіттерді аңсадым.

Жақсылыққа жүрген болса шөлдеп кім,

Жатсынбай-ақ жидың жұртын жер-көктің.

Жұматайды, Әбен менен Ордашты,

Бесігінде өлең-жырдың тербеттің.

Талдықорған,

мен болайын жолыңда ән,

Перзентіңмін бақытым көп сорымнан.

Қимайтындай құрбы-құрдас көп сенде,

Аға таптым, ініні ерттім соңымнан.

Аралап бір жүргендейін гүл ішін,

Арықтарда сыңғырлайды күміс үн.

Шаған таудан көрінгенде көк сағым,

Таңғы ауадай ашылады тынысым.

Естіге де құшақ жайған, ептіге,

Ақын саған сағынышын төкті ме?

Талдықорған,

тағдырымның таңдауы,

Тастағам жоқ,

жолаушылап кетті де!

САБАҢА ТҮС, ЖҮРЕГІМ

Сабыр, сабыр, жүрегім,

Сабаңа түс, салқында,

Сен жарылсаң қайтемін,

Борышым көп артымда.

Адалы бар өмірдің арамы да жетерлік,

Жасың құмар қызықтан тартынбайды қартың да.

Өрекпіген, өртенген,

өзің ғана деймісің?

Құлан жортқан даладай құлазиды кейде ішім.

Құлағымды басып-ап құла түзге кетсем бе,

Түйткіліне тірліктің мына көңіл тойды шын.

Саябырлат дүрсілді,

сабыр, сабыр, жүрегім,

Салмақ салдым көтермес, сызат салдым,

білемін.

Сенің адалдығыңды, арманыңды кім ұқсын,

Ескерер ме естілер елжіреген тілегін?!

Суық сөзі семсер боп қадалды ма ағаның?

Құлады ма ол жайлы өзің соққан қамалың?

Іздеп едім өмірден ізгілікті жалықпай,

Тілім-тілім болғанша тасқа тиіп табаным.

Қадіріңе жетпеген,

жастығына күбінер,

Қиналдың ба көңілді қалдырды деп інілер.

Сабыр, сабыр, жүрегім,

болмашыға босама,

Алдыңда әлі күндерің тіршіліктен түңілер.

Сезім қайтып көрді ме сылқым сұлу қыздардан,

Кетті ме әлде алшақтап қызғалдақ қыр біз барған.

Сұлулықтың сұп-суық сескендің бе сұрқынан,

Қамықтың ба әсемдік әкелетін ызғардан ?!

Сабыр, сабыр, жүрегім,

соға берме шапқын ғып,

Сері болып бір кездер сәйгүліктен ат міндік.

Ескермедің сол кезде бар екенін тірлікте,

Адалдардың сазайын тартқызатын сатқындық.

Біреулерге шыңырау,

біреулерге шыңдайсың,

Ардақтаған өзіңді аяулыға күн де, айсың.

Сабаңа түс жүрегім,

Санаға сал бар істі,

Көреріңді тауыспай бәрібір де тынбайсың!

СЫРЫМҒА СЫР

Ұлым,

әсте асқақ болар арлы адам,

Сен от басып қалмасын деп қарманам.

Көрдім талай жақсы менен жаманды,

Айтарым бар, құлағыңды сал маған.

Ұлым,

өмір тұра бермес күлімдеп,

Арқаларсың тағдырыңнын жүгін көп.

Елді ойлаған Даттың ұлы сияқты,

Болсын дедім ат қойғанда Сырым деп.

Ұлым,

сүрдім бұл өмірді бұрын кеп,

Тағдыр тезі маңдайымнан білінбек.

Сырым менен жырымды ұқсын деуменен,

Қойған едім есіміңді Сырым деп.

Сырым дедім,

ұлым дедім шаттана,

Алмасады бұл өмірде бақ, нала.

Сен ез болсаң тірі өлгені әкеңнін,

Шаттығымды ойсыздықпен таптама.

Армандай біл,

арман сенің қанатың,

Қиял құсың шарықтасын бала күн.

Жүрегіңнін түкпірінен нұр шашып,

Арман — отың мәңгілікке жанатын.

Ұлым,

байлық мұрат емес адамға,

Ізгіліктің ізі жатсын санаңда.

Арзан күлкі азаматты отқа айдар,

Әрқашанда жұрттың жайын бағамда.

Текті атаның ұлысың сен киелі,

Ақылменен аңдап сөйле жүйелі.

Менің даңқым саған құрмет болмайды,

Еңбек етсең бақ та басын иеді.

Мұхитқа сап мұратыңнын кемесін,

Зұлымдықпен болсын әркез егесің.

Өтінемін,

сөз келтірме атыңа,

Түңілген жұрт «тексіз екен» демесін.

Дана жүрген,

сана білген тарт ізге,

Ашуға ерме, безбен болсын ар-сүзбе.

Мықтылардан ығып име басыңды,

Мықты екем деп күш көрсетпе әлсізге.

Әр ісіңді туған елге тиімді ет,

Дос іздегін,

дос көп болса үйің көп.

Алшақтама ақиқаттың аулынан,

Тайсақтама ақтың жолы қиын деп.

Білім ізде,

үйрен және өнерді,

Өрелі адам өнерменен көгерді.

Ақылға сал, алғы күнге көз жібер,

Өресізге мына жалған не берді?!

Сырым едің жүрек жырын қозғаған,

Бақыт іздеп дүние кезген аз ба адам.

Ұлым,

сенсің үмітімнің өлшемі,

Өшірмегін сол үмітті маздаған.

Ойсыз жанға ұсынады төрін кім?

Арманым сол, биіктерден көрінгін.

Екі бірдей дүниеде ризамын,

Менің емес, ұлы атансаң еліңнін!!!

Тәуелсіздік таңы атса да Тұранға,

Әлі бізді адымдатпас бұғау көп.

Мұсылманға хақтың жолы Құранда,

Кім айтады ақтың жолы мынау деп?!

Тіршілікте тойым бар ма адамға,

Көкейлерде сауалдар жүр мың күпті.

Әркім өзін жөн санаған заманда,

Кім айтады қиып түсер шындықты?!

Тура бидің тұрағы елден алыстап,

Ақиқат та айтылмайды дәл бүгін.

Аяз билер, Жиреншелер қалыс қап,

Айтқан сөзі дұрыс боп тұр әлдінің.

Адамдықтың әдірем қап шарты ізгі,

Көңілдерді күмән бұлты торлауда.

Арашалау былай тұрсын әлсізді,

Әділет те зәру бүгін қорғауға.

Арамдардың алшы түсіп асығы.

Кес-кестейді алды-артыңды күліп бір.

Артық шығып асылынан жасығы,

Заман бетін жылпостарға бұрып тұр.

Иыққа алу тиімсіз боп ар жүгін,

Есірікке кетті ақылдың есесі.

Жаратқанға жетпей үні жарлының,

Ернеуінен асты ептінің кесесі.

Жиі құлап адалдардың байрағы,

Жалғандық жүр орын алып төрлерден,

Ақылымның содан шығып ойраны,

Күпті болған көңіл шіркін шерменде!

АСТАНА

Алыстан шалған маңайды,

Арқаның төсі арайлы.

Астана сынды ай-қала,

Асқақтап маған қарайды.

Айтатын сөзім кесімді,

Асуға бұрдым көшімді.

Астана асқақ қарайды,

Аймалап ерке Есілді.

Айта алман бүгін «күйім кем»,

Алты әлем саған сүйінген.

Астана — әсем арудай,

Айтулы тойға киінген.

Ажары әрлі ғажап тым,

Ауасын төкті азат күн.

Арқалап өзі тұрғандай,

Арманын барша қазақтың.

Алашқа болып дара шың,

Арқадан таптың жарасым.

Азғана паңдық бар сенде,

Арудай білген бағасын.

Аңсаттың елдің талайын,

Алқаны жырдан тағайын.

Астана асқақ тұр ғой деп,

Аспандап кетпе, ағайын!

АЛМАТЫ

Жаңа түлек,

жалын жүрек,

жас шағым,

Кеудемізде күмбірлейді асқақ үн.

Есімде әлі, арқалап сан үмітті,

Алматыға алғаш қадам басқаным.

Айта алмаймын,

маған құшақ жайды ма?

Қадам бастым айбарынан қаймыға.

Қабылдады қырдың қара баласын,

Оған күн мен сан сырласқан ай куә.

Биіктетіп мұратымның шоқтығын,

Қызық-думан қалқасында кетті мұң.

Жалындаған жастықпенен жарасты,

Өтті жылдар,

өтті айлар,

өтті күн.

Жүрдек уақыт қамшы басып сауырға,

Бірде аптапқа салды, бірде дауылға.

ҚазМУ атты қасиетті шаңырақ,

Білім беріп, аттандырған ауылға.

Үміт артып алдағы атар ақ таңға,

Сен баптаған балаң талай шапты алға.

Қайта оралдым жылдар салып араға,

Қатаң тірлік қабырғама батқанда.

Заман туып қазағымның бағына,

Тәубе дедік тәуелсіздік таңына.

Алашыңнын бар арманын арқалап,

Өгейсітпей өбектедің тағы да.

Таусылған ба тіршіліктің таласы,

Көш түзеліп, жазылды елдің жарасы.

Аттың басын қайта бұрдым ауылға,

Шақырған соң Талдықорған қаласы.

Сан тағдырды тоғыстырған жер үсті,

Теріп жейді бұйырған бір жемісті.

Талдықорған…

сонда өтті алаңсыз,

Кемел шақтың көп күндері келісті.

Дей алмаспын алынбайтын шеп құрдым,

Байламы жоқ бақ талайы текті ұлдың.

Алты Алашқа айбар болған Алматы,

Қайта айналып тағы алдыңа кеп тұрмын.

Ару қала — арманымның өзегі,

Ет жүрегім елдің мұңын сезеді.

Үшінші рет алдыңа кеп жүгіндім,

Үш мәрте ғой ер жігіттің кезегі.

Қоныстанып қос шаһарға кезекпен,

Байқамаппын жылдарымды тез өткен.

Жүгі ауырлап жеткіншегің жеткенде,

Жатқа балап, итермессің өзектен.

Болжап қайтем,

тағдыр неге кез қылар?

Орта тапсам ойымды оқып, сөзді ұғар.

Арман қала, ақын келді алдыңа,

Елде туып, астанада көз жұмар!

ТАЛДЫҚОРҒАН

Тастағам жоқ Талдықорған мен сені,

Сағынышым көтертпейді еңсені.

Өзің едің тазалықтың теңеуі,

Өзің едің әсемдіктің өлшемі.

Тастағам жоқ,

жолаушылап кетті де,

Салған да жоқ түйткіл өмір тепкіге.

Қоныс болдың жақсы менен жайсаңға,

Мекен болдың адалдар мен тектіге.

Талдықорған,

тал бесігім, киелім,

Жүрегімнің қоңыр сазды күйі едің.

Арудайын күн нұрына малынған.

Жамалыңды жанымменен сүйемін.

Көк аспанды торлағанда бұлты кеп,

Тұратындай таңғажайып жыр тілеп.

Екі ерке өзен — Көксу менен Қаратал,

Қос бүйірден ағып жатыр күркіреп.

Алатаудан атқан кезде таң сағым,

Көңілімнен қашушы еді қанша мұң.

Сұлуларды көрік берген көшеге,

Серік болған жігіттерді аңсадым.

Жақсылыққа жүрген болса шөлдеп кім,

Жатсынбай-ақ жидың жұртын жер-көктің.

Жұматайды, Әбен менен Ордашты,

Бесігінде өлең-жырдың тербеттің.

Талдықорған,

мен болайын жолыңда ән,

Перзентіңмін бақытым көп сорымнан.

Қимайтындай құрбы-құрдас көп сенде,

Аға таптым, ініні ерттім соңымнан.

Аралап бір жүргендейін гүл ішін,

Арықтарда сыңғырлайды күміс үн.

Шаған таудан көрінгенде көк сағым,

Таңғы ауадай ашылады тынысым.

Естіге де құшақ жайған, ептіге,

Ақын саған сағынышын төкті ме?

Талдықорған,

тағдырымның таңдауы,

Тастағам жоқ,

жолаушылап кетті де!

САБАҢА ТҮС, ЖҮРЕГІМ

Сабыр, сабыр, жүрегім,

Сабаңа түс, салқында,

Сен жарылсаң қайтемін,

Борышым көп артымда.

Адалы бар өмірдің арамы да жетерлік,

Жасың құмар қызықтан тартынбайды қартың да.

Өрекпіген, өртенген,

өзің ғана деймісің?

Құлан жортқан даладай құлазиды кейде ішім.

Құлағымды басып-ап құла түзге кетсем бе,

Түйткіліне тірліктің мына көңіл тойды шын.

Саябырлат дүрсілді,

сабыр, сабыр, жүрегім,

Салмақ салдым көтермес, сызат салдым,

білемін.

Сенің адалдығыңды, арманыңды кім ұқсын,

Ескерер ме естілер елжіреген тілегін?!

Суық сөзі семсер боп қадалды ма ағаның?

Құлады ма ол жайлы өзің соққан қамалың?

Іздеп едім өмірден ізгілікті жалықпай,

Тілім-тілім болғанша тасқа тиіп табаным.

Қадіріңе жетпеген,

жастығына күбінер,

Қиналдың ба көңілді қалдырды деп інілер.

Сабыр, сабыр, жүрегім,

болмашыға босама,

Алдыңда әлі күндерің тіршіліктен түңілер.

Сезім қайтып көрді ме сылқым сұлу қыздардан,

Кетті ме әлде алшақтап қызғалдақ қыр біз барған.

Сұлулықтың сұп-суық сескендің бе сұрқынан,

Қамықтың ба әсемдік әкелетін ызғардан ?!

Сабыр, сабыр, жүрегім,

соға берме шапқын ғып,

Сері болып бір кездер сәйгүліктен ат міндік.

Ескермедің сол кезде бар екенін тірлікте,

Адалдардың сазайын тартқызатын сатқындық.

Біреулерге шыңырау,

біреулерге шыңдайсың,

Ардақтаған өзіңді аяулыға күн де, айсың.

Сабаңа түс жүрегім,

Санаға сал бар істі,

Көреріңді тауыспай бәрібір де тынбайсың!

СЫРЫМҒА СЫР

Ұлым,

әсте асқақ болар арлы адам,

Сен от басып қалмасын деп қарманам.

Көрдім талай жақсы менен жаманды,

Айтарым бар, құлағыңды сал маған.

Ұлым,

өмір тұра бермес күлімдеп,

Арқаларсың тағдырыңнын жүгін көп.

Елді ойлаған Даттың ұлы сияқты,

Болсын дедім ат қойғанда Сырым деп.

Ұлым,

сүрдім бұл өмірді бұрын кеп,

Тағдыр тезі маңдайымнан білінбек.

Сырым менен жырымды ұқсын деуменен,

Қойған едім есіміңді Сырым деп.

Сырым дедім,

ұлым дедім шаттана,

Алмасады бұл өмірде бақ, нала.

Сен ез болсаң тірі өлгені әкеңнін,

Шаттығымды ойсыздықпен таптама.

Армандай біл,

арман сенің қанатың,

Қиял құсың шарықтасын бала күн.

Жүрегіңнін түкпірінен нұр шашып,

Арман — отың мәңгілікке жанатын.

Ұлым,

байлық мұрат емес адамға,

Ізгіліктің ізі жатсын санаңда.

Арзан күлкі азаматты отқа айдар,

Әрқашанда жұрттың жайын бағамда.

Текті атаның ұлысың сен киелі,

Ақылменен аңдап сөйле жүйелі.

Менің даңқым саған құрмет болмайды,

Еңбек етсең бақ та басын иеді.

Мұхитқа сап мұратыңнын кемесін,

Зұлымдықпен болсын әркез егесің.

Өтінемін,

сөз келтірме атыңа,

Түңілген жұрт «тексіз екен» демесін.

Дана жүрген,

сана білген тарт ізге,

Ашуға ерме, безбен болсын ар-сүзбе.

Мықтылардан ығып име басыңды,

Мықты екем деп күш көрсетпе әлсізге.

Әр ісіңді туған елге тиімді ет,

Дос іздегін,

дос көп болса үйің көп.

Алшақтама ақиқаттың аулынан,

Тайсақтама ақтың жолы қиын деп.

Білім ізде,

үйрен және өнерді,

Өрелі адам өнерменен көгерді.

Ақылға сал, алғы күнге көз жібер,

Өресізге мына жалған не берді?!

Сырым едің жүрек жырын қозғаған,

Бақыт іздеп дүние кезген аз ба адам.

Ұлым,

сенсің үмітімнің өлшемі,

Өшірмегін сол үмітті маздаған.

Ойсыз жанға ұсынады төрін кім?

Арманым сол, биіктерден көрінгін.

Екі бірдей дүниеде ризамын,

Менің емес, ұлы атансаң еліңнін!!!

Румын елiнiң елордасы Бухарест қаласының маңында Бузеску деген қалашық бар. Сол жерде тек сығандар және тек миллионерлер тұрады. «Сыған» мен «миллионер» деген екi сөздi бiр сөзтiркесiнде қолдану мүмкiн еместей болғанмен, бұл Еуропаның ең кедей елiнде байлыққа батып жүрген gypsy-лердiң қалайша бұл халге жеткенi туралы, және олардан ғибрат алар не бар екенiн атап өтсем...Қараңдар жараңдар, осындай сыған бар

Ия ия… қуанып отырмын. Есерсоқ дерсіздер мүмкін. Бірақ шын қуанып отырмын.
Неге??
Осы жаңа ғана, осы қазір мына бір постсымақты көрдім, оқыдым пікірлеріне дейін.

Құрметі сайттастар, ұлттастар!

Ежелден еркіндік аңсаған халқымыздың негізгі, бас мерекесі құтты болсын. Тәуелсіздік чемпиондық атақ сияқты. Біреуге оңай, біреуге қиын жолмен келеді. Қалай келгенде де оны сақтап қалу ең қиыны. Тәуелсіздігіміз мәңгі болсын!

Құрметпен админдерің.