Ұлтты сақтап қалу не үшін қажет?
Жә, сабыр. Ашуланбай тұра тұрыңыз. Біреудің жынын келтірейін, болмаса, мағынасыз жанжал тудырайын деген ниетім жоқ. Шын сұрақ.
Қазақ ұлтының сақталып қалғанына мүдделі адамдардың бірі мен. Осы уақытқа дейін ұлт, тіл туралы біраз әңгіменің басын шалыппын, жалпы, бәріміз сөйтіп жүрміз ғой. Енді, қызықты қараңыз. Жақында бір қарындас: "Ұлтты сақтап қалудың қажеті қанша",- деген сұрақ қойды. Әуелі абдырап қалдым. Өйткені бұл туралы ойланып та көрмеппін. Содан соң бар ойымды жиып, мейілінше түсінікті, пафоссыз, ұрансыз жауап беруге тырыстым. Жауабым қаншалықты қанағаттарлық шықты, білмедім. Енді сізден сұрап отырмын.
Ұлтты сақтап қалу не үшін қажет?
Қазақ ұлтының сақталып қалғанына мүдделі адамдардың бірі мен. Осы уақытқа дейін ұлт, тіл туралы біраз әңгіменің басын шалыппын, жалпы, бәріміз сөйтіп жүрміз ғой. Енді, қызықты қараңыз. Жақында бір қарындас: "Ұлтты сақтап қалудың қажеті қанша",- деген сұрақ қойды. Әуелі абдырап қалдым. Өйткені бұл туралы ойланып та көрмеппін. Содан соң бар ойымды жиып, мейілінше түсінікті, пафоссыз, ұрансыз жауап беруге тырыстым. Жауабым қаншалықты қанағаттарлық шықты, білмедім. Енді сізден сұрап отырмын.
Ұлтты сақтап қалу не үшін қажет?
20-30 жылдан кейін ұлтымыз инновация мен мәдениет жағынан көш ілгеріде болады.
Сол үшін очм
Patriottyq sezim bolsa, ultyna jan ashu sezimi bolady.
Ultyna jan ashysa, tasjurek egoist bolmaisyn, altruist bolasyn.
Altruist bolsan, jaksylyk jasauga beiim bolasyn.
Jaksylyk jasasan ozinnin konilin tok bolady.
Konilin toq bolsa, uzaq omir suresin.
1. мен қазақ екендігімді мақтан етемін. менің ұрпағым басқа ұлтқа айналып кеткенін қаламаймын.
2. қазақ деген ұлт бар кезде Қазақстан деген мемлекет те мәңгі жасайды. мың өлім мың тірілген қазақпыз.
3. менің тілім бар, тарихым бар, салт-дәстүрім бар, мақтан ететін даналарым бар, жерім бар.
4.…
әдет-ғұрып, сана, физиономия дегендер қазір бірдей болып бара жатыр. олар маңызды емес.
өз жеріміз бар, өз мемлекетіміз бар деген сөз квартирант болып қаңғып жүргеннен гөрі «ай-хай, өз үйім — өлең төсегім» деп өз үйімізде тұрған сияқты ғой.
өз жерімізде, өз елімізде тұрып ұлттығымыздан айрылуға болмайды.
2. Осы уақытқа дейін ат үстінде көз іліп, жаумен алысқан ата-балаларымыз қан мен терін жер мен ұлтын сақтап қалу үшін төкті ғой. Ұлтты сақтап қалуға тырыспау — бабалар аманатына қиянат жасау шығар.
3. Қандай да бір ұлт өкілі болуды адам өзі таңдамайды, оны мойындап қана қоймай мойынсұнған жөн және әркім шама шарқынша ұлттық болмысын сақтап қалуға тысыру керек. Ұлтты, ұлттық болмысты өзге ұлттан ерекшелену үшін емес, өз-өзіңе ұқсау үшін сақтаймыз деп ойлаймын. Әр ұлттың өз-өзіне ұқсағанына не жетсін?!..
Күйеуімнің қазақ болғанын қалаймын
(Қырғыз елінің жігітіне арналған ақ өлең)
… Жақсы қызды жар еткіңіз келеді.
Еліңізге келін болман, себебі:
Тау-тарихты қопарғанда болашақ
Қазақ болып қалу керек дерегім.
Бастарында болғаннан соң бостандық
Қаншама қыз «өзге» жастық жастанды.
Ел болмайтын «жиендерді» көбейтіп,
Қазағыма жасамаймын қастандық…
Зор білекті батыр тусам, қайтемін?..
«Жар астында жасырынған» жау болар.
Дүр жүректі хакім тусам, қайтемін?..
Ел арасын алшақтатар дау болар.
Өте білгір әкім тусам, қайтемін?..
«Қарашадан дара шығып» хан болар.
Орақ тілді ақын тусам, қайтемін?..
Тамырына тартып текті жан болар.
Жез таңдайлы әнші тусам, қайтемін?..
Өнер шіркін өзге ұлтқа жолданар.
Шеберленген күйші тусам, қайтемін?..
Сатқындықтың сорақысы сол болар.
Ұрпағымды сүйгенмен,
Ұлтым үшін күйгенде,
Белгілі ғой жұлдызымның жанбасы…
Әйел – ердің қабырғасы білгенге,
Бір қазағым «қабырғасыз» қалмасын.
Үрдің қызы күтіп жүр-ау сізді де
«Қабырғаңыз» болғасын…
Достық туын желбіретсек…
Достық сөзі киелі!
(Адал дос деп сізге басты иемін).
...Өзге ұлтта алынбаған өшім жоқ,
Өз ұлтымды «өзгешелеу» сүйемін…
Сондықтан да, қазақ болсын күйеуім!
Гүлсара Шалқар. Тараз қ.
(«Алтын орда» газеті №44, 03.10.2011 ж.)
Көшеде екі ит төбелесіп жатса, қайсысын танисың сонысына жақтасасың, тіпті көршіңнің күнде көтінен теуіп қуалап жүрген жексұрын иті болса да, он сегіз ғалам тарапынан қарасаң екеуінің де өмір сүруге хақы бар.
Ұлт, бұл туыстықтың алыстау бір түрі, туыстық — қанша парадокс болса да, эгоизмнің масштабты түрі.
Адамзатқа деген сүйіспеншілік — яғни гуманизм, бұл да бір қызығы, эгоизмның кеңейтілген түрі.
Қорыта келе адамға маңыздылық жағынан қарайтын болсақ, ұлт сақтау және жалпы өзіңді сақтау инстинктінің бізге ұсынатын приоритеті былай өрбиді:
Жалпы он сегіз ғаламға, жаратушыға деген сүйіспеншілік.
Одан кейін Жер анаға, табиғатқа деген сүйіспеншілік (табиғатқа хуяк келсе бәріне хуяк келеді)
Одан кейін таныстарды сақтау-жақтау. (Біз танитын адамдардың барлығы өліп тынса, бізге өте қиын күндер орнайды, өйткені таныстардың ішіне туыстарымыз да, достарымыз да, жанұямыз да кіріп кетеді)
Ұлтқа/туысқа деген сүйіспеншілік. (Өз ұлтыңның өкілдеріне сенің отбасың да, таныстарыңның басым бөлігі кіріп кетеді, аралас ұлттан болсаң, тіпті де бірнеше этнос кіріп кетеді)
Отбасың және өзің. (Коментарий артық шығар)
Міне осы иерархияның маңыздылығы объективті түрде (бүкіл адамзат үшін яғни) жоғарыдан төмен қарай жылжуы керек. Ал субъективті түрде әр жеке адам үшін яғни, төменнен жоғары қарай сырғиды.
Қарап отырсаңдар, ішінде мемлекет деген ұғым жоқ. Өйткені ол қолдан жасалған дүние, табиғи емес. Сондықтан да қыруар ақша патриоттық тәрбиеге жұмсалады, ел ішіндегі ұлттар бірлігіне.
Оны кіргізбеген себебім, ол әр адам үшін әртүрлі. Біреу үшін мемлекеттік өз жеке басынан да, отбасынан да жоғары, біреу үшін ұлттан жоғары емес, жеке таңдауына байланысты.
Кез келген мемлекеттің мақсаты — әр азаматының мемлекет басқарушы топқа деген сүйіспеншілігін бәрінен жоғары қоятындай етіп тәрбиелеу.
Бірақ оған адамның жоғарыдағы көрсетілегн туа бітті инстинктілері жиі қайшы келіп отырады.