Алғаш 1-курсқа келгенде университеттің (ЕҰУ) жастар ісіне көп көңіл бөлгенін байқадым. Көңілің қалаған бірлестікті «шертіп жүріп» таңдай аласың. Би, ән, театр, саясат, қоғамдық шара немесе өнер дейсің бе, өзің білесің. Бастысы, өз қызығушылығың мен қабілетіңе сайын дөп табу. Көпшілігінің басын шалып та көрдік) Алайды, таңдауым «Парасат» пікірсайыс клубына тоқтады. Тоқтатқан да сондағы аура, сондағы жаңа достарым болды.
Пікірсайыс… Бұл сөзді естігенде көптің ойына сөз таластырып жатқандар мен дау-дамай алаңы келетіні шындық. Алайда, нағыз пікірсайыстың не екенін көпшілік біле бермейді. Ол жастың да жасамыстың да ойлау қабілетін дамытатын, мәселеге екіұшты талдау жасауды үйрететін, ораторлық өнеріңді ұштап, аудиторияның алдында қымсынбай сөйлеуге жол ашатын мектеп. Шынында, «Парасатқа» келгенге дейінгі Құндыз мүлде басқа еді. Қазір біраз тәжірибе жидым, дебаттың шыңына жетпесем де, өзімді тұлғалық жетілдіру процесінде даму бар.
Бірақ, мұны тек сол ортаға тұрақты болғандар ғана біледі. Басқасының ойы жоғарыдағыдай нетаивтен құралады. Сол үшін сіздерге біршама құпиялармен бөліскім келді.
Дебат мүлде таңсық адамдар болса, азғантай ақпарат берген дұрыс шығар.
Пікірсайыстың ежелден қалыптасып қазірге жеткен бірнше форматтары болады: БПФ (Британдық парламенттік), АПФ (Американдық парламенттік), ЛД (Линкольн-Дуглас), КПФ (Карл-Поппер) және тағы басқалар.
БПФ бойынша ойында 2 спикерден (ойыншы) тұратын 4 фракция (команда) 1 руумды (room) құрайды. Үкімет және оппозияция ашушы және жабушы үстелдерден құралады. Позиция жеребе нәтижесінде (турнирде tabmaker) анықталады. Қарар (алдын ала немесе 15 минут бұрын) ұсынылады.


Төреші, тайм-кипер ойынды бақылап, бағалап отырады. Айтпақшы, ойын шешімі әділ өтуі үшін мұнда жұп төрешілік болмайды. Кейде тіпті жалғыз төреші де шешім шығара береді. Feedback деген бар, — төрешімен кері байланыс. Яғни, шығарылған шешімнің дұрыстығын дәлелдеп, ұтылыс мен ұтыстың себептерін түсіндіреді.



Иә, иә, терминдер көп! Ол өте-мөте «серьезный» нәрсе. Сол себепті, дебатПЕН ойнамаңыз, дебатТЫ ойнаңыз.


Қымбатты, дебат ойнамайтын достым, егер сіз мұны айқай-шу десеңіз, қателесесіз, бұл – мәдениетті пікір алмасу. Дебат, бұл – «ханым, бикеш, мырза, сіз» деген жіңішке сөздер)


Ең қызығы, пікірсайыс мамандық таңдамайды. Себебі, ұсынылатын резолюциялар қоғамның барлық саласын қамтиды. Тіптен бар ғой, дұрыс ойлай білу, ойын аргументтермен дәлелдеу барлығына керек «нәрсе» деп ойлаймын.


Дебат — республика жастарын біріктіктіретін құндылық. Өте жиі ұйымдастырылатын турнирлердің нәтижесінде 1 дебатердің 200 шақты дебатер-досы болады (орта есеппен).


«Не туралы айтасыңдар осы?» дейтіндерге бірнеше қарардың мысалын келтіріп кетейін –
«Бұл палата білім жүйесін модернизациялаудың тиімді механизмін ұсынады.
БП әлемдік су ресурстары қоғам меншігі болуы тиіс деп есептейді
БП эфтаназияға тыйым салады
БП ТМД елдері біріңғай тарих кітабын жазып шығу ақталады д.е.
БП жекеменшік денсаулық сақтау ұйымдарына тиым салады.
БП заңсыз жолымен табылған дәлелдердiң қылмыстық iске қосуын ақтайды»
Мінекей, осы секілді тізім кете береді. Сіз дебат «оғы» арқылы қаншама «қоянды» ататыныңызды түсінген шығарсыз?)




(Ашық аспан астында — «Open air» турнирінен)

Ең маңыздысы, пікірсайысшылар — қоғамдағы кез келген мәселе төңірегінде өзіндік ойы бар, субъективті пікір иелері. Олар жан жақты, потенциалдары мықты келеді. Асыра сілтеп мақтауда демеңіз, мен жүрген орта сондай. Мен жүрген «Парасат» — үлкен жанұя!

«Вагонные споры последнее дело, когда больше нечего пить» © «Машина Времени»


Мына шошқа өмірдің, мына-мына ит тірліктің аз да болса мәні бар екендігіне күмәнданған шақта, оқитын пайдалы, нанға жағып, лавашқа орап, шампурға тізіп жейтін, суға 50/50 араластырып ішетін, косякқа толтырып шегетін заттардың бәрі таусылғанда…

Аса қадірменді ережесіз дебаттың ширек финалисттері!
Жалғас Ертай, Абзал, Бальзаминка (Гүлшат), Аль-Астер (Нұржол),Қисық (Димаш), Сигма, Сатыбалды
Нұрберген, және барша қызыққұмар жамағат!

АПДЕЙТ:
Келесі сайыста үміткерлер еркін тақырыпта көсіледі, еркін болғанда шартты түрде ғана еркін, яғни ширек финалисттердің дебатының мазмұнын басқа қолданушылар анықтайды. Қалған ережелер баяғы күйінде.
Ия, айтпақшы жеңімпазға тіркелгеніне 4-айдан асқан кез келген мүше дауыс бере алатын болады.

Шешендер сайысына қатысты алдыңғы тақырыптар- мұнда:
www.kerekinfo.kz/blog/debats/

Мынаны да қарай отырыңыз


Yesman — Пікірді жақтайды.
Noman — Тақырыпқа кері пікірді жақтайды.

Өткізілу уақыты:
Сейсенбі. 16-шы қыркүйек, 2011 жыл.
Жеңімпазға біреу 2000 бірлік ұсынғалы отыр.

Кейінгі түсініксіздердің алдын алу үшін қатысушыларды төмендегі ақпаратты мұқият оқып шығуына кеңес беремін.
Шайқасушы үміткерлер:
Сары аватарлы Yesman — Пікірді жақтайды.
Көк аватарлы Noman — Тақырыпқа кері пікірді жақтайды.

Өткізілу уақыты:
Сейсенбі. 14-ші қыркүйек, 2011 жыл.

Маған оқушылар арасында өтетін дебат тақырыптары керек. Қандай тақырыптар болса да ,100 тақырып тапсыруым керек болып отыр. Көмек беріңдерші дебатшылар.
20 жылдыққа байланысты, тілге байланысты, жастарға, дәстүрге байланысты кете береді.

Кейінгі түсініксіздердің алдын алу үшін қатысушыларды төмендегі ақпаратты мұқият оқып шығуына кеңес беремін.
Шайқасушы үміткерлер:
Сары аватарлы Yesman — Пікірді жақтайды.
Көк аватарлы Noman — Тақырыпқа кері пікірді жақтайды.

Өткізілу уақыты:
Сейсенбі. 14-ші қыркүйек, 2011 жыл.

Жаңа ережелері :
1) Әр қатысушы

Дебат тақырыбы:
Көпбалалы болған бір балалы болғаннан жақсы!
Қатысушылар:

Алғашқы шайқас аяқталды.
Біз шешендік сайыстарды одан әрі қызық қылу үшін, мынадай хардкор тақырыптарды назарларыңызға ұсынамыз.
Осы тақырыптардың бірі қызықтыратын болса, маған жеке хатқа ұсыныс жазуыңызға болады. Тақырыпты сіз таңдайсыз, ал қорғау-теріске шығаратыныңызды кездейсоқтық таңдайды.
Сонымен келесі сайыстың тақырыптары мынаның ішінен таңдалады:

Алғашқы дебат сайысымыз басталды. Алғашқы тақырып: «Көп білген зиян ба?»

Бұл пікірді теріске шығаруға ниет білдірген алғашқы сөзуар Он.Кз- блогосферасының жарқын жұлдызы, ЦТ — сайтынан және Түркістан қаласынан Жалғас Ертай шығады.


Ал енді онымен сөз тірестіруден қашпаған батыр Дәурен Жақсылық ұлы қандай екен?
Жалғас Ертайдың аргументтеріне қарсы қояр қандай айласы бар екен?

Сонымен, бұл қауымдастық «шешендер сайысы» деп аталады. Немесе «Ережесіз дебат» десе де болады.
Бұл қауымдастықта талас тудыруы мүмкін тақырыптар сендердің ұсыныстарың бойынша жарияланады.
Дебатқа екі адам ғана қатыса алады. Кейде бір мықты адамға қарсы екі «новичок» адам қойылады.

Кеше қайсысы ауыр? деп пост жазып едім. Небәрі 35 әріптен тұратын сөйлем үшін ол жақта кішігірім соғыс болды. 95 коммент жазылыпты. Өзімдікін алып тастағанның өзінде де комменттердің саны азаймайды. Елді әуреге салатындай сұрақ ауыр ма еді? Жоқ! Бір

Қалай брат? Не хауар? Нестеватсың? Аманшылық па?