Керекке керек жандар! Ал, шабыттарыңызды байқайық. Өздеріңіз шығарған қызықты өлең, тәқпәқтәрыңыз боса бөлісіңіздер. Әлде уақыттарыңыз жоқ па? Бірақ мұнда «ерікпеш» дейтіндер де табылады. Кім сүйтіп айтат, сол — қатын. Айтып қойдым!

Базардан киімдерді көп көресің,
Ұнағанын үстіңе кип көресің
Ал бағасы 48 мың дегенде,
Сол киімді өмір бақи жек көресің.

Тамағым менің ауырып тұр өте қатты,
Айқайлап оқыдым мен мына хатты.
Айқайламай оқиын десем бұл хатты,
Айқайлап жазыпты ғой мамам хатты.

Жалғастырамыз…

Биылғы қыс жаныма мұң сыйлаған
Мен енді терең деммен күрсіне алам
Әжем кетті Фәниден Бақи жаққа
Кеудеме шуақ құйып, нұр сыйлаған

Көктемде қуантпады жылдағыдай
Айымның сол жағымнан туғаныма-ай
Мамыражай мамырда атам кетті
Болар деп кім ойлаған тура былай?!

Демеймін әлі шикі бозөкпемін
Келмейді бірақ жылап безектегім
Жаныма бір жылылық сыйлаңдаршы
Жаз бен күз күтіп тұрған кезектерін

құдағай қарап жүрмей қызынды аңғар,
қызыныздын кигені кызыл дамбал.
бұрын көршін деп былай айтушы еді
қызыл дамбал кигендер бұзылғандар.
қызыл дамбал жігітті қызықтырған,
қызыл дамбал қыздарды бұзып туған.
дамбал жайлы деректі берген көршім
талай қызыл дамбалды қызық қылған…
қызыл дамбал, қызыл дамбал, қызылды,
қызыл дамбал киген қыздар бұзылды.
е кұдағай бір партия деймінде,
сүмірейтип сігіп алам кызынды…
© пах пах пах

Неткен тірлік?!
Бес күндігім – бес ғайып,
Өз-өзіме тағып қайтем босқа айып?
Жазмыш сірә жазуынан жаңылмас,
Өмір-өлім – ұғымдағы қос қайық!..

Өтіп жатқан уақыт емес, біз екен,
Қисық жолды мен қалайша түзетем?
Өтіп жатыр бәрі жүрек арқылы,
Қыс-жаз өтер, көктем өтер, күз өтер.

Жалқы жүрек?!
Жалғыздығым – лүпілдек,
Әр лүпілден жыр ағады шүпілдеп.
Сол зәмзәмнан ұрпағым да ұрттар-ау,
Бабам айтқан: «суға сайтан түкірмек!»

Олай болса, мен түкірдім сайтанға,
Ерегістен кеткен есем қайтар ма?
Керек маған періштенің пәктігі,
Ақиқатты білгендіктен айтам да.

Тірлік дейді?!
Бес ғайыбым – бес күндік,
Ерте жылап туғандықтан кеш күлдік.
Жазмыш сірә жазуынан жаңылмас,
Өмір-өлім – ұғымдағы қос құрлық!..

Ұлы тауларым – ұлы анам едің еңселі
Сағынып жүрмін, сағынып жүрмін мен сені!
Сыңғыры жетпей сұлу бұлақтың бұлқынған
Жап-жазық өлке жабықтырады еңсені!

Ұлы шыңдарым – кезуші ем биктеріңді,
Құздарыңа өрмелеуші едім буып белімді.
Бұланыңды аңдып, Ұларыңды аулап жүруші ем
Асау үйретіп, самалыңды еміп, сүйіп көліңді!

Қайран тауларым, құздарыңнан неге ұшпағам,
Көліңе шөгіп, Қысаңдар неге қыспаған?
Анамсың сірә, соншама еркелеткеніңді
Даңғаза басым көшіп кеткенше ұқпаған!

Ұжымақ деген Тәңір тауы ма, сірә, Алтай ма?
Алтауым ба ұқсап қалатын Алтайға?
Ғимараттарға лифтпен шыққан адамдар
Құдіретің мен қиындығыңды байқар ма?

Астана мынау жап-жазық дала, төбелер,
Төбелер қайтып алып таулармен теңелер.
Ғимараттарды қаншалық биік салсада
Талғамы биік таудың халқына не берер?

Тар жолдар мұнда, сәл қате жүрсең жақпайсың,
Сатып алмасаң емін-еркін бір жатпайсың!
Қапаста өскен ұл-қыздарының бойынан
Ұлы таулардың бір қасиетін де таппайсың?

Биікті көрмей түзейді қалай сыйықты,
Көргені жоқтан күтеміз қандай биікті.
Жаһанданудың жауыздығы ма, кім білсін,
Қайран қазағым таулардан солай үрікті!

Тауымда қалды бақтты шақтар, бөтен күн,
Қалаға келіп шаңырағымды көтердім.
Әй, қайдам, маған бұйырмас мұнда мұңсыз күн
Бөлтіріктердей тауына қарап ұлумен
Өтермін, мәңгі өтермін!

Өкінгенмен өткенге оралмаймыз,
«Бәрі жақсы болар!» деп жиі алдаймыз.
Біз қалаған жандарға калаған сат,
Бақыт құсы боп мәңгі қона алмаймыз.

Күн де батып, атады таңы жаңа,
Келу, кету- өмірдің заңы ғана.
Қуанайық еске алар қыска өмірде,
Үзік-үзік сәттердің барына да!

Жақында «Нұр Астана» газетінен тараздық ақын қыз Салтанат Абашованың өлеңдерін оқыдым. Салтанат 19 жасында осыдан тура 10 жыл өз-өзіне қол жұмсап, бұл жарық дүниемен қоштасыпты. Кейінен анасы қызының киімдерінің қалтасынан өлеңдерін тауып алыпты. Артында оншақты ғана өлеңі қалыпты. Өлеңдерін оқып отырып, қазақтың мықты ақын қызының ашыла алмай кеткенін, ерте кеткеніне жаным ауырды.
Салтанаттың өлеңдері:

Аңқалаумен жете алмай арманыма,

Ілінем бе қасірет қармағына.

Кеткім келіп тұрады, өкпем кеуіп,

Өмір – деген өзеннің ар жағына…

Тоңдырғасын тірліктің мұзы, қары,

Қалмағандай мен үшін қызығары.

Жапырағын жанымның жасын ұрып,

Табанымнан төбеме сыз ұрады.

Тарылғасын кеудемнің тынысы анық,

Көрінеді аймақтың қыры шаңыт.

Күннен күнге қисайып бара жатыр

Арман атты ақ бұлақ бұрыс ағып.

Шырмағалы кеудемді күдік табы,

Қаша-а-а-а-н жаным үмітті ұмытқалы.

Аспан ашық, күн жарық бірақ, бірақ,

Суық бәрі сүйкімсіз, суық бәрі.

Жүрегімді қариды мұңым тастай,

Кештеу келген сен, шаттық шұғыл қашқай.

Балауса едім, балғын ем кетер ме екем

Он екіде әлі бір гүлімді ашпай.

Көкірегім көк тұман, бұл іс анық,

Түнге айналып күндізім жылыса ағып.

Үсік ұрып, үркектеп, үрейі ұшып

Үмітімнің барады гүлі солып.

Қиын екен жетуі бақытқа адам,

Бермеді ме мұрша әлде уақыт маған?

Аңқам кеуіп, сұлбасы сағымданған

Кең дүниеге сия алмай кетіп барам.

Көкірегімнің құлазып арғымағы,

өзегімді өкініш жандырады.

Қара түнек – қара өлім, құшағыңды аш,

Тұңғиығыңа кеп тұрмын қарғығалы…

Бар дегенге бақыт күн алда небір,

Үмітке жүргем бе алдана құр.

Отансыздай опасыз, былш еткіздім,

Былш еткіздім бетіңе жалған өмір.
***
Буда, бұйра түнеген тау сынды кілт,

Көк аспанын көңілімнің қаусырды бұлт.

Ақабадай алқынып өліп тынған,

Таусылды арман мендегі, таусылды үміт.

Таба алмаған таяныш, қорған мығым,

Тайқы маңдай бірі екем армандының.

Қара жерді құшақтап мауқын бассын,

Жаңа ғана қауызын жарған гүлім.

Көкірегіме қабылдап сайтан оғын,

Құрдымға ауып, құмықты айтар әнім…

Дауа таппай жаныма дауыл күнгі

Ескегі жоқ қайықтай шайқаламын.

Тұтамданып үміттің құлаш жібі,

Құлағыма қайғының ұласты үні.

Жирендіріп барады шындығы жоқ

Әділетсіз өмірдің ластығы…

Неге? Неге ақ шуақ болмады екем?!

Бақытсыз ба ем, байланған сорға бекем.

Лағы едім еліктің оттықпаған,

Қара түнге қарсы ұшып кетіп барам…

Отансыздай опасыз жалған дүние

Жалған десе, шынында жалған екен.
Жырым қалса…

Өркендейтін өміршең мұратпенен,

Төске өрлесем, әй, қайдам…бірақ та мен…

Көңілдердің көгінде ұзақ тұрар

Жақсам деп ем от өзек шырақты өлең.

Дауа болмай тірліктің құрғыр емі,

өзегімді өкініш тілгіледі.

Келемеждеп тұрғандай маған қарап,

Шашын жайып шалқақтап мұң күледі.

Жүрекке жол салсам дер жас қаламым,

Қолдан сусып кетер ме кім біледі?!…

Жарық та бір мен үшін, мола да бір,

Назы басым не демес нала көңіл.

Аңдаусызда атылған оқ секілді

Осыншама келте ме шолақ өмір!

Өзімді өзім зерделеп ұғынғанша,

Жалған жалған жалт берді бұрылғанша.

Өлмегенім сол менің: жұрт көңілінде,

Жан жүректі жазған жол жырым қалса!

Мына өзім жазған өлеңімді бағаласаңыздар...

Күлкің бар сыңғырлаған, жан педені ғашық қылған,
Уақытпен өте сағынып, кездесуге асықтырған.
Бағалаймын әр кездері сендегі бар құндылықты,
Сені сүйген жүрегім сезіміне мол тұншықты.

Аспандағы күнсің деймін сәулесін жерге шашқан,
Жердегі тіршілікке бақыт сыйлап, көңілді қуантқан.
Бұлттардың арасында жабылмаған сенің бейнең,
Сені сағыны отырып, бейнеңді елестетем.

Сағынамын, мен сені әр кездері, әр уақытта,
Сұлу, нәзік келбетің елестейді көз алдымда.
Жүрегім қатты соғады, ентігіп қаламын,
Суретіңе қараймын, көңілімді басамын.

Телефон соғамын саған, ұйқытар алдында,
Сөйлеген сөздерің күмбірлейді құлағымда.
Күлкіңді естігенде, өмірге риза боламын,
Жүрегіңді сыйлаған Аллаға алғыс айтамын.

қ-сы:
Сен маған періштесің қанатың болмасада,
Күннің нұрынан жаралған келбетің кө алдымда.
Сұлулығың көз тойдырмас жүректі жаралаған,
Мәңгілік сені сүйемін, өлеңім саған арналған.

Сендегі бар сұлулықты айтуға тіпті сөз жетпейді,
Сендей нәзік сұлу жан ешқашан да кездеспейді.
Сондықтан жоғалтудан мен сені қорқамын,
Сені бақытты қылу осы менің- арманым.

Менің бақытым- тек өзіңсің біле білсең,
Менің арманым- мен сенімен бірге жүрсем.
Қол ұстасып жүреміз мына жалған өмірде,
Ешқашан қаяу түспес ақ мамықты көңіліңе.

Арамыз алыстамас, Алла мұны бізге жазбас,
Жаманшылық өмірде ешқашан қатал болмас.
Өмірді бірге өткізіп, қартайып, бірге өліп,
Жұмақта жүреміз қол ұстасып бірге күліп.

Осының боларына мен әрине сенемін,
Сен мені сүймей қалсаңда мәңгілік сүйіп өтемін.
Осыны әрқашан есіңде сақташы жаным,
Өзіңе арналған бұл менің кезекті әнім.

Адал досым, аспанға бір қарашы,
Асыр салған бала өзіңді санашы.
Ойнайықшы аппақ қармен атысып,
Жазылады, бәлкім жанның жарасы.

Қардай таза көңіліңді таптама,
Жазылғанын көреміз тағдыр – тақтаға.
Ал әзірге ойнайықшы алаңсыз,
Ұлпа қардан жасап алып аққала.

Қар…
Мен қармын деп мақтанба,
Ерімегенмен ақпанда,
Ғайып болып кетесің,
Күн нұрын төккен шақтарда…

Күн…
Мен күнмін деп мақтанба,
Атқаныңмен ақ таңда,
Жоқ боласың қара бұлт,
Үйірілсе аспанда…

Менің көңлім үй еді жапандағы,
Кірді оған мейірімді де, қаталдары.
Кірлеген соң есігін жауып алған,
Содан бері ашуға ешкім бата алмады.

Анық еді оны ешкім елемесі,
Қатардағы үйлерге теңемесі.
Айналаға зер салып қарамайтын,
Жуылмаған өйткені терезесі.

Әке!
Сені бүгін тағы көрдім түсімде
Тұр екенсің қол созымда, қасымда
Қарт емессің, екенсің дәл күшіңде
Әңгіме айтып егістіктің басында

Ал мен болсам масақ ұстап қолыма
Саған қарап отыр екем сүйсініп
Бергеннен соң шал-кемпірдің қолына
Әке болып қарамайсың исініп

Қарғып мініп жетектегі тайыма
Шауып кеттім қырат жақты бетке алып
Жаңағы бір сезім қалып жайына
Кеудемде бір қалғандайын кек қалып

Қызыл сақа

Ауылымда, мендік рахат бейіште,
Ешкім білмес елден ерек еңісте.
Құлдыраңдап жүретінбіз бала боп,
Бала болып, сәби болып періште.

Сол ауылда кездерімнен ес білген,
Достарыммен асық ойнап өстім мен.
Он кенейге алған қызыл сақаммен,
Жеңілуді білмейтінмін ешкімнен.

Қына бояу қызыл сақам керемет,
Алшысынан тік түсудің шебері ет.
Шиырып кеп атқан кезде дәл тиіп,
Шатқа бөлеп жіберетін не керек!

Жеңілгендер келтірсе де сан күдік,
Бәрін ұтып қайтатынмын паң күліп.
Қызыл сақам қызықтырып қолымда
жүретұғын естен бәрін тандырып.

Мақтанышым сонда менің сақа анық,
Ұтылғанға жүрем түрді қатал ғып.
Кердең бастым бала арманы асыққа
ауылдағы ең бай бала атанып.

Балалық-ай!
Бала көңіл, балаң шақ,
Асық өмір асықтырды жан аңсап.
Ауылым да қалды қырдың астында,
Асық емес қазір қолда қаламсап.

Қазір ойын шын өмірге жалғасты,
Асық күндер ғашық түнмен алмасты.
Қызыл сақа түскен шақта қолымнан,
Қызылшақа өлең жазғам алғашқы.

Қызық күндер көз алдымда зырлапты,
Уақыттарым көп нәрсені ұрлапты.
Қиялымның сағымына айналған,
Ауылдағы сол бір күндер тым тәтті,

… Мына өмір — туындаған көп сұрақ,
Асықтардың ойынындай боп тұрат.
Бәрін бірдей ұтып алғым келеді,
Әттең оған қызыл сақам жоқ бірақ…

Саябақта отырған едім. Қасыма бір қартаң апа келді. Пакеті бар қолында. Біраз уақыттан кейін, онысынан бір кітап алып шықты. Маған ұсынып:
— Қызым, мына кітапты оқи отыр. Өзім – ақынмын. Мынау менің шығарған өлеңдерім. Ұнаса, сатып аларсың. Бағасы – 1000 теңге, қарғам, – деді.
Қайта айналып келетінін айтып, кетіп қалды апам.

Ашылып тағы да сырымның сандығы,
Шашырап ойларым жан – жаққа қаңғыды.
Ұйқымды ұрлайтын үнемі мезі етіп,
Қорқыныш бүгін де өзімді аңдыды.