Ерболат Дәленов: «Адамның басты байлығы - денсаулық»
Астана қаласының Ардагерлер кеңесінде күні бүгінге дейін елорданың, жалпы еліміздің дамуына елеулі үлес қосып келе жатқан талантты да белсенді жандар аз емес. Аталған кеңес Президиуымы мүшелерінің бірі медицина ғылымдарының докторы, профессор, академик, «Астана» медициналық университетінің профилактикалық медицина және тамақтану кафедрасының меңгерушісі Ерболат Дәленов бүкіл өмірін медицинаға, салауатты өмір салтын насихаттауға, денсаулықты сақтау мен нығайтуға арнаған. Бүгінде ол өз тәжірибесін жастарға үйретіп, еңбектер мен оқу құралдарын жазып жүр.
Ерболат Дәленов 1969 жылы «Астана» медицина университетін тәмамдаған, ол осы ЖОО-ның алғашқы түлектерінің бірі.
— Мен математиканы ұнататынмын, инженер болғым келетін. Бірақ алтыншы сыныпта оқып жүргенде күн өтіп, көзім көрмей қалды. Сабақ үстінде отырғанда көзім қарауытып кетті. Бәрі күлді, мені алдап жатыр деп ойлады. Сонда көру орталығына қан бармай қалған екен. Ол туралы кейін білдім. Мені түрлі қалаларға апарды. 7-8 ай өткен соң инъекция салды, көзім ашылды – бұл үлкен бақыт, қуаныш. Содан кейін медициналық университетке оқуға түстім, менің өмірім тұтастай осы білім ордасымен байланысты. Адамның басты байлығы – денсаулық деп зор сеніммен айта аламын. Қазіргі кезде кафедрада салауатты өмір салтының білім, ғылыми, әлеуметтік негізін әзірлеп жатырмыз, — деді Ерболат Дәленов.
Ол алдымен 10-15 жылдай аурудың туындауының себептерін зерттеумен айналысты. Жүргізілген зерттеудің нәтижесінде «Патологиялық процестердің жалпы механизмдері» деп аталатын 2 томдық оқу құралы жарық көрді. Аурудың барлық симптомдары мен белгілері көрсетілген еңбек ТМД-да кеңінен таралды.
— Содан кейін денсаулық механизмдерін нашар білеміз деген қорытындыға келдім. Әріптестеріммен бірге Қазақстан халқының денсаулығын зерттей бастадық. Алматыда салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселелері жөніндегі Ұлттық орталық құрылды, мен оған ғылыми сүйемелдеу жүргіздім. Академик Шарманов, академик Тель, профессор Ақановпен бірге Қазақстандағы профилактикалық медицина идеологиясымен айналыстық, — дейді профессор.
Мәскеуде академик Тельмен бірге жазған «Денсаулық энциклопедиясы» басылып жатыр. Онда адам дүниеге келгеннен жүз жасқа дейінгі кезеңдегі барлық процесстер қамтылған.
Негізінен, кейіпкеріміз бар күш-жігерін салауатты өмір салтын насихаттауға, тұтастай денсаулықты, сауығу механизмдерін сақтауға және нығайтуға бағыттайды.
Ерболат Дәленов 47 жуық кітап жазған, 540 артық ғылыми мақаланың авторы, соның ішінде 49-ы АҚШ-та жарық көрген. Сондай-ақ, Нью-Йорк Ұлттық ғылыми кітапханасының мүшесі. Еліміздің барлық облыстарында профессордың шәкірттері еңбек етеді, ол 50 жуық магистр, кандидат, ғылым докторын, PhD оқытып шығарды.
Профессор 70 жасында өз денсаулығына мұқият қарайды, Астана қаласының Ардагерлер кеңесі мүшелерінің де денсаулықтарына қамқор болып жүреді.
— Таңертең кесте бойынша жаттығу жасаймын, содан кейін спорттық жүріс, қазір жүгірмеймін, денеге аз ғана салмақ түсіремін. Сондай-ақ күніне бес рет тамақтанамын, — дейді Е.Дәленов. – Ең бастысы өз ағзаңды сезу, тамақтануда да, денеге салмақ салуда да ұстамдылық қажет. Қамшының сабындай қысқа ғана ғұмырымызда мейірімділік те таныта білу керек. Ешкімге өкпелеп, ренжудің қажеті жоқ, бұдан ағзамыз қатты зардап шегеді.
Халықаралық Қарттар күні қарсаңында Ерболат Дәленов барлық егде жастағы азаматтарды, соғыс және еңбек ардагерлерін құттықтап, өз тілегін білдірді:
«Олар еңселерін түсірмей, әрқашан да жастарға үлгі болып жүреді. Баршаңызға денсаулық пен табыс тілеймін. Біздің көпұлтты еліміздің дамуы мен қалыптасуына үлес қосуды тоқтатпаңыздар».
astana.gov.kz/kk/modules/material/11312
Ерболат Дәленов 1969 жылы «Астана» медицина университетін тәмамдаған, ол осы ЖОО-ның алғашқы түлектерінің бірі.
— Мен математиканы ұнататынмын, инженер болғым келетін. Бірақ алтыншы сыныпта оқып жүргенде күн өтіп, көзім көрмей қалды. Сабақ үстінде отырғанда көзім қарауытып кетті. Бәрі күлді, мені алдап жатыр деп ойлады. Сонда көру орталығына қан бармай қалған екен. Ол туралы кейін білдім. Мені түрлі қалаларға апарды. 7-8 ай өткен соң инъекция салды, көзім ашылды – бұл үлкен бақыт, қуаныш. Содан кейін медициналық университетке оқуға түстім, менің өмірім тұтастай осы білім ордасымен байланысты. Адамның басты байлығы – денсаулық деп зор сеніммен айта аламын. Қазіргі кезде кафедрада салауатты өмір салтының білім, ғылыми, әлеуметтік негізін әзірлеп жатырмыз, — деді Ерболат Дәленов.
Ол алдымен 10-15 жылдай аурудың туындауының себептерін зерттеумен айналысты. Жүргізілген зерттеудің нәтижесінде «Патологиялық процестердің жалпы механизмдері» деп аталатын 2 томдық оқу құралы жарық көрді. Аурудың барлық симптомдары мен белгілері көрсетілген еңбек ТМД-да кеңінен таралды.
— Содан кейін денсаулық механизмдерін нашар білеміз деген қорытындыға келдім. Әріптестеріммен бірге Қазақстан халқының денсаулығын зерттей бастадық. Алматыда салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселелері жөніндегі Ұлттық орталық құрылды, мен оған ғылыми сүйемелдеу жүргіздім. Академик Шарманов, академик Тель, профессор Ақановпен бірге Қазақстандағы профилактикалық медицина идеологиясымен айналыстық, — дейді профессор.
Мәскеуде академик Тельмен бірге жазған «Денсаулық энциклопедиясы» басылып жатыр. Онда адам дүниеге келгеннен жүз жасқа дейінгі кезеңдегі барлық процесстер қамтылған.
Негізінен, кейіпкеріміз бар күш-жігерін салауатты өмір салтын насихаттауға, тұтастай денсаулықты, сауығу механизмдерін сақтауға және нығайтуға бағыттайды.
Ерболат Дәленов 47 жуық кітап жазған, 540 артық ғылыми мақаланың авторы, соның ішінде 49-ы АҚШ-та жарық көрген. Сондай-ақ, Нью-Йорк Ұлттық ғылыми кітапханасының мүшесі. Еліміздің барлық облыстарында профессордың шәкірттері еңбек етеді, ол 50 жуық магистр, кандидат, ғылым докторын, PhD оқытып шығарды.
Профессор 70 жасында өз денсаулығына мұқият қарайды, Астана қаласының Ардагерлер кеңесі мүшелерінің де денсаулықтарына қамқор болып жүреді.
— Таңертең кесте бойынша жаттығу жасаймын, содан кейін спорттық жүріс, қазір жүгірмеймін, денеге аз ғана салмақ түсіремін. Сондай-ақ күніне бес рет тамақтанамын, — дейді Е.Дәленов. – Ең бастысы өз ағзаңды сезу, тамақтануда да, денеге салмақ салуда да ұстамдылық қажет. Қамшының сабындай қысқа ғана ғұмырымызда мейірімділік те таныта білу керек. Ешкімге өкпелеп, ренжудің қажеті жоқ, бұдан ағзамыз қатты зардап шегеді.
Халықаралық Қарттар күні қарсаңында Ерболат Дәленов барлық егде жастағы азаматтарды, соғыс және еңбек ардагерлерін құттықтап, өз тілегін білдірді:
«Олар еңселерін түсірмей, әрқашан да жастарға үлгі болып жүреді. Баршаңызға денсаулық пен табыс тілеймін. Біздің көпұлтты еліміздің дамуы мен қалыптасуына үлес қосуды тоқтатпаңыздар».
astana.gov.kz/kk/modules/material/11312
Пікір жоқ әзірше