"Махаббат шырғалаңы"
Өткен жылы, 3-курс оқып жүрген кезде Әлем әдебиеті пәнін өткен болатынбыз. Бір күні оқытушымыз Гауһар Айтбекқызы өздік жұмысқа шығарма жазып келуге тапсырма беріп, мезгілін белгіледі. Тақырып бірден ойыма сап ете қалды. Сөйтіп, сіздердің назарларыңызға ұсынылып отырған «Махаббат шырғалаңы» жазылды.
Алғы сөз
Құрметті оқырман! «Махаббат шырғалаңы» драмалық пьесасы менің алғашқы тырнақалды үлкен шығармам. Бұл туындыда бүгінгі таңдағы жастар өмірінің бір мысалын айтқым келді. Шын мәнінде, күнделікті тұрмыста мұндай оқиғалар бар екенін көріп те, естіп те жүрміз. Кейіпкерлер арқылы дәл осындай жағдайда қай іс дұрыс, ал қайсысы бұрыс болатынын көрсе екен деп ойладым. Қатысушылар «айтатын» мәселелер қоғамда жиі кездесіп, сан түрлі талқыға түседі. Бұған қатысты сіздердің де ойларыңызды білгім келеді.
Бес актылы шығармада олқылықтар болып жатса, айып етпеңіздер.
Қатысушылар:
Айым –3-курс студенті
Арман –Айымның топтасы.
Мирас –студент, Айымның бұрынғы сыныптасы
Айханым- Айымның ең жақын құрбысы
Қуаныш – студент, Айымның көршісі
Нұржан Алпысбайұлы – профессор, кафедра меңгерушісі
Қуаныштың әжесі
Қуаныштың жеңгесі
Қуаныштың туыстары
Студенттер
Бірінші акт
Бірінші сахна
Жатақхананың кең, жарық бөлмесі. Терезеден түскен күн сәулесі сабақ оқитын үстел үстіндегі айнамен шағылысып, бөлмені одан сайын жарқыратып тұр. Айым өз төсегінде отыр.
Айым: Ішім пысып кетті. Айханым да келмей қойды ғой. Тамақ пісіріп, үй жинағым келмейді. Сабақ оқуға да зауқым жоқ. Оқудан қашып кетпеу керек еді. Дәріске қойылатын балды да жоғалттым. Агентке кірейінші, кім бар екен…
Дәл осы кезде телефон экранында «Мирас Байжуманов предлагает вам дружбу» деген хабарлама шығады. Айым аң-таң.
Айым: Мирас Байжұманов деген 1-сыныпта менімен бірге ауылда оқыған бала емес пе?! Екеуміз бір партада отырушы едік...Әлі есімде, сондай сүйкімді бала болған. Фотосын көрейінші, қазір қандай жігіт?.. Бұл оның емес, менің сүйікті футболшымның суреті ғой… Ол сабақты да жақсы оқушы еді. Ой, балалық деген қандай күшті!!!
Ол маған неге «дружба» жіберді екен? Менің оның есінде болғаным ба? Әлде бұл кездейсоқ жағдай ма? Не де болса қосайын.
Екінші сахна
Кітапхана. Студенттер кітап оқып, семинарларын жазып, әңгімелесіп отыр. Айым мен Айханым да солардың қатарында.
Айханым: Айым, саған не болған? Кітапты теріс қойып оқитын болғансың ба? Бір жұма болды агентте күні-түні отыратыныңа. Бұрын көп болғанда 10 минут «отошла» деп отыратынсың, агентті жақтырмай. Агентте көп отырсам маған ұрысатынсың, енді өзің телефонға байланып қалғандайсың.
Айым: Жо-жоқ, бәрі дұрыс.
Айханым: Ендеше не болды? Біртүрлі болып жүрсің
Айым: Өткенде менімен 1-сыныпта бірге оқыған сыныптасым агентте «дружба» жіберді. Оны көрмегелі 10 жылдай уақыт өтті, қзір қандай екенін білейін деп қостым, бірақ өзі мүлде көрінбейді.
Айханым: Е, сенің уайымың сол ма? Қазіргі агенттегі жағдай сондай. Жігіттер жібереді, біз соған мәз болып қосамыз. Олар біраз уақыт агентке шықпай, әдейі бізді қызықтырады. Содан соң пайда болып, басынды айналдырады. Бір-екі рет хат алмасқан соң «сүйемін, күйемін» деп жазады. Сосын жердің түбіне түсіп кеткендей сені «игнорға лақтырады» да, басқалармен көңіл көтереді. Сенікі де сондай жағдай болған ғой, құрбым. Оған несіне бас қатырасың.
Айым: Мирас олай жасамайды.
Айханым: Жаңа ғана ол бұрынғы сыныптасым, оны көрмегелі 10 жылдай болды дедің. Оның қандай екенін қайдан білесің? Мүмкін, «агент бабнигі» шығар.
Айым: Олай деп ойламаймын.
Бұл кезде агентке қараған Айым Мирас «онлайнмен» агентте отырғанын көреді.
Айым: Шықты, шықты! Уррраааа!!!
Айханым: Не болды жерден жеті қоян тапқандай қуанып?
Айым: Мирас, Мирас агентте
Айханым: Жаным-ау, сен танымайтын адамға байланып қалғансың ба өзі
Айым: Жоға. Бірақ ол жазбай отыр.
Айханым: Айттым ғой, агенттегі жігіттер қулығы бұл.
Айым: Жазып жатыр. Не деп жазды екен… Привет!
Айханым: Тұра тұр, бірден жауап берме.
Айым: Мен «Сәлем!» деп жазып, жіберіп қойдым.
Мирас: Как дела?
Айым: Хорошо. Как у тебя?
Мирас: Отлично!
Айым: Ты меня помнишь?
Мирас: Извини, но нет
Айым: Мы в первом классе вместе учились.
Мирас: Да? Тогда я рад.
Айханым: Айттым емес пе, оның есінде жоқ, ол кездейсоқ жіберген деп.
Айым: Жарайды енді, ол кезде бәріміз бала едік.
Мирас: Где ты учишься?
Айым: В ПГУ. А ты?
Мирас: Я тоже.
Осылай жазған соң Мирас «өшіп қалды». Айымның көңілі сәл де болса орнына келді.
Үшінші сахна
Айым бөлмеде тамақ пісіріп жүр. Мұнымен қоса агенттен де соңғы кездегідей көз алмауда. Бөлмеге Айханым кірді.
Айханым: Айым, тамақ күйіп жатыр.
Айым: Ой, байқамай қалыппын.
Айханым: Қайдан байқайсың, телефонның ішіне кіріп кетердей боп тұрсың. Тағы да Мираспен сөйлесіп отырсың ба?
Айым: Иә.
Айханым: Сен оны көрмей жүріп ғашық болып қалғансың-ау деймін. Қашан кездесесіңдер?
Айым: Білмеймін.
Айханым: Сұрасайшы енді.
Айым: Когда встретимся?
Мирас: Незнаю
Айым: Ол да «білмеймін» дейді.
Айханым: Айттым ғой. Осылай өздеріне ғашық етеді де, жоқ болады бұл жігіттер.
Мирас: Может сегодня увидимся?
Айым: Хорошо. Во сколько?
Мирас: Через час. В парке.
Айым: Договорились.
Төртінші сахна
Күзгі кеш. Айымның саябақта Мирасты күтіп отырғанына жарты сағат болды. Тақта жалғыз отырған қызға тесіліп қарап өткен жігіттердің бәрін Мирас деп ойлайды. Ол оның түрін білмейді де. Мирастың аватаркасында футболшының суреті тұр. Хабарласайын десе нөмірі де жоқ. Мирас та Айымның жүзін танымайды, себебі Айым өзінің фотосын емес, Айшвариа Райдың суретін қойған еді.
Күн ұясына батып, айнала қара түске бояна бастады. Тек саябақ ішіндегі шамдар ғана сәуле беріп тұр. Осы кезде Айымның жанына сұңғақ бойлы, әдеміше келген жігіт жақындады.
Мирас: Привет! Ты же Айым?
Айым: Привет! Да. А ты Мирас?
Мирас: Так точно. Извини, что опоздал, я на заправке задержался.
Айым: Ладно, ничего. А как ты узнал меня?
Мирас: В парке только три девушки сидят одни. Одна беременна, другая курит. А так, как по моему мнению ты не относишься к таким, значит третяя это ты.
Айым: У тебя хорошое размышление.
Екеуі осылай әңгімені бастап, екі сағат өткенін байқамай қалыпты.
Айым: Ой, уже 22:50. Мне быстро надо домой, иначе меня не впустят.
Мирас: Хорошо. Я тебя довезу.
Бесінші сахна
Ай жарығы мен көше шамдарымен жарықтанып тұрған бөлме. Айым Айханымды оятып алмас үшін сықырлауық есікті сәл көтеріп ашып, аяғының ұшымен жүріп бөлмеге кірді. Ұйқы көзіне тығылып тұрса да сан алуан ойлар маза бермеді.
Айым: Мен не істеп жүрмін? Соңғы кезде Мирастан басқа ештеңені ойламайтын болыппын. Ата-анама бұрынғыдай жиі хабарласпаймын. Сабақты ынтасыз оқимын. Үй шаруасына қарамайтын болдым. Мирасты бүгін ғана көрдім, бірақ бұрыннан білетін адамым сияқты. Онымен сөйлесіп жүрген екі апта аралығында өзгергендеймін. Неге ол менің ойымнан шықпай жүр? Оған ғашық болып қалған жоқпын ба? Жоқ! Тоқта, Айым! Бұлай болмайды. Сен күндіз түні Мирасты ойлауыңды қой. Оны танымайсың деуге болады. Оған қоса, сенің ұнататын адамың бар. Ол – Арман. Бірақ оған өз сезіміңді айта алмай жүрсің ғой. Бұл қалай болғаны сонда? Мирас па, Арман ба? Ойым не дейді? Жүрегім не дейді? Ойымда Мирас, жүрегімде Арман. Енді не істеймін? Мираспен ара қатынасымыз не болады? Арманға сезімімді айтайын ба? Бәрі қалай қиын еді… Қойшы, жарайды, не боларын уақыт өзі көрсетер. Екеуін де ойлай бермей, ұйықтайын. Ертең бірінші пара кафедра меңгерушісінікі. Оның сабағына кешігіп барсам, оңбаймын…
(жалғасы бар)
Алғы сөз
Құрметті оқырман! «Махаббат шырғалаңы» драмалық пьесасы менің алғашқы тырнақалды үлкен шығармам. Бұл туындыда бүгінгі таңдағы жастар өмірінің бір мысалын айтқым келді. Шын мәнінде, күнделікті тұрмыста мұндай оқиғалар бар екенін көріп те, естіп те жүрміз. Кейіпкерлер арқылы дәл осындай жағдайда қай іс дұрыс, ал қайсысы бұрыс болатынын көрсе екен деп ойладым. Қатысушылар «айтатын» мәселелер қоғамда жиі кездесіп, сан түрлі талқыға түседі. Бұған қатысты сіздердің де ойларыңызды білгім келеді.
Бес актылы шығармада олқылықтар болып жатса, айып етпеңіздер.
Қатысушылар:
Айым –3-курс студенті
Арман –Айымның топтасы.
Мирас –студент, Айымның бұрынғы сыныптасы
Айханым- Айымның ең жақын құрбысы
Қуаныш – студент, Айымның көршісі
Нұржан Алпысбайұлы – профессор, кафедра меңгерушісі
Қуаныштың әжесі
Қуаныштың жеңгесі
Қуаныштың туыстары
Студенттер
Бірінші акт
Бірінші сахна
Жатақхананың кең, жарық бөлмесі. Терезеден түскен күн сәулесі сабақ оқитын үстел үстіндегі айнамен шағылысып, бөлмені одан сайын жарқыратып тұр. Айым өз төсегінде отыр.
Айым: Ішім пысып кетті. Айханым да келмей қойды ғой. Тамақ пісіріп, үй жинағым келмейді. Сабақ оқуға да зауқым жоқ. Оқудан қашып кетпеу керек еді. Дәріске қойылатын балды да жоғалттым. Агентке кірейінші, кім бар екен…
Дәл осы кезде телефон экранында «Мирас Байжуманов предлагает вам дружбу» деген хабарлама шығады. Айым аң-таң.
Айым: Мирас Байжұманов деген 1-сыныпта менімен бірге ауылда оқыған бала емес пе?! Екеуміз бір партада отырушы едік...Әлі есімде, сондай сүйкімді бала болған. Фотосын көрейінші, қазір қандай жігіт?.. Бұл оның емес, менің сүйікті футболшымның суреті ғой… Ол сабақты да жақсы оқушы еді. Ой, балалық деген қандай күшті!!!
Ол маған неге «дружба» жіберді екен? Менің оның есінде болғаным ба? Әлде бұл кездейсоқ жағдай ма? Не де болса қосайын.
Екінші сахна
Кітапхана. Студенттер кітап оқып, семинарларын жазып, әңгімелесіп отыр. Айым мен Айханым да солардың қатарында.
Айханым: Айым, саған не болған? Кітапты теріс қойып оқитын болғансың ба? Бір жұма болды агентте күні-түні отыратыныңа. Бұрын көп болғанда 10 минут «отошла» деп отыратынсың, агентті жақтырмай. Агентте көп отырсам маған ұрысатынсың, енді өзің телефонға байланып қалғандайсың.
Айым: Жо-жоқ, бәрі дұрыс.
Айханым: Ендеше не болды? Біртүрлі болып жүрсің
Айым: Өткенде менімен 1-сыныпта бірге оқыған сыныптасым агентте «дружба» жіберді. Оны көрмегелі 10 жылдай уақыт өтті, қзір қандай екенін білейін деп қостым, бірақ өзі мүлде көрінбейді.
Айханым: Е, сенің уайымың сол ма? Қазіргі агенттегі жағдай сондай. Жігіттер жібереді, біз соған мәз болып қосамыз. Олар біраз уақыт агентке шықпай, әдейі бізді қызықтырады. Содан соң пайда болып, басынды айналдырады. Бір-екі рет хат алмасқан соң «сүйемін, күйемін» деп жазады. Сосын жердің түбіне түсіп кеткендей сені «игнорға лақтырады» да, басқалармен көңіл көтереді. Сенікі де сондай жағдай болған ғой, құрбым. Оған несіне бас қатырасың.
Айым: Мирас олай жасамайды.
Айханым: Жаңа ғана ол бұрынғы сыныптасым, оны көрмегелі 10 жылдай болды дедің. Оның қандай екенін қайдан білесің? Мүмкін, «агент бабнигі» шығар.
Айым: Олай деп ойламаймын.
Бұл кезде агентке қараған Айым Мирас «онлайнмен» агентте отырғанын көреді.
Айым: Шықты, шықты! Уррраааа!!!
Айханым: Не болды жерден жеті қоян тапқандай қуанып?
Айым: Мирас, Мирас агентте
Айханым: Жаным-ау, сен танымайтын адамға байланып қалғансың ба өзі
Айым: Жоға. Бірақ ол жазбай отыр.
Айханым: Айттым ғой, агенттегі жігіттер қулығы бұл.
Айым: Жазып жатыр. Не деп жазды екен… Привет!
Айханым: Тұра тұр, бірден жауап берме.
Айым: Мен «Сәлем!» деп жазып, жіберіп қойдым.
Мирас: Как дела?
Айым: Хорошо. Как у тебя?
Мирас: Отлично!
Айым: Ты меня помнишь?
Мирас: Извини, но нет
Айым: Мы в первом классе вместе учились.
Мирас: Да? Тогда я рад.
Айханым: Айттым емес пе, оның есінде жоқ, ол кездейсоқ жіберген деп.
Айым: Жарайды енді, ол кезде бәріміз бала едік.
Мирас: Где ты учишься?
Айым: В ПГУ. А ты?
Мирас: Я тоже.
Осылай жазған соң Мирас «өшіп қалды». Айымның көңілі сәл де болса орнына келді.
Үшінші сахна
Айым бөлмеде тамақ пісіріп жүр. Мұнымен қоса агенттен де соңғы кездегідей көз алмауда. Бөлмеге Айханым кірді.
Айханым: Айым, тамақ күйіп жатыр.
Айым: Ой, байқамай қалыппын.
Айханым: Қайдан байқайсың, телефонның ішіне кіріп кетердей боп тұрсың. Тағы да Мираспен сөйлесіп отырсың ба?
Айым: Иә.
Айханым: Сен оны көрмей жүріп ғашық болып қалғансың-ау деймін. Қашан кездесесіңдер?
Айым: Білмеймін.
Айханым: Сұрасайшы енді.
Айым: Когда встретимся?
Мирас: Незнаю
Айым: Ол да «білмеймін» дейді.
Айханым: Айттым ғой. Осылай өздеріне ғашық етеді де, жоқ болады бұл жігіттер.
Мирас: Может сегодня увидимся?
Айым: Хорошо. Во сколько?
Мирас: Через час. В парке.
Айым: Договорились.
Төртінші сахна
Күзгі кеш. Айымның саябақта Мирасты күтіп отырғанына жарты сағат болды. Тақта жалғыз отырған қызға тесіліп қарап өткен жігіттердің бәрін Мирас деп ойлайды. Ол оның түрін білмейді де. Мирастың аватаркасында футболшының суреті тұр. Хабарласайын десе нөмірі де жоқ. Мирас та Айымның жүзін танымайды, себебі Айым өзінің фотосын емес, Айшвариа Райдың суретін қойған еді.
Күн ұясына батып, айнала қара түске бояна бастады. Тек саябақ ішіндегі шамдар ғана сәуле беріп тұр. Осы кезде Айымның жанына сұңғақ бойлы, әдеміше келген жігіт жақындады.
Мирас: Привет! Ты же Айым?
Айым: Привет! Да. А ты Мирас?
Мирас: Так точно. Извини, что опоздал, я на заправке задержался.
Айым: Ладно, ничего. А как ты узнал меня?
Мирас: В парке только три девушки сидят одни. Одна беременна, другая курит. А так, как по моему мнению ты не относишься к таким, значит третяя это ты.
Айым: У тебя хорошое размышление.
Екеуі осылай әңгімені бастап, екі сағат өткенін байқамай қалыпты.
Айым: Ой, уже 22:50. Мне быстро надо домой, иначе меня не впустят.
Мирас: Хорошо. Я тебя довезу.
Бесінші сахна
Ай жарығы мен көше шамдарымен жарықтанып тұрған бөлме. Айым Айханымды оятып алмас үшін сықырлауық есікті сәл көтеріп ашып, аяғының ұшымен жүріп бөлмеге кірді. Ұйқы көзіне тығылып тұрса да сан алуан ойлар маза бермеді.
Айым: Мен не істеп жүрмін? Соңғы кезде Мирастан басқа ештеңені ойламайтын болыппын. Ата-анама бұрынғыдай жиі хабарласпаймын. Сабақты ынтасыз оқимын. Үй шаруасына қарамайтын болдым. Мирасты бүгін ғана көрдім, бірақ бұрыннан білетін адамым сияқты. Онымен сөйлесіп жүрген екі апта аралығында өзгергендеймін. Неге ол менің ойымнан шықпай жүр? Оған ғашық болып қалған жоқпын ба? Жоқ! Тоқта, Айым! Бұлай болмайды. Сен күндіз түні Мирасты ойлауыңды қой. Оны танымайсың деуге болады. Оған қоса, сенің ұнататын адамың бар. Ол – Арман. Бірақ оған өз сезіміңді айта алмай жүрсің ғой. Бұл қалай болғаны сонда? Мирас па, Арман ба? Ойым не дейді? Жүрегім не дейді? Ойымда Мирас, жүрегімде Арман. Енді не істеймін? Мираспен ара қатынасымыз не болады? Арманға сезімімді айтайын ба? Бәрі қалай қиын еді… Қойшы, жарайды, не боларын уақыт өзі көрсетер. Екеуін де ойлай бермей, ұйықтайын. Ертең бірінші пара кафедра меңгерушісінікі. Оның сабағына кешігіп барсам, оңбаймын…
(жалғасы бар)
3 пікір