СЕН МЕНІ ЕСІҢЕ АЛ....



Менің өмірімдегі сәулелі сәттердің көбі Алматыдағы қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын мектеп – интернат қабырғасында өтті десем қателеспеймін. Тоғызыншы сыныпта сол мектепке қабылдандым. Сыныбыма менен басқа қабылданған сегіз қыз бар. Өскемен, Семей, Нарынқол, Шымкент, Талдықорған, Балхаштан келген тоғыз қызды 316-бөлмеге орналастырды. Тоғызымыздың мінезіміз, сөйлеу мәнеріміз тоғыз түрлі. Бұл туралы әңгіме бөлек, менің айтпағым басқа еді…
… Оныншы сынып. Жексенбі. Бұл күні үйлеріне кеткен оқушылар кешке қарай келе бастайды. Мен бұл күні интернатта қалғанмын. Бөлмені жинастырып, кітап оқып отыр едім. Бөлме есігін әлдекім қақты. Ішке кірген баланы сырттай танитыным болмаса, жақын араласып көрмегенмін. Ол менен бір сынып жоғары оқитын Мерей еді. «Кіруге бола ма?» дегеннен басталған әңгіме тым ұзаққа созылып кетті. Кеш болды. Оқушылар келе бастады. Сол таныстықтан кейін жиі кездесетін біз жақын достарға айналдық. Оның туған жері Тараз болғанмен, өскен жері Алматы қаласы. Сырт көзге әдебиетке жақын адамға ұқсамайды: орыс тілді, тік мінезді, үнемі күліп, әлдекімдерді келеке етіп жүреді, темекі шегетін әдеті бар… Менің жанымнан оны көрген сайын тәрбиешім «Адамды досына қарап таниды. Жөні түзу дос таппадың ба?!» деп ұрсатын. Басым ауған жаққа кетіп қалатын әдетіммен мектеп қақпасының сыртына шығып, өзен бойымен серуендеп жүргенде менің артымнан үнемі сол Мерей іздеп келетін.
— «Заринадан аулақ жүр!» деп ұрсатын тәрбиешің сен жоғалып кетсең не үшін іздеуге мені жіберіп қояды а?! – деп «ашуланатын». Назерке есімді қызы бар, екеуінің бір жүретін сәттері сирек. Екеуі болмашы нәрсеге бола ұрсысып қала беретін. Оқу жылы да аяқталып қалды. Оның мектеп қабырғасынан түлеп ұшар күні де таяды. Бірде оған «Көктөбеге барып, түнгі Алматыны тамашаласа ғой» деген тілегімді айтқанмын. Ол үнсіз қалды. Арада бір апта өткенде мен күтпеген жай болды. Түнгі он екіге қарай бөлмемнен шығып, балкон алдында тұрған креслода өлең жазып отыр едім:
— Зарина!- деген дауыс шықты. Селт еттім. Қарасам, қарсы алдымда Мерей тұр. «Түннің бір уағында қыздар жатақханасында не істеп жүр, қалай кірді?» деген сұрақ мазалап отырған менің ойымды оның:
— Тез, тез, қалың киініп шық. Көктөбеге барамыз,- деген сөзі бұзып жіберді. Мен «Неге? Қалай?» дей беріп едім:
— Тезірек, қазір мені кезекші көріп қойса жақсы емес,- деді. Қалың киініп шықтым. Екінші қабаттан бірінші қабатқа түстік, бірінші қабаттағы баспалдақтың астында тысқа шығатын құлыптаулы есік бар екен. Досым сол құлыпты бұзып кірген бе, әлде бұрыннан бұзылған ба, ол жағын білмеймін, әйтеуір далаға шықтық. Жүрегімнің дүрсілі жиілей бастады. «Күзетші көріп қойса не болады?» деген ой маза бермей келеді, ал біздің бұл «қылмысымызды» Құдайдың көріп тұрғандығында шаруа жоқ… Біздің мектептің жанында №17 мектеп – интернат бар. Соның жанына келгенде бірнеше адамның сұлбасы көрінді. Сөйтсем Мерей өзімен бірге үш сыныптасын ертіп алыпты (екі ұл, бір қыз). Бесеуміз Көктөбеге қарай бет алдық. Бұрын мен жүріп көрмеген жолдармен жүрдік, ағаштардың арасы. Бесеудің біреуі мектептің тәрбие ісі жөніндегі меңгерушісінің баласы. Содан ба білмеймін, көңілім алаңдауын қойды. Көздеген жерге де жеттік. Шынымен де «Алматы алақандағыдай» болып көрінеді екен. )) Сондай әдемі көрініс, сондай таза ауа. Қалада ғиматартарының терезесіндегі жарық пен жол бойындағы жалт – жұлт еткен шам жарығы адамды ерекше әсерге бөлейді. Құдды бір аспандағы жұлдыз атаулы жерге орналасып алғандай…
… Таңға жуық мектеп ауласына да келіп жеттік. Бөлмеге кіргенім есімде, ары қарай жастыққа басым тие сап ұйқыға кеттім. Сол күні «әр түрлі себептермен» бесеуміз де сабаққа бармаппыз. Кейін Көктөбеге кету Мерей екеуміздің әдетімізге айналды, бірақ түнде емес, іш пысатын кейбір сабақтардан қашып баратынбыз…
*** *** ***
Мен он бірінші сынып бітіргенге дейін ол хәл сұрап келіп тұратын. Оны соңғы рет СДУға (Сулейман Демирел атындағы қазақ – түрік университеті) келгенінде көрдім. Одан бері бес жыл өтті. Сырттай кімге қалай көрінсе де, мен үшін жан дүниесі таза, мейірімді, ақкөңіл сол досымды сағынып жүрмін. Бәлкім жиі емес, бірақ оның да мені есіне алатынын білем. Мүмкін тағдыр тағы да кездесуді жазар, мүмкін жазбас. Ол маңызды емес, маңыздысы – оның амандығы. Адам өмірге жалғыз келіп, жалғыз кетуі заңдылық. Олай болса, достардың да өмір бойы бірге жүрмей, екі жаққа кетуі де заңдылық болар.
Көңіліңді кейде мұң басқанда,
Өзіңмен оңаша сырласқанда,
Үңіле қарап түнгі аспанға,
Сен мені есіңе ал, досым.

Мен сенің жаныңда болмасам да,
Басыңа бақ болып қонбасам да,
Самал желден сәлемді жолдасам да,
Тілекшің боп қалам, досым!..
Бөлісу:

53 пікір

satibaldi
Қорс-қорс… күлдім — міне, осындай жаңа сезімдер шақырды мұртөсірді жазбаңыз. Пактті бол, әйналайін!
satibaldi
Мен он бірінші сынып бітіргенге дейін ол хәл сұрап келіп тұратын
Хал үстінде оқып па едіңіз құрғыр соңғы жылды?
ademi_alem
Жоооқ. )) Енді хәл сұрап… қал-жағдайымды сұрап дегенім ғой.
patick
Оқырманға қызық болу үшін әңгімемді былай өрбітер едім:
… Оныншы сынып. Жексенбі. Бұл күні үйлеріне кеткен оқушылар кешке қарай келе бастайды. Мен бұл күні интернатта қалғанмын. Бөлмені жинастырып, кітап оқып отыр едім.
Бір мезетте жарық сөніп қалды. Есік сықырлай ашылды да, салқын леп бетімді үрледі. Мен үрейлене:
— Кім бұл? — деп жәймен сұрап едім, ешкім жауап бермеді. Жалма-жан шырпы тауып алып, жағып қалып едім, көзім айнаға түсті. Айнадағы бейнемнің артында қап-қара біреу тұрды. Артыма қарап едім, ешкім көрінбеді.

Жарық ақыры жанбады. Қараңғыда ұйықтауға тура келді. Көзім іліне бергені сол едім, біреу көрпемді үстімнен жұлып алып, өзімді қылқындыра бастады. Мен:
— Сонымен атыңды атпадың ғо, бауырым? — дедім байсалды болуға тырысып. Жауап ретінде құлақ тұсымнан сыбыстар естіле бастады:
— Мен — Самаэль. Мен — Вельзевул. Мен — Питон. Мен — Велиал. Мен — Асмодей. Мен — Люцифер. Мен — Әлімгереймін ғой, — деді…
ademi_alem
))))))) ой, ағай ))))
patick
«ағай», «ағай» деп шеттетесің қарағым, ағаңның да ашамай төс, қыпша бел көргенде діңкесі құрып қалатыны бар © Сатыбалды
kokbori
ІХ Сатыбалды оқуларының жеңімпазы Patick Жосткыбайұлы
satibaldi
Маған да «Широко открытые глазадағы» әнебір қорқынышты дауыспен айтылатын дұға келді көз алдыма
zhanibek_nurish
— Сонымен атыңды атпадың ғо, бауырым?
,
Gastarbaiter
— Мен — Самаэль. Мен — Вельзевул. Мен — Питон. Мен — Велиал. Мен — Асмодей. Мен — Люцифер. Мен — Әлімгереймін ғой, — деді…

Әбдразақ барда ол неғып жүр десейш мал әкең
Nurshat
Сергей Есениннің "қоштасу" атты жырын еске түсіреді. Әй, Мерей, Мерей-ай)))
zhanibek_nurish
Ынтыға оқыпб бастап, соңына келгенде суып қалдым)))). Рахмет, бірақ
Сырт көзге әдебиетке жақын адамға ұқсамайды: орыс тілді, тік мінезді, үнемі күліп, әлдекімдерді келеке етіп жүреді, темекі шегетін әдеті бар
, осы кезге дейін әдебиетке жақын адамдардың түр-сипаты жайында ойламаған едім. Ойлауға мәжбүр болдым. Тік мінезді екен, темекі шегеді екен, келеке етіп жүреді екен, бұдан артық қандай әдебиетке жақын адамның бейнесі қажет болды екен,
ademi_alem
Әдетті мектептегі әдебиетке жақын оқушылардың көбі сабырлы, салмақты, қазақ тілді, темекі дегенге әуес емес, тәртіпті болып келетін. ))
zhanibek_nurish
Олай бөлер болсақ, Сабырлы, салмақты әдетте математиктер болып келетін. Қазақтілдіңмен келісемін. Темекіге әуестік көбіне "әдебиетке жақындарда" болатын Тәртіпке келсек, ешкімді талғамайды. Сондықтан,
Сырт көзге әдебиетке жақын адамға ұқсамайды
артық сөйлем деп ойлаймын.
Aldeken
Екінші қабаттан бірінші қабатқа түстік, бірінші қабаттағы баспалдақтың астында тысқа шығатын құлыптаулы есік бар екен.
Шіркін, сол есікті кешке қарй бұзып кіріп, ертеңіне қай класста еңбек сабағы болса, сол класстың балалары шегелеп, дұрыстап қоятын. Кейін, ол есік сырттай қарасаң шегелеп тастаған, ал, сырын білсең оңай ашылатын есік болып кетіп ед… біздің класстың шеберлерінің арқасында…
ademi_alem
))) ой, қызық… Ағай, ол жатақхана да, ол есік те жоқ қой ендігі, білетін боларсыз. ((
Gulistan
Алғашқы махаббаттар апталығы
ademi_alem
)))) тақырыпты ғана оқыдыңыз ғой деймін, иә?  Бұл жазба достық туралы еді. )) Дегенмен бұл мектеп — интернатқа келуіме себепші болған да алғашқы махаббат (жасырын, жауапсыз махаббат) екеннін жасырмаймын, апай.
aikarakoz
Әдемі-ау, Гүлстан апай емес, жап-жас сылыыыу қыз
ademi_alem
ааа кешіріңіз. Білмеген екенмін… Түзетейін десем, «түзету уақыты өтіп кетті» дейді. (( Енді апай демеймін. )))
Gulistan
Махаббат та достықтан басталады.
kokbori
Бұл енді… даулы мәселе
ademi_alem
Махаббат та достықтан басталады
Өмірде бәрі мүмкін, бірақ біздің достықтан басқа сезім тууы мүмкін емес еді. Екі бөлек ата-ана, екі түрлі жерде туылғанмен, туған ағамдай болып кетті. Мұндай жағдайды интернатта тұрғандар жақсы түсінер. )) Рухани жақын аға, әпкелеріміздің көбімен әлі де хабарласып, араласып тұрамыз.
kokbori
Ай, білмеймін ау,
ademi_alem
Ай, білмеймін ау
сіздің өміріңізде ондай достық болмаған сияқты ғой. Өкінішті… ((
kokbori
Қыз бен жігіттің достығының соңы біркелкі бітетінінен хабарым мол
ademi_alem
Бұл енді… даулы мәселе
))
Gulistan
Оқыдым, қызығып оқыдым. Махаббаттың самалы есіп тұр ғой, қанша ақтап алғың келсе де
ademi_alem
Рахмет!!! )))) алдағы уақытта алғашқы махаббат туралы жазбаны оқисыз деп ойлаймын егер уақытыңыз болса. Сол кезде мүлде басқа ойда қаласыз. ))
kokbori
Назерке есімді қызы бар, екеуінің бір жүретін сәттері сирек. Екеуі болмашы нәрсеге бола ұрсысып қала беретін. Оқу жылы да аяқталып қалды. Оның мектеп қабырғасынан түлеп ұшар күні де таяды. Бірде оған «Көктөбеге барып, түнгі Алматыны тамашаласа ғой» деген тілегімді айтқанмын. Ол үнсіз қалды.Арада бір апта өткенде мен күтпеген жай болды. Түнгі он екіге қарай бөлмемнен шығып, балкон алдында тұрған креслода өлең жазып отыр едім:
Осы жерде денем түршіге бастады ғой
ademi_alem
Негізі сіздің денеңіз түршікпейтін нәрселердің бәріне түршіге бере ме деп қалдым ғой. )))
kokbori
Түршішетіндейм жазғасын, басқа не ойлап едің? Мұндағылардың көбі солай ойлағанына сенімім кәміл, Алдекең, Сатыбалды, т.б. азғынқиялыңдыссс
Aldeken
Қыртыма, Көкбөрі! Ол интернаттың маңын көрмегесін ғой, сенің ұялмй журналистикадан сабақ беріп жүргенің…
Nurshat
Тоғызымыздың мінезіміз, сөйлеу мәнеріміз тоғыз түрлі. Бұл қызық, жалғасын жазсаңыз, сол сұлулардың Психологиясы туралы…
ademi_alem
Қызығы қызық шынымен, бірақ көп әріптің көп әрпі боп кете ме деп қорқам… Бұл жерде көп әріпті жазбалар жақсы қабылдана бермейді ғой. (Бұл менің бөлмемнің қыздары, ал жалпы сыныпта он алты қыз оқыдық.)))) Мектебім туралы повесть бастаған едім, көп ұзамай аяқталады бұйыртса).
Nurshat
менікі тек кіп-кішкене тілек қана)) онда Күтейік, повестьты
Marationok
Мерей мерейін шығарған екен серуеннің, қандай ғажайып детектив, екінші қабаттан Ромео мен Жүлиетті секілді тас лақтырып, секіріп түсіп, құлыпты балғамен бұзыыыып....
ademi_alem
))) Мұңаймаңызшы, ағай. ) Достық деген мен үшін өте қастерлі ұғым. «Кез келген туысың досың бола алмаса да, досың туысыңдай бола алады» деген рас сияқты. Саусақпен санарлықтай болса да, арамызды арақашықтық бөліп тұрса да, жүректің бір түкпірінен орын алған сол достарымның бар болғаны үшін қуанамын.
kokbori
«Кез келген туысың досың бола алмаса да, досың туысыңдай бола алады»
Бұның өзі достан туыс артық дегенді меңзеп тұр ғой
Marationok
үйткені мінездерің ұқсас болады ғой.
Жақсы дос жаман туысыңан жақсы.
Жақсы көрші алыс туысыңнан жақсы, — қалай еді әлгі мақал үмытып отырмын
meirzhan
Басым ауған жаққа кетіп қалатын
9-шы класстан ауғанға кетіп жүргенсің бе?
ademi_alem
Жоқ. )) Ең алғаш кемпірқосақтың үстіне шығам деп, оны қуып, ақыры жете алмай қалдым ғой. (( Менің үйім ауылдың шетінде еді, мен үйден тым алыстап кетіппін. Зираттардың арасына кіріп кетіп, шошып, түүүй қорқам ойласам. )))
meirzhan
Дегенмен Ауған жеріне баруға қалайсың?
kokbori
Молаға кіруге тайсалмаған қызға сенің Ауғаныңның құны беш тиын болар
meirzhan
Онда Ауғанстандағы молалар туристік сапар