Өсек деген жақсы ма?

Меніңше жақсы. Иә, осы өсек деген пәлені жақсы ма деп қалам, кей кезде. Бұған өзгелердің өре түре келетінін де жақсы білем. Алайда асықпай тұра тұрыңыздар. Сөзім аузымда. Мен өсек айтқым келіп, ішім тесіліп бара жатқан жоқ. Тек осы бір бәленің жақсы жағының да болатынын айтып отырмын.

Әлқиссаны бұрынғыдан бастаймыз ғой. Өсектің нағыз қайнаған кезі ілгеріректе емес пе? «Ойбай, жұрт не дейді, ел не дейді» деумен өзінің мінін тыққыштап ұядан көрмеген тәрбиені, өзгеден ұялғаннан көріп, сабаға түсетін сәт, әй, сол бір кез-ау, шамасы. Өмірі жігітке жақындамайтындай, кердеңдеген арудың тәккәппарлығын сол өсек-ау көсей түсетін. Баласының жұртқа жеккөрінішті болып, пәленшенің баласы дегізбеу үшін, баланы әке атына гуілдеген қаңқу естіртпеу үшін жанын салғызатын да сол өсек емес пе?! Тахауи Ахтановтың «Шырағың сөнбесініндегі» Назираның екі кездескеннен қаңқуға ілініп, аяқ астынан ерні дүрдиген, бейтаныс қара торының жанынан шығарған да сол өсек шіркін. Дегенмен бақытын таппады деуге келмес, соғыс болмаса, басқаша болмас па еді, бәлкім. Амал қанша, тағдыр жазуы.
Сонан-соң өзіміздің дәуірге келейік. Терезеден қараңызшы. Әне, талдың түбінде бақытын тапқандай екі жас махаббатқа мас болып отыр. Енді ажырамастай құшағын айқастырған олар айналаға тіпті де мән беретін емес. Жанынан өтіп бара жатқандар да оларда еш шаруасы жоқ, әркім өз жұмысымен… Тек ауыл жақтан келген бе, бір-екі қалқан құлақтылар оларды жаңа көргендей үрпиісе қарайды. Көзі соларда, ай, құлайды-ау… Олардан басқалардың бәрінің көздері үйреніп кеткен ғой, шамасы. Тіпті, ап-ауыр сөмкесін көтерген әже де…
Айтпақшы әже демекші, бұрындары немересі жасты балалардың оспадар қылығын көрсе, «Өй, ұят қайда?» деп жасқайтын әжелер келмеске кеткен бе деп қаласың. Өз ұрпағының тәрбиесін өкіметке тапсырып, бейқам жүретін әжетайларға да «ұят-ай» деп, пыш-пыштайтындардың жоқтығы ғой. Ұлттың ұлы Бауыржанның «Бесік жырын айтпайтын әжелердің жоқтынан...» деп кетуі де осыдан ба екен? Ешкімнің өзгеде жұмысы жоқ, тек қана өзін ғана ойлайтыны фольклордағы өсек атты жанрдың сапасы төмендегенінен ғой деп те ойға қаласың.
Ажырасу деген пәленің қазақты айналшықтағанына да біраз болды. Қазақта ажырасқанның қандай қаңқуға ілігетінін сіз бен біз білеміз емес пе? Ал ондай дертке қарсы тұрар иммунитет қазақта бұрыннан бар-ау.
Ия, қай-қайдағыны айтып демесеңіз, ойланатын жайт секілді. Басқа ұсыныс бар ма? Менікі тек, қазаннан қақпақ кетсе, иттен ұят кететінін еске салу ғой. Сіз қалай ойлайсыз?