Проект: «Зымырандар». I бөлім. Кіріспе.
Ичкерия қолбасшысы Джохар Дудаев телефонмен сөйлесіп тұрғанда, сигналды іздеп ұшатын зымыранмен өлтірілді. Бейресми мәліметтер бойынша, бұлайша ажал құшқандар көп көрінеді. Олардың қасында баналды пышақ, тапаншадан не асылып өлген адамдардың өлімі онша қызық емес, бекер туған сияқты болып көрінеді, нақтың.
Қаззақтар ойлайтындай, зымыранды ойлап тапқан немесе жасаған халықтар әулие Петрден бата алып, бірден данышпан болып тумаған. Зымыранға да көптеген қателіктер мен күлкіден бұтқа жіберіп қоятын әрекеттер арқылы келген. Бір мысал.
Мысалы Сізге:«мейлінше алысқа ататын қару жаса» десе, не істейсіз? Сіздің логикаңыз былай болар еді: «ох шешесс, онда оқ дәріні көбірек салайын». Яғни, бұрын оғыңыз қырық метрге ұшса, оқ дәріні екі есе көп салсам – 80 метрге барады деп ойлар едіңіз. Ендеше, шамамен осылай ойлаған немістің «Krupp» әскери зауыты жасаған зеңбіректі қарап, тоқ ішегімізді бір тазартып алсақ:
Алдарыңызда, неміс әскери өндірісінің құбыжығы – «Дора» зеңбірегі. Монстр сандарды естіп, сиырларың қашып, тауықтарың безіп кетпесін епті, айта бастаймын. Сонымен.
Анау дүмінің ұзындығы – 50 метр!
Салмағы – 820 тонна!
Епті, бұл құбыжықты есекке-атқа не болмаса мәшинеге сүйретіп қойып, өзім сырнай тартам деп ойлама, жеген екенсің нақ. Мұнымен атудың өзі келесідей жұмыстарды қажет етеді:
— Алдымен орналастыратын жерге қарай… теміржол салу керек нақ, хромтауалтынсаринсстің!!!
— Теміржол тартылып болғасын (шешесс, құлақтан кетті) зеңбіректі тасу керек. Оған… 100 вагон керек!!!
— Зеңбіректі әкелгесін ішінде инженері бар, қаражұмысшысы бар… 4 000 адам құрастыру жұмыстарына кірісіп кетеді. Көп емес, бас-аяғы… 3-4 аптада бітіреді (унитазға етбеттеп құладым, лібәд-ай).
— Сосын ең жағымды тұсы – атуға болады. Ол да ит арытатын жұмыс, тігейіннің: алдымен барлаушылар барып, оқ түсетін жердің координатасын анықтап келеді, оған екі-үш күн кетеді. Сосын зеңбіректің дүмін сол координатаға келтіру жұмыстары басталады, әрі кеткенде 1 күн алады…
Естіп отырғандарыңыздай, «неғұрлым алысқа ұшу керек болса – соғұрлым ұзын, қалың, үлкен етіп жасау керек» (әңгіме әлі зеңбірек туралы, анайы ептібайымайд!) деген қате қағида өмірде қолданылып та көрген. Мұндай алапат жұмыс үшін адам мен уақыт шығыны генералдардың тасын сыздатып, мазаларын кетірді. Оның үстіне жер-жерде реактивті ұшу туралы теориялар пайда болып, әскерилер мен ғалым-бұтақбастардың көңілі соларға ауа бастады. Ол туралы муаххахаламыздың келесі бөлімінде.
Қаззақтар ойлайтындай, зымыранды ойлап тапқан немесе жасаған халықтар әулие Петрден бата алып, бірден данышпан болып тумаған. Зымыранға да көптеген қателіктер мен күлкіден бұтқа жіберіп қоятын әрекеттер арқылы келген. Бір мысал.
Мысалы Сізге:«мейлінше алысқа ататын қару жаса» десе, не істейсіз? Сіздің логикаңыз былай болар еді: «ох шешесс, онда оқ дәріні көбірек салайын». Яғни, бұрын оғыңыз қырық метрге ұшса, оқ дәріні екі есе көп салсам – 80 метрге барады деп ойлар едіңіз. Ендеше, шамамен осылай ойлаған немістің «Krupp» әскери зауыты жасаған зеңбіректі қарап, тоқ ішегімізді бір тазартып алсақ:
Алдарыңызда, неміс әскери өндірісінің құбыжығы – «Дора» зеңбірегі. Монстр сандарды естіп, сиырларың қашып, тауықтарың безіп кетпесін епті, айта бастаймын. Сонымен.
Анау дүмінің ұзындығы – 50 метр!
Салмағы – 820 тонна!
Епті, бұл құбыжықты есекке-атқа не болмаса мәшинеге сүйретіп қойып, өзім сырнай тартам деп ойлама, жеген екенсің нақ. Мұнымен атудың өзі келесідей жұмыстарды қажет етеді:
— Алдымен орналастыратын жерге қарай… теміржол салу керек нақ, хромтауалтынсаринсстің!!!
— Теміржол тартылып болғасын (шешесс, құлақтан кетті) зеңбіректі тасу керек. Оған… 100 вагон керек!!!
— Зеңбіректі әкелгесін ішінде инженері бар, қаражұмысшысы бар… 4 000 адам құрастыру жұмыстарына кірісіп кетеді. Көп емес, бас-аяғы… 3-4 аптада бітіреді (унитазға етбеттеп құладым, лібәд-ай).
— Сосын ең жағымды тұсы – атуға болады. Ол да ит арытатын жұмыс, тігейіннің: алдымен барлаушылар барып, оқ түсетін жердің координатасын анықтап келеді, оған екі-үш күн кетеді. Сосын зеңбіректің дүмін сол координатаға келтіру жұмыстары басталады, әрі кеткенде 1 күн алады…
Естіп отырғандарыңыздай, «неғұрлым алысқа ұшу керек болса – соғұрлым ұзын, қалың, үлкен етіп жасау керек» (әңгіме әлі зеңбірек туралы, анайы ептібайымайд!) деген қате қағида өмірде қолданылып та көрген. Мұндай алапат жұмыс үшін адам мен уақыт шығыны генералдардың тасын сыздатып, мазаларын кетірді. Оның үстіне жер-жерде реактивті ұшу туралы теориялар пайда болып, әскерилер мен ғалым-бұтақбастардың көңілі соларға ауа бастады. Ол туралы муаххахаламыздың келесі бөлімінде.
Әрине, мынаның жартысы мен үшін китайская грамота, сонда да клево!