Қазақтың домбырасы жайлы бір ауыз сөз...

Домбыра!
… Артынан жау қуып, алдынан құз кезігіп, бір топ қазақ дал болса керек. Қатыгез дұшпан таянып келіп қалғанда жігіттердің бірі қоржынынан сені шығарып алдына өңгеріпті дейді, домбыра!
-Есің ауысқан ба! Садақ тартатын қол жетпей тұрғанда күй шалып қай адасқаның!-деп қолбасы ұрысқан екен.
Күйші жігіт үндемепті. Әлгінде өздері кешіп өткен, тереңдігі ат тобығынан ғана келетін өзеншіктің жағасына барып, күй аңыратқан дейді. Сонда жел суылдап, тас атқандай бопты-ау. сонда тау көшіп, жер сілкінгендей бопты-ау. Содан өзен буыпқанып, долданып, суы көпіре қаптап, қуа келген жауды ат-матымен домалатып қырып жіберіпті-ау! Бір ғажабы күй шалған жігіттің аяғын аймалаған өзен суы бұрқамапты. Сылқ-сылқ күліп, құрық тастам ұзай беріп, долылық атыпты. Үлкендер айтады: туған жердің топырағы киелі, суы киелі. Дұспанға-оқ, өзіңе-қалқан. Тілің таба біл! Қасиетін сақта! Киесін аттама!
Домбыра үні баяулап басылғанда, өзен байырқалап сабасына түсіпті дейді. Сел тоқтап, күн ашылыпты. Қара жартас қақ айырылып, жол беріпті дейді.
Қайран, домбыра! Көл-көсір дүниеде сенен ардақты нәрсе табар ма екем?! Аңызың арманға жеткізсін. (С.Сматаев «Елім-ай» трилогиясынан)