Өмірдің ұмытылмас ең қызық шағы студенттік өмірге алғаш қадам басып, студент атанып «студенттер үйіне» жайғасқаннан кейінгі əкеме жолдаған өлең жолдарым.

Уайымдама əке,
Қарным тоқ, жақсы бəрі.
Ұйқым қанған тек сабақ мас қылады,
Оқуданда озатпын бірақ əке
Озаттылық ортаңа қас қылады.

Уайымдама əке,
Көңіл күйім тым керемет.
Өз дауысың бір тылсым күш берермет,
Сағындымғой қызым деген сөзіңнің
əрқашанда мен үшін орны бөлек.

Уайымдама əке,
Апайлар мақтап жүрет.
Достарымда ерекше жақсы көрет.
Торда қалған тоңып торғай емес
Қызың бүгін қыран боп самғай білет.

Уайымдама əке,
Сен берген ақша жетет.
Киіміме, тамағыма тура кетет.
Артық ақша сұрасам кешір мені
Қызыңның қыдырғысы келіп кетет.

Уайымдама əке,
Уайымға салсам егер.
Студентқой қызыңды демеп жібер.
əкесіне ұқсаған деген сөзді
Қызың əке керемет сөз деп білер.

Уайымдама əке,
Бəрі үшін алғыс сөзім,
Не айтсамда құшағыңды жайған өзің,
Сенди əке тек менде бұл əлемде
Солай болат таусылғанша соңғы демім!

Алматы облысы Қарасай ауданында Егін шаруашылығындағы инновациялық агротехникалық паркі көрме ұйымдастырды. Шараға жұртшылық назарын аудару үшн Қазақ ұлттық аграрлық университетінің студенттері әлеуметтік желіде көп талқыланған Алматыдағы құны 23 миллион теңгелік «Тиін» ескерткішінің көшірмесін тұрғызған.

Желі қолданушылары Атырауда оқып жүрген қытай қазақтарының мәселесі мен Өзбекстан президентінің АҚШ-қа сапарын талқылады.

Бұл Мұрат Есжан! Хабар арнасының журналисті. Бүгінде Болашақ бағдарламасы бойынша АҚШ-тың Калифорния штаты, Сан-Франциско қаласындағы Academy of Art Univercity студенті. Болашақ Магистрант. Мұрат Есжанды бұрын Хабар арнасындағы «Таразы» бағдарламасы арқылы танитынмын. Кейін Әлеуметтік желідегі жазбаларын оқып, онлайнда араласып жақыннан тани түстім десем болады.
Мұхит асып, Американы ішінен таныстырып, көргенін видеоға түсіріп, әлемжеліде қажетті жазбаларымен бөлісіп жүреді. Ақындық өнері бар, өнер емес Алланың берген дарыны десем болар. Ол жазған өлеңді бүгінде Елге танымал әншілер орындап жүр.
Бұдан басқа блогер, видеоблогер депте айтуға негіз бар. You Tube-те өзінің жеке арнасы бар. Сол жерден сапасы жақсы, деректі фильмнен еш кем түспейтін видеоларды көруге болады. Оскар иеленген, әкелі балалы Джейден мен Уилл Смиттер түскен, Голливудтың әйгілі The Pursuit of Happyness киносына породия жасаған. Бұданда басқа көптеген пайдалы әрі қызықты видеоларды көресіз.
Ағылшын тілін үйренуге арналған кеңестері де керемет. Ағылшын тілінің мамандарынан артық болмаса, әсте кем емес.
Асыл арнаның "Үлкен Үй", «Мұнаралы Америка», «Көке» кино жобаларының сценарий авторы. Оқып жүрген мамандығыда осы киносценарии саласы.
Өлеңде келетіндей өзі актер, өзі сценарист, өзі режиссер, өзі ақын, өзі блогер, өзі, өзі… қысқасы сегіз қырлы, бір сырлы, бес аспап жігіт.
Егер қызықты әрі қажетті ақпаратты оқығыңыз келсе, әлеуметтік желіде Мұрат Есжанды оқи жүріңіз!

Мен Ә.Нұршайықовтың «Махаббат қызық мол жылдар» деген романын қайта оқып бастадым. Осы романда өте қызық әрі маңызды жолдарды оқыған едім. Шығармадағы Меңтай деген басты кейіпкер бар еді ғой, сол қыз бірінші курста-ақ дипломдық жұмысының тақырыбын анықтап қойыпты. Маған Меңтайдың осы әрекеті ой салып, көкейімнен кетпей қойды. Дипломдық жұмыстың тақырыбын қалай таңдасам екен деп ұзақ ойда жүрдім. Осының әсерімен 4 курстағы таныс әпкеме барып ойымды айтқан едім, ол маған күлді. -Мен 4 курста оқимын, менің өзім әлі бұл тақырып жайында ойланған жоқпын. Оның қиын түгі де жоқ, бітіруге 1-2 ай қалғанда -ақ жазып үлгересің, -деді. Мен бұндай ауқымды тақырыпты қалай аз уақытта жазып бітіруге болатынын сұрадым. -Қазір интернет бар, кітаптардан көшіріп ала саласың,- деп жауап берді. Сөйтсем бұлар дипломдық жұмыстың 2-3 бетін «пәленше былай айтады, түгенше солай айтады» деп көшіре салады екен. Айтпақшы, бұл көшіруді қазір ғылым тілінде плагиат деп жатыр ғой. Бізде осымен айналысатын арнайы Ұлттық ғылыми техникалық ақпарат орталығы бар. Олардың дерегінше Қазақстандағы әрбір оныншы ғылыми жұмыс плагиат.
Сонымен, дипломдық жұмыс- бұл студенттің жоғарғы оқу орнын аяқтау кезінде жазылатын соңғы қорытынды өзіндік ғылыми тәжірибелік жұмысы. Демек, бітіруші дипломдық жұмысты өзі жазып, өзінің көзқарасы мен мамандықты қалай игергенін көрсету керек.
Ұлттық ғылыми техникалық ақпарат орталығының ұлттық ресурсты қалыптастыру департаментінің директоры Қамарсұлу Елеукенованың айтуынша плагиат жағымсыз құбылыс, ал онымен күресудің екі жолы бар. Жаза және «антиплагиат» жүйесін қалыптастыру. Алайда, соңғысының кемшіл тұстары да байқалатын көрінеді. Бұл әлі де шикі жүйе екендігін және оны одан әрі жетілдіру керектігін айтады биология ғылымының кандидаты Сержан Аманов. Плагиат жасау ғылымға қаншалықты әсерін тигізеді? Сіздіңше бұл дұрыс па, бұрыс па? Плагиатпен күресудің қандай тиімді жолдары бар?Өзіңіз дипломдық жұмысты қалай жаздыңыз?

Осыдан үш жарым жылдай бұрын сыртында «Студенттік жылдарымның естелігі» деген жазуы бар, кітап сияқты, қызыл қоңыр түсті күнделігім болатын. Бірінші курсқа келіп жатқанда, көп жиынның бiрiнде өзімше желпініп сұраққа жауап беріп алғанмын.:m Қатты ұнады. Университетіміздің өз баспасынан шыққан. Толып қалса да сақтап қоймақшы болғам. Бірінші курстың қыркүйегінен бастап жазылған бұл күнделікте небір естеліктер бар еді. Үйді сағынғандағы, бірінші рет  Көктөбеге барғандағы, тұңғыш рет аралық бақылау (рубежный) тапсырғандағы, алғаш рет сессия қиыншылығының дәмін татқандағы сезімдер, бұдан басқа да тәтті естеліктер, ешкімге айта алмаған сырлар, ұйқаспаса да шын көңілмен жазылған, өзім үшін керемет өлең жолдары, қаншама қияли жазбалар, :j тіпті ең алғашқы екі айлығы бірге түскен өз ақшамды (шәкіртақы) қайда жарататыным,:P не алатыным туралы тізім – осының бәрі сол күнделіктің әдемі, ақ парақтарына түсіп жатушы еді. Толық екі жыл ұстадым. Өзінің сия тимеген, таза парағы да қалмады-ау. Сол керемет күнделігімді 2- курсты аяқтап, 3- курсты бастаймын деп отырғанда жоғалтып алдым. Сөмкемді ұрлатып алғанда ішінде кетті. Үлкен сөмке болғанға ішінде толған байлық бар деп ойлады ма екен, білмедім. Аздаған ақша мен банк картасы болған, сосын күнделігім. Картаны бірден жаптырып тастадық. Әншейінде пысықсынып жүретін, сол кезде не қара басқанын!? Ең iшiм ашыған, қимаған дүние күнделігiм болды. Кейіндері есіме түссе, өз-өзімнен ұялып, күлетін де болдым- ана ұры ханымың күнделігімді оқып алып, iшiн ұстап сүйкімсіздене қарқ- қарқ етіп, арасында «ойбууй» деп бетін шымшып отырғанын елестетіп. Тағы бір ойым айтады: «сөмкені ашқан кезде- ақ қоқысқа тастай салған болар»  деп. Не істеді екен!?:J Жақын күндері 4- курсты да аяқтаймыз. Расында, «Студенттік жылдарымның естелігінде» студенттік жылдарымның бірааз естелігі кетті.  Қазір сол жазғандарымды қайта оқып шығуға қарсы болмас едiм. Одан кейін жазған күнделіктерiм де бар. Бірақ, бастапқы беттері жыртылып қалған кітап сияқты...:(

Студент десе ең алдымен ойға оралып түсетін сөз ол-жатақхана. Бірінші айда ешкімді танымағасын қызықсыздау, «аш емессіңдер ме?», «жатақханада тұрған қалай екен?» деген сұрақ көп қойылатын. Қарнымыздың тоқтығын, уайымымыздың жоқтығын ауыз толтырып,

Кеш жарық! Бүгін бір жұма өтті. Иә, иә, бір жұма бойы ұялы телефонымсыз жүрмін. Оқиғаның желісін білмейді екенсіздер, ендеше өкпе назымды тыңдауға (нақты айтқанда оқуға) дайын болыңыздар.
Басында бәрі сол баяғынша кешегі күндей тап-тамаша

Қазіргі заман пәлсафасына сай:
"Өмірде бәрін жеке тұлғаның қалыптасуы шешеді" деген қағида бар.
Жеке тұлғада мінез бар. Осы мінез бұл дүниеден адамға не қажет соның бәрін алып береді. Оқудың қажеті жоқ. Оқу деген болашақта біреуге бағынышты азаматты жасап шығарудың жолы. Сондықтан байығын келсең "өзіңе жұмыс істе өзгеге жұмыс істеме". Оқу бітірмей-ақ байып жатқандар көп қой. Оқуға мән бермесең өзіңді шектемейсің, өзгеге бағынышты болмайсың. Тек өзіңе сен.
Осы пәлсафаны ұстанған студенттім:
-Дене салмағы ауыр болғандықтан жерге жылдам құлайды, оған өзім көз жеткізгенмін, -деген. Сенің көзқарысың бойынша дұрыста шығар, бірақ, физика көзқарасы бойынша «кішкене» басқаша. Соны сен білсең ғой «кішкентайым». Сеніде қабыл еттік. Өйткені сенде барсың бұл дүниеде.
Қаншама анектодтарды дүниеге әкелдің.
Бірде сабақ үстінде қағаз бетін шеңбер бойымен қиып алғаннан пайда болған дөңгелекті студент қолына ұстаттым да:
-Дөңгелектің өлшемін анықтап берші, -дедім.
Студентім маған аң-таң болып:
-Дұрыстап тапсырма бермейсіз бе?, -жақтырмаған күймен.
-Түсінбеймін сіз биіктігін, ұзындығын өлшеп бер деп тұрсыз ба?-депті.
Дөңгелекте биіктік немесе ұзындық болмайтынын студенттім біліп пе?
Бұл дүниеде студенттерім болмаса ше?
-Болмаса қалайша сенсіз, сенсіз күн көрермін,-деп ойша әрқайсын есіме алдым. Табысымды қалайша табармын.
Бұл дүниеде бәрі бір-бірімен байланысқан. Осылайша бір-бірімізге байлап, бір себеп тапқызып бір-бірімізге қаратқан дүние-ай!

«Біздің кезімізде стипендия бәріне жететін, тіпті, ұшақпен Москваға барып келетінбіз» © Үлкен кісілер

Эх, шіркін десеңші! Жақсы оқығанымыз үшін жұрттың балаларынан мың теңге артық алып, 7 мың теңге шәкіртақыға мәз болған кезіміз-ай! Айдың соңы тақаса, карточкамызды қайта-қайта тексеріп, минусқа кіргізіп жіберетінбіз. Стипендия түсті деген күні жатақханада той

Қазір шәкіртақы біздің кезден әлдеқайда көп. Ресми деректерге сүйенсек, биыл 31 наурыздан бастап мемлекеттік ЖОО оқитын білімпаздар алатын стипендия сомасы былай өзгерді:

---

Студент — 16 759 теңге;
Интерн — 30 356 теңге;
Магистрант — 42 824 теңге;
Докторант — 65 599 теңге;
Назарбаев университетінің магистранты — 100 000 теңге.

---

Басқаны қойшы, СТУДЕНТКЕ 16 759 ТЕҢГЕ ЖЕТЕ МЕ? Ол ақшаға не келеді?



Ата-анасына жиі ақша салдыртып тұратын еркетотайларға білінбес, ал, өз нанын өзі тауып жейтін намысқой балаларға бұл ақшаның жетпейтіні анық. Жоғарыда көрсетілген соманы 30 күнге шақсақ, студент күніне 558 теңге ғана жарата алады. Қазіргі нарықта 558 теңге — бір түскі астың өзіне әупірімдеп әрең жететін ақша.
Шәкіртақысы жыртығын жамауға да жетпеген студент амалсыз оқуымен қатар жұмыс істеуге көшеді. Сабағының уақытымен сәйкес келетін жұмыс тапса — жақсы, таппаса, оқу құрбандыққа кетуі де ықтимал.
Оларға арналған жұмыстың түрі көп: даяшы, бармен, бала бағушы, курьер, жүк тасушы, оператор, сатушы, промоутер, гардеробшы, тағысын тағы жалғаса береді. Тіл білетіндері аудармамен күн көреді, өз мамандығы бойынша жарты ставкамен жұмыс істейтіндер де бар. Табан ақы, маңдай теріне 30 — 90 мыңның арасында ақша алады. Мысалы, Астанадағы KFC фастфудтар желісінде еңбек өтілі жоқ адамды жұмысқа қабылдап, оған 40 мың теңгеден басталатын айлық беріп отырады екен. Ал, Ханшатырдағы сатушы-консультанттардың минимум айлығы — 60 мың.

Еңбек еткені, шыңдалғаны дұрыс десек те, СТУДЕНТТЕР САБАҒЫН ҚАЙ УАҚЫТТА ОҚИДЫ, ЖҰМЫСЫНА ҚАЙ УАҚЫТТА ҮЛГЕРЕДІ?
Бұл сұраққа оқуы мен жұмысын қатар алып жүрген студенттердің өзі жауап берсін.


Бақдәулет Мухимов, Астана медициналық университетінің 3 курс студенті
«Астана қаласы Жедел жәрдем стансасында жұмыс істеп жатқаныма биыл үшінші жыл. Ақшаның жетіспеуінен емес, өзім қызығып, тәжірбие жинақтағым келгеннен жұмыс істеуге көштім. Мамандығым үлкен жауапкершілікті қажет етеді, сондықтан теория ғана емес, көп тәжірбие де керек. Бәріне үлгеріп жатырмын. Стипендия алған бойда тоя тамақ жеп алатынымыз болмаса, ол тіпті бір қыдырғаныңа да жетпейді ғой.»


Сандыбаев Ерлан, ЕҰУ 3 курс студенті
"Өзім білім алып жатқан осы универде веб-программист болып, 0,25 ставкамен жұмыс істеймін. Осындағы сайттардың бәріне жауаптымын десем де болады. Кейде жұмыс тым көбейіп, сабаққа келмей қалатын кезім болады. Ата-анаммен тұрғандықтан ақшадан қысылмаппын, егер жатақханада тұрсам, шәкіртақы мүлде жетпейтін еді. Шәкіртақым бір рет қана қыдырғаныма кетеді."


Өмірбекова Гүлнұр, ЕҰУ 3 курс студенті
«Imperial бинго-клубында оператор болып жұмыс істеймін. Сабағым түстен кейін, ал, жұмысым кешкі сегізден таңғы сегізге дейін. Он бес күн істеп, он бес күн демаламыз, сабағыма өте ыңғайлы. Осы семестрде стипендиядан айрылып қалсам да, жұмыстан алатын 70 мың теңге өзіме жетеді. Жұмыс істеуіме стипендияның жетпеуі, үйге ақша керек болғаны және бос уақытымның көбірек артылғаны әсер етті».


Сұлтанбай Кәмшат, ЕҰУ 3 курс студенті
«Таңертең сағат тоғыздан бірге дейін 1 жастағы баланы бағамын. Жарты айлыққа 30 мың теңге береді. Сабақтың бәрін түнде оқимын, тапсырмаларды ертерек тапсырып тастауға тырысамын. Жоғарылатылған стипендия алам, жетпейді. Оның үстіне, өзім — ақшаны көп жұмсайтын адаммын. 1 курс оқитын ініме көмектесемін. Көп қыдырмаймыз да, стипендия түскенде айына 1 рет киноға барып қоямыз».


Сабыров Талғат, ЕҰУ 3 курс студенті
«Бір компанияда инженер-программист боп жұмыс істеймін. Еркін график, берілген тапсырманы тапсырсам болғаны. Сабағыма еш кедергі келтірмейді, қайта тәжірбие жинақтауыма көмегі бар, әрі қызық. Ақша жағынан таршылық жоқ. Егер жұмыс істемесем де, шәкіртақыны бір айға жеткізер едім».

Қазақ Елінің Тәуелсіздік күні құтты болсын! Бұл бақытқа жеткен де бар, жетпеген де бар. Тәубенің ең зоры — Тәуелсіздік. © Тәуелсіздік үшін күрескен кешегі ата-бабаларымыз да ТӘУЕЛСІЗ ұрпақтың жарқын күлкісі үшін жанын садақа еткен болар. ЕШКІМ ДЕ ҰМЫТЫЛМАЙДЫ, ҰМЫТПАЙМЫЗ! Бұл күн — дүркіреп тұрып өткізуге әбден лайық!
Тарихтан тағылым, өткенге -тағзым ете отырып Түркияның Измир қаласында білім алып жатқан жиырма шақты студент кәсіби шеберіміз болмаса да барын салып үш күн ішінде би шығарып, арнайылап туымыз түстес футболка тіктірдік. Осылайша Тәуелсіздік күніне барынша сый жасауға тырыстық. Айнала жап-жапсыл, күн шығып тұрса да боғымызбен бірге қатып қала жаздадық.  Мына жерде білінбейді қайта. Мен қолғап киіп алдым.  Қыз-жігіттердің ұйымшылдығына тәнті болдым, барлығына рақмет!  Арасында Кавказдан келген сақалды Ахмет деген жігіттің де көмегі зор болды. Күнннің суығында дайындалатын жер тауып, біз үшін шыр- пыр болып жүрді. Видео кәдімгі қол камерамен түсірілді. Ол үшін өзбек бауырларға да рақмет! Ал, біз қазақтар биледік! Жемісі осы.  

Студенттік өмір. Ауызымыз ашылған күндер. Бітпейтін лекция. Қорқытатын мұғалімдер. Ия, студенттік өмірдің 1 курсын осылай өзімше сипаттар едім. курс бітпестей көрінетін, сессия біткенше асығатынбыз. Енді керісінше сияқты, бітпесе дейсін, бірақ амал қанша.

Дәл осы уақыт ЖОО дардың барлығында делік жазғы сессия өтіп жатыр. Біреудің қуанатын, біреудің құлайтын біреудің жылайтын енді бірееуді мұғалімнің артынан жүгіріп типа оқымыстылардың алаңсыз ауылға қайтатын уақыты. Қазіргі кредиттік жүйе бойынша базалық пәндер бланкі, жалпы білім беретін пәндер компьютермен тест тапсыру арқылы емтихан өтеді, Осыған көзқарастарыңыз…

Әзіл, қалжың, анекдот. Әрине, бұның бәрі жанға ерекше қуаныш, күлкі сыйлайтын әңгімелер. Алайда, кейбір анекдоттар бір қарағанда жәй күлкі үшін шығарылған дүниеге ұқсағанымен, дұрыстап ойланып қарасаң, астарында философиялық ой жатады. Менің қазіргі мақалама арқау болған осындай бір анекдот.

Бір кездері өмірде қой аузынан шөп алмас ең аңқау адам болыпты. Сол адамның аңқаулығын пайдаланып жұрт оны үнемі алдап кете беретін. Жұрттың қулығынан шаршаған әлігі Аңқау іштей өшігіп «Осы жұрт мені үнемі алдап кете береді. Ендеше неге мен де оларға солай жауап қайтармаймын» деп, біреуді алдамақ болады. Сөйтеп ақыры мақсатына жетеді. Өш алып айызы қанған Аңқау үйіне оралып:

— «Мен біреуді қатырып тұрып алдадым» деп, Жолдасына мақтанбасы бар ма.

— «Кімді алдадың?» дейді, Жолдасы оған таң қалған жүзімен.

— «Таксисті алдадым» деп еңсесін көтеріп кеп айтады.

— "Қалай алдадың" десе, әлігі Аңқау байғұс:

— «Ақшасын төлеп, бірақ мінбей кеттім» депті.

Бұдан кейін, бұл Аңқаудан асқан ақымақ жоқ шығар дерсіз. Бірақ қателесеcіз. Неге, өйткені ондайлар толып жүр. Олар көп жағдайда университеттер мен колледждерде жүреді. Яғни олар — аңқау студенттер.

Иә, иә. дәл өзі. Ата-анамыз үстіне көйлек алмаса да соңғы тиын тебеніне дейін беріп бізді оқытып жатыр. Ал кейбіреуіміз ата-анамызға масыл болмай, түске дейін оқып, түстен кейін жұмыс жасап, ақша тауып, бар жалақымызды оқудың ақшасына жұмсаймыз. Бірақ көбінесе сабағына салғырт қарайтындар, осы жұмыс жасап жүргендер. Бірақ олардың артықшылығы оқу ақысын уақытылы төлеп тұрады. Тек қана олар емес, бәріміз де ақшамызды кешікпей төлеуге тырысамыз. Қарызымыздан құтылғаннан кейін үстімізден ауыр жүк түскендей болады. Бірақ, бұл жерде тағы да «Бірақ» бар. Біздер әйтеуір университетке барымызды беріп жатырмыз, (тағы да) беріп жатырмыз. Оның ішінде заңдысы да бар, заңсызы да бар. Мұғалімге жәй «сыйлық» ретінде беретініміз де бар. Алайда, өзіміз не алып жатырмыз? Жалпы, университетке біз білім алу үшін, үйрену үшін келеміз. Бірақ сол білім бойымызға сіңіп жатыр ма? Әлде сол Аңқау кейіпкерімізге ұқсап, ақшасын төлеп, бірақ оқымай бәрін қатырып жүрміз бе? Осы хақында ойланайықшы. Бәрімізге белгілі, біздер (студенттер) қазір сессия деген майданды басымыздан кешіп жатырмыз. Тағы да сол өзін айлакер көрген Аңқаудың кейпіне еніп жатырмыз.