Асанбайдың айтқаны, жаныма жақты...
Мемлекет және қоғам қайраткері, Социалистік Еңбек Ері, Ленин орденінің бес мәрте иегері, Октябрь революциясы, екі еңбек Қызыл Ту орденінің иегері, экономика ғылымдарының кандидаты, академик, профессор, Алматы Жамбыл, Шымкент(Оңтүстік Қазақстан) облыстарының құрметті азаматы Асанбай Асқоров 1986 жылы Қазақстан орталық комитетін Колбин басқарған кезде, одан кейін де басына ауыр күндер туып төр жылдан аса уақыт қамауда болған. Оған тағылған жала 80-жылдары белең алған қазақ зиялыларын қуғындаудың құрамдас бөлігі еді. Тергеу кезінде оған «Желтоқсан көтерілісін» ұйымдастыруға қатыстылығы, ұлтшылдығы сияқты кінәлар тағылған болатын. 1995 жылдың 23-тамызында тағылған айыптың мүлде негізсіз екенін анықталып, толық ақталып шыққан. Асанбай Асқаров 2001-жылдың 13-тамызында дүние салған болатын. Асанбай ағамыздың «Тағдыр» атты кітабында мынандай терең ойлы мағыналы әңгіме жазалған еді. Сол сырлы сөзден сіз де хабардар болыңыз.
«… Оренбургке этап үшінші тәулікке жетті. Төңкерістен кейін ол қазақтардың астанасы болған. Бұл өңірде әлі күнге дейін өмір сүріп жатқан қазақтар көп. Оренбургке жақындап тоқтаған сайын қазақтар да ұшыраса бастады. Оларды көрумен қатар ана тілімді есту жан жүрегімді езіп жіберді. Сол сәттерде көзімнен жастың қалай ағып кеткенін байқамай да қалдым. Адам бойындағы ең қасиетті ұлттық сезімім ояна бастады. Бұл басқа халықты жек көргендіктен емес, мен екі жарым жылдан бері бір ауыз қазақтың сөзін естіп, бірде-бір қандасымды көрмеген едім. Мына қазақтар туыстық жағынан қаншама қашық болғанымен, бауырымдай, ең жақынымдай көрініп, тұла бойым түгел шымырлап бара жатты» — деп жазған болатын. Ия, ұлттың қадірін, құндылығын жеке дара түсінген жан, өз ана тілін естігенде жүрегі елжіреп көзіне жас алғанын айтты. Ащы да болса шындық бүгінгі таңда сол Асанбай ағамыздың үміт артқан жастары өз ана тілінде сөйлеуі былай тұрсын, өз тілінде ойлана алмайтын халге жетті. Тіпті, орыстың тілде сөз айтуды, ағылшын тілінде ән айтуды мақтаныш көретін болды. Қазақ үшін қан кешкен Ахмет Байтұрсынов «сөзі жоғалған жұрттың өзі жоғалады» — деп босқа айтпаса керек. Орыс тілінде сөйлеп, қазақша бір ауыз сөз білмейтін қазақ жастарының жүрегі ешқашан елім деп соқпақ емес. Еліміздің дәстүрі, ғұрпы жоғалып бара жатқандығы солардың(орыстің тілінде сөйлеушілер) кесірі дер едім. Қазақ жазушыларының мұра қылып қалдырған кітаптарынан қарағанда, орыстың, ағылшынның қиял ғажыйып жазбаларан оқуға бейім келген қазақтың кей жастары(қазақ деуге ауызым бармайды) ұлтымыздың отына су құюда. «Тілі жоқтың — дымы жоқ». Абай атамаздың «Замандасың жаман болса сен де кінәлісің» — деген сөзін алға тартып, өз тілінде сөйлей алмайтын, ауызында темеке, қолында сыра, құшағында қызы жүрген құз басында тұрған жастардың қазақ болуына, адам болуына көмек бере білсек, өз борышымыздың өтелгендігі деп білемін. Ол үшін не жасау керектігін сіз жазыңыз…
АЛДАСПАННЫҢ ЖАРҚЫЛЫ!!!
«… Оренбургке этап үшінші тәулікке жетті. Төңкерістен кейін ол қазақтардың астанасы болған. Бұл өңірде әлі күнге дейін өмір сүріп жатқан қазақтар көп. Оренбургке жақындап тоқтаған сайын қазақтар да ұшыраса бастады. Оларды көрумен қатар ана тілімді есту жан жүрегімді езіп жіберді. Сол сәттерде көзімнен жастың қалай ағып кеткенін байқамай да қалдым. Адам бойындағы ең қасиетті ұлттық сезімім ояна бастады. Бұл басқа халықты жек көргендіктен емес, мен екі жарым жылдан бері бір ауыз қазақтың сөзін естіп, бірде-бір қандасымды көрмеген едім. Мына қазақтар туыстық жағынан қаншама қашық болғанымен, бауырымдай, ең жақынымдай көрініп, тұла бойым түгел шымырлап бара жатты» — деп жазған болатын. Ия, ұлттың қадірін, құндылығын жеке дара түсінген жан, өз ана тілін естігенде жүрегі елжіреп көзіне жас алғанын айтты. Ащы да болса шындық бүгінгі таңда сол Асанбай ағамыздың үміт артқан жастары өз ана тілінде сөйлеуі былай тұрсын, өз тілінде ойлана алмайтын халге жетті. Тіпті, орыстың тілде сөз айтуды, ағылшын тілінде ән айтуды мақтаныш көретін болды. Қазақ үшін қан кешкен Ахмет Байтұрсынов «сөзі жоғалған жұрттың өзі жоғалады» — деп босқа айтпаса керек. Орыс тілінде сөйлеп, қазақша бір ауыз сөз білмейтін қазақ жастарының жүрегі ешқашан елім деп соқпақ емес. Еліміздің дәстүрі, ғұрпы жоғалып бара жатқандығы солардың(орыстің тілінде сөйлеушілер) кесірі дер едім. Қазақ жазушыларының мұра қылып қалдырған кітаптарынан қарағанда, орыстың, ағылшынның қиял ғажыйып жазбаларан оқуға бейім келген қазақтың кей жастары(қазақ деуге ауызым бармайды) ұлтымыздың отына су құюда. «Тілі жоқтың — дымы жоқ». Абай атамаздың «Замандасың жаман болса сен де кінәлісің» — деген сөзін алға тартып, өз тілінде сөйлей алмайтын, ауызында темеке, қолында сыра, құшағында қызы жүрген құз басында тұрған жастардың қазақ болуына, адам болуына көмек бере білсек, өз борышымыздың өтелгендігі деп білемін. Ол үшін не жасау керектігін сіз жазыңыз…
АЛДАСПАННЫҢ ЖАРҚЫЛЫ!!!
Пікір жоқ әзірше