№4 эстафета: Өлеңді аудар

Қазақша үйренейік: №4 эстафета: Өлеңді аударӨлімші болып ұмтылған соң ба, әлде бәсекелестік аз болған соң ба №3-ші эстфетаны жеңдім. Ал шабыңдар. Гетеден бір өлең.

Помню, как она глядела —
Помню губы, руки, грудь —
Сердце помнит — помнит тело
Не забыть. И не вернуть.
Но она была, была!
Да, была! Все это было:
Мимоходом обняла —
И всю жизнь переменила.

Сілтеме
Әрі қарай

Плеоназм немесе плеонастикалық тізбек

Мемлекеттік тіліміз қазақ тілінің қолданыс аясы күннен-күнге артқан сайын оған деген қажеттілік те өсіп келеді. Қазақ тілін дамыту бағыты оның мемлекеттік мәртебесін іске асыру қажеттілігімен айқындалады. Қазақ тілін ғылыми салада дамыту үшін іске асып жатқан шаралар жеткілікті десек те, әлі толыққанды шешілмеген мәселелер де бар. Соның бірі плеоназмдық тізбек.

Ол не нәрсе? Қайдан шықты? (немесе, мынау не дейд?)– деген сауал баршаңызды мазалап отырған болар. Ия, атын естігеннен кейін, аты қабағының астымен қараған, беймәлім плеоназм тіркесінің қараңғылығынан сәуле іздеу қызығушылық туғызды. Сүйенішіміздей көретін, қабырғадағы қанатымыз интернеттен де тұшымды жауап болмағаннан кейін, кісі бетіне күліп қарап көрмеген ғылым саласы ма деп ойладым. Айтушы ердің ұстасы болған ғаламтордың етінен ет кессем де мыңқ етпеді.(өләәә) Сөйтіп, қазақ тілінің қайнарынан қанып ішкен, айтулы ғалым-көкжалдарымыздың еңбектерін ақтардым. Сонымен, күннен аптаға созып, қыры жар берместей көрінген плеоназмдық тізбектің сырына жеттім. Құлақ түріңіздер. (тыңдасаңыздар да болады)

Қай тілдің болмасын, тіл байлығының көрсеткіші, сөздік қорының алтын сандық, асыл қазынасы синонимдер екені белгілі. Ана тіліміздің де байлығы мен оралымдығы, көркемділігі мен бейнелілігі, алымы мен кең тыныстылығы синоним сөздердің молдығымен көрініс тапқан. Ғылыми анықтамасына тоқталатын болсақ, синонимдер дегеніміз тұлғасы басқаша болғанымен, мағынасы бір-біріне жуық, бірінің орнына бірі қолданыла беретін лексикалық бірлікті атаймыз.

Синонимдерді зерттеген ғалым Әсет Болғанбаев олардың қолданылу жағдайларын атап көрсетті.(өтеее көп) Солардың бірегейі плеоназмдық сөз қолданысы.

Плеоназм н/е плеонастикалық сөз тіркесі (грек. Pleonasmos-артықшылық, шамадан тыс) қабаттасып қатар қолданылу нәтижесінде бір мағынаны білдіріп, қалыптасып кеткен екі сөз. Өзара мағыналас екі сөз плеоназм әдісімен ұдайы айтыла келе бір сөз есебінде қолданылады. Мысалы, зәулім биік үй, кең-байтақ ел, айдын шалқар көл, қырмызы қызыл жібек, заңғар биік тау, жайдары жарқын мінез, орасан зор жұмыс, құр бекер жүріс, нән семіз жылқы, қызыл жоса қан, кәрі шал, суық аяз, кіршіксіз таза т.б.

Лингвистикада «Плеоназм» терминін түсіндіруде біраз қайшылықтар бар. Бұл мәселе І.Кеңесбаев, Ә.Болғанбаев, К.Аханов, Г.Әжібекованың еңбектерінде (менің блогымда) біршама қарастырылған.

Синонимдерді жекелеп, жалғыз-жарымдап жұмсаудан гөрі плеонастикалық тәсілмен жұптап қолдану әлдеқайда мәнерлі болып ұғынылады. Мәселен, «байтақ жер» дегенннен гөрі «ұлан байтақ жер» деп айту күштірек мән туғызады. Сол сияқты «ғажайып оқиға» дегеннен «таңғажайып оқиға» дегеннің мәні басымырақ түседі.
Қорытынды. Қазақ лексикологиясы қай жағынан болсын нәтижелі еңбек пен атқарылған іс-шаралар нәтижесінде едәуір биікке көтерілді деуге болады. Дегенмен, басы ашылмаған, сараланбай, жүйеге түспей жатқан дүниелер әлі де көп. Тек қана ерінбеген арыстанның аузындағысын алатынын есте шығармайық.

ПыСы: Мұның бұл жерге өтпейтінін білем. Бірақ, өліп қалған өтірік жазбалардан гөрі, миларыңызға құнды бірдеме болатын жазба деп ойлаймын. Айтпақшы, ізеп сарылып жүргендер, рефераттық нұсқасы керек болса жекеге хабарласыңыздар…
Әрі қарай

Епті байымайт, бақты байид немесе баю үшін бақтан басқа не керек?

  • КВН


Былтыр Жайдарман ойындарының бір арнайы жобасында көрермен ретінде сұрақ қойған едім. Сұрағым КерекИнфоның алғашқы жылдарында (2003-2004 ж) Nurgisa -дан үйренген мәтелден құралған:
"Қазақ айтады ғо, епті байымайд, бақты байид" деп. Баю үшін бақтан басқа не керек?

Осы сұраққа сіз қалай жауап берер едіңіз?

P.S видео үшін Janasil -ға рахмет.
Әрі қарай

Орта тап өкілінің айлық табысы қанша болуы керек?

Жақында жігіттермен бір отырыста nurbergen_makym бір ой айтты. Оның айтуынша 4 адамдық бір отбасы орта тап болып саналуы үшін айлық табысы кем дегенде 1 миллион болуы керек.



Сіз не дейсіз бұл туралы? Жалпы қандай адамдарды, айлық табысы қанша адамдарды орта тап деуге болады? Біздің елдің ең бір көзге көрілетін кемшілігі осы сияқты. Орта тап аз. Кедейлік пен байлық көп.
Әрі қарай

Ғажайып бір сезім бұл...(виртуалды махаббат туралы)

не ғо: көп әріп деп сөге, заһарларыңды төге көрмеңдер! 16 жастағы қарындасымның жазған әңгімесі. Төзімдеріңнің тұнығын тауыспай, оқып ой-пікірлеріңді білдіріңдерші. Маңызды болып тұр! Алдын ала рісбек!

сурет орны
Жаз айы.Көптен күткен сынақ – емтиханда өз мәресіне жетті.Оқушы біткеннің бәрі мәз, ал түлектер болса алдағы болашағына жол сілтер бақыт құсын жолықтырам деген арман үстінде… Студенттер де өздерін асыға күткен үйлеріне тарауда… Ал ендігі кезек дем алу… Біреу күні-түні ғаламтор әлемін шарлап уақыт өткізсе, екіншілер таң сәріге дейін ұйқының тәтті құшағына батуда, ал соңғылары болса үй ішін азан-қазанға айналдыратын іні-қарындастарын бағып-қағуда…
Ақнұр біріншілердің қатарына жатады десем,қателеспеспін.Бойы аласа ғана келген,қазақтың нағыз қара домалақ қызы.Демалыс кезеңін көп күткенмен,қазір ештеңеге зауқы жоқ ол, мүмкін қасында дос-құрбылары жоқтың қасынан ба әлде үй ішінде балалардың үлкені боп, сырласатын, жайма шуақ күндері серуен құратын ешкімі болмағандығынан болар, «агент», «в контакте» ,«facebook» секілді ғаламтор әлемінде өз сырласын іздеп күн кешетін жастардың бірі.
Қызық… Сіздер қашықтықта, бір-бірінен алшақта жүріп-ақ ғашық болған жандардың махаббатына таңдана қарайсыз ба?! Басында мен де сенбеп едім, бірақ ол да мүмкін екен…
Әрі қарай

КерекИнфода жоғары рейтингті пост жазу амалдары


КерекИнфода бүгінге дейін 9000-ға жуық пост жарияланыпты. Оның барлығы жақсы баға алды, пікір жазылды дей алмаймыз. Сайт ішінде қолданушы рейтингі де бар. Көбінесе сол рейтингі жоғары блогшылардың жазбалары оқылады, көп пікір жазылады. Бүгінгі жазбам КерекИнфода беделді блогшы, рейтингі жоғары қолданушы болу туралы болмақ.

Сонымен жазған постыңыз жақсы бағалануы үшін не істеу керек?

1. Дұрыс уақыт
КерекИнфода уақыт маңызды факторлардың бірі. Байқасаңыз бұл жер жұмыс күндері қатты қызады. Жұмыстан қолы босағанның бәрі осында келеді. Демалыс күндері белсенділік төмендеу. Сондықтан мақаланы адам көп кіретін кезде жазған дұрыс. Жұма күні жұмыстан кейін немесе сенбі күні жарияласаң оқылу шансы аз болады. Одан кейін жазылғандардың артына түсіп, көпшілікке көрінбей де қалады. Ең идеал уақыт сейсенбі күні таңертең шығару немесе жұмыстан босай бастаған жұма күнгі таңертең. Дүйсенбі күні жұмыс аптасының басы болғандықтан онша байқалмай қалуы мүмкін. Егер тақырыбың актуальды болмаса ыңғайлы уақытты күт.
Әрі қарай

Kinostan.kz: бір жылдық қорытынды есеп



Кішкентай кейіпкерлер жоқ, кішкентай актерлар бар.
Оноре де Бальзак


Бұдан тура бір жыл бұрын, дәл осы 11 маусымға азды-көпті елді шақырып, kinostan.kz жобасының азын-аулақ таныстырылымын өткізген болатынбыз.

— Қалай қарайсың?
— Болады.
— Бастайық онда, — деп апыр-топыры шығып, бір түннің ішінде Интернетке шығып кеткен kinostan.kz туралы сол кезде ыстық-ыстық тілектер айтылып еді.

Бір жылдың ішінде біздің жоба біраз дамып қалды. Әрине, жоқ жерде сайт құру, стартаптың ең төменінен бастау өз кемшіліктері мен кедергілерін көрсетіп-ақ жатыр, әйткенмен, энтузиазм, үміт әлі таусылған жоқ, еңбек қайтар деген ой бар.
Әрі қарай

Қазақша эротика §1

Қазан төңкерісінен алдын қой үстіне торғай ұялаған заманда бір болыс өмір сүріпті. Болыстың кемпірі ертерек бақилық болған, бір тал ұлы мен келіні болыпты. Мамыражай тіршілік жүріп жатады. Біркүні түн ортасында болыстың жылқысына жау шабады. Барымташылармен болыстың жаңғыз ұлы арпалысып жүріп, басына шоқпар тиіп сол жерде тіл тартпай кетеді. Артында әкесімен екіқабат әйелі қара жамылып қала береді. Ауыр қайғыны көтере алмай болыс та баласының қырқына жетпей о дүниелік болады. Сонымен шаңырақта тек жас келіншек қалады. Тірі тіршілігін жасап жүріп жатады. Уақыт сәті жетіп аман-есен шекесі тостақтай ұл босанып алады. Жас келіншекке болыстың атқосшысы Қотанәлі да бұрынғы тіршілігін істеп, мал-палын жайғастырып жүреді. Жас келіншек те белін бекем буып, күйеуімнің ошағын өшірмеймін, шаңырақты ұстап қалам, осы жаман немені әкесін жоқтатпай жеткіземін деп серт береді. Күндер жылжып болыстың да күйеуінің де жылдық асын береді.
Бірақ түн баласы келіншектің ұйқысы қашып, таңертең мазасыз оянып жүреді. Түсінде бір албасты ма, әйтеуір сұлбасын дәл суреттеу мүмкін емес бір бейне бұны мойнынан қылқындырады ма, қинай ма әйтеуір түнімен қыстығып шығатын болды. Көктем жақындаған сайын бұл бейне тіпті күшейді. Күндіз оны-мұны шаруалармен есінен шықққандай болып жүрет те, ал түн болды күндегі көрініс тағы қайталайды.
-Жоқ!-деп, келіншек бүгін тағы оянды.
-Мүмкін емес, менің олай істеуге қақым жоқ, ақ төсегімді былғамауым керек, мына жаманның өмірі үшін!.. Сыртқа шықса таң рауанданып атып қалған екен. Қотанәлі биелерді байлап, құлындарды ағытып жүр екен. Көзінің астымен бұған мүләйімси қарағанын да байқады. — Осы байғұс болмаса күніміз тіпті қараң қалар еді, жаны жоқ бейшара!- деп Қотаәліге де бір сәт жаны ашып кетті.
Елдің бәрі жайлауға дайындалып жатты. Бұлар үйді жығып, жүктерін артып көщке ілесті. Ымырт үйірілген шақта болар қоныққа ыңғайлы жер қарастырып, бір шөбі шалғын бұлақтың жағасына түнемек болып шешісті. Кешкі астарын мосыға шәй қайтанып, бұйырған несібелерін ішіп-жеп алысқан соң келіншек баласын қасына алып көктемнің жайлы түнінің самалына маңдайын тосып тәтті ұйқының құшағына ене берді.
Шошып оянды. Қара терге малынған маңдайын сүртіп отырып есін жинауға қанша тырысса да, түсіндегі қара әзәзіл шықпай қойды. Соңғы күндері онша қинай қоймай еді. Бүгін тіпті жаман болды. Келіншек сыртқа беттеп, ақырындап бұлақтың жағасына барып екі аяғын суға батырып, жерге жамбасын тигізді. Солай мең-зең хәлде ұзақ отырар ма еді кім білсін бір кезде ту сыртынан сытыр еткен дауысты құлағы шалып қалып, артына сәл мойнын бұрды да дірілдеңкіреген дауыспен:
— Бұл қайсысың?
— Мен ғой, Қотанәлі!
— Кім болсаң да келші бері!..
Әрі қарай

Амансыңдар ма ей жүгірмектер?

Сәлемдеріңді қабыл алдым! Үлкен әже келді деп төрді ұсынбайтын шығарсыңдар, аптобуста орын бермей үйренгенсіңдер ғой сен жүгірмектер! Анау мынау қате кетіп жатса аса қатты сөкпеңдер, соғыс біте туып, сауатымыз кемдеу болып қалған. Мынау баланың ентернет дегені жақсы болды, қашан көрсем осында кіріп отырады. сосын көрске барып, оқып алдым. енді бұйыртса отыратын шығармын сендермен
Әрі қарай