Үйде қолданатын компьютерге Windows OS-сін (Operating system)
сатып алу үшін қаражат жоқ. Оны алмастыру қажет.

-Немен?, -деген сұрағым Ubuntu-мен таныстыққа әкелді.

Негізінде Linux жатыр. Linux бүгін немесе кеше пайда болған жоқ. Сондықтан „графикалық ортамен„ толыққан Linux ядросының негізінде жасалған OS-нің бар болуы жаңалық емес.
Ubuntu-дің базалық жинағына (дистрибутивіне) енген кейбір арнаулы және қолданбалы программалар маған бұрынан таныс екен. Windows-та жүріп қолданғанмын:
-«Thunderbird» бірнеше пошта жәшігінен хаттарды жинағанға ыңғайлы электронды пошта клиенті;
-«LibreOffice» (OpenOffice) офистік программалар жинағы;
-«FireFox» интернет браузер.
Оншақты жыл бұрын Linux ядросы негізіндегі OS жинақтараға жаңа программа тауып және оны орнату ыңғайсыз болғандықтан онымен жұмыс істеп танысудан бас тартқанмын. Қазір жағдай өзгерді. Программаны интернеттегі жинақтан автоматты түрде орнатуға болады.

P.S.:Ubuntu және LibreOffice компьютерге орнатып қолданғаным үшін төледім 0$.

Бұрындары бұндай аса маңызды емес нәрселерге бас ауыртпайтын да едік. Ойлап отырсам CD дискілердің дәурені өтіп кеткенін байқамай да қалыппын. Үйдегі ноутбуктерде дисковод жоқ болғалы қашан? Тіпті флеш дискілерден, оны мұны информация сақтағанды былай қойғанда, операциялық жүйені қайта отырғызып та әбден үйреніп алғанымыз соншалықты, загрузочный дисктерімізді де флешкалар алмастырып үлгерді.

Қызықтың көкесі өткен жолы үйге келгенде (Алматыда оқып жатыр едім) болды,

Ауылда интернет қатық, әрі қымбат. Қазақстанымыздың түкпір-түкпірлеріне кең жолақты интернет жетті деп ауыз толтырып, көкірек соғатын қазақтелекомға қаладан бес шақырым жердегі ауылға интернет түгелі жай телефон әкеле алмай отырғаны үлкен сын. Бірнеше рет барып, табалдырықтарын тоздырғам, биылғы жоспарға қосамыз деп шығарып салды соңғыда. Дегенмен телеком қашан келеді деп отыра берген де болмайды, қазтранскомға да жазғам. Олар кетәрі емес тек қымбат, неге дегенімде қасыңдағы үйлерге өзің таратып, пайда көрмесең деп қысқа қайырды.

Кеше кешкісін ноутбук алдым. DELL n5110 деген. Сөздің шыны керек алдын ала интернеттен қарап, оны мұныларды есептеп деген сияқты дайындық жұмыстары болған жоқ. Конфигурациясы ұнағасын алдым.
Ішінде алдын ала орнатылған жүйесі жоқ деп ескертті әрине сатушы. Бірақ -Бәрібір виндоус болмайды- деген ниетпен оған пысқырғаным жоқ. Айдап үйге келе қорабынан шығарып, оны мұны-дискілерімді алып, адам (ноутбук) қалпына келтіруге кірістім.
Үйреншікті Убунту 10,04-ті басжібердім. Керемет отырды.

Ubuntuшылдар үшін бұл проблема былай шешіледі екен
/etc/hosts файлын gedit редакторы арқылы ашамыз (өзіңізге ыңғайлысымен, vim, nano тб)

sudo gedit /etc/hosts

Өзiмiз бiлетiн және қолданатын Майкрософт өнiмдерi (ХР, 7 және Виста) қазақ тiлiне аударылуы осы ғасырда басталмайтын сынды. Ендi не етпекшiмiз? Өз тiлiмiздегi OS-тi өмiрiмiзде көрмей өтетiнiмiзге келiсе қоямыз ба? Мүлдем олай емес!
Дабыл қағысы…
Вуа-ля! Алдарыңызда Ubuntu!
youtu.be/-lb9b4J2A3k
Ubuntu деген не керемет дейсiз ғой…

Ubuntu тарихы бастауын 2004-тiң сәуiрiнде алады. Бiрақ Ubuntu туралы айтпас бұрын, оның басты тұлғалары және оқиғалары туралы әңгiме қозғайық.
Бұған дейiн Убунтудың бастаушысы Марк Шаттлуорт туралы жазған болатынмын.
www.kerekinfo.kz/blog/5497.html

«Ubuntu» не мағынаны бередi?

Басында проектiнiң аты «No-Name-Yet» — "әзiрше аты жоқ" болды. Шаттлуорт проектiнiң атын «Ubuntu» қойғысы келдi.

Ubuntu — оңтүстiк африка тiлдерi: зулу мен косадан алынған термин. «Ubuntu» сөзiн қазақшаға аударсақ «Басқаларға деген адамгершiлiк» н-се «бiз бармыз, соның арқасында мен бармын» деген ұғым. Қысқаша «Адамгершiлiк».

Ubuntu терминi, проектiнiң қайдан келiп, қайда баратынын және соны қалайша iске асыратынын белгiлейтiн сөз. Аты затына сай және нық бекiтiлген.

Шаттлуорттың оңтүстiк африкалық азамат болуы, сол елдi мекен ететiн қауымдардың қамын ойлауы негiзiнде кiшкентай халықтардың жағдайын түсiнедi. Және олардың тiлiдерiнiң сақталуы, дамуына үлес қосу өзiнiң басты мақсатының бiрi болып табылады. Майкрософттан басты айырмашылығы осы деп айтуға болады.

Қазақ халқы аңсаған өз тiлiндегi операциялық жүйесiн иемденуге барлық мүмкiншiлiгi бар. Қазiргi уақытта Убунтудың 50% қазақ тiлiне аударылды. Аударуға кiрiскен еркектерiмiз:
Көшбасшы
arruah
Топ мүшелерi:
X-myRzA
Serikbayev Beisek
Nurzhan Makhmudov
sindikat
jmb_kz
Andrey Olykainen
Almat
Қаласаңыз өз бiлгiсанарыңызға (компьютерiңiзге) аталған қазақ тiлiндегi ОСтi жүктей аласыз.
Жылына екi рет жаңа релизi шығып тұрады. Шыққан кезiнде сiзге жаңарту керектiгi туралы хабарлайды.
Менiң кеңесiм, Убунту 11.04 жүктеңiз. Себебi оның интерфейсi әдемiрек

Файлдық командалар

ls – файлдар мен каталогтар тізімі
ls -al – қалыпталған (форматированный) файлдар мен каталогтар тізімі, жасырын файлдар, папкалар
cd dir – dir каталогына ауысу (өту)
cd – қолданушы каталогына өту (домашний каталог)
pwd – ағымдағы каталогты көрсету
mkdir dir – dir каталогын ашу (создать мағынасында)
rm file – file файлын өшіру
rm -r dir – dir каталогын өшіру
cp file1 file2 – file1 файлын file2 файлына көшіру
cp -r dir1 dir2 – dir1 каталогын dir2ге көшіру
mv file1 file2 – қайта атау (переименовать)
touch file – file файлын ашу (создать)
cat > file – стандартты нәтижені fileға жазу
more file – file ішіндегіні шығару
head file – file-дың алғашқы он долын шығару
tail file – file-дың соңғы он долын шығару

Убунтуда ОЖмен бірге біраз бағдарламалар отырады, дегенмен бұрын виндоуста жұмыс жасаған кісіге бірден линукске үйреніп кету қиын. Бүгін тағы бір мәселені шешу үшін интернетті бір ақтарып шытым, ол мәселе архиватор. Шыны керек убунтудың архиваторы біраз форматтағы архивтерді танығанымен RARды танымайды. Әрине басқа архиватор қолдануға болады немесе Вайн арқылы винрар қоюға да болады, бірақ өзім бірнеше архиватор қолданғанды құптамаймын, ыңғайсыз.

Ubuntu-ға көшкенен бері бір сыпыра бағдарламаларды қондырып, игеріп те қалдым. Бірін күнде пайдалансам, бірін ара-тұра дегендей. Бүгін бір шаблондарды қазақшалап тастайын деп, ұнағанын түсіріп алсам, ішінде дайын *.ро файлы бар екен. Еш бас қатырмастан өткен жолғы bluefish-ке салдым да бұрқытып шықтым. Енді бұл файлды *.мо етіп конвертация жасау керек еді. Өткен әзірде терминалда бір комадалар арқылы конвертациялауға болатынын оқыған едім. Гуглдетіп таба алмадым, сәпсем ештеңе емес таптым, бірақ мен үшін түсініксіз жазылған екен.

Менің қолданатыным убунтуым жаңа нұсқа болғандықтан көптеген репозиторилерді қолдайды, сол себепті бағдарламаны орнатуда айырмашылықтар бар.
Өткен посттардың бірінде убунту 10.10 үшін qutim-ді былай орнатуға болады десем:

sudo apt-get install qutim

sudo add-apt-repository ppa:mozillateam/firefox-stable
sudo apt-get update
sudo apt-get install firefox

Красноглазики. Осы терминді қазақшаламадым. Ия бір бәле құрастырып шығаруға болар еді ғой дейсіңдер, бірақ осы түріндегідей әдемі айтылмай қалады ма деп ойладым.

Иә, бұл не сөз өзі? Көбіне бұлай деп компьютерде көп отыратындарды айтады,

Виндоустан тек көшкен кезде қатты қиналғам. Бір қараңғыдан шыққандай болдым, Билл көкеміз біз үшін бәрін өлшеп пішіп берген екен, творчествоға дым қалдырмаған екен. Install.exe екі шерткен соң „далее„ баса бер.

Кейде жұмыс бабымен болсын, тек өзің үшін болсын текстерді өңдеуге тура келеді. Көбіне html, php кодтар. сондықтан жай ғана блокнот жеткіліксіз. Бұрын видоуста жүрген кезде litepad пайдаланушы едім, шыны керек ол редактордың мүмкіндіктері аз

Күнделікті пайдаланатын бағдарламалар ішінде сурет өңдейтін бағдарламалар да маңызды орын алатынын атап айтқанды жөн санап отырмын.
Ия, пәлендей деп айтатындай эксперт болмағаныммен күнделікті жұмыс барысында пайдаланып жүрген 2 бағдарлама бар.

Осыдан біраз бұрын (жылға жақын ау деймін) өз блогымда шәнек болып қалғаным туралы жазған болатынмын. Содан бері осы линуксты пайдаланып келемін. Линукс таңдаудың өзі үлкен еңбекті талап ететінін айта кеткен жөн.
Біздің көз қарасымызда тек қана