Ассалаумағалейкүм Қазақ елі!
Бүгін мейрам. Бүгін ұлттық рәміздер күні. Осы атаулы мерекемен құттықтай отырып, өзімнің өнердегі ұстазым, бауырым, досым Олжас Қасымның Ту деген не атты өлеңін ұсынбақпын.

Ту деген не?

Бала болдым мән іздеген өмірден,
Қайран жүрек ол кездері не білген?
«Ту деген не?» деп сұрадым әкемнен,
Дәл сол жылы тоғыз жаста едім мен.
Жанарынан сырғытқандай сәл мұңды,
Көңілінде өткен уақыт жаңғырды.
«Көбі туды шүберек деп ойлайды,
Ту дегенің тарих»,- деді тағдырлы.
Жүрегімде жүйткігендей бір ағын,
Әзір тұрды тағы менің сұрағым.
Қиялыма ерік беріп бірауық,
«Туды кімдер жасайды?» деп сұрадым.
Әкем сонда бала сынды шаттанып,
Айтқан еді құпиясын ақтарып,
«Ар мен төрден табылатын бұл туды,
Қан мен терден жасадық»,- деп шаттанып.
Мына жауап жігер беріп жаныма,
Тәубе етумен өз елімнің барына.
«Туды кімдер ұстайды?» деп тосыннан,
Әкешіме сауал қойдым тағы да.
«Балам менің деді әкешім бері қара,
Алдыңда бар айналайын жол дара,
Ұстамайды кез-келгені бұл туды,
Туды ұстайды рухы биік ел ғана».
Қарсы алдымнан шақырғандай бір міндет,
Байрағыма көз тоқтатып тұрдым көп.
Сәлден кейін мазалады әкемді,
Неге тудың көк болғанын білгім кеп.
Ардақты әкем сөзін толғап дастандай,
Еңсе тіктеп, тұрды алдымда асқардай.
«Көк ту сенің көк аспаның емес пе?
Сен де биік болғын!»,- деді аспандай.
Осы сөзбен келешекке талпындым,
Шақырады арманыма жарқын күн.
Жоғалмайтын жыры болам ұлтымның,
Ту көтерер ұлы болам халқымның!!!

Бір аптадай уақыт бұрын kerekinfo.kz блогтұғырында «Жыртылған ту» деген тақырыппен пост жарияланды. Әдетте шулап кететін журналистер қауымы да, ұлтшыл патриоттар да үнсіз. Тек астына 5-6 пікір жазумен ғана шектелген. Айта-айта журналистер, жаза-жаза блогшылар шаршаған сияқты.

Жауапты орындардың да заң шығарумен ғана шектеліп, заңның орындалуына аса бастары ауырмайтынын осы жолы тағы байқадық. Ең өкініштісі, билік қазақ тіліндегі блогтұғырнамаларда жазылып жатқандарға назар аудармайтынын көрсетті. Әйтпесе, ту баяғыда-ақ ауыстырылар еді. Тағы бір "әттеген-ай!" дегізер жайт КеренИнфодағы материалды әдетте қырағы келетін журналистер іліп әкете алмады. Ал, біз күттік. Бақандай бір апта күттік. Өзгеріс болмады. Бәлкім, енді қателік түзетілер…
«Бұл сурет қайдапн шықты?» демес үшін мәселенің мән-жайына да тоқталып өтелік. Бұл фото ОҚО Түркістан қаласында түсірілген. Онда жаңадан мешіт салынып жатыр. Түсірілген суретке сенсек, бас-көз болып отырған Астана қаласындағы Түркия елшілігінің дін қызметтері кеңесі екен. Салсын. Құптарлық-ақ іс. Алайда, бір емес екі мемлекеттің туының жыртылып тұрғаны қынжылтатын-ақ іс. Құр жыртылып қана қоймаған, суретте жұлым-жұлым болып тек жартысы ғана қалғаны анық көрініп тұр. Бұлай жыртылу 1-2 аптаның емес, 3-4 айдың «тірлігі». Яғни сонша уақыт бойы салынып жатқан мешіттің үстінде жұлым-жұлымы шыққан қос ту «желбіреп» тұрды деген сөз.
«Бөрілі менің байрағым»,-деп жырлаған ата-бабаларымыздың ұсақталған ұрпағы бөрімен бірге намысын да жоғалтқан секілді…
Ілмектер: ту

Байрақ түгілі қамшыны қастерлеп, кереге басына іліп қоятын ел едік. Қазір…
… Бірде досыммен бірге базарға барғам. Қыс жаңадан басталып келе жатқан. Аралап келе жатып бас киімдерге көзім түсіп кетті. Біреуін ұстап көріп, біреуін киіп көріп, біреуінің өзі ұнағанмен бағасы ұнамай, біреуінің бағасы қалта көтеретіндей болғанымен сапасына көңіліміз толмай тұрыңқырап қалдық. Жанында тұрған қатарда да бас киімдер сатады екен. Сол жерді де көре кетейік дегенбіз… Бас киімдер арасында маңдайында «Қазақстан» деген жазуы бар, онымен қоймай елтаңба бейнеленген бас киімдерге көзіміз түсті. Бағасы да Шымкент шайханаларында бір рет тамақтанатындай сомада ғана… Сұрастырсам Қытайдан келетін тауар екен…
«… Біз кімбіз отырықшымыз. Ертеде көшпенді болғанбыз. Қазір отырықшымыз. Неге?!!! Өйткені отырықшы мәдениеті мықтырақ..» деп, сол күйі отырықшылық пен көшпенділіктің екі бөлек мәдениет екенін, оларды салыстыруға болмайтынын түсінбей кеткен досыма Байрақты қастерлеу керек екендігі жөнінде әңгіме айтуды жөн деп таппадым. Бәрібір оның жауабы белгілі еді. Болмағанда «… онда не тұр» дейтін еді. Қыран ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі. Бас киімді қойып іш киімдеріне дейін ту бейнесін салып алып киіп жүретін «алып» құрлықтағы үш әріпті алпауыт елдің «тәрбиесі» ғой…
… Жуырда «Мисс Қазақстан» атты сайыс өтті. Онда да қатысушы қыздар үстеріне туды іліп алған. Бәріңіз тамашалаған шығарсыздар. Қайталап жатудың қажеті шамалы.
… Өткенде онсыз жұмыс бітпейтін, сананы жаулап алған, ақындарымыз «… Игнорға жібере сал, соңғы рет боқтап ал да» деп өлең арнап жүрген ғаламторды ақтарып отырып бір суретті байқап қалдым. Суретте жас шамасы 25-30-дардағы бір жігіт ішкиім ұстап тұр. Ішкиімде ненің бейнесі бейнеленгенін өздеріңіз де шамалап отырған шығарсыздар… Тағы да сол ту нышандары…
Былтырғымыз анау… Туды зат көтеретін қап орнына пайдаланғанымыз…
Осындайда белгілі саясаттанушы ағамыз Дос Көшімнің: «Мен кейде «мандайларыңа жазып алындар, бізді құртатын 4 ауыз сөз бар деймін. Ол — «Онда тұрған не бар?» деген сөз!»,-дегені еске түседі ойымызға. Бұдан артық не айтуға болады?!!!
Осындайда қасиетті байрақты көтеріп рингты айнала жүгірген Бекзат… Онан соң өзінің бір телебағдарламаға берген сұхбатында байрақтың қасиеттілігі жөнінде «Сиднейде менің атымды атағанда көзімнен жас ыршып кетті. Туды иығыма жаппай, қолыма ұстата салды бапкерім. Бүктеуін жазып, иығыма салайын десем көтертпейді… Ауыр… Байрақтың соншама қасиеттілігін, ауырлығын сонда сезіндім..»,-деген Ермахан ағамыз… Сосын туымызды иығына іліп тұрып әруақ шақырып ұрандатқаны келеді көзімізге.
Ұлттық рәміздеріміздің тек қана екі метр матаға салынған сурет емес, рухты көтеретін, намысты қайрайтын, желбіреп тұрса кеудеңді мақтаныш кернейтін, ілініп тұрса бас игізбей өткізбейтін қасиетті зат екенін түсіну әрқайсымыздың азаматтық парызымыз емес па?!!!
«Бөрілі басты ұраным»,-деп жырлаған ата-бабамыз ұсақталған ұрпағын көрсе көздерінен жас емес, тарам-тарам қан ағатын шығар…

Данияр Алан

Астана. Орталық көшелердің бірі. Мынау ескерткіш. Еркерткіш не үшін қойылатын еді? Адамдардың арасынан ардақты деп, сыйлы, елге еңбегі сіңген деп, көптің көңілінен шыққан тұлға деп табылғанына тұғырландырылады. Артында қалған ұрпағы қояды. Көрсетілген құрметтің, еленген еңбектің көрінісі. Келешек ұрпаққа үлгі. «Қара да, үлгі ал», яки, есіңе ал. Түп мағынасы осы болуға тиіс.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК ТУЫ – Қазақстан Республикасының мемлекеттiк негiзгi рәмiздердiң бiрi. ҚР Президентiнiң “Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк рәмiздерi туралы” конституц. заң күшi бар Жарлығымен (24.1.1996) белгiленген. Мемл. ту көгiлдiр түстi тiк бұрышты кездеме. Оның ортасында арайлы күн, күннiң астында қалықтаған қыран бейнеленген. Ағаш сабына бекiтiлген тұста — ұлттық оюлармен кестеленген тiк жолақ өрнектелген. Күн, арай, қыран және ою-өрнек — алтын түстi. Тудың енi ұзындығының жартысына тең. ҚР мемл. туының авторы — суретшi Шәкен Ниязбеков. Бiрыңғай көк-көгiлдiр түс төбедегi бұлтсыз ашық аспанның биiк күмбезiн елестетедi және Қазақстан халқының бiрлiк, ынтымақ жолына адалдығын аңғартады. Бұлтсыз көк аспан барлық халықтарда әрқашан да бейбiтшiлiктiң, тыныштық пен жақсылықтың нышаны болған. Геральдика (гербтану) тiлiнде — көк түс және оның түрлi реңкi адалдық, сенiмдiлiк, үмiт сияқты адамгершiлiк қасиеттерге сай келедi. Ежелгi түркi тiлiнде “көк” сөзi аспан деген ұғымды бiлдiредi. Көк түс түркi халықтары үшiн қасиеттi ұғым. Түркi және әлемнiң өзге де халықтарындағы көк түстiң мәдени-семиотик. тарихына сүйене отырып, мемл. тудағы көгiлдiр түс Қазақстан халқының жаңа мемлекеттiлiкке ұмтылған ниет-тiлегiнiң тазалығын, асқақтығын көрсетедi деп қорытуға болады. Нұрға малынған алтын күн тыныштық пен байлықты бейнелейдi. Күн — қозғалыс, даму, өсiп-өркендеудiң және өмiрдiң белгiсi. Күн — уақыт, замана бейнесi. Қанатын жайған қыран құс — бар нәрсенiң бастауындай, билiк, айбындылық бейнесi. Ұлан-байтақ кеңiстiкте қалықтаған қыран ҚР-ның еркiндiк сүйгiш асқақ рухын, қазақ халқының жан-дүниесiнiң кеңдiгiн паш етедi.

сілтемені бас