Жалпылай алғанда аса бір киноман емеспін.
Ақшаны оңды-солды шаша да бермеймін.
Алайда, аптаның күніне қарамай, алдын ала ниеттеніп ап, достарыммен жақсы кино көруден бас тартқан емеспін.

Сіз өзіңізше алдағы аптаңызға немесе демалыс күніңізге тамаша жоспар құрдыңыз делік. Сол жоспарыңызды әкеңіз « Төрт күннен соң жолға шығамыз. Дайындал.» деп, сізбен келіспестен сыртыңыздан шешім шығарып бұзса не істер едіңіз? Әрине, бұлқан-талқан болып ашуланарыңыз кәдік. Қанша жерден ер-тоқымыңызды бауырыңызға алып тулағанмен әкеңіздің сөзі сіз үшін заң. Түптің-түбі келісесіз. Әкеңізбен сапарға аттанасыз. Бірақ, жолдың біраз бөлігінде томаға-тұйық отырып, әкеңізге қыр көрсетуіңіз де мүмкін. Бәлкім ол әрекетіңіз заңды да болар?
Міне, біздің кейіпкеріміз дәл осындай оқиғаға тап болады. Бірақ, ол жоспарын тек ойнап-күлуге ғана емес, оқуға құжат тапсырып, емтихан тапсыратын күнін күтіп жүрген болатын. Лицейді аяқтап, енді одан әрі білім алсам деген ниетпен оқуға бір мәрте түсе алмай қалған 20 жасар жас жігіт, өзінің емтихан тапсырып, оқуға түскен сәтін талай мәрте ойша қиялдаған да болар? Ұлының осындай ұлы арманын күл-парша еткен қандай әке, ол неткен сапар деп отырған боларсыз? Бұл ұлы сапар әкенің де о бастағы арманы болса ше? Бұл өтініш әлде бұйрық бір аяғы жерде, бір аяғы төрде тұрған қарт әкенің соңғы тілегі, өзін алдыға жетелеген арманына деген соңғы ұмтылыс болса ше? Онда, көрер қызығы алда деп саналатын жас жігіттің өз арманын әкесінің арманынан жоғары қоюға қақысы бар ма?
Реданың басына түскен сәтсіздіктің барлығы ағасының ішіп алып көлік айдау куәлігінен айрылып қалуынан басталғандай ма қалай өзі? Әйтпесе, әкесі баласының буынсыз жеріне пышақ салмауы тиіс еді. Енді міне, Францияның оңтүстігіндегі шағын қалашықта өмір сүріп жатқан Реда әкесін Меккеге ағасының ескі «Пежосымен» апаруы керек. Түскелі тұрған оқуын, сүйген қызын тастап Реда байғұс қыңыр шалдың айдауымен кетеді. Өз айтқанын орындататын осынау тік мінезді шал маған қазақ шалдарының, далалықтардың әкелік образының жиынтығы болып көрінді.
Француздар мен Мароккалықтар 2004 жылы түсірген осынау «Ұлы сапар» («Үлкен саяхат» деп аударғым келмеді. Фильмнің орысша аудармасы «Большое путешествие») фильмі адамды өзіне баурап алады. Бір қарағанда, тым қарапайым, шұбалаңқы көрінген сюжетті фильмен керемет әсер аламын деп ойламайсыз. Көбіміз жарқыл-жұрқылды оқиғалар, шартпа-шұрт төбелесті, қым-қиғаш тірліктер көрсетілген жеңіл фильмдерді жиі көреміз. Адамды ойға жетелейтін, айтары бар кино көргіңіз келсе осы туындыны тамашалаңыз.
Әр мұсылманның асыл арманы Меккеге бару, сол жаққа қажылық сапарға аттану әрине ұлы сапар болып есептеледі. Бірақ, бұл фильмнен одан бөлек екі заман адамының, екі буын өкілінің бір-бірініңі әлеміне, ішкі жан-дүниесіне сапарды аңғаруға болады. Ұзақ сапар баланың әкені ұғуына, оның өмір салтын түсінуіне, өзінің қателіктерінен сабақ алуға үйретеді. Өзін бір адамдай білгішпін деген жас жігіт хат танымайтын әкесінің сұңғылалығына бара-бара тәнті бола бастайды. Өмір атты ұлы сапарда ақ пен қараның қатар жүретініне, жақсы ададар мен жаман адамдардың барлық ұлтқа тән екеніне осы кино арқылы тағы бір көз жеткізтуге болады.
1962 жылы дүниеге келген, сценарист, режиссер Исмаил (Исмаэль) Феррухидің шығармашылығымен мүлдем таныс емес екенмін. Мен, жалпы «Ана режиссер жаңа туынды шығарыпты» деп шарқ ұрып, іздеп жүріп сол киноны көретін жандардан емеспін. Омарбраттың жолымен торрентке шыққанын, онлайнға іліккенін көріп жүре беретін жанмын. Бірақ, осынау киноны мен осыдан екі-үш жыл бұрын еліміздің бір телеарналарынан көріп қалған болатынмын. Көрілген соң ұмытылып қалатын фильм бұл емес. Бірақ, дәл сол кезде мен бұл фильмнің режиссеріне мән бермеген едім. Блогиада аясындағы осынау тақырып бұл киноны тағы бір шолып өтуіме мұрындық болды. Сондай-ақ, режиссердің қолынан шыққан басқа да дүниелер көруге тұрарлық секілді. Секілді деймін-ау, уақыт тауып, көретініме бек сенімдімін.
Айтпақшы, керемет кинотуынды түсіріп шығу үшін көп дүние қажет емес секілді. Жақсы сценарий, рөлдерді сомдайтын екі-үш адам, бір оператор камерасымен және 1990-91 жылғы универсал «Пежо» не болмасса «Пассат» та жарай береді.

Елге ұнамағанымен-ақ тез таралып хит болған мына клип «Беш» көптің наразылығын туғызды. "Қазы, шұжық, жая" деп ән салғаны Роза апамызға жараспайтын қылық, талғамсыздық, қала берді жеңілтектік деп сөкті жұрт. Фейсбук әлеуметтік желісінде "ұнамады" деген сипаттағы пікірлер басым болды. Мысалы Жандос Байділда деген қолданушы

Мен үшiн қазақтың Примадоннасы Роза емес, Мақпал! Бүгінгі дермовый клипiн көрiп осы ойымның толықтай негiзi бар екенiн түсiндiм!

деген екі сөйлем ғана жазып 165 лайк жинап, екі шейрға ие болып алған. Ақберен Елгезек ағамыз да

Роза апаммен мақтанушы едім. Енді біртүрлі ыңғайсызданып отырмын. Сол шұжық клипті көрмей-ақ қойыңдаршы...

деген ренішіне жұрт жапа-тармағай лайктап ниеттес екенін білдіргендей болып жатыр. Айтпақшы Дәурен Қуат ағамыз да

Роза Роза басымен дұрыс ән таңдай алмайды екен. Публика үшін ойнап, тобырдың талғамына дейін төмендеуге арланбайтындығын ол бірнеше рет көрсетіп алды. Мынаусы несі енді: «Қазы, қарта, шұжыыық». Бұлбұл болғысы келген көктер мен секектерді көріп жүрміз. Ал, бұлбұлдың қайдағы бір «майда құстардың» тірлігіне кіріскені ұят енді

деп ренжуде. Сосын Роза апама соқтым. Жұртыңыз солай ренжіп жатыр деп. Жұрттың бұлай шулап жатқанынан бейхабар екенін аңғартқан Роза апамыз жайбарақат қалыбынан тайған жоқ.
-Клипте жалпы бүгінгі жастардың бешбармаққа деген құрметі бейнеленген. Менің клиптегі орыным ол – әйелдердің жиынтық образы. Бұл — насихат, ұлттық тағамымызды мақтан ету. Менің тіліммен емес, жастардың көзқарасымен жасалған дүние. Клипте әр түрлі ұлттар ат салысты. Аналардың атынан қазақтың құрметті асын насихаттауда ортасында мен де өз дауысыммен үлесімді қосып жатырмын. Жастардың стилінде жасалған дүние. Өзім өнер адамы болғандықтан маған бір қызық көрінгені рас. Анда-санда өз орыныңмен араласып тұрған дұрыс қой. Жастардан қалмауымыз керек, онсыз да рэп дегендерді тыңдап жүрміз ғой. Жастардың «Бешбармақты бірге мақтайық » дегеніне неге қарсы болу керекпін?! Клипті әлі қарап үлгермедім. Сондықтан маған ренжуге еш негіз жоқ,-деп Астана күніне дайындалып, жолға әзірленіп жатқанын айтты. Бары осы ғана. Роза апаны өзім жақсы көремін. Ұнады деп айтпасам да, клип те жаман емес сияқты. Ал бірақ талғамсыздық, бітті, құрыды деп жерден алып, жерге салуға қарсымын. Әрине анау сүйікті етімізді «беш бармақ» деген бір тәбетті қашыратын атауы менің де жыныма тиеді. Роза — ол Роза!!! Сондықтан құрмет пен сыйластықтан аттап кетпегеніміз жөн шығар деп отырмын.

Қазақ әдебиетіндегі жауһар жырларды халыққа жеткізудің жаңа жолын іздеу барысында Kaztube.kz порталы мен Әдебиет порталы жаңа жоба бастаған еді. Бейнепоэзия жобасы ақпан айынан бері көрермендерін тамаша өлеңдермен сусындатып келеді. Әдебиетке жаны құштар жастарды қазақ поэзиясындағы жауһар жырлармен тәрбиелей отырып, патриоттық сезімге баулуды көздеген жобаның алғашқы нұсқасының форматы мен ұзақтығы өзгертіліп, жаңа деммен шығарыла бастады.

Бүгінгі таңда барлығы 8 шығарылым портал қолданушыларының назарына ұсынылды. Оларды біздің порталдағы БЕЙНЕПОЭЗИЯ айдарынан көре аласыздар. Поэзия оқыған қонақтардың арасында актер, әнші, композитор, журналист әзіл-сықақ саласының маманы сынды кейіпкерлер бар. Алдағы уақытта бұл тізімнің ұзаратынына сеніміміз мол.

Мәңгілік қозғалтқыш қағидатына негізделе отырып, келесі жобаны бастағым келіп отыр. Track of the day — күделікті негізде толықтырылып отыратын үздік әндер топтамасы. Күн сайын үздік деп танылған кемінде бір ән назарларыңызға ұсынылады. Соңғы сөйлемде ырықсыз етіс қолданылғанымен, әндер тізімі менің талғамыма сай және менімен жасалатындығын айта кеткен жөн  

Өзіңізге белгілі, жақсы ән табу шын мәнінде үлкен проблема. Меніңше, жақсы ән дегеніміз кемінде бір-екі күн үзбей тындалатын туынды. Сондықтан, басты мақсат — сапалы музыкалық туындылармен бөлісу. Оған қоса жақсы әндердің тірілей орындалған нұсқаларымен бөліскім келеді. Оған қоса, кей әндерге жасалған кавер версиялар да бар қоржынымда. Жол-жөнекей отандық және шетелдік әртістер мен музыкалық топтардың шығармашылығын талқылайтын боламыз. Әрине, әрбір адамда музыка тыңдауға деген сұраныс деңгейі әртүрлі және ең бастысы — музыкалық талғамдар айрықшаланады. Сондықтан, ұсынылатын әндер ұнамауы да ғажап емес.

Қаласаңыз американдық Rolling Stone журналының "тарихтағы 500 ұлы ән" жинағын қарап шықсаңыздар да болады. Жеке басым, фонотекамдағы көптеген әндермен осы тізім арқылы таныстым. Дегенмен, бұл тізім тек ағылшын тіліндегі әндерден құралған және 21 ғасырда жазылған үш-ақ әнді қамтиды. Өз кезегінде, менің блогымда мұндай шектеулер жоқ.

Ресми бөлім аяқталды осымен  Әрине, менің бойымдағы басты қозғалтқыш күш — өзімнің музыкалық талғамым жоғары деген сенімділік. Және сіздермен үздік әндермен бөліскім келеді деп жазған кезімде, Құдайлардан от ұрлап кетіп, адамдарға табыстаған Прометей мысалы есіме түсіп кете береді.

Ендеше кеттік. Сонымен, track of the day — Coldplay тобының Yellow әні.
Тәбеттеріңіз ашылсын!



Бір қызығы, бұл әннің орыс тіліндегі нұсқасы да бар. Небо деп аталатын каверді талантты алқаш Григорий Лепс орындайды.



Өз кезегімде, Yellow әнінің қазақша нұсқасын ұсынамын. Ах да, Лепстің нұсқасына салып айту керек.

Қалдырдың сен жалғыз
1) Жарық жұлдыз, ерекше нұрланған
Қымбатты ең маған,
Қалдырдың сен жалғыз.
Ең сұлу қыз мен үшін әлемде
Бол мендiк десем де,
Қалдырдың сен жалғыз.
Таусылды төзiм, қинаған бiр өзің,
Қураған гүл сезiм,
Қалдырдың сен жалғыз.

Қайырмасы:
Қайдасың сен, қайда жүрсің?
Сағындырған есімде есімің
Ұмыттың ба әлде менi сен
Сәулем сенi сүйгем

2) Ұмытылар мұңға толы сәттер,
Уақыт зырлап өтер,
Қалдырдың сен жалғыз.
Жеңілдім бе, жеңдім бе белгiсiз,
Жүректі тек үнсiз,
Қалдырдың сен жалғыз.

Күндер өтер, келер қайта көктем
Бәрiбiр мен күтем…

Уақыт өтеді, бір толқынның орнын келесісі басады. Блоггинг те солай. Бұрын белсенді жазып жүрген кей блогшының жазбасын қазір таппайсың. Оның ішінде блогосферадан жоғалып кету жігіттерден гөрі қыздарға көбірек тән сияқты. Себептері де түсінікті: жанұялық өмір, уақыт тапшылығы, қызығушылықтың азаюы т.б. кете береді. Тіпті өзімнің де блогыма тек блогиада басталғалы жан кіре бастағаны өтірік емес. Дегенмен сырттарынан бал ашпай, бұл туралы «ғайып болған» қыздардың өздерінен сұрауды жөн көрдім. Олардың бірқатарынан «Блог жүргізбей кету себебі неде?» «Блог жүргізуді жалғастырмақ ойы бар ма?» деген сияқты сауалдарға жауап алдым.

---

Астаналық Айжан Сапарова (Aizhantabyn ) бір кезде WordPress-те қыздардың сырласу орнына айналған «Қыздар әлемі» атты блогтан бастап, кейін осы Керекинфо блогтұғырында ақ қонжығының сапалы фотоларымен, әдемі ақ өлеңдерімен әйгілі болды. Содан соң Массагет порталында күні кешеге дейін түрлі тақырыптағы жазбаларымен бөлісіп келген сұлу кенет ұшты-күйлі жоқ болып кетті, тіпті Фейсбуктен де таппай қалдым. Астанада өткен «Блогкемп-2012» шарасын үйлестірушілерінің бірін Инстаграмда «тығылып» жүрген жерінен ұстап алдым

«Блог жазбай кетуімнің басты себебі — уақыттың тапшылығы, оған қоса еріншектігім де бар. Алдағы жоспарда блог жүргізуді жалғастыру ойымда бар, алдымен өміріме біраз өзгерістер енгізіп алайын. Фотоблог форматында «аспаздық» тақырыбында жазғым келеді. Анығы – сапалы мәзір және сапалы сурет.»

---

Германияда қызмет бабымен тұрақтап қалған аруымыз Сымбат Айжарық (Simona ) WordPress блогтұғырында сол жақтан күнделік жүргізіп, арасында қыздарға келбет пен сымбат сырлары туралы жазбаларын арнап қоятын. Керекинфодағы пікірталастарға қатысып тұратын, енді қарасам блогы соңғы рет 2013 жылдың желтоқсанында жаңарыпты. Дегенмен Simona Фейсбук парақшасында әлі де неміс халқының өмір салтындағы өзгешеліктер туралы бөлісіп тұрады.

«Блог жүргізуге уақыт жоқ, әрі Муза апай шаршап калған  Оның үстіне жалпы қазақ қоғамында өмір сүрмеген соң, оқырман қауым рухани немен қоректенетінін анық білмеймін. Қазнеттен алыстап кеттім. Негізі блоггер тұрмақ, колумнист боп кеткім бар. Қызықтыратын тақырып: «Қоғамға 40 жерден тыйым».

---

Бір кездегі «Балғырған» және "Қолөнер" блогтарының иесі Салтанат Мұратбекованы (Balgyrgan) қазіргі жастар біле бермес. Алматы қаласында өткен ең алғашқы, ең ыстық блогкемптің басы-қасында жүрген белсенді қызды қазір әлеуметтік желілерден де табу қиын. Әйтсе де Инстаграмға баласының суреттерін салып тұрады екен. Салтаның жауабы қысқа да нұсқа болды:

«Блогты қойған себебім — тұрмыс құрдым, ал ол жақта көп уақыт жоқ. Жоспарым — көп бала табу »

---

Астаналық Виктория Әлжанова (Karakyz ) да күнделігін WordPress блогтұғырында бастап, кейін Керекинфода сирек те болса өте-мөте құнды ақпаратпен бөлісіп отыратын. Соңғы «АҚШ құқық мектептеріне магистратураға оқуға түсу» атты жазбасы талай үміткерге көмек болғаны анық. Сол постты жаза сала АҚШ-қа оқуға кетіп қалған «Қарақызымыз» (негізі әппақ) қуанышымызға орай араға бір жыл салып қатарымызға қосылды.

«Блог жүргізбеу себебім ретінде бірінші келген ой «уақыт» болған еді. Бірақ, ниет болса, уақыт табуға болатыны еске түсті. Ең басты себеп — шабыттың, стимулдың, мотивацияның жоқтығы. Бұрын блог жүргізіп бастап келе жатқан кезде (2007 жыл) қазақша контент өте аз еді, сол қазақша контентті көбейту мақсаты итермеледі, күшті мотивация болды. Қазір жағдай өзгерген, кез-келген қазақша жазба «фурор» тудыратын заманы өткен. Белгілі бір мақсат, мотивация болмаса, стихиялық түрде блог жүргізгім келмейді.
Блог жүргізуді жалғастыру жоспарда бар. Енді соны құнттау керек Тақырыпты өзім өмірде не қызықтырады, сол бойынша таңдаймын. Мысалы, салауатты өмір салты, дұрыс тамақтану, спорт. Себебі дәл қазір мен үшін өзекті тақырып — денсаулық.»

---

Сонау көне Керекинфодан келе жатқан атыраулық сұлуымыз Анар Қартқожақова (Gulistan ) жаңа Керекинфода гүл өсіру сырларымен бөлісіп, шетелдік сапарлары туралы фоторепке қарық қылып қоятын. Ал қазір тұрмыста, оны тек Фейсбук пен Агенттен табасыз.

«Блог жүргізбей кеткен себебім – бірінші кезекте ортаның өзгеруі. Жаңа толқын жаңа бағдарлама, мақсат, бағдармен келеді де, әдетте оның алдыңғысы көп сұранысқа ие болмай қалады. «Оқырманы жоқ блог жетім» осы жерге дөп айтылғандай. Блог жүргізуді жалғастыру жайында ойлар бар, бірақ нақты жоспар жоқ. Тақырып бір бағытта болғанын қалар едім. Гүлдер тақырыбын ауқымын кеңейтіп жазуға болады. Басындағыдай емес, қазір сұраныс форматы өзгеріп келеді. Сосын халықтық педагогика қызықтырады.»

---

Қатарымызға кейінірек қосылса да Керекинфоның жұлдызына айналып үлгерген Маржан Тулеева (madlen ) Алматы қаласында өтетін шаралар афишасын тиянақты түрде жазып тұратын. Талай кемптің ұйытқысы болып жүрген, Астанада өткен «Блогкемп-2012»-ге алматылықтарды ұйымдастырып, «жинап» әкелген Моржығымыз кейін тұрмысқа шықты да, блогты тастады. Ой, жоқ, басқа да себептері бар екен

«Блог жүргізуді бастамай жатып тоқтатып қойдым. Маған блогтан гөрі сол блогтың авторы қызық. Реалдағы қарым-қатынас маңыздырақ. Керекинфодан өзіме достар тапқанда жазуды қоя салдым.
Дегенмен блог жүргізуді жалғастырғым келеді. Бірақ ол үшін ойды жинақтау керек. Жазған затына жауапкершілікпен қарайтын блогерлер аз. Не жазсам да өзім білем дейтіндердің қатарына косылғым келмейді. Соны білмегендіктен жалғастыра алмай жүрмін. Алматы мен басқа қалалардағы сервис туралы жазғым келеді. Оған көп ізденушілік, креатив және уақыт керек. Жауапкершілікпен қарау керек. Қазір ондай жағдай жоқ »

---

Дегенмен, қарап отырсақ, үміт жоқ емес сияқты. Қыздардың дені блог жүргізуді жалғастыруға ниетті екен. Әсіресе тақырыптық блог жүргізгілері келетіндігі ерекше көңіл қуантады — салалық блогтар Қазнетте әлі де аз ғой.

Қыздар, блогтарыңды жаңартыңдаршы! Сағыныппын...

Суреттер қыздардың әлеуметтік желілердегі парақшаларынан алынды.

_________________________________Блог деген не? Блоггер деген кім?__________________________________

Әлі есімде 8-ші сынып болатын. Ол кезде ондай дүниелерді түсінбейтінмін. Парыз деген не, ораза туралы, ол қалай орындалады?!.. Дым түсінбейтінмін. Тіпті, ол жайлы ойламайтынмын. Ол кезде негізі барлық бала оразаны ескермейтін.

Бір күні қалада оқитын егізім хабарласты: «Сико, бүгін кешке ораза дейтін басталайын деп жатыр екенғо. Оны ұстағандарды жұрттар үйіне шәйға шақырады екен. Рақат қой. Шәй ішесің. Құрт жейсің. Ұстаймызба?!» деді. Әлгінің сөзінен кейін, оның үстіне құртты айтқасын «давай» деп келісе кеттім.

Біздің ауылда Самат деген бай кісі тұратын. Анау-мынау адамның қолынан келмейтін бизнесі бар. Этаж үй жалғыз соның басында. Үйінің сырты әдемі. Шарбағында күшті-күшті гүлдер өсетін. Дизайн, әсемдікке қызығатын мен, оның үйінің ішін қатты көргім келетін. Сол үйге кіру арманым еді. Сөйтіп, «Самат ағайда шақырады» деп ораза ұстамақ болдым.

Кестесін тауып алдым. Уақыттарын білдім. Таңда 4.00 де ауыз бекіту керек екен. Күні бойы ойнап, одан қалса қораның төбесінде «концерт» қойып, шаршап, сеспей қатып, ұйықтап қалыппын. Манағы ауыз бекітуімді ұмытып кетіппін. Жазда ауыл сәкіде далада жатады. Таңғы 5.00 дегі әтештің айқайынан оянып, ораза ұстайтыным есіме түсіп, жүгіріп барып құрмамен ауыз бекіттім. Өлгенше су ішіп алдым. Шөлдемейін деп.

Енді, қырсық. Ертеңіне қойкезек. Біздің үйдің кезегіне кеп тұр екен. Әжем ұрысып жүр: «Қайдағыны қайдан шығарады осы қыз» деп. Жаныма суын байлап, нанымды беріп, атам койкезекке шығарып салды. Өзімше тырыстым. Оразамды бұзбауға. Ешкім көріп тұрған жоқ қой деп анда-санда судан жұтып қоямын. Су ішпеуім керек деп тежеп қоям. Ондағы ойым «жұрттың шәйі» еді. Кешке келдім тілім салақтап. Содан әбден зорығып, мұрнымнан қан кетіп, 3 күн ауырдым.

Осылай ұстаған оразам быт-шыт болды. Балалықпен істеген осы ісімді Аллам өзі кешірсін. Келесі жылы дұрыстап ұстадым. Міне, сол үрдіспен бұйырса биыл да ұстаймын! Қолымыздан келетін мұсылманның бес парызының бірін өтей алатынымды үйдегілер де түсінді. Мен де сауабы мол Рамазан айының қадірін енді түсініп жатырмын.

Пы.Сы: Әлгі үйден ақыры шәй іше алмадым. Бірақ, толық түсініп ұстаған жылы (10 сынып болу керек ) шақырды.

Түркістанда тудым. Жеті жасқа толғанда Арысқа көшіп кеттік. Түркістандағы бала күндерімнен есімде қалғаны: сол бір ағаштан жасалған сылдырмақ еді. Нағашы ағам жасап берген.
Ағаш кесінділерінен құралған сылдырмақтың пішіні ұнайтын-ды. Түркістаннан Арысқа көшіп жүрген уақытта жоғалып кетті. Қайда қалғанын…
Бала күндерді есіме алсам осы бір шаркунок көз алдыма келеді.

Балалыққа деген сарқылмас сағыныштың қимасына айналған шаркунокты есейген шағымда жасап көрмек болдым.
Алдымен нағашы ағамнан шаркунокты жасау жолын сұрадым. Ағам оны бір кітаптан көріп істегенін, бүгінде өлшемдерін ұмытып қалғанын айтты.
Кітаптан алғанын білген соң, инетте бар болар деп гууглдің жанын шығардым.


"Ә" дегенде жасалу сызбанұсқасы көлбеңдеп шыға келді.

Не керек екені белгілі. Ағаш, тағы да ағаш, ағаш болғанда да қарағаш.

Ордабасы алаңы маңындағы «Старый город» атанып кеткен құрылыс материалдарын сататын базарға кештетіп жетіп бардым.


Сауда орындарының дені жабылып қалған. Арасында біреуі ашық болып, сол жерден ағаш сатып алдым. Бір данасының бағасы 100 теңге. Ұзындығы 2 метр. Ойланбастан екеуін қолыма ұстадым.


Енді керегі ара. Ара болғанда да қылара. Ірі және ұсақ тісті мен іздеген ара бар екен. Бағасы 150 теңге. Содан кейін тағы не керегін білмей тұрып, ә бір қажетке жарап қалар деп атын да білмейтін осынау жинақты сатып алдым. Шынын айтқанда, кейіннен еш қажетке жарамады. Текке кеткен 500 теңге.



Базардан шығып бара жатып, мынабір дүкен атауына қызықтым.



Мен базарға бара жатқан кезде нөсер жаңбыр жауған еді. Базарға жеткенше тоқтап, ауа шіркін бір тазарып қалды.



Таза ауаны рахаттана жұтып, Ордабасы алаңына бардым. Үш бидің басы қосылып, кездескен мекен дейді бұ жерді.


Үлкен байрағымыз желбіреп тұр. Бұл 29 мамыр күні болатын.


Майда-шүйдемді құшақтап үйге жеттім. Есікке мынадай хабарландыру газетін қыстырып кетіпті. Ұнамайды осындай тірлік.

Сонымен не керектің бәрі бар. Интернеттен жасалу жолы көрсетілген суреттерді жүктеп алғанмын.


Шаркуноктың құрылымы төрт бөлшектен тұрады. 16 қысқа кесінді, 4 ұзын кесінді, қалпағы мен тұтқасы. Айтпақшы, дыбыс беру үшін ұсақ тас, күріш, горох және тағы да басқа ағаш жақтауына соғылғанда дыбыс шығаратын нәрсенің бәрін пайдалануға болады.



Алдымен қысқа кесінділерді жасап алмақ болдым. Өлшедім. Ұзындығы 4,1 см. ені 1,5 см.


Бөлдім.


Үйде ешкім жоқ, суретке түсіретін. Ал, селфи


Арамен бөліп тастадым. Ұзын шамасы 24-25 дана болды-ау деймін.




Әр бөлшекті қақ ортасынан ұзына бойы екіге бөлу керек. Ені 1,5 см болғандықтан 7-7,5 ммден сызық түсті. Сызық бойымен екіге ажыратылды.




Ендігісі ішін ойып, екі шетін ұшбұрышты қиық жасау.



Алғашқысы сәтсіз аяқталды. Қалған төртеуі пішімге келді, әйтеуір.

Шаршадым. Ұйықтап қалыппын. Ертең жұмыс.

Ертеңі кешкісін келіп, жұмысты жалғастырдым. Қысқа кесінділер жасалып бітті. 17 қысқа кесінді. Керегі 16 дана.



Ендігі шаруа: ұзын кесінділерді жасау. Оңай іс. Тек өлшемін ұлғайтса болғаны. Ұзындығы — 7,5 см, ені — 1,5 см.




Бұл да қақ ортасынан бөлінді. Өлшенді, кесілді. 4 дана үлкен кесінді әзір болды.

Жауапты сәт: тұтқаны жасау. Бұл маңызды. Барлық кесінділер соған бекітіледі.


Тұтқаны жасауға 29 мамыр күні сатып алған ағаштар жарамайды екен. Өлшемі қысқа. Жұмыстан шығып, үйге қайтар жолда көше бойындағы құрылыс жүргізіп жатқандардан ағаш қиықтарын сұрап алған едім. Үйге алып келдім





Ал, сонымен, әурелену басталды. Қатты ағаштар. Икемге келуі қиын.



«Не де болса» деп, мен де қайтпадым, әйтеуір қолда бар құралдармен бірдеңе жасаған болдым.


Үлкен ара керек екен. Қайдан болсын.


Қақпағын жасамастан бұрын, алдымен қиюластырып болдым. Жарамады. Неден қате кеткенімді қайдам, бір-біріне килікпей қойды. Осылайша менің шаркунок жасамақ болған әрекетім сәтсіз аяқталды.


Уақыт тығыздығы және менің қолымның икемсіздігі себеп болды ма, жоспар орындалмады.

Шаркунок деген не?

Бұл өзі Ақ теңіз жағалауындағы балықшылардый ойлап тапқан дүниесі. Ауа райы жақсы күндері балықшылар теңізге шығып кетсе, жайсыз ауа райында үйлерінде отырған. Суық күнде тысқа шығу мүмкін болмаған соң, жануар майынан маздаған шамның айнала қоршай отырып, қолөнермен уақыт өлтірген.
Қолда бары: пышақ, не балта және отын-ағаш. Табиғаттың құшағында күнелткен халық арасынан шыққан шеберлердің қолына түскен ағаш біткен — әп-әдемі туындыларға айналып шыға келетін-ді. Олар көп ретте тұрмыстық заттар мен балалар ойыншықтарын жасағанды құп көрген екен.
Солардың ішіндегі ерекшесі: құрастырмалы ағаш- сылдырмақтар. Жақсы шаркунок жасау үшін қолдың ептілігі ғана емес, сонымен қатар батылдық пен зеректік те қажет. Өйткені, шашылған шаркунокты жинап шығу оңай шаруа емес. 20 данадан артық бөлшектің басын құрап, шаркунокқа айналдыру үшін миды қозғалту керек. Алдында шашылған кесінділерді құрай алмай, дал болып,. тайқып шығатындар кездеседі-мыс. Мінекей, осылайша қарапайым ғана шаркунок күрделі басқатырғышқа айналып шыға келеді.
Шаркуноктың құрылымы есік-терезесі жоқ көп ұяшық-бөлмиелері бар көпқабатты үйді еске түсіреді. Шаркунокты қайыңның қабығынан, не қарағаштан жасайды. Қарағаштан кесінділері, ал тұтқасы мен қақпағы қайың ағашынан кесіледі. Қалпағына құстың, не жылқының шағын ғана ағаш мүсінін орнатқан. Құс мүсінді шаркунокты қыз баласына, ат мүсіндіні ұлға ұстатқан.
Солтүстік халқында, Құс — күн мен жарықтың, ал Жылқы — жел мен дауылдың символы болған.
Шаркунокқа үн бітіру үшін әр ұяшыққа горох, күріш, бытыра, не ұсақ теңіз тастарын салады. Горох салынса жұмсақ дыбыс, бытыра, не тас салынса сыңғырлаған, не қатаң дыбыс шығатын болған.
Шаркунокты қолға ұстап тұрып: сілкіп-сілкіп жіберсе, күрке іші теңіз толқындарының соқтығысқан үніне, жапырақтардың сыбдырына, шегірткелердің шырылына толып кетеді екен. Ұзақ жылдар қарағайдың бойына жиналған солтүстік табиғатының бар үні шаркуноктың сылдыры арқылы тысқа шыққан.
Шаркунокты әуел баста тек бала ойыншығы ғана емес, жын-шайтанды қуатын музыкалық аспап ретінде де пайдаланған болуы мүмкін.
Шаркунок — 24 кесіндіден құралады. Кесінділер тұтқа мен қалпаққа бекітіледі. Шаркунокты жасағанда кесінділердің өлшемі мен пішінін сақтау аса маңызды. Бұл екеуі дұрыс болмаса, онда бір-біріне килікпей қалады.
Құрастырғанда әр ұяшыққа бытыра, не горох, не ұсақ тастар салып отыруды ұмытпау қажет.

Балалық шағымның 5 фильмі

---

Әлі де қартайып бара жатқанымыз шамалы… Естеріңізге алыңыздаршы… Біз де бала болдық… Біздің «балалық шақ» қалай өтті? Біз қандай фильмдер көріп өстік?