— Осы аптаның 13-і жұмаға келеді, қорқасын ба?
— Ой, фигня же, а пятница қасиетті күн

Білгендердің айтуынша, АҚШ-тың кинотеатрларында «13» нөмірлі орындық жоқ, 13-қабаты жоқ қонақ үйлер мен ірі сауда орталықтарын да кезіктіруге болады.

Аптаның қай күнін адамдар асыға күтеді? Егер жексенбі десеңіз қателесіз. Елдің сағына күтетін әрі жақсы көретін күні — жұма. Бұл күнді тақуа мұсылмандар мен христиандар, тақыр кедей қайыршылар мен қарапайым жұмысшылар асыға күтеді. Жақында олардың қатарына ұстаздар мен мектеп оқушылары да қосылып қалуы мүмкін. Неге дейсізғой? Мән-мағынасын ашып көрейін.


Мұсылмандар үшін маңызы

Әлемдегі ең ірі діндердің бірі исламды ұстанушылар аптаның дәл осы күнін ерекше қастерлейді. Себебі бұл күннің қасиеті туралы құран кәрімнің «Жұма» сүресінде: «Ей, мүминдер! Жұма күні жұма намазына азан шақырылса, Алланы еске алуға асығып, өздерің барыңдар. Сауданы тоқтата тұрыңдар. Біле-білсеңдер сендерге сол жақсы» — делінген. Сонымен қатар Мұхамет Мұстафа (с.ғ.с): «Егер мүмин, жұма күні жамағатпен намаз оқып, имамға ұйыса оның екі жұма арасында жасаған күнәсі кешіріледі» — деп өсиет еткен. Осыны негізге алған мұсылмандардың көпшілігі аптаның бесінші күнінде кәсібін тастап мешітке ағылады. Кейбір ірі қалаларда тіпті жұма күндері мешіт орналасқан көшелер бірер сағатқа жабылып та қалады. Мешітке симаған жұрт, бай-кедей деп бөлінбей, көшеде тұрып та сап түзеп, намаз оқиды. Осы арқылы күнәларынан арылып, ана дүниеге сауап жинап қалмақ. Қарап отырсаң адамдар теңдігі, демократия дегеннің нақ көрінісі осы жерде байқалады емес пе?

Христиандар үшін маңызы

Құдайдың жоқтан бар жасайтын құдіретінің дәлелі ретінде осыдан 2015 жыл бұрын жер бетіне Иса пайғамбар түсірілген. Ол айналасындағы жұртқа бірғана құдайдың бар екенін және оның алдында барлық адам тең екенін насихаттай бастайды. Бұл сол кездегі Иудей дін басыларына ұнамай қалған. Олар Исаның аз уақыттың ішінде танымал болып, соңына жұртты ертіп алғанынан қорқып, оны тоқтату туралы шешімге келеді. Өздерінің күші жетпейтін болғандықтан биліктегілерге арыз жаудыра бастады. Ал ол заманда қазіргі Израиль жері Рим империясының бодандығында еді. Сондықтан иудей дінбасылары Римнен келген прокурор Понти Пилатқа шағым түсіріп, жалған пайғамбарлығы және өзін патша жариялағаны үшін Исаны өлтіруді сұрайды. Олардың тілегін қабыл алған прокурор Иса Мәсіхті айқышқа керіп өлтіру туралы бұйрық шығарады. Бұйрық жұма күні орындалған. Арада үш күн өткен соң тіріліп, көкке ұшып кетеді. Содан бері ол салған жолмен жүрушілер аптаның екі күнінде шіркеуде құдайға жалбарыну өткізеді. Біріншісі, жұма күні "құдайдың" (Исаны құдайға балайды) жарық дүниеден өткенін, ал жексенбі күні тіріліп келгеніне байланысты…

Жұманың қайыршылар үшін қадірі

Жұманы тақуалар сауап жинау үшін асыға күтсе, қайыршылар тиынға қалтасын толтыру үшін күтеді. Бұл күні мешіт айналасы адамға толатындығын жоғарыда айтып өттім. Ал дінде садақа беру үлкен сауап әкелетін амал. Осыны білетін әккі қайыршылар жұртпен бірге мешітке қарай ағылады. Ел тәрізді намаз оқып, сауап жинау үшін емес алақан жайып, тиын жинау мақсатында.
Теміртаудан Қарағандыға барып күн сайын қайыр сұрайтын Эдуарт деген жігіт бар. Екеуміз күнде бір автобуспен барамыз, кешке бірге қайтамыз. Күнде-күнде көре берген соң дос болмасақ та ара-тұра әңгімелесіп қаламыз. Айтуынша күн сайын шамамен 1500-2000 теңге табыс табады екен. Ал жұма күні екі есе артық табады. Ол ел тәрізді мешіт жаққа бармайды. Себебі ол жақты меншіктеп алғандар бар. Бара қалса ұрып-соғып қуып жібереді. Бұл ақша сұрайтын аймақ Қарағандыдағы 45-орам мен ЦУМ дүкенінің ортасы. Басқа жаққа бара алмайды. Соның өзінде садақа беруге құлшыныс білдіретіндердің қатары жай күндерге қарағанда жұмада әлденеше есеге көп болады екен. Бұл туралы Берік Сұлтанның қайыршы қыздан алған сұхбатынан да көрсеңіздер болады.


Жұмыскерлер неге күтеді?

Жұманы асыға күтетіндер қарапайым жұмысшылар, мына сіз бен біз. Расқой? Дүйсенбі басталмай жатып елдің көбі жұманың келуін аңсайды. Сағынады… Неге? Себебі ертең жұмыс деп алаңдамай, түнімен отырып тв көруге немесе қыдыруға болады. Қонаққа бара қалсаңыз, ұйқым қанбай қалып, таңертең көзім іседі деп алаңдаймсыз. Алда бақандай екі күн демалысыңыз күтіп тұр. Осыны білген соң көңіліңіз де орнында болады. Ал жексенбі керсінше жұрт жақтырмайтын күн. Ертең аптаның алғашқы күні, жұмыс күні екені есіңізге түсіп, еңсе көтертпейді.
Бұл күнді әр ұлттың өкілдері әрқалай күтетіні тағы бар. Қазақтар жағы сенбі болатын тойды немесе баратын қонағын ойлап қамданады. Ал орыстар болса армансыз ішуді ойлайды. Бұл туралы әзілдері жеткілікті.
Айтқандай жақында бұл күнді жұмыскерлермен қатар мектеп оқушылары мен ұстаздар да асыға күтіп қалуы мүмкін. Соңғы кездері ел арасында оқу күні бес күндік болып қалуы мүмкін екендігі жайлы қауесет белең алуда. Бұл алда-жалда рас болып шықса, жұма күнін асығушылардың қатары қалай өсетінін ойлай беріңіз. Әсіресе оқымайтын оқушыдан бір күнге болса да артық демалатынын ойлағанда ұстаздар қалай қуанады десеңізші…

Рабинзон мен Жұма

Ағылышындық танымал жазушы Даниэл Дефоның қаламынан шыққан «Робинзон Крузо» романын оқығансыз ба? Онда әлемді саяхаттауға құмар болған ағылышын жігітінің кеме апатына ұшырап, елсіз аралда қалып қойғаны суреттеледі. Робинзон өркениеттен жырақта 28 жыл ғұмыр кешкен. Алғашқы жылдары жалғыз өзі болады. Үй салып, егін егіп, ешкі асырайды. осы жұмыстарды толық ыңғайлап болған соң аралды толық зерттеуге көшкен. Арада біраз уақыт өткен соң аралдан адам ізін табады. Бұл адам жегіш жабайлыр болатын. Олармен алғашқы кездесуі аптаның жұма күнінде орын алған. Дәл сол күні жабайлыр тұзағынан өзіне серік болуға жарайтын жігітті құтқарып алады. Жабайыға тіл үйретіп, өркениетке баулыған соң тапқан күннің құрметіне «Жұма» деп атау берген.

Жұма...

… Жұма күні 13-не сәйкес келсе келеңсіздіктер мен оқыс жағдайларға дайын болу керек деген сенім бар. Бұл сенімнің қайдан шыққанын аздап зерттеп көрейік.
Бұл жағдай медицинада фобия деп қарастырылып, кейде параскавидекатриафобия деп те аталады. Терминді америкалық психотерапевт Дональд Доссей гректің παρασκευή (жұма) и δεκατρείς (он үш) деген сөздерінен құрастырып, ғылымға енгізген. Доссейдің сөзіне сенсек, бұл сөзді бірнеше рет жаңылыспай айтып шыққан адамның «жұма 13-інің» алдындағы қорқынышы сейіледі екен.
Зерттеушілер бұл қорқыныш кейінірек ХІХ-ХХ ғасырларда шыққан деп отыр. Негізі ежелден келе жатқан «13-саны жаманшылық алып келеді» деушілер және «жұма күні жаманшылық алып келеді» деушілердің қосындысынан шыққан. Бір зерттеуші мұны: «Ежелден келе жатқан екі қорқыныш қосылып «супержаман» күнге айналған (ағ.: «The two unlucky entities ultimately combined to make one super unlucky day.»),-дейді.
Бұл күннің танымал болуына 1980 жылы шығарылған «Жұма 13-і» («Пятница 13-ое») фильмі де өз «үлесін» қосты. Ал, хакерлердің бұл күн алдындағы қорқынышы 1988 жылы шыққан Jerusalem вирусы болып табылады. Вирусты дәл осы күні, яғни жұма 13-іне іске қосса жою қабілеті бірнеше есе артады екен. Алғаш рет 1988 жылдың 13-мамырында іске қосылған «қара әзіл» негізінде, кейінірек тағы да басқа вирустардың ойлап табылуына алып келді.

13-і жұма күнтізбесі

2011—2020
2011-мамыр
2012-қаңтар, сәуір, шілде
2013-қыркүйек, желтоқсан
2014-маусым
2015-Ақпан, наурыз, қараша
2016-мамыр
2017-Қаңтар, желтоқсан
2018-сәуір, маусым
2019-Қыркүйек, желтоқсан
2020-Наурыз, қараша

Жұма 13-не сәйкес келетін оқиғалар тізбегі:

1907 жылдың 13 декабрі – жеті мачталық «Томас У. Лоусон» шхунаның жартастарға соғылып, быт-шыт боп кетуі.
1942 жылдың 13 ноябрі – Гуадалканал үшін болған шайқаста одақтастардың быт-шыт болып жеңілуі.
1972 жылдың 13-сәуірі – Сатыбалды Кербабаевтің дүниеге келуі.
1972 жылдың 13 октябрі — FH-227 ұшағының Андта апатқа ұшырап, тірі қалған 72 адам бірінің етін бірі жеген (каннибализм) дейд.
2012 жылдың 13 январі – өзіміз куә болған «Costa Concordia»-ның апаты.

Қорытынды:

Бүгінгі жұмамыз тыныш өтсін. Пибімізден айырмасын будда.
сілтемесі мында

Бүгін Алматылық блогерлер әдеттегідей Ситиде жиналдық. Бүгінгі жиналғандағы басты мақсатымыз Астаналық блогерлерден келген тапсырмаларды талқылау.
Сағат жетіде жиналамыз дегенбіз. Ең бірінші Жалғас пен Мадлен келіпті. Дәл жетіде Кербез екеуміз келдік (пунктуальныймыз ғой ). Сосын Айкона, Айқарагөз, Патик, Розкабай, Жанның Саясы, Едіге, Теріскей, Мәншүк, Эстетика келді. Короче еееееееееең соныда Қисық келіп әәәәәәәәбдан әңгіме айттық блогкемп туралы.

Сомен, Елордамызға Алатаудың бөктерінен арнайы келген қонағымызбен жүздесіп (сүйісіп, жабысысып, құшақтасу), амандық сұрасу мақсатында жиналдық ау, әйтеуір. Үш те күш теп, три тополя на плющихе ұқсап, точнее екі тополь бір емен)))

Қоянннн келіп тұр қонаққа

Тек қаззақтар ғана жер сілкінгенде далаға шықпай, «бісімілла» деп жата береді…
Қаззақтың екі-ақ ауруы бар: суық тию мен көз тию.
Біз ғана "Үйде кім бар?" десе, «ешкім жоқ, өзіміз» дейміз.
Әке-шешеміздің идеалы «Жұрттың балдары».
Тек қаззақтың жігіті ғана қызға жол беріп тұрып: «Сызылмай болсайШ, тез» дейді.
Біздер ғана қонақ кеткесін «енді өзіміз нармальна отырып шәй ішейікші» дейміз

фотоПакт)

Мен шамамен жұманы былай өткіземін. Көпшілігіңнің жұма күнгі тірліктерің де осылай болатын шығар. Соны өзімше жеткізген түрім ғо. Демалыс күндерің сәтті өтсін:

Бүгін күн Жұма. Құдайға құлшылықты одан ары арттырып, имандылық туралы көбірек ойланатын күн. Осындай сәттерде о дүние туралы көбірек ойланасың. Қазір ғой көп айтатын болдық АҚЫРЗАМАН жақын қалды деп. Шынымен де солай.



Ал, егер ертең ақырзаман болса, бүгін не істер едің?

Сурет: pravmir.ru

Кейбір адамдар күнде 5 уақыт намаз оқымаса да жұма намазына мешітке не үшін баратынын түсінбеймін. Сендер барасыңдар ма? Баяғыда бір танысым Қадыр түнін мешітте қарсы аламын деп жалаң аяқ қайтыпты үйіне.
осындай жерде аяқ киім, ұялы телефон, ақша жоғалтып көрдіңдер ме?

Ескерту: Былтыр (18.02.2011) жазған екенмін. Жарияланбаған күйі нобайлардың ішінде қалып қойыпты.

Таңертең:
қолға алып жатқан жобам бойынша хаттарды сүзіп шықтым. Маша мен аю мультфильмін көріп отырып қалдым.

Түсте:
мешітке кетіп бара жатып, автобус ішінде блогқа бір жазба енгіздім
мешіттен соң, KIMEP-ке қарай ұштым.
KIMEP-те Құрылтай өтетін орындарды қарап шықтық. Кофе брейк, компьютер т.с.с. кәкір-шүкір жұмыстарды ақылдастық

Апта күндеріне таңылған эпитеттеріміз, ассоциацияларымыз бар. Сәрсенбінің сәтін тілге тиек етеміз. Жұмамыз мүбәрәк. Бейсенбі — басқа өңірлерді қайдам, оңтүстік жақта өлім-жітімнен кейін марқұмның қырқына дейін әр бейсенбіде «бейсенбілік» болады: дастархан жайылып, дұға бағышталады. Батыста дәл қай ру екені есімде жоқ, аптаның белгілі бір күнінде ме екен, айдың белгілі бір числосында ма екен, алыс сапарға шықпайды, маңызды істер істеуден баз кешеді… Сенбі мен жексенбі той-томалақ күндері күнтізбедегі. Дүйсенбі мен сейсенбіні қалай ұмыт қылғанбыз? Шеттету ме екен?

Жоқ әлде, оқыс қылық көрсетіп:

Алты сенбі, бір жұма,
Дүйсенбіде кір жума!

десек пе екен…