Бала кезімізде осы ойынды көп ойнаушы едік. Көп балалы үйде өскендікі болар?! сол кезеңдерде әр үйде 5-6 баладан кем болмаушы еді ғой. Қазір ғой 5-6 жылда бір бала… Қой бірді айтып бірге кетпейін...
Иә, соқыр теке ойнайтынбыз. Біреуді соқыр теке қылып, яғни көзін әжеміздің орамалымен немесе атамыздың шарпысымен таңып тастаймыз. Айналасындағы қашып жүрген балаларды әлгі «соқыр теке» ұстап алуы керек. Ұсталған бала «соқыр текеге» айналып отырушы еді…
Одан қалса тығылыспақ ойнайтынбыз.Үйдің ішінде.Домалақ үстелдің асты, шипәнердің үсті, іші, тіпті жүн түтіп отырған әжеңнің етегі де тығылуға жарай беретін еді ғой, шіркін… күнде ойнап, күнде тығылып жүрген жердер болса да жалықпай ойнайтынбыз осы ойындарды…

“Бояушы, бояшы дегенге сақалын бояйтындар” әлі де бар екен. Оған несіне таң қалып отырғаныма таң қалып отырмын. Көшенің бәрі кезектен тыс сайлаудың үгіт-насихатымен көмкерілгелі қашан. Бәрі де бір кісінің жарнамасы. Баннерлерден де, бильбордтан да күле қарап тұр. Құдды “үйімізде, төрімізде портретте тұрған” Ленин атамыз секілді. Басқа үміткерлердің насихат жұмысы қалта күнтізбесінен аспаған секілді менің ойымша. Шамаларын білген соң шалбарларының қалтасына шамалы тиын алып қалғандары да дұрыс шығар.
Негізгі айтпағым мынау, ел президенттігіне үміткер президентіміздің бір афишасы цирк афишасымен қатар жабыстырылып тұр. Қоғамдық көлікте келе жатқандықтан суретке түсіре алмай қалғаным…

Аппақ төсек. Көрпесінің гүлі көп
Сұлу жатыр қос анары дірілдеп.
Ақ қағазға ақын өлең жазуда
Көздерімен һас сұлуды сұғып жеп…

Аппақ төсек. Көрпесінің гүлі көп
Сұлу жатыр қос анары дірілдеп.
Май бояумен салды қызды суретші
Суретімнен сұлулықты ұғын деп…

Аппақ төсек.Көрпесінің гүлі көп
Сұлу жатыр қос анары дірілдеп.
Ақ роялдің сазгер басты пернесін
Сұлулықты әннің ішкі сыры деп…

Басқа халықты қайдам біздің қазекең үйіндегі кішкене баланы қорқытып тыныштандыруға шебер ғой. Ойын баласы мазасыздана бастаса болды «Тыныш отыр!Әйтпесе Бөжекей алып кетеді» деген секілді әңгімелердің тиегін ағытады. Басқаларды білмеймін, мен үшін ең қорқынышты кейіпкер «Екі метр адам» еді. Екі метр адамды елестете алмайтынмын. Әпкем мазасы болмай отырса осы сөзбен қорқытушы еді. Ал, сіздер неден, кімнен сескендіңіздер?
Бала болған соң құлайсың, кейде бір жеріңді сырып алып қанатып жатасың.Сондайда ағаларым "Қазір қан шығып жатқан жеріңнен ішек-қарның шығады" дейтін. Ондайда мен бақырып жылап жіберетінмін…

Сурет мына сайттан алынды.

Оның суайттығында шек жоқтын. Мен өтірікшімін дегендер оның өкшесін басуға жарамай қалатын. Сенбесеңіздер міне, танысыңыздар!
1-ші әңгімесі.
Әкем жылқыға бар деген соң ала атымды ерттеп жылқы іздеуге шықтым. Қарала тазым қоса ерді. Бір кезде алдымыздан қоян қашты.Қарала тазы қуып берді.Қоян қалың шіліктің ішіне кіріп кетті. Тазымның соңынан мен дежеттім шілікке. Қоян жоқ, итім қақиып тұр бір орнында.Жақсылап қарасам қаралаға қарама-қарсы бір кобра «ысылдап» тұр екен… Әрі қарай оның әңгімесін біз бөліп жібереміз.
-Кетшій, өтірікті айтсаң ұйқастырып айтсаңшы…
-Қарағанды жақта қайдағы кобра…
-Жәй оқ жылан шығар…

2-ші әңгімесі.
Бұзау іздеп жүрген маған қарама-қарсы жолығып қалды әлгі қу. Сірә, оның да іздегені бұзау болса керек. Байқастап қарасам белесепедінің рамасы бір жағына майысыңқырап қалыпты.
-Өй, мынаған не болған?
-Е, кеше-жәйбірақат айтады өзіне тән мақамымен-көрші ауылдағы қызыма барып келе жатқам.Рөлде ұйықтап кетіп, мосттан асып түстім…

Біздің балалық шағымыздың баласын мойнына ілген мүйізатарсыз елестету мүмкін емес секілді.Мүйізатар дегеніміз Y іспетті ағаш бұтағына жіңішкелеп тіліп байланған белесебедтің камерасының және сол камераның екінші басына байланған былғары оқшантай. Қолы ұзындар медициналық жгуттан жасап алатын.Ондай қулардың атқан оғы алысқа кетуші еді.Оқшантайға былғары табудың өзі сор еді. Былғары сөмкеңнің ішкі жағынан кесіп аласың немесе бәтеңкенің тілі кетеді құрбандыққа. Ағаштан әдемі аша таба алмасақ қара сымнан сап жасап алып жүре беретінбіз. Әуелгіде бөтелке атып бастағанмен кейін келе торғайға оқ ататынды шығардық. Талай рет оқ тиген торғайдың жерде тыпырлап қиналғанын көріп жаным ашып кетуші еді. Бірақ балалық па ертеңіне тағы атасың торғай біткен үйіңдегі соңғы бидайыңды жеп кеткендей...Құдай күнаға жазбасын бұл балалығымызды. Одан іш пысқанда қойдың құмалағымен оқтап бір-бірімізбен атысамыз. Іштей ұнатпай жүрген біреуің болса кішкене тас салып атып жібересің, кейде сені де біреулер таспен атып кетеді…

Бала кезіміздегі ертегілерде құмай тазылар сарала қаздан туады дегенді жиі еститінбіз. Халық арасында итала қаз деп те аталына береді осынау жабайы дала қазы. Қоңыр қазға қарағанда кішірек. Өзен маңындағы түлкі, қарсақтардың тастап кеткен ескі ініне ұя басады. Бала кезімде жаз шығысымен жайлауға кететінмін. Қаншама сарала қаздың інін қарадым, таппадым құмай күшікті. үлкендерден сұрасам мыңнан бірі күшік болады деуші еді. Сіздер осындай аңыздарды естіп пе едіңіздер?

Жұрттың бәрі бір нәрселерді ойлап тапқыш-ақ.Шетінен жолы болғыш."Қарап жатқанша жалап жат«дегендей менде бос жатқанша бірдеңе ойлап табайын деп шештім.Ақыры ойлап таптым! Айтсам сенбейсіздер ғой.Мен спамның басқаша түрін ойлап таптым. Сіздер көрмеген, естімеген спам! Сіздің поштаңызға, я болмаса ұялы телепоныңызға хат ретінде келетін спам емес бұл! Бұл спам ерекшелігі „дауысты спам“ болғандығында. Алдымен өз дауысыңызбен „Әлемдегі ең асыл жан-АНА! Қиналсаң көмектесетін де, қуансаң сенімен қоса шын сезінетін де АНА! Жұмақта аналардың табанының астында. Осы дауысты хабарламаны өз дауысыңмен 17 досыңа жібер.Сонда сенің АНАҢ ауырмайды, сырқамайды!“
Екінші түрі де бар бұл „дауысты спамның“. Әлгіндей мәтін сөзді даярлап аласызда 17 досыңыздың нөмірін теріп оқып бересіз! Керемет спам емес пе?!

Тотының толғанысы

Бір шал ашытпа ішіп отырса, тордағы тотықұс: -«Маған да ішкізсеңші!» — депті.
Шал: — Кет, таңертең бас жазуға тағы сұрамақсың ба?
— Жоқ, сұрамаймын, — депті Тоты.
Шал: — Жақсы, егер де сұрасаң, қанатыңды қиып тастаймын!- депті шал.
Екеуі ішіп, жатыпты.
Таңертең шал тұрса, Тотықұс олай-былай тыпыршып, торда орын таппай жүр екен.
— Осы маған қанаттың не керегі бар өзі?! – депті бір кезде…
***
Ауру адамды моргке апара жатыр.
— Мен әлі өлген жоқпын.
— Біз де әлі жеткен жоқпыз.
***
Құдасы көрші ауылда тұратын құдасына көрген сайын «үйге келмедің, бір қойдың басын жемедің» деп айта берген екен. Содан бір күні шақырылған құда да қонаққа келеді. Арада бір апта өткенде, қонақ күтіп әбден шаршаған құдағи:
— Құдеке, ауылыңыз өртеніп жатыр деген суық хабар алдық, қайтпайсыз ба?
— Ондай жағдай болса, ол жақта жататын жерде жоқ шығар.
Осында қала берейін.
— Құдеке, қалжыңдағаным ғой, бәрі аман-есен, қайта берсеңіз болады.
— Онда тіпті жақсы, енді алаңсыз жата беретін болдым ғой.
***
Соңғы қоңыраудан үйге келген баласы:
— Әке, ақша жоқ-ақша жоқ деуші едіңіздер ғой. Келесі жылы мен сіздерді қинамайтын болдым.
— Не дейсің?
— Маған енді жаңа кітаптар алудың қажеті жоқ. Жетінші сыныпта қайта оқитын болдым.
***
Сот:

— Неге сіз бұл көлікті ұрладыңыз?
Айыпкер:
— Ешкім о дүниеге мал-мүлкін алып кетпейді. Бұл көлік бейіттің жанында тұр екен. Сосын оған оның керегі жоқ шығар деп ойладым.
***
Екі кемпір әңгімелесіп отыр екен.
— Айтпақшы, келін түсіріпсің, құтты болсын! Келінің қалай екен?
— Ой, айтпа! Келінім сондай пысық болып шықты. Ертеңгі сағат 5- те тұрады, содан тынбай түнгі 12-де бірақ ұйықтайды.
— Айтқандай, қызың тұрмысқа шығыпты, құтты болсын! жағдайы қалай екен?
— Ойбу!!! Айта көрме! Ол қызым сорлап қалды ғой. Ертеңгі сағат 5-те тұрып, түнгі 12-де бірақ жатады екен.

Қазақтың кең даласының құдіретін бойына сіңіріп, көзбен көріп өскен соңғы ұрпақ біз шығармыз бәлкім. Сар далада ақ бауыр ақбөкендердің табынымен жайылғанын, шаңырақтап түскен күн сәулесінің танауды қыттықтай оятатынын сезінген де біз болармыз мүмкін. Түңлікті түріп, керегенің киізін көтеріп қойып самаурынның шайын сораптай ішіп сорпа-сорпамыз шығып терлеген біздің балаларымыз бұл әсерді ала алады ма екен?Әй, қайдам…

Жердің домалақ екенін киіз үйдің формасымен дәлелдеген көшпенділер ұрпағына киіз үй туралы аз-маз мағлұмат.