Маған жеткізушінің айтуына қарас ам, бұл шамамен 1970-80 жылдардың арасында болған оқиға екен.



Маман да, адам да қат жүз шақты түтіні бар ауылға шүйкедей қара кемпір көшіп келгенде — ешкім кет демепті. Ақкөңіл де көпшіл ауыл халқының жастар жағы — енді әжеміз болады десіп; кемпір-сампырлар шүйіркелесетін құрбы таптық десе, қуақы шалдар — кекетіп-мұқататын тағы бір қубас кемпір артық болмайды депті.

Қара кемпіріңе ауыл өмірі таныс сияқты. Келе сала қараусыз тұрған үйлердің бірін әктеп кіріп алып, жұрт жинаған жылудан келген сиыр, қой-ешкі, тауық-үндікті кәнігі ауыл адамынша бағып-қағып әкете алыпты. Әйтеуір, бірер айдан соң жергіліктілерден айырмашылығы болмай қалыпты.

Бар уайым-қайғысы — жем-шөп пен өндірістік жарыстағы орын болған ауылға, бәле үш айдан кейін келеді. Еңгезердей, елдің алдындағы тепсе темір үзетін азаматтар бірінен соң бірі төсек тартып жығылса, қариялардың есі ауысып («алжып»), дел-құлы болады да қалады. Бураны жығатын балуан жігіттерге дейін көз алдында семіп бара жатады. Кешегі тойлы ауыл бірер айда қара жамылады.

Мұндай жағдайда ауыл не істейді? Жөн-жоралғы, дін-жоралғының барлығын жасайды, бірақ ештеңе көмектеспейді. Енді ауылды қойып, белгісіз кесел осы ауылдан шыққан адамдарды да жалмай бастайды. Бірінің оқудағы баласы, бірінің қызметтегі ағасының шаруалары насырға шауып, оңбауға қарайды. Таңы да, кеші де әнмен басталатын ауыл осылайша күйреген жылы шашымның жартысы ағарып, кісі болдым дейді жеткізуші аға.

Тоқетері, жем-шөп науқанында шөпті артық бастырып, қалғанын көрші аудандарға сататын бір кездегі шіріген бай кент — сол жылы қалт-құлт еткен тақыр кедейге айналып шыға келеді. Мұндай көрсеткіш үшін басың кететін заман екен. Буыншақ-түйіншегін сайлап, осы кеткеннен шатылмай-сотталмай қайтсам жақсы деп, совхоз директоры түнделетіп аудан орталығына жолға шығады. Ауылдан отыз шақырымдай ұзаған кезде жолға әлдекім жүгіріп шығып, бастықтың машинасын тоқтатады. Қараса… бұрынғы почтальон екен…
***

Почтальон совхоз бастығын өзі тұратын жеркепеге алып барып, ауылдағы оқиғалар мен өзінің жоғалу себебін айта бастайды.

— Алғашқы күдігім әлі ешкім ауырмаған кезде-ақ пайда болды. Білесіз бе, анау қубас қара кемпірдің пенсиясы — 350 сом! Ондай пенсия тек қана дербес пенсионерде ғана болады! Енді қараңыз: кім өлетін шағында сонау қаладан, ыстық-салқын суы ағып тұрған үйін тастап, бір күн от жақпасаң қатырып тастайын ауылға келеді? Кім өзі? Мақсаты не?

Екінші күдігім. Жеңіс күніне берілетін премияны апарғам. Есігі ашық тұр екен, апеке құтты болсын деп, айғайлап тұрып кіріп барып едім, кемпір үстелден бірдеңелерді тез-тез жинаймын деп, шашып алды. Қарасам — отыз шақты біп-бірдей фото, сосын барлығы да — бір адамның суреті! Кемпір сонда маған жаман қарады, баяғы біз қарсы алатын момын кемпірдің табы да қалған жоқ. Содан кейін әлгі жайсыз оқиғалар да басталды. Кесірі тиер деп, сізге апыл-ғұпыл арыз жазып, қаладағы ағама тайып отырдым. Бірақ мазам кетіп, бей-жай жүре алмадым. Аңшылар артеліне жалданып алып, өзім осылай — ауылды сыртынан бақылап жүрмін.

— Мәссаған! — дейді сонда ауыл директоры, — енді есіме түсті! Жаздыгүндері: "үйде бір солдаттың суреті жатыр, қайдан келген өзі?" деп жүрген бір-екі адамды көргем, мән бермеппін! Сонда ол не болуы мүмкін?

***
Ауданға бармай, ауылға қайтып келген почтальон мен директор таң ата машинаның дабылымен жұртты дүрліктіріп оятады да, алаңға жиналуларын сұрайды.

Мұндай төтенше жиналыс күнде болмағасын, халық тез жиналады. Директор мен поштальон білетіндерін тәптіштеп айтып береді. Сол-ақ екен, әйелдер жағы шулап қоя береді. Бірінен соң бірі барып, үйлерінен табылған солдаттың фотосын алып келеді. Үйдегі альбомдардың бірінен түсіп қалған фото деп, мән бермепті. Байқаса, солдаттың фотосы — қабырғада ілулі фотолардың артына қыстырылып кеткен екен! Және қабырғадағы сурет кімдікі болса — сол бірден төсекке жығылатынға ұқсайды.

Ашулы халық бірден қара кемпірдің үйіне қарай беттейді. Амал не, кемпір жаяулатып тайып отырыпты дала жаққа. 3-4 күннен соң үсіп өлген күйі табылыпты ен далада.

Кейін анықталғандай, әлгі фотодағы солдат — қара кемпірдің жалғыз ұлы екен. Соғысқа осы ауылдан аттанған. Және кемпірдің өзі де осы ауылдың адамы болған екен кезінде. Бұл ауыл — соғыста бір-ақ адам қаза болған бақытымен белгілі ауыл екен. Ал қаза тапқан «бір-ақ» адам — әлгі кемпірдің ұлы екен. Құсадан әбден жынданып кеткен кемпірді бір кездері облыс орталығына алып кеткен. Кемпір одан соң есін жиып, тіпті табысты қызметте де болғанға ұқсайды. Өлген кісінің фотосымен кесел жіберу — сығандарда бар екен. Ендеше кемпірің құзғындықты қалада солардан көрген ғой. Кейін зейнетке шығады. Іші пысады, сосын «тек қана осының ұлын алған» құдай мен ауылда кеткен кегі есіне түседі. Құсасы қайта меңдейді. Кегін алған түрі шығар. Енді біз білмейміз.

Білетініміз, ауылда кемпірдің үйін өртеп, оған бүкіл ауылдағы үйлерде қабырғада ілулі тұрған фотолардың барлығы тасталғаны. Артында солдаттың фотосы бар-жоғына қарамастан. Содан-ақ салдар айығып, шаруа оңала бастапты. «Байқасаң, біздің ауылдағы үйлерде қабырғаға фото ілмейді және біреулерге альбом көрсетуге сараң, — дейді жеткізуші маған күліп, — және, қазіргілер ол хикаятты білмейді де. Жәй, балаларға фото ілуге болмайды деген тәрбие бергенбіз, солай кеткенбіз...».

Қарғыс, ғайбат айтуды біздің қазақтан асырып айтатын ел жоқ па деп қаласың кейде. Жазушы Ғабит Мүсіреповтің өзі: «жер жүзінде қазақ әйелдерінен басқа бір әйел құдайын қарғай алмайды» дейтіні бар.
«Әке-шешенің баласына және зұлымдық көрген адамның залымға жасаған бетдұғасы (қарғысы) қайтарылмайды.» делінген екен хадисте. Яғни, кез-келген уақытта Алланың қалауымен қабыл болып кетуі мүмкін. Шешенің балаға ашуланғанда айтып жататын сөздеріне тереңінен үңілмей үстіртін қарап жатамыз. Бәріміз де бала болдық. Балалықпен бірдеңені бүлдіріп қойсақ әжелеріміз қалай ұрсатын еді: «Өй, бар болғырлар», «Тұқымың құрымағыр», «көсегең көгергір», «Әкең аман болғыр», «өркенің өскір» т.б. Бұндай сөзге ренжіп жатқан біз жоқ. Осындай қарғыс естіп өскен біз недеген бақытты едік. Қарғыстың өзі тілек еді ғой. Үлкендердің ақылдарына, сөздік қорларына қалайша таң қалмайсың?! Ал, қазіргі жастардың баласына ұрысқандағы сөдерінен адам шошиды: «оңбаған», «өй, құрығыр» т.б. Осы сөзді естіген бала не болады?! Өз баламыз ер жеткенде оңбай кетсе кінәні кімге жабамыз?! Әр сөзімізге абай болайық ағайын! Қарғыстан Құдай сақтасын.

«Өздеріңе, бала-шағаларыңа және мал мүліктеріңе бетдұға етпеңдер! Дұғаларың қабыл болатын уақытқа тура келіп бетдұғаларың қабыл болады.» (Мүсілім)

«Жақсыға жаным құмар әрқашанда,
Жақсыға жақсы тілек арнасам ба?
Жақсы бол деп қарғашы досым сен де,
Бір күні бір жаманды қарғасаң да!»
(Қ.Медеубаев)

Танымал Facebook әлеуметтік желісі мамыр айынан бастап Amin атты жаңа қызмет қоспақшы. Арнайы бұл қызмет үшін 100 молда жұмысқа алынады. Amin қызметінің ерекшелігі әлеуметтік желіде жазылған тілектерді бір қайтара оқып, соңында ең болмаса бір Фатиха сүресі оқылуында. Компания басшылығы кеше Facebook Azerbaijan офисінде жаңа қызметтің демо-нұсқасын таныстырды.

Марсель Цукерберг (Facebook Дін істері және діни жамағаттармен байланыс департаменті директоры)
— 2012 жылдан бергі зерттеулерімізге қарасақ Facebook әлеуметтік желіден гөрі Құдайдың үйіне, Имандылық ордасына, Шапағат эпицентріне, Мейірім фестиваліне айналып бара жатыр. Ал оффлайн қоғамда пәлендей өзгеріс байқалмайды. Еркектер бұрынғыдай ішулерін, біреудің әйеліне көз салуларын, өсек айтуды, жасырын педофилдікті, порно қарауды жалғастыруда. Желідегі қыз-келіншектердікі де сол бұрынғыдай секс жетіспеушілігі, қызғаныш, өсек. Өзгерген түк жоқ. Facebook-ымызды мұндай маскалы балмаскарадқа айналдыра бергіміз келмейді. Сондықтан өтірік болса да жазған тілек, дұғаларын Құдайға жеткізіп тұру үшін 100 молда бекітуді жоспарлап отырмыз. Осылайша ең болмаса Құдай алдында біз-ақ шыншыл бола қояйық, арымыз таза болсын деген ой.

Кэтрин Цукерберг-Көшімханова (Facebook Балқан, Кавказ және Орталық Азия елдері бойынша координатор)
— Әзірше 100 діни қызметкердің 70-і Қазақстан үшін қызмет ететін болады. Қалған отызын басқа елдерге бөлеміз. Біздің сараптамамыз бойынша Facebook-та дұға, тілек, алғыс, қарғыс бойынша қазақ тілі басқа тілдерге қарағанда анағұрлым алда. Мысалы бір танымал кісі қайтыс болады, оның қайтыс болғаны туралы 100 адам жазады, 10 мың адам лайк басып, пікір жазады. Бірақ бірде біреуі сол кісіге арнап ең болмаса Фатиха дұғасын оқымайды. Біздің жаңа қызметіміз осындай оқиғаларға арналмақ, Фатиха мен Ықылас сүрелерін жүйелі түрде оқып беріп тұратын боламыз. Қазақстанда ұшақпен ұшатындар көп, олардың аман-сау қонулары үшін де дұға ететін боламыз. Жалпы қайырлы таңнан бастап, қайырлы түнге дейін көптеген құттықтау, тілектерге ие халық. Соның бәріне біз Amin демекшіміз.

Элеонора Көшімхан
«Сыр ақшамы» газетінің Бакудегі арнайы тілшісі

14 ақпан күні Алматы қаласындағы "Қажы баба" мешітінде Әулие Валентин рухына бағыштап Құран оқытқан Асылбек Көшімханды 4 жылдан бері жүріп жүрген қызы тастап кетті.

Шива түрімізді қисық қылып мазаққа жарата салып, қыздар-қатындар қарамаса, лоқтың тағдырымен келісіп жүре беретін еркек деген хуйлықпыз ғой біздер. Ал қыздар…
Еее, ғақылия мүкәммал амиголар, сендер тап бүгін әулие-ведьмаларда, бақсы-шамандарда неше қорап шай, неше бөтелке су оқытылғанын білсеңдер ғой! Тек бүгін ішірткі ретінде оқытылған тағамдармен — Солтүстік Африкадағы аштықты мәңгіге жойып жіберуге болар ма еді, кім білген нақ! Дуалау — бүгін осы бір тылсым да қорқынышты, кей тұстарда тас пен тоқ ішектің мазмұнын ақтарып кететін тақырыпты шолып өтсек дейміз.

Ораза ұстасақ та ұстамасақ та бұл түнде аз да болса құлшылық еткен дұрыс екен. Қадыр түні намаз оқымасаңдар да діни сауат ашатын кітап, мақалалар оқыңдар. Алла Тағала бәріміздің біліп, білмей істеген күнәларымызды кешірсін.

Бұл түні мына дұғаны оқу керек:

«Алаһуммә иннәкә афуун, түхиббүл афуа, фағфу анни (Алла Тағалам, Сен кешірімдісің, кешіруді жақсы көресің, менің күнәларымды кешіре гөр!)»

Сұрақ: Оразаны немен ашу керек?
Жауап: Сүннет болғаны құрмамен, су немесе сүтпен ашу. Бұлар да жоқ болса, жеміс-жидекпен немесе көкөніспен ашуға болады. Отта піскен нәрсемен, мысалы нанмен, шаймен, сорпамен ашпау керек. Бір хадис шәрифтің мағынасы мынадай: