Қазақша КВН Ойындарының 20 жылдық мерейтойы қарсаңында «Түлектер кездесуі-2019» ойыны өтті. Жайдарманның ардагер ойыншыларына айналып, бүгінде әртүрлі салаларда қызмет етіп жүрген жайдарманшы түлектер Алматы қаласында бас қосып, Алатау дәстүрлі өнер театры сахнасында көпшілік көңілінен шығатын өнер көрсетті. «Түлектер кездесуі» Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі мен Азаматтық бастамаларды қолдау орталығының гранты аясында ұйымдастырылды.

Еліміздің әртүрлі өңірлерінен жиналып, ойынға бас-аяғы 9 команда қатысты:
1)"Өзіміздің жігіттер" Шымкент
2) «АЭСА» Шымкент
3) "Ұлттық құрама" Алматы
4) «Бауырсақтар» Тараз
5)«Альянс» Семей
6)«Арыс құрамасы» Түркістан облысы
7)«Жаснар» Алматы
8)«Аягөз құрамасы» ШҚО
9)«Номад» Алматы

Өнер көрсеткен командалардың әзіліне баға берген әділ қазылар алқасының құрамында Айқын Төлепберген, Жанатбек Байтеков, Ақылбек Досжанов, Абунасыр Серік, Ринат Заитовтар болды. Көрермен мен қазылар алқасының көңілінен шыққан шымкенттік «Өзіміздің жігіттер» командасы бірінші орынды қанжығалады. «Аягөз» командасы жүлделі екінші, «Жаснар» командасы» жүлделі үшінші орынды иеленді.

Ойын Қазақстан ұлттық арнасының эфирінен көпшілікке жол тартты.

Алматыда 17 қараша күні республикалық А лига ойындарының финалы өтті. Финалға еліміздің барлық өңірлерінен қатысқан командалар арасынан суырылып алға шыққан 6 команда қатысты. Қазылар алқасының шешімімен финалға жолдама алған «Бақтияр Тайлақбаев», «Байланыс жігіттері», «Маңғыстау», «Томирис», «ПМПУ» командалары үш кезең бойынша бақ сынады:
1. Сәлемдесу;
2. Әуенді жамбы ату;
3. Көрініс.
Қазылар алқасының құрамында «Tamasha.tv» телеарнасының директоры Есен Елеукен, дизайнер Жадыра Сахиева және әзіл майталмандары Нұржан Тутов пен Алмат Сақатов болды.

Ойын қорытындысы бойынша, «Бақтияр Тайлақбаев» командасы бас жүлдені иеленді. «Голд» құрамасы екінші, «Байланыс жігіттері» үшінші орынға лайықты деп табылды. Финалға жеткен әр команда арнайы дипломдармен және қаржылай марапатталды. Чемпион атанған командаға қосымша сыйақы табысталды.
Финалдық ойын 24 қараша күні «Tamasha.TV» телеарнасынан көрсетілді.

Адам ағзасы 90% судан тұрады, егер ауа ылғалдығы жеткіліксіз деңгейде болса, онда бұл жағдай адам ағзасының шөлдеуіне тікелей байланысты болады. Көбінесе біз оның жағымсыз әсерін тек жекеленген түрінде ғана көреміз, ол көздегі және тамақтағы құрғақтық сезімі, тамақтың ауруы, шашта қайызғақтың пайда болуы және тұрақты түрде терінің құрғауы мен ұсақ жарықшақтардың болуын көрсетеді. Сыртқы әсерлерден басқа ылғалдың жетіспеуі одан да елеулі жағымсыз әсерлерден көрінуі мүмкін: тұрақты шаршау, әлсіздік, ересектердің жұмыс қабілеттілігінің және балалардың үлгерімінің төмендеуі, жиі суық тиіп ауыру, нашар ұйқы, терінің ерте қартаюы, аллергия, жөтел, мұрын қуысының құрғақтығы немесе тұрақты мұрын бітуі, шырышты қабық осындай жағымсыз әсерлер арқылы құрғақтықты жеңуге тырысады.
Біз мұның себепшісі ретінде дәруменсіздікті, экологияны және басқа да факторларды кінәләуға болады, бірақ біз дәрумендер қабылдап, көбірек су ішіп, қымбат кремдер мен сусабындар пайдаланып уақытша әсер алуымызға болады. Мұның себебін анықтап, онымен күресуіміз керек, содан кейін ғана салдарын жоямыз.
Бәрінен де көбірек құрғақ ауаның салдарынан балалар зардап шегеді, әсіресе жаңа туған сәбилер: сәби дүниеге көз ашқан кезіне дейін оны қорғайтын сұйықтықта болды, ал енді нәзік тері мен шырышты қабық агрессивті қоршаған ортаның әсерінен құрғайды, сондықтан ауаның ылғалдылық деңгейі ересектер үшін 40 – 50% болса, ал балалар үшін бұл көрсеткіш 50 – 60% және одан да жоғары болуы тиіс.
Құрғақ ауадан тек қана адамдар мен жануарлар ғана зардап шекпейді, сонымен қатар гүлдер (кактустардан басқа), ағаштан жасалған бұйымдар, бұл әсіресе паркет, жиһаз және музыкалық аспаптардан көрінеді, еден мен жиһаз құрғап, сықырлай бастайды, ал пианино мен гитараның дыбысталуы нашарлайды.

Ауа ылғалдандырғыштардың түрлері
Ауаны сергітетін ылғалмен толтыру үшін – фонтандар орнату, жиірек ылғалды тазалау жүргізіп тұру, гүлдер немесе аквариум қоюға болады, бірақ ең дұрыс шешім ол ауа ылғалдандырғыш алу. Бұл құрал үй-жайдың микроклиматын қысқа мерзімде қолайлы жасауға қабілетті. Жағымды бонусы – шаң ауада ұшпай тезірек еденге қонады, оған бөлмеде тазалық пен балғындықты ұстап тұру үшін кәдімгі кесте бойынша ылғалды тазалау жүргізу жеткілікті болады.
Ауа ылғалдандырғыштардың құрылымы мен функциялары әр түрлі келеді: ең қарапайымдары тек қана ылғалды буландырады, ал неғұрлым күрделі түрлері қосымша ауаны тазартып, көп функциялармен жабдықталуы мүмкін. Іс жүзінде құрал дизайнын кез келген интерьерге таңдауға болады, ол бөлме безендіруінде винтаждан хай-текке дейін назар тартатын жарқын әрі көрікті немесе бейтарап дизайнды құрал таңдау.
Булану технологиясы
Ауа ылғалдандырғыштардың буландырғышының тек қана дизайны арқылы ғана емес, құрылымы бойынша да таңдауға болады.
Ең қарапайым, сенімді және тиімді ауа ылғалдандырғыш – табиғи булануы бар дәстүрлі ауа ылғалдандырғыштары. Шағын желдеткіш корпусына ауа сорып, айналмалы пластиналардың арасынан өткізіп, барабанның төменгі бөлігінде суланады. Ауадағы шаң-тозаң барабан дискілеріне тұнып суда қалады, ал тазартылған және ылғалдандырылған ауа қайтадан бөлмеге жіберіледі.

Сондай-ақ, айналатын пластиналардың орнына, шаң-тозаңды және ауаны ылғалдандыратын суланған сүзгі-губка орнатылған модельдері де бар.
Ал ең көп таралғандары – ультрадыбыстық ауа ылғалдандырғыштары. Су ең жұқа мембранаға түсіп, ультрадыбыстың әсерінен тербелетін суық буға айналады. Оларға тек тазартылған суды құюға ұсынылады, әйтпесе су буымен бірге заттардың үстіне ақ өңез түсетін болады.
Тағы бір кең таралған технология – ол бу ылғалдандырғыштары. Құралдың ішіндегі қыздырғыш элемент суды буға айналдырады. Бу ылғалдандырғыштары мен ультрадыбыстық ылғалдандырғыштар қауіпсіз және ыңғайлы, бірақ ылғалдың көп бөлінуіне себепші болады, сондықтан ауа ылғалдандырғыштарына қоса ылғалдылық деңгейін өлшеу үшін гигрометр алу керек.
Ауа ылғалдандырғышты қалай дұрыс таңдау керек
Әрбір ылғалдандырғыш технология жеткілікті дәрежеде тиімді келеді, оны таңдау тек қана сатып алушыға байланысты. Бірақ бірнеше ерекше тұстарына көңіл бөлу қажет.
1. Ауа ылғалдандырғыштың су резервуары неғұрлым үлкен болса, онда ол соғұрлым ұзағырақ су толтыруды талап етпейді.
2. Егер резервуарды негізінен шешпей толтыратын мүмкіндігі болса, онда ол анағұлым ыңғайлы келеді. Тасымалдау ыңғайлылығы үшін тұтқасы бар модельдерді таңдау қажет.
3. Ауа ылғалдандырғыштың келесідей индикаторлары болуы тиіс: суды толықтыру, тазалау қажеттігі (егер сүзгілер алмалы-салмалы немесе ауыстырылмалы болатын болса).
4. Аударылып кету және су болмаған кездегі қауіпті жағдайлардан сақтайтын автоматты өшіру.
5. Түнгі немесе тынық режімдері көмескі жарықтандыруды өшіреді, шу деңгейін азайтады — ауа ылғалдандырғыш тіпті ең сергек ұйқыны бұзбайды.
Қосымша функциялары пайдалы, әрі қолайлы келеді.
1. Білте шам функциясын орындай алатын әдемі жарықтандыру.
2. Стильді дизайн кез келген бөлме интерьеріне сәйкес келеді, балаларға арналған модельдері бүлдіршіндерді қуантатын ойыншықтар түрінде жиі орындалады.
3. Кірістірілген дисплей баптау параметрлерін көрсетеді: жұмыс режімін, уақытты, кейде ауаның бөлмедегі жай-күйін көрсетеді, ылғалдылықты өлшейтін құралы – гигрометрмен де жабдықталуы мүмкін.
4. Таймер құралды белгіленген уақытта, ұйқыдан оянған кезде, үйге немесе кеңсеге келген кезде үй-жайда қолайлы жағдай жасау үшін қосады.
5. Ауаны хош иістендіру демалуға және көңіл күйді көтеруге көмектеседі.
6. Ауаны иондандыру ауаны теріс зарядты бөлшектермен толтырып, жағымсыз иістерді және статикалық электр зарядты жояды.
Ауа ылғалдандырғышты бірінші рет қосқан кезде немесе ұзақ үзілістен кейін пайдалана бастағанда, оның бөлмедегі ылғалдылығы өте баяу артатын болады, себебі су бөлшектері айналадағы жиһазға, еденге, қоршаған заттарға сіңіріп алады, тек содан соң ауа ылғалға толатын болады.
Су мен ауа – Жер бетіндегі барлық тірі организмдердің маңызды элементтерінің бірі. Біз тек жанама түрде ғана ауаға әсер ете аламыз, ол біз көп уақыт өткізетін үй мен кеңседе қолайлы және денсаулыққа жайлы жағдай жасауға мүмкіндік туғызу біздің қолымызда.

Алматы қаласындағы елорданың 20 жылдығына арналған Астана күндері шеңберінде 21 қыркүйекте «Аймақаралық «Астана – Алматы» әріптестігі» іскерлік форумы болып өтті. Форумды астана әкімдігінң қолдауымен «Astana Invest» ұйымдастырды.

Форум жұмысына Астана және Алматы әкімі, мемлекеттік орган мен мекеменің өкілдері мен аймақтық кәсіпкерлер палатасы, даму институттары, сонымен қатар қазақстандық және шетелдік кәсіпкерлер қауымдастығы мен бизнес-қауымдастық қатысты.

Астана әкімі Бақыт Сұлтанов елорданың дамудың жаңа деңгейіне ауысып жатқаны туралы айтты. Қазір Астана тез өсіп бара жатқан қала және әлемдік масштабтағы ең сәтті урбанистикалық жобаның бірі. Қала халқы 20 жыл ішінде 3,6 есеге өсті, инвестиция – 50 есеге, территория 3 есеге өсті.

«Астана әлемдік трендтің соңынан ере отырып, жаңа технологияны дамытып әрі жаһандық қалаға айналуда. Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау барысында Астана қаласын ықшам құрылыс бойынша кешенді жоспарын әзірледі, онда 2019-2023 жылдарға арналған инженерлік- транспорттық инфрақұрылымды қамтамасыз ету қарастырылған. Жоспарды іске асыру қаланың экономикасының дамуына да, елге де оң әсерін тигізеді және де бизнесті дамыту, инвестиция тартудың жаңа мүмкіндігі ашылады», — деді Б. Сұлтанов.

Шара барысында В2В диалогы жүргізілді. Бизнес, мемлекеттік органдардың және екі қаланың даму институттары іскерлік климат, қалалық орта, мемлекеттік-жекеменшік әріптестікті дамыту, кәсіпкерлікті қолдауды жақсартудағы тәжірибелерімен алмасты.

Қатысушылар Астананың 20 жылдағы жетістіктері көрмесінен білім, денсаулық, өнеркәсіп, инвестиция, инновация, туризм, архитектура, преспективалы жобалар мен аталған салаларды инвестициялаудың мүмкіндіктерімен танысты.

Форумда екі жаққа да тиімді құжаттарға қол қойылды. Ол Астана мен Алматы әкімдері арасындағы өзара түсіністік пен әріптестік туралы меморандум, сондай-ақ сомасы 60 млрд теңге құрайтын (165 млн доллар) бірнеше жобаны іске асыру туралы құжаттар, яғни қонақ үй кешені құрылысы, металлопластика өндірісі, МЖӘ және АЭА дамыту.

Сонымен бірге, «Кока-Кола Алматы Боттлерс» БК» ЖШС-нің Астанада алкогольсіз сусын өндіруді кеңейту жобасының келісіміне қол жеткізілді. Жоба Астана нарығында өнімнің осы түріне деген сұраныстың көп бөлігін қамти алады. Соңғы 10 жылда компания Қазақстанға 250 млн АҚШ доллар инвестиция құйды. Астанадағы зауыт 80 млн АҚШ долларын тартты, қазір мұнда 100-ден астам адам жұмыс істейді.

Форумның жұмысында Астананы дамытуда негізгі басымдықтар анықталды – инновацияны ілгерілету, іскерлік қаржы хабы ретінде астананы дамыту, туристік орталық, адамдарға қолайлы жағдай жасау үшін және мемлекеттік қызметтің сапасын жоғарылату.

Анықтама:

• Қала халқы 20 жылда 3,6 есеге өсті (1997 ж. – 287 мың, 2018 ж. – 1031 мың), қала аумағы 3 есеге өсті. Соңы жылдары қаржы тұрғын үй құрылысына, инженер және көлік инфрақұрылымына инвестицияланды.

Өткен жылы Астанада инвестиция көлемі рекордтық көрсеткішке 957 млрд теңгеге жетті (49 есеге, 1997 жылы – 19,3 млрд теңге) 3% өсті, оның 200 млрд теңгесі шетелдік инвестиция.

Осы жылы 8 айда жеке тұлға индексі инвестициясының негізгі капиталы 105,9% (598 млрд теңгені) құрады.

Өзара түсініспеншілік пен әріптестік туралы қол қойылған меморандумда:

• инвестициялық жобаны іске асыру бойынша сүйемелдеу:

«Steppe Capital Advisors» ЖШС Астана қ кешені,

• инвестициялық жобаны іске асыру бойынша сүйемелдеу: қонақ үй құрылысы

«LD Invest» ЖШС Астана қ кешені

• ЖШС-мен бірге қолданыстағы алкоголсіз сусын өндірісін кеңейту

«Кока-Кола Алматы Боттлерс» БК»,

• «Функе» ЖШС Астана қ металлопластика өндірісін кеңейту

• «Алматы» ӘКК» ҰК АҚ МЖӘ саласында,

«Astana» ӘКК» ҰК АҚ өзара әріптестік және «Алматы» ӘКК» ҰК АҚ,

• Астана, Алматы қалаларында АЭА дамытудағы өзара әріптестік, «АстанаТехнополис» АЭА УК» АҚ және «Парк Инновационных Технологий» және автономды кластерлік қоры

Алматы облысы Қарасай ауданында Егін шаруашылығындағы инновациялық агротехникалық паркі көрме ұйымдастырды. Шараға жұртшылық назарын аудару үшн Қазақ ұлттық аграрлық университетінің студенттері әлеуметтік желіде көп талқыланған Алматыдағы құны 23 миллион теңгелік «Тиін» ескерткішінің көшірмесін тұрғызған.

Алматы велосипедизацияға шындап кірісіп жатыр. Бірнеше жыл бұрын алдымен Абай даңғылында, кейін Тимирязев көшесінің бір бөлігіне веложол салынған еді. Биыл веложолақ түскен көшелер көбейді.

Соңғы салынған веложолдардың бірі Орбита ықшамауданы жақтан бастау алады. Әлгі атышулы трамвайдың жолы. Трамвай жабылған соң соның орнына веложол салуға шешім қабылданыпты. Биыл жазда басталған құрылыстың бір бөлігі аяқталды. Жалпы бұл веломагистраль Орбитаны Көкбазармен жалғауы керек. Қазір Орбитадан әл-Фараби атындағы ҚазҰУ алдына дейін велосипедпен тоқтамастан жетуге болады.
Бағыты: Саин (Торайғыровтан төмен) — Торайғыров — Каблуков — Өтепов — Атакент паркі — Тимирязев — ҚазҰУ аялдамасы. Болашақта жол одан әрі созылып, Байтұрсыновқа барып тіреледі. Ал Байтұрсыновтан Абайға дейін жол жасалып қойды.
Орбита ы/а (Торайғыров көшесі):Торайғыров, Каблуков көшесінде веложол бұрынғы трамвайдың линиясының үстіне салынды. Теміржол монтаждалған да жоқ, үстіне асфальт құйып тастады.
Торайғыровтан Каблуковқа өтетін тұс:Каблуковтан Өтеповқа бұрылатын тұс:Өтеповтың бойында жағдай сәл басқаша — бұрынғы трамвай жолы монтаждалды да, үстіне асфальт төсеп, машиналарды жіберді. Ал машинадан босаған жол жиегі велосипедшілерге берілді.
Өтепов көшесі: Велосипед жолы Өтепов бойымен келе жатады да, Жароковты қиып өтіп, Атакент паркіне кіріп кетеді. Парктің ішімен кесіп өтіп, Тимирязевтің бойындағы ҚазМұнайГаз жанармай бекетінің қасынан бір-ақ шығады. Бұрынғы «Студент» деген сауда орталығына кіріп-шығатын қақпа. Қазір ол ғимарат бұзылып, орнына «Атакент молл» деген сауда үйі ашылды.

«Атакент молл» С/Ү, веложол осы жерден үзіледі. Бірнеше метрден кейін екі-үш жыл бұрын салынған Тимирязев бойындағы веложол жалғасады:
Бір қуантқаны — жаңа велотрассаның бойына велосипед жалға алу нүктелері қойылды. Нүктелер санын білмеймін, бірақ жеткілікті. Жол бойында жиі кездеседі.


Енді аздаған статистика:
Орбита — ҚазҰУ бағытындағы веложолдың ұзындығы — 7 км
Орташа жылдамдық — 19-20 км/сағат
Арақашықтыққа кететін уақыт — 20-21 минут

Трассаның сапасына келсек — екіұдай пікірдемін. Торайғыров, Каблуков бойы вибрация туғызады. Жолы шоқалақ дей алмаймын, бірақ тегіс емес. Өтеповтың бойы жақсы. Әрі қарай Атакент паркінің іші де әртүрлі — кейбір учаскесі теп-тегіс, кейбір жерлері кедір-бұдырлы. Сосын бұрынырақ салынған Тимирязев бойындағы жол да аса тегіс емес. Дірілді велосипедке орнатылған камераның селкілінен байқауға болады.

Әрине жоқтан жақсы ғой. Шіли сынауға да болмас. Бұрын автомобиль жолымен де жүрдік қой. Қазір бөлек жолмен жүреміз, демек қауіпсіздік деңгейі де артты. Сондықтан жолдың салыну фактісінің өзіне майлы плюсті беруге болады. Тек осы жобамен айналысып жатқан компаниялар «Еуропалық стандартқа сәйкес» деп БАҚ беттерінде мақтана бермесе екен деймін. Иә, жол бар, бірақ еуропалық деңгейге әлі алыстау секілді.

Дейін/кейін форматы үшін алынған фотосуреттердің «дейіні» Яндекс-картадан, «кейіні» өзімдікі :)

Видеонұсқа:

2017 жылдың 13 қыркүйек күні бір топ жиһанкез Алматы облысының автожол желісіндегі қос бағыт бойынша жолға шықтық.
Бірінші топ — Алматы-Талдықорған бағытында, екіншісі — Алматы-Қорғас арасындағы автожолмен аттанды.
Жалпы, "Қазавтожол" ҰК мәліметінше, Алматы облысындағы жолдардың тәуір ахуалдағысы – 809 км (32%), қанағаттанарлық жағдайдағысы – 1440 км (56%) екен. Сонда жайы нашар 297 км (12%) қалады.

Талдықорған бағытындағы «Алматы — Қапшағай» жолының биылғы жаңалығы — желтоқсаннан бастап, еліміздегі кей жолдар секілді ақылы болуында.

24 км-дегі жол айырығы.



Алматы қаласына кіреберістегі ақы алу аркаларын орнату.


Жаңа Арна селосы маңындағы жаяу жүргіншілердің жер асты өту жолы.






52-шақырымдағы жаңа «Заречный» жол-пайдалану пункті "Қазақавтожол" кәсіпорнына тиесілі.
ЖПП-де бірнеше отбасы тұрақты ұрады, бірінші қажет дүниенің бәрі бар. Жол ақауы белгілі болса, олар бірден қызметке шығады. ЖПП қызметкерлері басқа уақытта жол бақылауымен айналысып, жол бойын арам шөптен отап, бөгде заттар мен қоқыстан тазалайды, дәретхана тазалығын қамтамасыз етеді, жол бойы объектілерін жуып, тазартады.


"Қазақавтожолдың" басты міндеті мен "Қазавтожолдан" айырмасын мына инфографикадан көруге болады.
Алматы облысындағы "Қазақавтожол" филиалы 2017 жылы өзінің «Кешенді мақсаттық бағдарламасы» аясындағы жөндеу жұмыстарын (ішінде жол шұңқырын бітеу, бедгі орнату, жол сызығын салу, т.б. бар) 138 %-ға орындап шығыпты.


Арқарлы асуы.


Арқарлы асуының демалыс алаңы.



Балпық би ауылының аймағындағы телім де аяқталып қалды.







Автожол, жалпы алғанда, тақтайдай тегіс деуге болады.
Оны қысқы мезгілге дайындап, күтіп ұстау да — "Қазақавтожолдың" мойнында. Облыста 2,5 мың автожолға қызмет көрсететін бұл ұйымның Алматы аймағында жалпы 5 жол пайдалану пункті, 8 жол пайдалану учаскесі, 1 орман алқапты телімі бар.

Күз түсіп, қыс жақындады. Ендеше, жол бойының жұмыстары жоспарға сәйкес тоқтаусыз тәулік бойы жалғасады деген сөз.

Қайырлы күн! Оқушылар және білімгерлер жаздық демалысқа шығып, арқаны кеңге салып демалып жатқан боларсыздар? Кімде кім демалысының пайдалы өткенін қалайды ғой. Қалай пайдалы өткізу керектігін айтайын ба? Иә, ма? Сіз дайынсыз ба? Жарайды, көпке созбай айтайыншы. Журналистика курсына баруға кеңес беремін, өте тиімді бағада. Ол курстың пайдасы, дұрыс жазу, сөйлемдерді дұрыс құрау. Еңңң кереметі, телеорталықтарға тәжерибе жинақтауға бару. Яғни, кадр сыртындағы қызу жұмысты өз көзіңізбен көру. Егер, сіз өзіңізді өте белсенді көрсетсеңіз, тәжерибеден өткен арнада жұмысқа тұра аласыз. Ал, екінші жаңалықты да айта өтейін. Ол, енді бір мінезден екіншісіне өту. Жылап отырып күле салу, содан соң ашуға салыну. Түсініксіз болып кетті-ау дим? Актерлік шеберлік курстары туралы айтып отырмын. Егер өзіңізді болашақ актер сезінсеңіз немесе телевизия саласының жұлдызы болғыңыз келсе, күтеміз. Еңңң күшті жаңалық, өзімізге ұнаған еңбекқор, көзге бірден түскен оқушыны «Жаңа жол» театрына қабылдаймыз! Уф, жазып біттім ғой. Сұрақтар болса +77754589398 өзіме, +77073829582 администраторға хабарлассаңыз болады.

Алматыда қоғамдық көлікке бөлек жолақ берудегі мақсаттардың бірі — қала ішіне сыймай кеткен, жол жиегін босатпайтын бей-берекет автомобильдерден арылу еді. Бірақ жекеменшік көліктің иелері оңай берілетін түрі жоқ. Кез келген заңнан жеке пайдасы үшін тесік тауып кетуге шебер халық емеспіз бе, бұл жолы да жолақтың пайдасы мардымсыз болып тұр.

Жақында Желтоқсан көшесін бастан-аяқ жүріп өтудің сәті түсті. Видеотіркегішіме ілінген кадрлар арқылы бір-екі мәселені сөз еткім келеді.

Желтоқсан мен Наурызбай батыр көшелеріндегі «А» жолақтары былтыр, 2016 жылы жазда пайда болды. Мойындау керек, оң өзгеріс бар, әсіресе бастапқы кезде кәдімгідей көрінді: жол жиегінде тізілген машиналар азайды, қоғамдық көліктердің де жүрісі жылдамдай түсті деп ойлаймын.

Бірақ, бірағы бар! Уақыт өте келе автомобильдер кейбір учаскелерге қайтып орала бастады. Бұған себеп — тиісті шараның болмауы. Жол-патруль полициясы қоғамдық көлікке арналған жолақты бақылаудан қалған сияқты әсер береді. Бұл жерде де тобыр инстинкті ойнап кетеді — біреу әкеліп қойса және олар полиция тарапынан еленбесе, қалғандары да соған еріп машиналарын қоя бастайды.

Желтоқсан көшесінен негізі үш тәртіп бұзушылықты байқадым:
— Машинаны дұрыс қоймау. Қоғамдық көлікке арналған жолағы бар жолдарда өзге машиналар бірінің артынан бірі, бордюрге жағалай орналасуы керек (7.6.1. жол белгісі, суреттегідей). Алайда барлық жерде бұл талап сақталмай отыр. Ал дұрыс қойылмаған машинаның арты шошайып, автобус жолына шығып кетеді, сәйкесінше, қозғалысқа да кедергі.

— Жолақтың үстіне қою. Аталған көшеде жол жиегіндегі қалтадан орын жетпегендер «А» жолағының өзіне қойып жүргендер бар. Бұл автобустардың жолын толықтай жауып, бөгеп тастау деген сөз. Ешкім жазаламайды екен, неге қоймасқа?

— Тротуарға көлік қою. Бұлар енді айыппұлдан қорқып, сақтық шарасына көшкендер шығар деп ойлаймын. Желтоқсан бойында жаяулар аймағына шығып кеткен автомашиналарды көп байқадым. Әйтеуір дөңгелек жүре алатын жерлердің бәрін жаулап алыпты.

Аталған мәселелер түптеп келгенде қоғамдық көлікке басымдық беруге арналған жұмыстардың нәтижесін жоққа шығарып отыр.

Бұл постты Алматы әкімдігіне және Ішкі істер департаментіне жіберіп көремін. Нәтиже бола ма, болмай ма — оны келесі постымда жазамын.

Бірнеше жыл бұрын скандинавиялық консалтинг компанияларының бірі дүниежүзіндегі әр балаға жаңажылдық сыйлық жеткізу логистикасы жөнінен Санта Клаус үшін Ферғана жотасы ауданы ең қолайлы орын болатынын есептеп шығарған еді. Бұл мекен Алматыдан 500 шақырым жерде орналасқан. Сондықтан жылжымайтын мүлік сатып алушыларға арналған Homsters.kz онлайн-сервисінің мамандары егер Санта мен Аяз Ата Қазақстанның оңтүстік астанасына көшіп келсе, оларға қандай баспана қажет болатынын және ол үшін қанша қаражат жұмсайтынын анықтап көрді.
Ресми статистика цифрларына сүйенер болсақ, әр қазақстандыққа орташа есеппен 21,5 шаршы метр баспанадан келеді. Осы мәліметті негізге ала отырып, Аяз Ата мен Санта Клаусқа қолайлы баспана өлшемдерін оңай анықтауға болады.
Аяз Ата мен оның немересі – Ақшақарға екі жатын бөлмесі, қонақ бөлмесі мен жеке кабинеті (бұл – міндетті түрде қажет бөлме, себебі Аяз Ата балалардан келген хатты оңаша отырып оқуы керек қой) бар төрт бөлмелі апартаменттің жарап қалатыны кәдік. Тұрғын үй кешені қала орталығынан алыс емес жерде, тауға жақын маңда, инфрақұрылымы дамыған және экологиясы қарт адамға қолайлы ауданда орналасқаны жөн. Шаршы метрі 390 мың теңге шамасында деп есептегенде ауданы 90 шаршы метр болатын мұндай пәтерлердің әрленер алдындағы құны 35,1 млн. теңгеге шығар еді. Шанасы мен үш атын жайғастыру үшін Атаға жерасты паркингінен тағы екі орын қажет болады, яғни үй бағасына шамамен тағы 8 млн. теңгені қосыңыз. Барлығы – 43,1 млн. теңге.
Ал Санта Клаусқа қаражаттың да, баспана көлемінің де әріптесіне қарағанда, көбірегі қажет. Себебі оның көмекшілерінің өзі бір қора — гномдар, эльфтер мен Рождествоға арналған сыйлықтар өндірумен айналысатын басқа да ертегілік кейіпкерлер бар. Өкінішке қарай, Санта көмекшілерінің нақты саны белгісіз, сондықтан қажеттілік мөлшерін жобалап есептеуге тура келеді.
Сонымен, Алматыға көшіп келгенде Сантаға ең алдымен баспана, шаруашылық және өндірістік нысандар салуға қажетті жер телімін сатып алу керек. Қала аумағындағы бір сотық жердің орташа құны – 4 млн. теңге. Санта Клаусқа үй, таңғажайып көмекшілеріне арналған жатақхана, сыйлық өндіретін цех пен оларды сақтайтын қойма салу үшін және 9 бұғы мен шанаға қажет орын үшін, кем дегенде, құны 40 млн. теңгеге шығатын 10 сотық қажет болады.
Санта жалғызбасты болғандықтан оған 2 млн. теңге тұратын ауданы 50 шаршы метрге дейінгі ағаш үй де жетеді. Өндірісте жұмыс істейтін гномдар мен эльфтерге арналған ауданы 16 шаршы метр болатын 60 пәтерлік бесқабатты жатақхана 240 млн. теңгеге (мұндай пәтерлердің орташа құны 4 млн. теңге деп есептегенде) шығады.
Сыйлық өндіру мен сақтауға арналған әрқайсысының ауданы 200 шаршы метр болатын қос орын құрылысына 8 млн-ға жуық теңге, ал бұғылардың бағымы мен шананы жайғастыруға тағы 4 млн теңгеге жуық қаржы қажет болады. Жалпы алғанда, Санта Клаустың Алматыға қоныс аударуы үшін кем дегенде 294 млн. теңге жұмсалар еді.
Анықтамалық ақпарат

Homsters.kz – жылжымайтын мүлік сатуға арналған халықаралық онлайн-алаң. Homsters.kz жылжымайтын мүлік объектілері туралы сенімді ақпарат негізінде екі тарапқа да тиімді мәмілелер жүргізу үшін сатушы мен сатып алушыны біріктіреді. Қазіргі уақытта онлайн-алаң белсенді сауда кезеңіндегі жаңа үйлер сатушыларының 70%-мен серіктес болып, жұмыс жүргізіп отыр, сонымен қатар бүкіл республика бойынша қайталама тұрғын үй нарығының 28 мыңнан астам объектісін қамтитын тексерілген мәліметтердің ашық базасына ие. Homsters.kz Қазақстанның жылжымайтын мүлік сегментіндегі көшбасшы үштіктің қатарына кіреді және нарықтағы өз позициясын нығайтып келеді.

Қазанның айының бас кезі — қазақша КВН ойындары үшін жартылай финалдық ойындар кезеңі. Алматы қаласында өтіп жүрген республикалық Алматы ашық лигасының жартылай финалы 7 және 8 қазан күндері өтті. 22-23 қыркүйектегі іріктеу кезеңінде сәтті өнер көрсеткен командалар өзара сәлемдесу, әзіл вайн, көрініс сайыстары бойынша сайысты.

Жартылай финалда 11 команда өнер көрсетті. Ойын жоғары деңгейде өтті. Қазылар алқасының құрамында:

1. Театр және киноактері – Алмат Сақатов
2. Алматы қаласы Жастар саясаты мәселелері жөніндегі басқармасының басшысы — Елнұр Бейсенбаев .
3. Театр және киноактері – Боранбаев Асылбек
4. Тележүргізуші, көптеген жобалардың авторы ардагер КВНші – Оралғазин Марат
5. БАС продакшн директоры, продюсер – Ақылбек Досжанов

Ойын соңында қазылар алқасы өздерінің жылы лебіздерін білдірді.

Жартылай финалдық ойынымыздың бірінші күнінде  өнер көрсеткен командалар және ұпай сандары.

1. Апорт – 10,2
2. Жұлдызды жігіттер – 9,4
3. ІТ құрамасы – 9
4. Рояль – 11
5. Шапалақ – 11,4
6. АТУ құрамасы – 10,4

Тікелей финалға жолдама алған командалар:

1. «Шапалақ» Талдықорған – 11,4
2. «Рояль» — Алматы

Резервпен: «АТУ құрамасы» — 10,4

Ойынның екінші күні қазыдар алқасының құрамына өзгерістер енген болатын. Қазылар алқасының құрамында:

1. Құлахметов Рамис
2. Достаев Марат
3. Досжанов Ақылбек
4. Оралғазин Марат
5. Жақсыген Нұрсұлтан

Өнер көрсеткен командалар және  ұпай сандары:

1. «11 пәтер»Алматы – 9,4

1. «Номад» Алматы – 9,2

1. «Ханшайым» Алматы – 9,4

1. «Аялдама»Алматы – 8

1. «Том и Джерри»Алматы – 11,4

Финалға тікелей жолдама алған командалар:

1. Том и Джерри -11,4
2. Ханшайым – 9,4
3. 11 пәтер – 9,4

— Қалайсың жаным, жақсы барып қайттың ба? — деп күйеуім мені есіктен күлімдей қарсы алды. Көңіл-күйім төмен болса да, мен оны білдіртпеуге тырыстым. Алғашқы жүктілігім болғасын ба, кейде тез шаршап, кейде өзімнен өзім жылағым келіп тұратыны бар. Бүгін де көңілім құлазып, жүрегім әлденені сезгендей шаншып, мазамды ала бергені. Мен аяқ киімімді шешіп, күйеуіме қарап, езу тарттым.
— Бәрі жақсы! Дәрігер «папасына айтыңыз, балапаны бұзық болмасын» деп ескерту жасады.
Бұны естіген отағасы мәз, ішімді алақанымен сипап, «біздің бала бұзақы емес, әшейін маған тартқан белсенді жігіт қой» деп, мені қолымнан ұстап, асүйге қарай жүрді.
— Үйде қонақ бар! Дастархан басында отырып, біраз нәрселерді талқылап тастадық. Жүр, мен сені таныстырайын! – деді.
Мен ас үйдің табалдырығын аттай беріп, талып қалуға шақ қалдым. Үстел басына жайғасқан қонақ маған жат адам емес. Енді өмірімде оны жолықтырамын деп ойламаппын. Қонақтың да түрі бірден өзгерді. Сірә, оның да мені көретіні жоспарда болмаса керек.
— Танысып қойыңыз, Жәке, Перизат келініңіз осы кісі! Жомарт — менің көмекшім, менің бизнес жолымдағы алғашқы демеушім, қолдаушым, Жалғас Маратұлының кенжесі. Енді менімен бірге жұмыс атқарады, — деп отағасы біздің кейпімізді аңдымай бір бірімізді таныстырып әлек.
Таныстық ишаратын жасап, қолын созса да, Жомарт орынан тұрмады. Енді ғана байқадым, ол үстелді бойлай қойған орындықта емес, мүгедектерге арналған креслода отыр екен. Жүрегім біртүрлі болып шаншып кетті. Мен жауап ретінде басымды изеп, киімімді ауыстырып келейін деп, ас үйден шығып кеттім. Көз алдым бұлдырап барады. Шағын дәліз ұзақ болып, мен жатын бөлмеге әрең жеттім.
Біліп болмайтын жұмбағың көп, тағдыр, неткен сұм едің?! Бір болуды жазбапсың, не үшін жолықтырдың?
— Сенсіз өмір — мәнсіз екенін түсіндім, жаным! Маған мәңгі жар болуға келісесің бе? — деп әдемі сақинасы бар қобдишаны ұсынған Жомарт күлімдей қарады. Әрине, оған жар болу арманым еді, бірақ бір жағынан кешқұрым саябақта машина ішінде мұндай ұсыныс жасайды деп ойламағандықтан сасып қалсам да, қуанышымды жасыра алмай басымды шұлғи бердім.
— Әрине, әрине келісемін!
Ол мені құшақтай алды.
— Мен ертең ата-анама жетіп, саған құда түсірткіземін, сосын сені өзіммен Алматыға алып кетемін, деп ол мені ұзақ сүйді. Сол кеш өмірімдегі ерекше кештердің бірі болатын.
Жомарт алматылық жігіт еді. Екеуіміздің таныстығымыз да қызық — вокзалда Алматы — Астана пойызын күтіп отырғанда, «танысайық» деп жанымнан айналышықтап кетпей қойған еді, одан кейін жолсеріктермен келісіп, пойызға отырып алыпты. Бейтаныс қыз үшін осыншама әбігерге түскен жігіттің әрекеттері тұрпайы көрінгенімен, сол таныстық үлкен махаббатқа ұласқан болатын. Ол Алматыдан әдейілеп, апта сайынғы демалыстарда көлігімен Астанаға келіп тұратын. «Шаршайсың ғой осы апта келмей-ақ қойсаңшы» деген кездерімде, «сен мені сағынбаймысың?» деп жас балаша ренжіп қалатын.
Таңалакеуімде ол Алматыға жол жүріп кетті. Оның хабарын тағатсыздана күтіп мен қалдым. Бірақ ол хабарласпады. Шыдамым таусылып, телефон шалып едім, абонент байланыс аясынан тыс жерде дегеннен басқа жауап алмадым. Дей тұра, үмітімді үзбей телефонды бір сәтке де жанымнан алыстатпай ұзақ тосып жүрдім. Бірақ, арада бір ай өтсе де, Жомартымнан хабар ала алмадым. Тәуекелге бел буып, Алматыға өзім аттандым. Бір-бірімізді бір жылдан бері білсек те, ата-анасын, достарын танымағаныма өкіндім. Үйінің мекен-жайын арадағы әңгімеміз арқылы білетін едім, ұшақтан түскен бетте тұспалдап сол жерге бардым.
Жомарттың тұрмысы жақсы, бай-қуатты жанұяның перзенті болатын. Дарбаза алдында мені күзетші күтіп алды. Келген жайымды, аты-жөнімді сұрап алғаннан кейін «күте тұрыңыз» деп өзі ішке хабар берді. Жарты сағаттай уақыт өткен соң күтуші әйел келіп, соңымнан ер деген ишарамен мені үйге кіргізді де, өзі қайта шығып кетті. Екі қабатты үлкен үйдің кіреберіс дәлізінің ортасына аппақ диван қойылған екен. Мен зарығып күтіп жүрген Жомарт сонда отыр. Осыдан бір ай бұрын ғана бәрінен де ыстық, жаныма жақын жанның бүгінде түсі суық. Мені көріп, ол қабағын түйді. Мен әрі қарай аттай алмай орнымда тұрып қалдым.
— Айта бер! — деді ол бейне күнде көріп жүрген адамындай.
Аузыма сөз түспей, мен ұзақ тұрып қалдым. Үнсіздікті Жомарттың өзі бұзды.
— Перизат, сен мені текке іздеп келдің! Хабарласқым келсе, өзім ақ хабарласар едім… Яғни зауқым соқпағаны. Уақытыңды босқа кетірудің қажеті жоқ еді.
Көңілімде, жүрегімде орын алған үміт пен үрей аралас сол бір сезімді сөзбен жеткізу тіптен қиын болатын. Аман-есен көргеніме бір қуансам, мына сөзіне, әрекетіне ызаландым. Мен не дерімді білмей, оң қолымдағы сақинаны шешіп, жанына бардым да, диван алдында тұрған кішкентай үстелдің үстіне қойып, бар болғаны «мынаның қажеті қанша еді?» дедім.
Ол күлді. Бұрын оның күлкісін ұнататын едім, қазір мына орынсыз күлкі бетіме түкіргенмен бірдей көрінді.
— Мен айныдым. Қателік жасаппын! — деп ол мырс етті. — Бар айтарың осы болса, Қалима сені шығарып салсын,- деді ол бұрынғысынша суық қалпында.
— Қажеті жоқ. Өзім кете беремін, -деп кілт бұрылып, артыма қарамай шығып кеттім. Ол да орнынан тұрмады. Қош та демеді. Мен құсалықпен күн кешіп, ұзақ қайғырдым. Кейде екеуміздің кездескен күнімізге лағынет айтқан кездерім де болды. Кейіннен Медетті кездестірдім. Мен оны Жомартты сүйгендей сүйе алмадым, бірақ ол мені құлай сүйетін еді. Екеуміз шаңырақ көтердік. Екі айдан соң тұңғышымыз өмірге келмек. Бақытты едік, тағдыр тағы оны не үшін жолықтырды? Мен көзімнің жасын сүртіп, төсектің шетіне енді отырған едім, бөлмеге Медет кірді.
— Жаным, саған не болды? — деп, ол мені құшақтай алды.
— Ештеме! Әшейін, көңілім біртүрлі құлазып тұрғаны, — деп мен күйеуімді қатты құшақтадым. Оның шексіз махаббаты үшін құрметтейтін едім. — Айтпақшы қонағың қайда?
— А, Жомарт па? Асығыс бір істері шығып қалып, сонымен кетті. Негізі ол өте жақсы жігіт! — деп жолдасым арқама көрпе жапты.
— Жақсы?!
— Ия, өте тамаша жігіт! Папасы да алтын адам. Кейін таныстырамын ғой, — деді де күйеуім менің жаныма отырды, қолымды алды.
— Бұл жігіттің де кешпегені жоқ. Осыдан бірнеше жыл бұрын бұл бір қызға ғашық болған екен. Айтпақшы, сенің жерлесің, астаналық. Сөйтіп екеуі үйленбекші болады.
Күйеуім маған таныс әңгімені бастай жөнелді.
— Жаңағы қызға сақинасын сыйлап, құда түсемін деп кеткен кезінде, бұл бейбақ жол апатына ұрынады. Содан осылай екі аяқтан қалады, — деп Медет бір тоқтады. Жүрегім зу ете қалды. Басында басты кейіпкері мен ұқсаған әңгіме, енді мен білмейтін арнаға бұрылған тәрізді.
— Ал қыз ше? — дедім мен жолдасымның көзіне тіке қарай алмай.
— Қызда да, әрине, кінә жоқ. Ол сорлы бұны Астанадан іздеп келсе керек. Бірақ бұл қыздың тағдырын байлағысы келмей, мүгедек екенін білдіртпейді. Ебін тауып, қызды қуып шыққан көрінеді.
Тамағыма бірдеңке келіп, тіреліп қалғандай болды, көзімнен аққан жасты жолдасыма түсіндіре алмасымды біліп, мен оның құшағына тығылдым.
— Жаным, жаным сол! Көңілің онсызда құлазып тұрғанда бекер айттым ғой саған. Уайымдамашы, жақында сол қыздың тұрмыс құрғанын естіп, бұл да ес жинаған көрінеді. Әйтуір сол бақытты болып кетсе, мен де өмірімді өз өзіме кінә артпай жалғастыра беремін, деп шешіпті. Содан міне жұмысқа тұрды. Мен де оған барынша көмектесуге тырысамын, — деп ол алақанымен менің көз жасымды сүртті.
— Сен одан да айтшы, дәрігер біздің балапан туралы тағы не айтты?
Мен үндей алмадым.
Өйткені, енді ештеңе айта алмастай күйге түскен едім…
20.05.2014

Бұл эстафетада өзімнің бір жылыма қорытынды жасау керек-ау деймін.

Төреғали Төреәлі және Ерке Есмахан. Алло (ән сөзі)

Сөзі: Қайнар Алакөзов / Әні: Құрал Молжанов