Автобус. Кешқұрым. Сығылысқан халық. Көпшілігінің жүйкесі тозығы жеткен автобустың ходовкасындай. Болмашы ақауға «мінез» көрсетуге дайын тұр.
— Әй, жігітім, сен тіпті маған жатып алдың ғой.
— Сөмкеңді әрі тартшы… Былай тұр… Әрі кет…
Осы кезде «Мария Магдалена. О-о-о-оу. Чип-чип-чип» деген өлең автобустағыларды елең еткізді. Мұндайда әдеттегіден де жүйкеге ауыр тиеді екен. Ендігі сәтте осы рингтон иесінің дауысы да естілді.
— Привет, Жанка. Жақсы, өзің қалайсың? Бағана жұмыстағы халявный нөмерден звондап едім, трубкаңды алмай қойдың.
Мына сары шикі қыз қысылар емес. Өз үйінде отырғандай. «Автобуста кетіп барам» деп әңгімесін ары қарай жалғады. Біреудің әңгімесіне құлақ салу жақсы әдет емес. Бірақ дәл құлағыңның түбінде тұрып алып, саңқылдап тұрса, қайтіп тыңдамасқа. Осылайша автобустағылардың барлығы әлдебір су тасымалдаумен айналысатын компанияның түгел бір бөлімше қызметкерлері туралы «ақпаратты» еріксіз тыңдады. Әңгіме ары қарай телефон иесінің жігітіне ойысты. Әлгі жігіттің шешесі де, апайы да оңбаған екен-мыс.
Егер қоғамдық көлікке мінген болсаңыз, мұндай «приват» сырдың талайын тыңдаған шығарсыз. Автобуста мобильді мәдениеттің тағы бір өкілдері бар. Олар құлаққабын киіп алып, мыңқиып тұра береді. Ал сіз олардың діңкеңді құртатын «дыкс, дыксын» тыңдап тұрасыз. Осындай тарс-тұрс музыканы тыңдап тұрып, қалай бедірейіп тұра беретініне таңым бар.

Құлағына құлаққап кигендерді кондуктор апай «зомбилер» дейді
Үйден шығып Астана қ. вокзалына жеткенше телефонға телмірген жұртты көріп, мобильді дәуір мәдениеті қалыптаса бастаған ба деген ой келді.

әркімнің өз телефоны, өз әңгімесі бар

connecting people?..


жасы да, жасамысы да бұл трендтен қалыспайды


Қыз бен жігіттің қатар отырып, әрқайсы өз телефонына шұқиғаны қызық екен. Мүмкін олар бір-бірімен сөйлесіп отырған болар. Мына ортадағы жігітте ғана телефон жоқ деп ойларсыз?


қателесесіз, бұл жігіт мана телефонмен сөйлесіп алған)

Жаныңыздағы адамдардың телефоны мезі ететін кездер жиі болады. Жиналыста, сабақта, театрда, кинода, тіпті моншада телефон соғып отырған адамды да көргенім бар. Әсіресе театрға барғанда алдыңдағы әртіске емес, қолыңдағы телефонына қарап, өзінің селфиін жасап әуреге түскен адамдардың бейшараларығына күйінесің.
ҚР Инвестиция және даму министрлігінің байланыс, ақпараттандыру және ақпарат комитеті 01.12.204 жылдан бастап нөмірі тіркелмеген абонентерге қызмет көрсетуді тоқтату туралы талап қойды. Енді мәдениет министрлігі абонеттерге ұялы телефонмен қоса «қоғамдық орындарда телефонмен сөйлесу ережесін» де ұсынатын болса, мәдениетіміз жоғарылап қала ма, кім білсін. Мұндай бұйрыққа қол қойған министрдің өзі де сынға ұшырамас па еді…

амалым қаншааа, амалыыым… (сурет tengrinews.kz/article/211/ сайтынан алынды)

Р.С-ы (білмейтіндер болса, біле жүрсін): Мобильді этикет ережелері:

• Кез-келген адам мобильді телефонын еркін пайдалануға құқылы, алайда ол сөйлесу арқылы басқа адамдардың құқығын шектемеуі тиіс;
• спектакльде, киносеанстарда, концерттерде, музейде, көрме залдарында, салтанатты жиындарда телефон дыбыссыз режимге қойылуы қажет;
• іскерлік кездесулерде, жиналыстарда, лекция кезінде ;) телефон өшірілуі немесе дыбыссыз режимге қойылуы тиіс;
• Егер қоғамдық орындарда хабарлама жазсаңыз, пернелердің дыбысын өшіріңіз;
• Қоғамдық орындарда (кафе, мейрамхана, дүкен, қоғамдық көлікте) мобильді телефон сигналын орташа деңгейге қойыңыз;
• Рингтон таңдағанда оның дауысы сізден басқа адамдарға да естілетінін ескеріңіз;
• Қоғамдық орындарда телефонмен сөйлескенде мүмкіндігінше ақырын сөйлесуге тырысыңыз. Естілмейді деп алаңдасаңыз, телефон баптауларын шұқылап көріңіз;
• Егер көпшілік орындарда бір қоңырауды өзіңізге белгілі себептермен қабылдамайтын болсаңыз, дауысын басып қойыңыз; біреулеріңіз үшін бұл ереже күлкілі болар, бірақ менің таныстарымның арасында телефонының шырқыраған дауысын міз бақпастан елемейтіндер бар))
• Селфи жасағанда кадрға басқа адамдар түсетін болса, оларға да бір ескерткеніңіз, рұқсатын алңаныңыз жөн;
• Бір адамға қоңырау шалғанда, ол телефон тұтқасын көтермесе, қайта қайта теріп, мазасын алмаңыз. Абонент телефонын алғанда, қалыс қалған қоңыраулардан сіздің нөміріңізді көріп (қажет болса), өзі хабарласады.
• Жұмыс мәселесі бойынша жұмыстан тыс уақытта, мерекелерде, демалыстарда хабарласпаған жөн. Ал жеке мәселелер бойынша таңғы 9 – кешкі 22 сағат аралығында еркін қоңырау соғуыңызға болады.
• Радиобайланыс жаныңыздағы адамдардың өміріне қауіп төндіретін жағдайдарда (ұшақта, медициналық, операциялық кешендерде), телефоныңызды өшіріп қойыңыз.

Осыдан 2-3 күн бұрын біз білім алатын оқу орынының хабарландырулар ілетін тақтасынан төмендегідей шақыртуды байқаған болатынмын.

"Әр түрлі мәдениеттер ұсынған шайлардың дәмін тату үшін «Халықаралық шай фестиваліне» шақырамыз" деген жазуды оқып қызығушылығым арта түсті. Алдыңғы репортаждардағы құрбым бар еді ғой, содан фотоаппарат алып, бұл жолы жақсылап тұрып фоторепортаж дайындайыншы деп университетіміздің бас ғимаратына қарай асықтым. Келсем көрермендер енді жиналып жатыр екен.

Фестиваль уақытынан бұрын басталып кеткен секілді. Қаумалаған жұрт суретке түсіп әлек.

Қарашаның суығында адамдарды хош иісті шайымен жылытпақ ниетпен, халықтар арасындағы ынтымақтың келбетін көрсету мақсатымен, қала тұрғындары мен университет студенттерін шай әзірлеу және ішу мәдениетімен таныстыру үшін тұңғыш рет Астанамызда «Халықаралық шай фестивалі» ашылды. Бұл фестиваль Түркия,Үндістан, Корея Республикасы елшіліктерінің мәдени орталықтары және ЕҰУ-дағы Конфуций институтының ұйымдастыруымен өткізілді.





4 түрлі мәдениеттер тоғысындағы «шай фестивалі» ректор аппаратының басшысы Дәурен Айтмағамбетовтің сөзімен басталды:

Бүгінгі өткізіліп отырған шара тек қана сусын шай туралы десек қателесеміз, себебі қазіргі заманда шай жай ғана пайдалы әрі дәмді сусын ғана емес, сонымен бірге достықтың, бірліктің символына айналды.

— деп атап көрсетті.
Дәурен мырза осы шараға мұрындық болған айтулы азамататрды құттықтап, дипломдармен марапаттады.

Келесі кезекте әр елдің шайы туралы презентациялар беріліп, сол елдің мәдениеті мен өнерінен, салт-дәстүрінен хабар беретін әндер қойылып, би биленді.

Шараға келген қонақтар шай ішу дәстүрімен ғана емес, сол елдің ішкі туризімі мен мәдениетінен хабардар болды.








Алғашқы «шай фестиваліне» келген қонақтар 4 түрлі шайдың дәмін көріп қана қоймай, оларды қалай демдейтіні, қалай құю керектігімен де таныс болды.

Әлемде шайдың 2 миллионға жуық түрі болса, кәріс халқында 100-ден астам шай түрі бар екен. Ал бұл фестивалге кәріс елшілігі күнделікті тұтынатын шай өнімдерін ғана емес, сонымен қатар денсаулыққа пайдалы, емдік қасиеті бар шай түрлерін де әкеліпті.




Үндістан мәдениеті орталығы біз тұтынып жүрген шай түрлерімен қоса, біз білмейтін ерекше шай түрлерімен де таныстырды. Үнді мәдениетінің лебі айналада есіп тұрды. Бұған келесі суреттер дәлел болмақ:








Үнді мәдениет орталығының директоры шай ішуде


Қытай шайын әзірлеушілер іс-қимылдарымен қонақтарды тәнті етті. Кішкене ғана кесемен шай ішуіңіз үшін, қайнаған су мен шай жапырағын араластырып, оны қайта-қайта демдеп, басқаларды білмеймін өз басым әзірлеу жолын түсінбедім.










Қытай шайын мынадай кіп-кішкентай ыдыспен ішеді екен, қытай шайының кереметін сезініп көрдік.



Түрік мәдени орталығы қонақтардың есінде дәмді «пиде» атты нан не болмаса бәлішімен есте қалғаны анық. Түрік сериалдарындағы шынаяқ ыдыспен шай ішуді біз де байқап көрдік.






Менің есімде түрік шайынан бұрын, «Сүлейман сүлтан» сериалындағы Хюррем образындағы мына түрік бикеші қалды. Фотоаппарат объективіне көп ілініпті.




«Халықаралық шай фестиваліне» келген қонақтар легі көп болды. Университет атриумында 4 түрлі мәдениет келбеті көрініс тауып, жұртшылықты қуанышқа бөледі.















Бұл фестиваль Елордалықтардың есінде көпке дейін ұмытылмайтыны анық. Тек қана шай туралы ақпарат миссиясын орындаудан шектелмеген мәдениет орталықтары өкілдері, бірліктің, жасампаз ынтымақтың, жарасымды ұрпақ жалғасындағы достықтың ерен үлгісін көрсете білді. Келесі халықаралық шай фестивалін астана жұрты асыға күтетін болады. Соңғы нүктені бірлігі жарасқан халықтардың белгісі — туларының суретімен аяқтағым келеді.

Кәсіпкерлік – азаматтардың немесе олардың бірлестіктерінің өзіндік табыс табуына бағытталған қызметі. Осындай өз күнін өзі көруге тырмысып, өз кәсібін ашып, шаруасын дөңгелетіп жүргендер көп арамызда. Солардың басым көпшілігі — сауда кәсібіне жақын алапсатарлар, саудагерлер. Бұл кәсіпті серік қылғандардың күнделікті жұмысымен танысып, көкейімдегі сұрақтарды қойып көрдім. Сөйлескенде жүзі жарқылдап тұрған адамдар суретке түсуге келгенде ұялшақтық танытты. Кейбірі өз кәсібінің сан қырымен, саудаға қалай келгенімен, ай сайынғы пайдасымен бөлісті.
Гүлдер сатумен айналысатын Ирина осы кәсіппен биыл қатарынан 7 жыл шұғылданатынын жеткізді. Табыс жақсы дегеннен басқа ештеңе ашылып айта қоймады.


Ал сурет шығарып, әртүрлі әдемі фотосуретке арналған жиектемелер сататын қыздардан сыр тартып көріп едім, ештеңе шықпады. Әйткенмен, жақсы табыс табатындары келушілердің көптігінен-ақ көрініп тұр.

Мына екі әжейдің жағдайы кішкене ауырлау. Боранда тоңып тұрғандары. «Күнкөріс қамы,»- дейді біреуі, екіншісі:-жаз бойы бақшамда өскен көкөністерден түрлі қысқы азық жасап, саттықтан тапқан қаржыны немерелеріме беремін,- дейді.

Осы әжелерге Құдайдың бір смартфонын беріп, инстаграмға жарнама салуды үйрету керек-ау деймін!!!

Мына «Саида» дүкенінің бір жағында азық-түлік сатылады, екінші жағында құрылыс заттары деген жазу болғанымен, 1-2 жыл болған, жабулы тұр.


Иесі – татар ұлтының өкілі Разина Закирова. Дүкен 1996 жылы ашылған екен, Саида кенжесінің есімі болғандықтан осылай атағанды жөн көріпті.


Дүкеннің орташа күнделікті табысы – 60-80 мың теңгені құрайды екен Разина ханымның айтуынша.
«Клиенттер аз болған күні пайдамыз 30 мыңға дейін түсіп кететін кездер болады,»- дейді дүкен иесі.
Қызметкерлер құрамы: аға сатушы, 3 сатушы, кіші қызметкер

Әңгіме соңында дүкенді күрделі жөндеуден өткізсем деген ойы бар кәсіпкерге табыс тіледім.

Мына сатушылар өздерінің саудасы жақсы жүріп жатқанын ғана айтты.

Кәсіпкерлікті дамытудың идеалды жолы – ИНСТА ЖАРНАМАЛАР!!!

Бұл да дұрыс екен… Себебі, нарық заманында кәсіпкердің қоғамдағы белсенділігі — өте қажет нәрсе.
Сауда кәсібінен несібесін тауып жүрген ағайынға табыс пен өсу тілеймін!!!

Сәлем, кішкентай Зарина! Сенімен сөйлеспегелі көп болды, өзіңді сағынып қалыппын… Соңғы рет қай жақта, қай жерде қоштасып едік? Тіпті ол да есімде қалмапты.

Қоғам тақырыбы мазмұнды тур болды, түрлі әлеуметтік тақырыптар қозғалды. Сәйкесінше алған бағалары да жақсы болды. Төмен балл алғандарды да құттықтағым келеді, идеялары үшін. Ал орындау, жеткізу тәжірибемен келетін нәрселер.

qonyrbai — 10
AydosRymkul — 9,50
Basic — 9,25
ademi_alem — 8,50
Aya — 7,75
NazerkeAbibulla — 7,00
tomarlik — 6,75
ErbolAliaskaruly — 6,50
Kuralayka — 2,25
tauewki — 0,25

Алматыдағы бір университетке досымның дипломын алуға барған болатынмын. Онымен деканаттың есігі құлыптаулы болғасын, қызметкерлер көрші кабинетте болар деп бас сұқпақшы болғанда, АҚШтан келген бір орыс профессор Dust stars, яғни шаңды сақинасы бар жұлдыздар туралы өзінің зерттеулерімен қазақстандық коллегаларымен бөлісіп жатты. Астрономия туралы тәп-тәуір білім базам мен қызығушылығым зор болғасын, есіктің сыртынан дәріс біткенше тыңдап, көріп тұрдым. Өте тиянақты, шешімі табылмаған сұрақтары көп проблемалар қозғалды, профессор өзінің практикалық зерттеулерінің нәтижелерін көрсетті. Слайдтар ағылшынша жасалған.
Енді қызықты қараңыз…
Сұрақтар қоятын, пікір айтылатын уақыт келгенде…
Қатты ұялдым, кеудемде бір ащы ыза туды. Себебі, кабинеттегі декандарымыз мен жас ғалымдарымыз профессордың зерттеуін дым да түсінбеген. Сұрақтары да айдала туралы болды да қалды. Бір кафедраның егде профессоры тіпті ұят сұрақ қойды. Мысалы, /дәл өз сөздерімен жазып берейін/
«Жаңа Сіз қос жұлдыздардың сутегі спектрін көрсеттіңіз, ал Күннің сутегілік спектрі қандай?» — Профессор сасып қалды, ондай мектептік деңгейдегі астрономиялық сұрақ күтпесе керек, тәптіштеп айтып берді.
Сосын бір пульсар туралы бір өтірік сұрақсымақ болды да, қалғандары зерттеуге қатысы жоқ пікірлерін қазақы көпсөзділік, мағына жоқтылық, өтірік уәде берушілікпен уақытты созу басталды. Әсіресе үлкен ағайлар, бізде жабдықтар жоқ, ақша бөліну керек сынды Құдайға қажеті жоқ әңгімесін бастады.
Оған профессор біздің телескоптардың қуаты жететінін, ешқандай проблема көрмегенін айтты.
Айтқым келгені, ғылыми кәсібилік, ғылыми пікір алмасу мәденитенінің жоқтығына қынжылдым сол кезде.
Ой, айтатын зат көп. Ешкімнің сол лекцияға түсінбегені, шын қызықпағаны, тек ертең сол арқылы Америкаға бару мүмкіндігі тұрғысынан ойлауы ұялтты. Профессор да оны байқады ғо.

""

Дос болам десең,
Досымды сыйла, қымбаттым!
Досыңа сонда,
Досыммен ғана қымбатпын.
Дос болам десен,
Мендегі доспен достасқын,
Сендегі доспен дос болып сонда тұрмақпын. © Мұқағали

Биыл бірінші рет туған жерімнен алыстааа туған күнімді қарсы алдым. Туған күн маған сондай бір үлкен мереке болмаса да, адамдардан құттықтау алып, жылы-жылы сөзде есту кімге жақпасын  Сонымен қатар бұл күні саған арнайы таңдалған сыйлықтар ұсынылады. Ол да күштііі ғой

23-ші туған күнім жылдағыдай кәдімгідей басталды. Бірақ биыл туған күнімде ең бірінші болып, түңгі сағат 12:00-де бетімнен анашым мен әкешім, сіңілім мен інім емес, мен өмірімде кездестірген ең позитивті екі адам тілектерін айтып, бетімнен сүйді. Оны мен алдағы жылым позитивке толы болады деп жорыдым. Солардан позитив жұғып кетсе екен деп.

Ертеніне күн кәдімгідей өтті. Ерекшелігі күні бойы жұмыста телефоным шырылдап құттықтаулар алдым және сүйкімдііі әріптестеріммен торт жегендігіміз болды



16 мамыр жұма болғандықтан, бұл күні жұмыстан кеееш шықтым. Себебі барлық блогиадалықтарға аян шығар
Алдында бәріміз Керуенге Асхат ағай келіп сонымен кездесуге барамыз деп келіскен болатынбыз. Бірақ мен Дарикоға кездесуге келе алмайтындығымды айтқанда, ол жұмыстан шығып келе бер, кездесуден кейін Керуенде отырамыз деген. ОК деген соң Керуенге барамын деп отырған болатынмын. Бір уақытта кешке жұмыста үш күн ұйықтамағандығын айтып Абылай жүр. Қайтпайсың ба енді десем жұмысым бітпеді дейді. Бірақ өзі қайта-қайта далаға шығып кете береді. Сөйтсем жұмысымызға Азамат Тілепов келген екен сол кезде оның аяқ астынан біздің жұмыста жүргені странно көрінбеді.  Постымды аяқтай алмай отырғаннан соң онысына аса мән де бермеппін сол кезде. Бір уақытта олар Керуендегілер күтіп қалды ғой деп тездетіп сыртқа шықтық.

Дала қараңғыыы...

Азамат жоқ болып кеткен. Тығылып темекі шегіп жатқан шығар деп қойдық.

Абылай аяқ астынан невтему әңгіме айтып кетті… Дым түсінбей қалдым...

Сөйтсееееем… surpriіііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііііse...



Жандарымааау! Менің құттықтау үшін далада Астананың «наглый» масаларына таланып бір жарым сағатқа жуық уақыт тұрыпты ғой. Кім білген боталарымның бұлай істерін. Білгенде 7-де жұмыс біте салысымен далаға атып шығар едім ғой




Шарики-шарики



Толығырақ бәсекелесім Абзал Сариетің репортажынан көріңіздер


Үйге келгеннен кейін іші ақша, алтынға толы сандығымды қайта аштым:







Мафия жазған ып-ыстық хаттарды оқыдым:







Маған тілеген тілектерің Алланың құлағына шалынып, қабыл болуын тілеймін
Тосын сый дегенді естіген едім, бірақ ол дәл осындай болады деп ойламаппын. Мені таңқалдырып, туған күнімнің күштііі өтіне себепші болғандардың барлығына үлкееен рахмет! Сендер сиақты достарым болғанына шексіз ризамын боталар!

«Ақша» тақырыбында пост жазу үшін біраз ойлануға тура келді. Атауы оңай болғанымен, ерекше материал дайындай қалу оңайлыққа соқпады. Сөйтіп жүріп Дмитрий Семенов есімді кісімен таныстым. Ол Астана қаласындағы «Антиквариат» атты дүкенді басқарады екен. Коллекционерлерге түрлі тауарларды тауып беріп отыратын бұл дүкеннің ең үлкен бөлігін ақша жинайтын адамдарға арналған бөлім екендігін білген мен Дима ағайдан ақшаны тауар ретінде сату қандай екендігі туралы сұрастырдым.


Ақша жинайтын адамдар
Ақша жинайтын адамдар бүгінгі күні өте көп. Олардың өздері екіге бөлінеді. Бірі қағаз ақшаны жинатын бонисттер болса, бірі тиындар жинайтын нумизматтар. Бүгінгі күні бонисттерге қарағанда нумизматтар өте көп. Нумизматикамен айналысу қалай басталады дейсің ғой… Нумизматикаға негізінен адамдар жолда келе жатып көшеден ерекше бір тиын тауып алуы мүмкін немесе оған біреу тиынды сыйға тартады… Бәрі содан басталады. Ондай адамдар көбіне көрген тиын, банкноталарын жүйесіз түрде жинай бергенімен, уақыт өте келе біраз қоры жинақталғаннан кейін жүйелене бастайды.


Ақшаны тауар ретінде сату
Ақшаны тауар ретінде сатарда немесе сатып аларда міндетті түрде олардың құнын білуіңіз қажет. Оларды құны сол тиынның өткізілген аукциондары негізінде белгіленеді. Оған сарапшылар аукционға қанша теңгеге қойылғандығы мен қанша теңгеге сатылғандығын анықтай отырып құнын шығарып, арнайы каталогқа еңгізеді. Ондай каталогтың бар екендігін білмейтін адамдар өзінің ежелгі ақшасын 1 миллионға сатуға дайын тұрады. Ал каталогта ол тиынның құны 1000 теңге болып қалса оған ренжіп кетіп жатады. Өйткені ақшаның құны оның айналымға шыққан санына да байланысты.
Мысалы, Арал елдері бар ол жақта қағаз ақша санаулы түрде ғана шығатындығы соншалық тұрғындары тіпті қағаз ақшалары барын білмейді де екен. Сол ақшаның аздығынан олардың құны каталогта қымбат тұрады. Ал егер патшалық Ресейді алатын болсақ, соңғы патша ІІ Николай тақтан түскеннен соң Кеңес Үкіметі құрылғанға дейін ақша реформасы болмаған. Сол кезде жаңадан кезлген Үкімет реформасыз халықтың ақшасын жарамсыз деп танып, қазіргі уақытта 1909, 1908,1905, 1903 жылдардағы тиындар «ІІ Николай Патшаның арзан тиындары» деп аталады. Олардың бүлінбеген, жаңаларын ғана 300-1000 теңге арасында сатуға мүмкіндік бар.
Сол үшін ақшаның құны жайында ақпарат білмесеңіз сіздің алданып қалу мүмкіндігіңіз өте жоғары.
Біздің дүкендерде аралдарды қосып есептегенде дүниежүзінің барлық елдерінің ақшалары бар.
Ең арзан тұратын банкнота 90 жылдан бері қаратай шығарылған ТМД елдерінің ақшалары. Олар 150 теңгеден басталады.





Инвестициялық тиындардан қымбат тұратын тиындар бар
Коллекционерлер негізінен инвестициялық тиындарды жинамайды. Өйткені оны адамдар көбінесе сол тиыннан белгілі бір соммада пайда көру үшін ғана алады. Себебі ол тиындардың құны металдың биржадағы құнына ғана негізделеді. Одан бір күндері ұтып тұсаң, бір уақытта-ақ ұтылып қалу қауіпі де жоғары.
Әлем бойынша нумизматтардың жинайтын ең үлкен коллекциясы жан-жануарлар мен ғарыш бейнеленген тиындардан тұрады. Сол үшін ақшалай пайда табамын деген адамдар осы тақырыптағы тиындарды да іздестіріп жүріп сатып алып, кейін коллекционерлерге өз бағынан 2-3 есе қымбатқа сата алады. Себебі нумизматтар өзінің коллекциясына жетпей тұрған тиынды алар кезде оның құнына мүлдем қарамайды деп айтуға болады. Ол 1 миллион тұрса да ала салады, ал егер ол тиын оны қызықтырмаса ол қанша арзан тұрса дағы оған қарайды деп үміттенбеңіз.

Румынияның пластик банкноттары. Пластик банкноттар алғаш рет 1996 жылы Австралияда шыққан болатын. Бүгінгі күні пластик банкноталарды Вьетнам, Жаңа Зеландия, Бруней, Бермуд аралдары және Жаңа Гвинеяда қолданады.

Бұрын соғыс уақытында басқыншылар басып алған жерлердің валютасын жоққа шығарып, өздері осындай «оккупациялық» ақшаны қолдануға береді екен. Бұл ақшалар тек сол аймаққа ғана жараған. Ал басқа жерлерде құнсыз болған.



Ақауы бар ақшалар да бар
Тиындарды жасау басталған заманнан бастап әрдайым олардың ішінен белгілі бір ақаулары бар тиындар табылып отырған. Ондай тиындар өте сирек кездесетін болғандықтан нумизматтар кәдімгі тиынға қарағанда оған артығырақ қызығады.
Мысалға, өзіміздің Қазақстанды алатын болсақ. Тәуелсіздігіміздің 5 жылдығына «Алтын адам» бейнеленген тиын шыққан болатын. Сол тиынға байқап қарасаңыз Алматыдағы ескерткіш «Алтын адамның» қолында қыран құсы мен садағы болса, тиындағы бейнеде мүлдем басқа «Алтын адам» бейнеленген еді. Кейінінен ақау білінгенен соң, ол тираж жиналып алынған болатын, ал бір бөлігі коллекционердердің қуанышына орай олардың коллекциясына толтырды.
Ақауы бар тиындарға сұраныс бар болғаннан соң, бізде сатылымда олар да бар. Олар аса қымбат тұрмайды бағасы 500-ден 1500 теңге көлемінде.



Ақша идеологияны қалыптастырушы құрал ретінде
Менің 37 жыл өмірімде қолымнан түрлі-түрлі ақшалар өтті. Алайда ақша арқылы бір елге бір елдің идеологиясын сіңіруге болады деп ойламаймын. Ақша бір дәуір бейнесінің көрсеткіші деп айтқан дұрысырақ шығар. Себебі қай ақшаны алып қарасаңыз да оларға белгілі бір дата, белгілі бір оқиға белгіленгенін көресіз. Мысалы, кезінде Ресейде Патшаның таққа отыру кезінде міндетті түрде патшаның белгісі бар тиын шығаратын. Ол жерде патшаның тәжі немесе тағы да басқа бір белгілі заты мен Таққа отыру рәсімі болған уақыт жазылатын. Ал Африка елінде бір-екі рет африкалық тайпалардың канибал патшаларының бейнесі шыққан болатын. Ол белгісі бір идеологияны емес, бір кездері сондай Патшаның болғандығын белгілеу ғана еді.
Уақыт өте келе нумизматиканың да бағыты өзгеріп келеді. Бұрын тиындарға Патшалардың бейнесін салатын болса, қазір тарихи жәдігерлерді, «Қызыл кітапқа» енген жан-жануарларды бейнелейді. Қай заманда да тиындар кейінгі ұрпаққа ақпаратты жеткізуші құралдардың бірі болған деп айтар едім.

Дима ағайдан ақша жинайтын адамдар, ақшалар туралы мол ақпарат алып бонисттер мен нумизматтарға қатты қызықтым. Сөйтіп өз арамызда сондай адамдар бар ма екен деген қызығушылық туды. ОЛАР БАР ЕКЕН!
Тіпті береу емес, бір тобын тауып алдым. Олардың әңгімелерін тыңдадым да нумизматика мен бонистикаға ғашық болып қалдым

Өзіміздің арамызда жүрген бонисттер мен нумизматтардан сұхбат ұсынамын

НҰРБОЛАТ ТУЫСБАЙҰЛЫ, журналист:

— Былай қарағанда, күнделікті өмірде қолыңда жүрген зат. Аса қызығушылық тудыратын түк те қасиеті жоқ. Тіршілікте қажет болғасын біреуден саған келеді, сенен өзгеге кетіп жатады. Тіпті, байқаусызда үйіңде болсын, не болмаса көшеде келе жатып өзге елдің таңсықтау бір монетасын тауып алсаң былай-былай төңкеріп бір қарайсың да қалтаңа, не сөмкеңе сала саласың. Бұл кез келгеннің басынан өтуі мүмкін жағдай. Ал біреулер монета десе жанын береді. Біреу оның шығу тарихына қызығады. Біреу жай ермек үшін, не болмаса өскенде балаларыма көрсетем деп жинайды. Ал, біреулер әр монетаны өзінше «сөйлетеді». Монета жинаудан тәжірибесі бар адам қай тиынның сұранысқа ие, қай жәдігердің, әсіресе ескі монеталардың нағыз түпнұсқа екенін бес саусағындай айыра біледі. Мен өз басым әзірге бұл салада «сарыауыз балапанмын». Монетаға деген қызығушылығымды оятқан кластасым. Оқуды бітіріп, жұмыс істеп жүрген кезіміз ғой. Бірде сол досымның үйіне қонаққа бардым. Сонда ол 7-сыныптан бері жинап келген монеталарын көрсетті. Құдай сақтасын! Көзім оттай жанды. Бұрын соңды ондай коллекцияны көрмеген мен арнайы альбомға әдемілеп салынған бірнеше қаптамадағы әр түрлі елдің тиындарын көріп ауызымды аштым. Баяғы Петр біріншінің заманындағы монеталар секілді ескі дәуірдің жәдігерлері адамды еріксіз арбайды. Оған қойған ең бірінші сұрағым мынау болды: «Мынаның бәрін не қылмақсың?» Қайтейін енді, бұрын-соңды ондайды естіп, көрмеген. Сондағы алған жауабым: «Мен байып кетпесем де осы жиған-тергенім ұрпағыма мұра болып қалатын болса, баламның баласының баласы бір замандары байып кетер...»
Әрине, әзілдеп айтты ма, шынын айтты ма, кім біледі?! Бірақ, тап сол күннен бастап монета жинап кеткенім жоқ (күліп). Оған бірден кірісу де оңай емес негізі. Жүрегіңнің шын қалауы болмаса тиынның басын құрап, коллекция жинау – бос қиял ғана. Оның да өзіндік мәдениеті болады. Түсінігі болады. Тарихы болады. Егер қолыңа түскен, немесе сатып алған қандай да бір ескі дәуірдің монетасын, оның сырын, тарихын түсінбейтін болсаң оның бәрі бекер шаруа. Мен тиындарды жаңа бастап жинап жатқан адаммын. Білгенімнен білмейтін дүнием көп. Әрине, қалтасы қалың адам бір күнде коллекционер болып шығуы мүмкін. Өйткені, қазір қандай да бір коллекцияны сатып алу түк те қиын емес. Оны интернеттің өзі-ақ тауып береді. Алайда, бұл өте нәзік шаруа. Әрі талғам да керек. Мен әзірге осыны түсіндім. «Мен коллекционермін» деп жиған-терген тиындарыңды қапшық-қапшық қылып дорбаға салып сақтауға болмайды. Өйткені, бір-бірімен үйкелген монеталардың бояуы тарайды. Сапасы төмендегесін олардың құны да болмайды. Сондықтан, балаша баптап ұстау – үлкен жауапкершілікті талап етеді.
Тап өзімнің қызығып жинап жатқаныма 2 жылдан асты. Канада, Малайзия, Жапония, Қытай, Чехия, Грузия, Сингапур, Үнді сияқты басқа да көптеген елдердің монеталары жиналып қалды. Жұмыс барысымен шетелге шыққанда барған елдің қолданыстағы монеталарын көресің. Әр елдің салты басқа дейді ғой. Сол сияқты тиындары да сан алуан болып келеді. Өзіме дизайны жағынан Чехияның тиындары ұнады. Жалпы онымен шектелмеймін. Былтыр алғаш рет өзімше антиквар дүкеніне барып өзіме ұнаған Елизавет екіншінің құрметіне 1952 жылдан бері шығарылып келе жатқан сериядан монета алдым. Бір данасының дүкендегі бағасы 1600 теңге болды. Көлемі жағынан, әрі дизайны тәуір болғасын ұнаттым. Әрі бағасы да анау айтқандай қымбат емес. Сол сериямен шыққан қасындағы өзге тиындарды да кейін алатын болып едім, онымен ол дүкенге қайтып жолым түспей қойды. Жалпы айтқанда осы іске дұрыстап кіріскен сияқтымын. Мақсат – біреу ғана. Өз бетімше коллекционер болғым келеді. Танымымды кеңейткім келеді. Көрсең көз тоймайтын әр елдің ескі де жаңа тиыны қолымда болса деймін. Ал, балаларымның баласына пайдасы тиіп, содан ұрпағым байып кетіп жатса ол да жаман болмас (күліп). Ол енді бір Алланың ісі. Ал, менің бүгінгі ісім – тек қана тиын!

НҰРСЕРІК ЖОЛБАРЫС, журналист, тарихшы, блогер:

— Негізі менің тиындар жинауға деген әуестігім бала кезімнен басталған. Ал оны жүйелі түрде жинауға деген қызығушылығымды арттырған, студент кезімдегі нумизматика пәнінен сабақ берген Жұлдыз есімді мұғалімім болды. Ол кісіде тиындар өте көп еді. Бүгінгі күні қорымда бұрыңғы Патша үкіметі кезіндегі Ресейдің тиындары, ХІХ-ХХ ғасырлардағы тиындар, Кеңес Үкіметінінң алғашқы құрылған кезіндегі тиындар, одан кейінгі Кеңес Үкіметінің ақша реформасын шығарғаннан кейінгі тиындары да бар. Сонымен қатар Қазақстан 1991 жылы Тәуелсіздігін алып, 1993 жылы алғаш валютасы шыққанға дейін тиындары болмады да, оның орнына қағаз тиындар жүрді. Менде сол қағаз түріндегі ақшалар да бар. Ал валюталар қорым шетелдік 20 шақты мемлекеттінің ақшасынан тұрады. Тиындар қорымды қалай толықтырып отырасың деген сұрақтар болып жатады. Негізінен менің ақша, монета жинайтындығымды білетін шетке шыққан достарым таныстарып әкеліп беріп жатады. Онымен қоса өзіме керекті тиынды көзіме түссе сұрап немесе бір нәрсеге айырбастап аламын. Ал кейбіреулерден сатып алуға да тура келеді. Бірақ өз жеке басып үлкен көлемдегі ақшаға тиын сатып алып көрмеппін. Ал оларды жинауға кіші қарындасым көмектеді. Бүгінгі күні ол қор екеуіміздің ортақ меншігімізге айналған. Қорымыздағы ең көне тиындарды тапқан да қарындасым болды. Ол бір ретте Оңтүстікке қыдырып барған кезінде бір әжеден қамзол сатып алған екен. Сол қамзолдың безендірілген әшекейлеріне дұрыстап қарасақ, ол Ресейдің бірінші Александр тұсындағы тиындармен әрленген екен. Қазір бәрі Жезқазғанда қорымда сақталып тұр.

ЖЕҢІС АЙТЖАНОВ, қаржыгер, сиқыршы:

— Ақша жинаумен әуестенгеніме 5-6 жыл болды. Ең алғашқы тиынды маған ағам сыйлаған болатын. Ол студент кезінде халықаралық қонақүйде жұмыс істеп жүретін. Сол кезде шетелдік азаматтар оған өз елдерінің ақшаларымен шайпұл береді екен. Ол оны өзі жинамай маған «Жеңіс сен қаржы мамандығында оқисың ғой керек болып қалар» деп маған әкеліп беріп жүрді. Біртіндеп тиындарым жинала бастады да, оған өзім қызығып кеттім де олар туралы оқи бастадым. Басқа да ақша жинайтын балалармен балалармен таныстым. Оған, қоса менің анам жас кезінде ақша жинаған екен. Анамда 50 шақты тиындар, Совет Үкіметі кезеңіндегі банкноталары болған. Мен бір нәрсеге қызықсам соған беріліп кететінімді білетін анам өзінің коллекциясын маған сыйлады. Қазір коллекциямда банкноттар, теңге шықпай тұрған кезеңдегі бонылар бар. Кезінде тамақ, азық-түлік сатып алуға қолданатын қағаздар болатын. Соның бір данасы бар. Сосын өзім басқа елдерге саяхаттап барған кездерімде сол жерден ақша қарап жүремін немесе бара жатқан елге Қазақстанның теңгелерін ала барып, сол жақта ауыстыратынмын. Жақында біздің Ұлттық банк шығаратын 999 пайыз алтыннан тұратын инвестициялық тиын сатып алдым. Онымен қоса атаулы мерекеге, атауалы датаға немесе Олимпиада ойындарына арналған 60 мемлекеттің банкнотасы бар. Біле білсеңіз ақшалардың өздері құнды және құнсыз деп бөлінеді. Сондай ақшаларға келетін босақ менде Антарктиданың ақшалары бар. Бірақ ол жақта ещкім тұрмайтындықтан оның құны жоқ. Ең ең үлкен ақшам 1 триллион доллар. Ол Африкадағы Зимбабва деген мемлекеттікі. Оларда 5-6 жыл бұрын гипперинфляция болып қазір оларды өздерінің ақшалары жоқ болғандықтан мендегі ақша құнсыз. Сонымен қатар мен жан-жануарлардың суреттері бар ақшаларды жинағанды өте жақсы көремін. Көбіне жануарлардың суреттерін Үндістан, Бразилия, Африка мемлекеттерінде жиі салынады. Жақында Еуропаның орталығында орналасқан Мажарстан еліне бардым. Олар Еуро аймаққа кіреді де бірақ олардың өзі жеке Мажар форинті деп аталытын банкноттары бар. Сол жақтан 4 миллион форент алып келдім. Сол елдің ұлттық банкіне экскурсия жасағанмын. Олар 4 миллионды алған да бәрін майдалап бөліп, жинап кірпіш сиақты етіп сувинир етіп сатады. Мысалы бізде қаншалықты шын екенін білмеймін бірақ ескірген ақшаларды өртеп жібереді деп естігенмін. Ал шет мемлекеттерде жарамсыз ақшаларды сувинир ретінде сатады. Сонымен қатар анда-санда Алматыдағы Горький атындағы орталық саябақта жиналатын коллекционерлердің клубына барып тұрамын. Негізі бұл ақшаларды жинау маған ешқандай кіріс алып келмейді, бірақ өзіме қызық. Қазіргі уақытта алтын немесе гаухар тастардан жасалған тиындар болса солардан ғана күшті табыс табуға болады.

БАҚЫТЖАН БҰХАРБАЕВ, саясаттанушы, блогер:

— Өзін қазақ деп есептейтін адам теңгемізді Тәуелсіздігіміздің жаршысы деп санайды ғой. Мен өзімді теңгенің патриотымын деп айта аламын. Осыдан 4 жыл бұрын бір халықаралық симпозиумға қатыстым. Содан түскі ас кезінде бәріміз жиналып отырып әңгімеміз таусылып қалған кезде сөз болсын деп кімнің ақшасы қандай екенін көрсетейік деп, қалтамыздан шығардық. Мен теңгені, Украина өзінің гривнасын, тағы басқалары басқасын шығара бастады. Тек арамыздағы Татарстаннан келген ғалым өздері әлі күнге дейін рубльді пайдаланатынынан аздап қысылып, бізге «Сендер бақыттысыңдар өз мүмкіндіктерің бар, төл ақшаларыңды шығара аласыңдар» деді. Теңгеміздің құндылығын күнделікті қолданып жүрген біз біле бермейміз, ал сол кездесуде жүрегімді ерекше сезім кернеді. Әр қазақ өзінің теңгесінің патриоты болса екен деп ойладым. Содан бастап өзіміздің теңгелерге қызығушылығым пайда болды. Бір күні дүкенде сатушыдан қайтқан ақшаларымның ішінен сап-сары 100 теңгелік тауып алдым. Сөйттім де оның неге ондай екендігін нумизматикамен айналысатын адамдардан сұрастырдым. Олар оның Теңге Сарайынан солай шыққандығын, ол ақауы бар тиын екендігін айтты. Сонда оларды жинап жүйелесем бе деген ой келді. Онымен қоса халық арасында мәдениетіміздің бір бөлшегі болып табылатын теңгені насихаттағым келді. Ақауы бар монеталарды жинай бастағанан соң олардың түрлерін зерттей бастадым.

Мысалы, менің қолыма алғаш түскен 100 теңгелік толығымен сары түсті болса, кейбір тиындарда елтаңба дұрыс басылмаған немесе толығымен жоқ болып жатады. Ал ең жиі кездесетін ақаулардың бірі әріптің немесе санның дұрыс емес басылып қалуы. Біреулер интернетке жеген тамағын салып, біреулер өз суреттерін салып жүрсе мен біртіндеп осы ақауы бар теңгелердің суреттерін салып, солар жайында жаза бастадым. Интернетке салып көрсетіп отырғаннан соң достарым, таныстарым мен оқырмандарым бұл қызығушылығымды біліп ақауы бар теңге көріп қалса маған әкеліп беріп жатты. Негізі ондай теңгелер көп емес. Қазір менде небәрі 10 шақты ғана данасы бар. Аз болған сайын жинау қызығырақ. Өйткені екінің бірінде ақауы бар монета болса оның қадірі кетіп, жинауға деген әуестік те басылып қалар еді.
Екіншіден бұл біздің Теңге Сарайымыздың сапалы өнім шығаратындығын көрсетеді. Мәселен, Ресейдің тиындарын алатын болсақ онда ақаулар өте көп болады. Осы жақында Ресейге іс-сапармен 1-2 күнге барып қайттым. Сонда бірінші дүкеннен-ақ ақауы бар рубль алып шықтым. Көп адам біле бермейді. Бірақ Қырғыз Республикасының барлық монеталары бізде басылады. Еуропаның кейбір елдері де бізге тапсырыс береді. Ол мақтануға тұрарлық нәрсе. Өйткені біздің Теңге Сарайымыз бестік болмаса да, әлем бойынша ондыққа кіреді.

2014 жылдың сәуір айының 21-інші жұлдызында Маңғыстауда Домбыра Патидың биылғы маусымы ашылды! Ашылуы керемет өтті.Қаламыздың тұрғындары, патидың тұрақты көрермендері риза болды. Соңғы рет Домбыра Пати 2013-тің 30 тамызында өткен болатын.Алдағы уақытта аптаның әр бейсенбі күні 14ш/а теңіз жағалауында, сағ 20:00 де кездесетін боламыз! Жалпы әдемі маусымашар болды!
Жиналған көрермендер де көп болды..



Бауырсақтан алыңыздар!

Жанар Айлашова апамыз

Жарху Ардақ





Уайс Ерсайынұлы ағамыз


Суреттерді түсірген Талант Құсайын ағамыз!

Жалпы видео, суреттер толықтай ФБ-дағы Домбыра Party тобында бар!
Маусымашарда дастархан жайып, шұбат, бауырсақ әкеліп демеушілік еткен Ақтау қалалық жастар орталығына алғысымыз шексіз!

12 сәуір күнгі шытырман оқиғаға толы кинокөрсетілім – сенбілік кешті көңілді әрі қызықты өткізуге таптырмас мүмкіндік. Эфирде нон-стоп режиміндегі қатарынан үш фильм.