Футбол десе, қатынын төркініне жіберетін жанкүйерлер, атша шауып жүрмісіңдер?! Қалай, мониторға сәл еңкейіп, сол қолмен жақтарыңды таянып, ыңғайланып отырсыңдар ма? «Кім не жазды екен, ә?» миықтарыңнан мырсылдап. Футбол үшін көп сөздің қажеті жоқ, көпәріп деп ешкім оқымайды. Барынша қысқа етіп жазайын. Біршама уақыттан бері ештеңе жазбай кеттім. Жалпы, Керекинфоның «белсендісі» емеспін ғой. Менің Барсаға көкбауыр тұсымның бұратындығы жасырын емес-ті. Чемпиондар Лигасының 1/8 финалында Мансити футбол командасымен ойнайды. Жеребе осылай түсті. Бұл команданы зерттеуге тырысып көрдім. Мықты тұсы, әлсіз тұсы қайсы. Сұрақтарыма жауап іздедім. Біраздан бері Манситидің ойындарын әр жерін көріп жүргенмін, былай жақсы команда. Топтық кезеңде Мюнхен-Аренада Байернді ұтты. Кеше Мансити-Ливерпуль ойынын төреші «ойын басталды-ойын аяқталды» деген белгіні білдіретін ысқырық шалған кездерінен, яғни, басынан аяғына дейін көрдім. Команданы бір ойынына қарап, «пәлен екен, түген екен» деген таяз ойлылық пен футболдық мағынада дүмшелік болар. Манситидің бюджеті қомақты, футболшылары шебер. Бапкері — Пеллегрини деген азамат. Бұл азамат Испания футболымен етене таныс, талай жыл Ла Лиганың бірнеше командасында бапкер болған. Барсаны жақсы біледі. Командалары Каталония шеберлерімен сан мәрте кездескен. Манситидің ең мықты тұсы — қос қапталдағы жартылай қорғаушылар мен шабуылшылар. Испания футболымен таныс — испан Силва (Бұрынғы командасы «Валенсия»), Навас (Бұрынғы командасы «Севилла» — испан акцентімен), Негредо (бұл да «Севилладан»), ЯЯ («Барселона») және Серхио Агуэро. Коларов, Джеко, Фернандинио, Насри секілді футболшылар бар. Мықты әрі әлсіз тұсы — орталық қорғаушылар: Компани мен Лескотт. Қарсылас команданың шабуылшыларынан әр ойында кемі екі-үш рет «көз жазып» қалатын әдеттері бар. Қателіксіз адам болмайды. Есесіне, осы қорғаушылар қарсылас команданың айып алаңындағы стандарттар кезінде басып-жаншып, баспен гол соғып кетуге қауқарлы. «Зік» еткізеді, болды, доп қақпада! Барсаның шағын денелі шабуылшылары осы екі азаматты әбден терлететін түрі бар. Қақпашы Хартты Барса сынап көреді. Көбіне, қақпашылар жайлы көп айтылмайды. Ойын барысына қарай, дәлірек айтсақ, бабы мен бағына қарай жұмыс істейді. Ал, көрер қызық көбейсін! Әдемі футбол көру бұйырсын!

Анадан төртеуміз. Әкеден де төртеуміз. Мінезіміз төрт түрлі, бірақ татумыз! Тәрбие біреу! Ал, түсініп көр!..

Орта есеппен бір автомобильді жасап шығару үшін 100 кг каучук қажет

Каучук өндірісінің тарихына шолу жасайық. Табиғи каучук экватордың екі жағына он градус ендікте өсетін ағаштардан алынады. Гевеи ағашының қабығын кесіп, одан аққан шырын –латексті жинаған. Латексті қыздырған соң ондағы ұсақ–ұсақ шайырдың шариктері бір –бірімен жабысып, тұнбаға түседі. Жергілікті тұрғындар тұнбаны жуып, оттың үстінде ұстап каучукты кесектей алған.
1930 жылдардан бастап Совет үкіметі табиғи каучукті өндірістік көлемде өндіру үшін жарамды өсімдіктерді іздестірген. Каучук өндірісіне деп жарамды болып табылған көк сағыз гүлі болды. Қазақстанның таулы аймақтары оның табиғи ортасы болып табылады.

Елдің бәрі жылды қорытындылап жатыр. Бізде сол үрдісті бастап кетейік. Ендеше,
2013 жылы футбол әлемінде әлем, Еуропа чемпионаты секілді ірі додалар өткен жоқ. Есесіне, «Конфедерация – 2013» турнирі Бразилия халқын той-думанға бөледі. Шілде айындағы турнирде алаң иелері қатарынан төртінші мәрте жеңіске жетті. «Пентекампеондар» ақтық сында әлем және Еуропа чемпионы Испания құрамасын 3:0 есебімен ұтты.

«Конфедерация» кубогының үздік ойыншысы – Неймар

Жас болса да, аз уақыт ішінде Бразилия құрамасының көшбасшысы болып үлгерген Неймар осы турнир барысында өзін барлық қырынан таңытты. 21 жастағы шабуылшы төрт рет мергендігімен көзге түсті. Оның Жапония қақпасына соққан голы турнирдегі ең әдемі голдардың бірі болды. Алдағы жылы өз елдеріңде өтетін әлем біріншілігінде Неймар Бразилия құрамасының басты сенім артар серкесі.

Франция үздігі – Рибери

Францияның жыл футболшысын әлем әйгілі «France Football» журналы анықтайды. 1958 жылдан бері үш жолақты өздерінің үздіктерін анықтап келеді. Биылғы жыл бұл жүлдеге Мюнхеннің «Бавария» командасының жартылай қорғаушысы Франк Рибери лайық деп таңылды. Осы жылы неміс командасы сапында барлық жүлдеге қол жеткізген Франк ұлттық құрамасының Бразилиядағы әлем біріншілігіне жолдама алуына өз үлесін қосты. Негізі Рибери 2007,2008жылдары екі рет қатарынан жыл үздігі аттанған болатын.
Рибериден бөлек, үміткерлер қатарында Поль Погба мен Блез Матюди де болды.

Германия үздігі –Бастиан Швайнштайгер

Германия өз үздіктерін 1960 жылдан бері анықтап келеді. Жыл футболшысын Германия спорт журналистер ассоциациясы мен футбол журналистері және «Kicker» журналының қызметкерлері анықтайды. Жыл футболшысына Германия футболшыларынан бөлек, Бундеслигада өнер көрсететін шетел футболшылары да таласа алады. 2004 жылы бразилиялық Аилтон Германияның үздік футболшысы болған алғашқы шетелдік ойыншы атанды. Одан кейін Рибери мен Роббен де Германияның жыл ойыншысы атанған болатын.
Биылғы жыл немістер мюнхендік «Бавария» клубының жартылай қорғаушысы Бастиан Швайнштайгерді үздік деп таңыды. Былтыр бұл мәртебелі жүлдеге Марк Ройс қол жеткізген еді.

Англия үздігі – Гарет Бэйл

Англияда жылдың үздік ойыншысын елдегі футбол журналистер ассоциациясы (Football Writers' Association Footballer of the Yea) анықтайды. Ағылшындар өздерінің үздіктерін 1947/48 жылғы маусымнан бері анықтап келеді. Алғаш «Блэкпул» клубының жартылай қорғаушысы Стэнли Мэтьюз осы сыйлыққа ие болған. Бұл сыйлыққа Мэтьюз, Кенни Далглиш, Тьерри Анри, Криштиану Роналду секілді футболшылар екі реттен қол жеткізген.
Ал биылғы 2012/2013 маусымның үздігі болып «Тоттенхэм» сапында жасындай жарқыраған уэльстік Гарет Бэйл таңылды. Бэйл маусым аяқталған соң, «Реал» сапына ауысып кетті.
Швеция үздігі – Златан Ибрагимович
Швеция өз үздіктерін 1946 жылдан бері анықтап келеді. Жыл футболшысын «Aftonbladet» газеті мен Швеция футбол одағы таңдайды. Алғаш бұл жүлдеге Гуннар Грен ие болған. Ал биыл осымен сегізінші рет Швецияның жыл футболшысы, ПСЖ клубының шабуылшысы Златан Ибрагимович болды. Златан ПСЖ-ның ғана емес, ұлттық құрамасының да капитаны әрі көшбасшысы. Ибрагимович қазіргі кезде әлемдегі үздік ойыншылардың алғашқы бестігінің қатарында. Сонымен қатар, жыл футболшысы атану жөнінен Златан өзіндік рекорд орнатты. Осы уақытта Швецияда екіден көп ешкім жыл футболшысы атанбаған екен.

Австрия үздігі – Давид Алаба

Австрия 21 жастағы жас футболшыны Давид Алабаны жыл футболшысы әрі жыл спортшысы ретінде таңдады. «Баварияның» сол қапталдағы негізгі қорғаушысы ұлттық құрама сапында да өзін жақсы қырынан көрсетіп жүр. Алаба Австрияның осымен үшінші мәрте үздік футболшысы атанып отыр. Давид бұл жөнінен тек төрт мәрте үздік атанған Ивица Бастичке ғана жол беріп тұр.

Нидерланды үздігі – Вильфрид Бони

Қызғалдақ гүлінің отаны өздерінің үздік футболшыларын 1984 жылдан бері анықтап келеді. Жыл футболшысын Жоғары лига мен екінші дивизионда өнер көрсететін футболшылардың дауыс беруі арқылы таңдалады. Алғаш бұл жүлдеге «Фейеноорд» клубында өнер көрсеткен Еуропа чемпионы Руд Гулит жеңіп алған болатын. Ал биыл жыл футболшысы атағы «Кот-дꞌ Ивуар құрамасының шабуылшысы Вильфрид Бониге бұйырды. «Витесс» клубында өнер көрсеткен Бони 2012/2013 жылғы маусымда 30 ойында 31 гол соқты.
жалғасы бар…

«Қолжетімді тұрғын үй-2020» бағдарламасын жүзеге асыруда Ақтөбе облысы алдыңғы орындардың бірін иеленіп отыр.

2013ж. 24 желтоқсанда «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ Басқарма Төрағасы Айбатыр Жұмағұлов Ақтөбе облысының Әкімі Архимед Мұхамбетовпен кездесті.

Кездесу кезінде олар, негізінен алғанда, «Қолжетімді тұрғын үй-2020» бағдарламасын жүзеге асыру барысын талқылады.

Бағдарлама бойынша жұмыс Ақтөбеде өткен жылдан бастап жүргізіле бастады. Осы уақыт ішінде Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің жергілікті филиалы 2 миллиард 307 миллион 96 мың теңгені мемлекеттік бюджетке қайтарды.

2012 жылы 319 ақтөбелік отбасы жаңа пәтерлерге қоныстанды. Биылғы жылы 607 пәтер пайдалануға беруге дайын, олардың 125-ін қазақстандықтар сатып алып та қойды.

«Ал жыл соңына дейін», — дейді Архимед Мұхамбетов, — «…біз қалған пәтерлерді мүмкіндігінше толығымен бөлуді жоспарлап отырмыз. Қазіргі уақытта тиісті құжаттарды дайындау жұмыстары жүргізілуде. Егер 2012 жылы үйлер қаланың ішінде салынса, 2013 жылы Ақтөбеде жаңа «Нұр-Ақтөбе» ықшамауданы пайда болды. Дегенмен, біз кейбір өңірлердегідей тұрғын үй бағасын көтермейміз».

Қазақстандықтар 2014 жылы алуы тиіс қолжетімді баспана, Архимед Мұхамбетовтің айтуына қарағанда, қазірдің өзінде салынып бітіп тұр. 2014 жылдың жазында ол үйлерді жайлыландыру жұмыстарын жүргізуге тендер жарияланады, сөйтіп, шамамен жыл соңына қарай ҚТҚЖБ 752 салымшысы пәтер кілттерін алатын болады.

«Ақтөбенің атқару органдары «Қолжетімді тұрғын үй-2020» бағдарламасына тиісті деңгейде қолдау көрсетіп отыр, — деді Айбатыр Жұмағұлов, — «үш жыл ішінде облыс әкімдігі Ақтөбе балалар үйіндегі жасөспірімдердің шоттарына 57 миллион теңге аударды, жыл соңына дейін ол шоттарға тағы 10 миллион түседі. Балалар үйінен шыққан кезде жасөспірімдердің біздің Банктегі шоттарында белгілі бір сомадағы тұрғын үй құрылыс жинақтары болады. Өздеріңіз түсініп отырғандай, жетім балалар үшін бұл – үлкен көмек».

Бұдан басқа, Әкімдік осында тұратын, ҚТҚЖБ салымшылары болып табылатын оралмандардың шоттарына да қазірдің өзінде 8 миллион теңге салды. Олардың саны облыста 88 адам. Жыл соңына дейін олардың әрқайсысының шотына тағы 10 000 теңге түсетін болады.

Кездесуде басшылар бюджеттік ұйымдардың қызметкерлерін қолжетімді баспанамен қамтамасыз ету мәселесіне де ерекше көңіл бөлді. Айбатыр Жұмағұлов пен Архимед Мұхамбетов тұрғын үй құрылыс жинақтарының артықшылығына қатысты «бюджеттік сала қызметкерлерімен» ауқымды үгіт-насихат және түсініктеме жұмыстарын кеңінен жүргізу керек деген шешімге келді.

Мұнымен қатар, Айбатыр Жұмағұлов жергілікті атқару органдарына Қолжетімді тұрғын үй бағдарламасын аудан орталықтарында да жүзеге асыра бастау қажеттігін ұсынды. Сондай-ақ жергілікті ірі компанияларға үй салуға жер бөлу мүмкіндігін қарастыруды баса айтты. Өз кезегінде ондай компаниялар өз қызметкерлері үшін тұрғын үй құрылыс жүйесі арқылы тұрғын үй салуға мүмкіндік алар еді.

ҚТҚЖБ Баспасөз қызметі

Кейіпкерлердің о дүниеге қимастықпен, әлде қуана аттанып кетуі — хард-әдебиеттің тұздығы екені охуйрмандарымызға аян. Ал кейіпкердің орнына автордың Аид амигоға кете баруы… Мұныңыз енді… Әлбетте, қаламысуалғыр пяншік Фенимор Қапардың өзінің әбүйірінен де қысқа әңгімесымақтарын тек осындай техникасы үшін жариялап отырмыз. Шешесстің…

Жаңа жылды тойлау-тойламау, шырша қою-қоймау төңірегіндегі өте қызба, алай-дүлей жазбалар желтоқсан айында жазылады. «Жаңа жылды тойламайм» дейтін жандар:өзінің сол әрекетін абсолютті дұрыс деп, мақтан тұтып, Жаңа жылды мереке ретінде қарсы алатын адамдарды жек көріп, зілді сөздерін соларға арнап, шабаланады. Мұндайларды Жаңа жылды тойламайтындығы үшін емес, өз әрекетін өзгеге орындатқысы келгені үшін айналып өтемін. Шамасы жетіп, мүмкіндігі болып жатса әрекеті қарама-қарсыларды физикалық тұрғыдан мәжбүрлеуге ықыласты деп ойлаймын. Сауалнамаға жауап берейікЧ...

Тұра тұрыңдарш, өзім жылап алайын… Үхх құрысын… Болдым.
«Мыңбай Краштың шығармашылығы қалың жұртқа таныс» деп, қаззақтар сияқты өтірікті басжіверіп бастасам — алдымен анталаған қаззақ охуйрмандардың өзі пышақсыз бауыздап, соуссыз жеп қоюы мүмкін. «Белгілі қаламхер Мыңбай Крашты...» деп бастасам да, қапыда арттан айдап жіберулерің мүмкін сендердің. Ендеше жәй, «Мыңбай Краштың мынабір әлеуметтік-туыстық(?) қуындысымен таныс болыңыздар!» дегеннен басқа амал жоқ. Шешесстің…

Бүгін мені оятты сыйқырлы күз.
Я алла аянышты сыйқымды бұз.
Тоқтап қалған бақытым жалғасты ма,
Әйтеуір кезікті ғой сүйкімді қыз.

Сүйкімді қыз кез болдың кешігіп тым,
Сені көріп мерейімді өсіріппін.
Саған дейін шоқ болып түскендерді,
Дер кезінде жүрегімнен өшіріппін.

Санамды уладың ба біле алмадым,
Өзгелерге басымды бұра алмадым.
Әйтеуір саған сый болса екен деп
Қолыма қалам алып жыр арнадым.

Сүйкімдісің, көзге түсер сүйкімдісің,
Сен ойласам біледі ғой дертімді ішім,
Маған ғана байлансаң жарты болып
Бүтінделіп берер едім сертімді шын.

Қалмашы тек жасырып сыйқыңды шын,
Көрініп жүр маған да не түрлі ісің.
Сонда да қылығыңмен ғашық еттің,
Сүйкімді қыз не деген сыйқырлысың.

P.S.
Қалмапты сезім менде сүйкімді қыз,
Бұрын соңды ғашық еткен не түрлі қыз.
Жараланып сезімімді көміп едім
Сүйкімді қыз, барып енді бейтімді бұз.

Сүйкімді қыз…
Ұйқымды бұз.

Самат Жүзбергенов