Көктемнің бір қоңыр салқын кешінде елдің тақта отырып тозған көсемі кенет мазасызданып ояныпты. Түнгі тыныштықтың өзінен үрей сезілгендей. Жылдар бойы жұртты темірдей тәртіппен ұстаған оның өзі енді әлденеден қорқатын болыпты. Түн ұйқысы бұзылып, айнаға қараса да көлеңкесі үрейленіп тұрады екен. Сол күндердің бірінде ол сенімді көмекшісін шақырып:

– Мені балгерге апар, бірақ ешкім білмесін, – деп бұйырыпты.

Бір кездері ел ішінде беделі асқақ, сөзі өтімді бір саясаткер мен оның жанындағы блогер досы өмір сүріпті. Бірі мінберден түспесе, екіншісі интернетті шулатып жүріпті. Тендер, тапсырыс, айыптау, мақтау – екеуінің де күнделікті нанына айналған екен.

Күндердің күнінде ел ішінде үлкен шу шығып, екеуінің де бетпердесі ашылады. Елден қашып, шетел асуға мәжбүр болады. Жинаған қаражаттары той-томалақ пен сән-салтанатқа кеткен екен, көп ұзамай қалталары да жұқарады.

Бүгінде медицинаның жетілуі арқасында бұған дейін байқалмаған неврологиялық проблемалар ерте анықталуда. Бұрын тек «бала кеш сөйлейді» деп қараған жағдайлар қазір нақты диагнозға ие болып отыр. Соңғы жылдары Қазақстанда балалар арасында аутизм, сөйлеу дамуының кешеуілдеуі (ЗРР) және психикалық дамудың тежелуі (ЗПРР) диагноздары жиілеп барады. Бұл құбылыс ата-аналар мен мамандарды алаңдатып отыр. Мұндай диагноздардың көбеюіне не себеп? Бұл мәселені шешудің қандай жолдары бар? Осы сұрақтарға жауап іздеп көрейік.

Pew Research зерттеуінше атеистердің 70%-ы – еркектер. Gallup, World Values Survey зерттеулері де осыған жақын нәтиже берген. Ол былай өмірде де байқалады. Себептері мыналар:

OpenAI компаниясы Chatgpt-ге негізделген өзінің әлеуметтік желісін ашуы мүмкін. Әзірше нақты емес. Бірақ солай болатынына сенімдімін. Олардың ойынша сондай желідегі контент сапалы болады.

Бүгінде жасанды интеллект адамзат қызметінің түрлі салаларына еніп, тіпті шығармашылық пен тіл тәрізді нәзік бағыттарда да белсенді қолданыла бастады. Осы орайда көпшіліктің көкейінде «ЖИ кәсіби аудармашыларды алмастыра ала ма?» деген сауал туындайтыны заңды. Бұл сұрақ әсіресе қазақ-ағылшын бағытында жұмыс істейтін мамандар үшін өте өзекті.

Біз осы тақырып аясында қазақша-ағылшынша кәсіпқой аудармашы, салада бірнеше жылдық тәжірибесі бар маман – Асқар Базарбаймен арнайы сұхбаттастық. Ол өз кәсібінің ерекшеліктері туралы баяндап қана қоймай, жасанды интеллектінің қазіргі мүмкіндіктерін кәсіби тұрғыда бағалап, аударма саласының болашағына қатысты маңызды ойларымен бөлісті.

Олар миыңның қалай жұмыс істейтінін біледі.

Мысалы, былай дейді:
– Сен сырттай күліп жүресің, бірақ іштей шаршағансың
– Сен өзгелерге көмектесіп жүріп, өзіңді ұмыт қалдырасың
– Сенде үлкен потенциал бар, бірақ оны толық аша алмай жүрсің

Таң сәрі. Шекара бекетінің үстінен бозамық тұман аунап өтіп, бекеттегі сарғайған жарықтар әлсіз жарқылымен айналаны әрең әрлендіріп тұрған кез. Еркін, кеден қызметінің бастығы, термосын абайлап көтеріп, салқын тартқан кофені ұзақ ұрттады. Ешкімге айтпайтын, бірақ іштей мойындайтын бір әдеті бар — күннің бірінші пойызы өткенше ешкімге дауыс көтермейтін. Жанындағы қызметкерлер де соны білетін.

Бірақ сол күн бәрін өзгертті.

ҚР Премьер-Министрі Асқар Маминнің төрағалығымен ҚР Президенті жанындағы Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік комиссияның селекторлық отырысы өтті, деп хабарлады primeminister.kz.

Еліміздегі санитарлық-эпидемиологиялық жағдай туралы денсаулық сақтау министрі Е. Біртанов, өңірлердегі ахуал туралы Нұр-Сұлтан қаласының әкімі А. Көлгінов, Алматы қаласының әкімі Б. Сағынтаев, Шымкент қаласының әкімі М. Әйтенов, сондай-ақ Қызылорда облысының әкімі Г. Әбдіқалықова, Жұмыспен қамтудың жол картасын іс жүзіне асыру шаралары туралы еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Б. Нұрымбетов, Жамбыл облысының әкімі Б. Сапарбаев пен Қарағанды облысының әкімі Ж. Қасымбек, аумақтық әскерлерді арнаулы жинақтау туралы қорғаныс министрі Н. Ермекбаев баяндады.

Мемлекеттік комиссия коронавирус инфекциясының таралуын шектеу мақсатында қызметі екі мегаполистің тіршілік әрекетін қамтамасыз етумен және тұрғындардың денсаулығымен байланысты ұйымдарды қоспағанда, барлық кәсіпорындар мен ұйымдар үшін Нұр-Сұлтан және Алматы қалаларында күшіне енген жұмыссыз режимді осы жылдың 13 сәуіріне дейін ұзарту туралы шешім қабылдады.

Мемлекеттік комиссия Шымкент қаласы әкімінің биылғы 4 сәуір күнгі сағат 21:00-ден бастап қалада карантин енгізу туралы ұсынысымен келісті.

Ауруханаішілік жұқпалы аурулардың алдын алу мақсатында Үкімет басшысы әкімдерге инфекциялық, провизорлық және карантиндік нысандардағы санитарлық талаптардың мүлтіксіз сақталуын қамтамасыз етуді тапсырды.

Денсаулық сақтау министрлігінің ұсынысы бойынша Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларында тез тұрғызылатын құрылымдардан үш жұқпалы аурулар ауруханаларын салу туралы шешім қабылданды.

Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігіне мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп, ТЖ кезеңінде жеке қорғаныш құралдарын шығаруға бақылауды қамтамасыз ету бойынша қажетті шараларды қабылдау, Денсаулық сақтау министрлігі мен әкімдіктерге тіршілікті қамтамасыз ету объектілерінде қауіпсіздік пен жұмыс істеудің жекелеген алгоритмін әзірлеу тапсырылды.

Отырыс барысында Жұмыспен қамтудың жол картасын (ЖҚЖК) сапалы жүзеге асыру, оның ішінде Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалалары мен басқа да өңірлерде нақты жобаларды тез арада бастау мәселелеріне ерекше назар аударылды. Оған қоса Үкімет басшысы әкімдерге кем дегенде 240 мың жұмыс орнын құруды, отандық өндірушілердің тауарлары мен қызметтерінің кемінде 90%-ын пайдалануды қамтамасыз етуді, ЖҚЖК аясында жұмысқа орналастыру үшін мобильді рекрут пункттерін құруды, жұмыссыздарды жобаларға Электрондық еңбек биржасы арқылы тартуды тапсырды.

Премьер-Министр төтенше жағдай кезінде табысынан айырылғандардың төлем алуы (42 500 теңге) үшін азаматтарға есепшот ашу жұмыстарын қамтамасыз ету қажеттігін атап өтті.

Мемлекеттік комиссия мектеп оқушыларының төртінші тоқсанда қашықтан оқу мәселесін қарастырды. «Білім және цифрлық даму министрліктеріне қашықтан оқыту процесіне мониторинг жүргізіп, әдістемелік қолдау көрсетуді тапсырамын», — деді А. Мамин.

Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету және әскери міндеттілерді Қарулы күштердің аумақтық әскерлерін жасақтау үшін арнаулы жиындарға шақыру мәселелері, сондай-ақ экономиканың секторларында төтенше жағдайдың енгізілуіне байланысты аса зардап шеккендерді Қызмет түрлерінің тізіміне енгізу үшін қажетті ұсыныстар қаралды, олар 1 сәуірден 1 қазан аралығында еңбекақы төлеу қорынан салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді төлеуден босатылады.

Серік Сейітман: «Шымкент — Қайырымды қала»