Соңғы кортеж
Көктемнің бір қоңыр салқын кешінде елдің тақта отырып тозған көсемі кенет мазасызданып ояныпты. Түнгі тыныштықтың өзінен үрей сезілгендей. Жылдар бойы жұртты темірдей тәртіппен ұстаған оның өзі енді әлденеден қорқатын болыпты. Түн ұйқысы бұзылып, айнаға қараса да көлеңкесі үрейленіп тұрады екен. Сол күндердің бірінде ол сенімді көмекшісін шақырып:
– Мені балгерге апар, бірақ ешкім білмесін, – деп бұйырыпты.
Кеш түсе қала шетіндегі ескі үйге қараңғы көліктен түскен диктатор айналасына жалтақтай қарап, ішке енеді. Үстінде қызыл орамал, алдында көне тас тақта жайған балгер әйел бірден танып қойса да, ештеңе білдірмей, баяу дауыспен сөйлейді:
– Тынышталыңыз… терең дем алыңыз… көзімді жұмам…
Балгер тыныс алып, қолын маңдайына апарып, сыбырлай бастайды.
– Көрем… Иә, сізді көріп тұрмын… Жол бойымен келе жатырсыз… Үсті ашық көлікпен…
– Қасымда кім бар? – дейді диктатор абыржи түсіп.
– Ешкім жоқ… жалғызсыз…
– Айнала қалай?
– Халық көп. Теңселіп тұр. Жол толы адам… Полиция жол ашуға тырысып жатыр.
– Олар қуанып тұр ма?
– Иә… Ән айтып жатыр… Плакаттар мен жалаулар желбіреп тұр.
– Оларды зорлап әкелген шығар?
– Жоқ… Өз еріктерімен… Тіпті кейбірі көздеріне жас алып тұр.
Диктатордың жүзінде әлсіз күлкі пайда болады.
– Демек, мені жақсы көреді екен ғой… Ал мен не істеп келем?
Балгер үнсіз қалады. Біраз уақыттан соң ауыр күрсінеді:
– Кешіріңіз… Сіздің реакцияңызды көре алмай тұрмын…
– Неге?
– Табыттың беті жабық екен…
Осы сөз айтылған сәтте бөлмедегі шамның жалыны дір етіп сөніп қалғандай болды. Жарық бар, жылу бар – тек көсем үнсіз. Орындықта міз бақпай отырып қалған ол, сірә, балгер айтқан көріністі көз алдына елестетіп кеткендей еді. Ал балгер жай ғана сыбырлады:
– Кейбір той – қоштасудан басталады…
– Мені балгерге апар, бірақ ешкім білмесін, – деп бұйырыпты.
Кеш түсе қала шетіндегі ескі үйге қараңғы көліктен түскен диктатор айналасына жалтақтай қарап, ішке енеді. Үстінде қызыл орамал, алдында көне тас тақта жайған балгер әйел бірден танып қойса да, ештеңе білдірмей, баяу дауыспен сөйлейді:
– Тынышталыңыз… терең дем алыңыз… көзімді жұмам…
Балгер тыныс алып, қолын маңдайына апарып, сыбырлай бастайды.
– Көрем… Иә, сізді көріп тұрмын… Жол бойымен келе жатырсыз… Үсті ашық көлікпен…
– Қасымда кім бар? – дейді диктатор абыржи түсіп.
– Ешкім жоқ… жалғызсыз…
– Айнала қалай?
– Халық көп. Теңселіп тұр. Жол толы адам… Полиция жол ашуға тырысып жатыр.
– Олар қуанып тұр ма?
– Иә… Ән айтып жатыр… Плакаттар мен жалаулар желбіреп тұр.
– Оларды зорлап әкелген шығар?
– Жоқ… Өз еріктерімен… Тіпті кейбірі көздеріне жас алып тұр.
Диктатордың жүзінде әлсіз күлкі пайда болады.
– Демек, мені жақсы көреді екен ғой… Ал мен не істеп келем?
Балгер үнсіз қалады. Біраз уақыттан соң ауыр күрсінеді:
– Кешіріңіз… Сіздің реакцияңызды көре алмай тұрмын…
– Неге?
– Табыттың беті жабық екен…
Осы сөз айтылған сәтте бөлмедегі шамның жалыны дір етіп сөніп қалғандай болды. Жарық бар, жылу бар – тек көсем үнсіз. Орындықта міз бақпай отырып қалған ол, сірә, балгер айтқан көріністі көз алдына елестетіп кеткендей еді. Ал балгер жай ғана сыбырлады:
– Кейбір той – қоштасудан басталады…
Пікір жоқ әзірше