«Абшатса» — тығырыққа тірелген диалогты жекеге шығып, реттеуге шақыратын дөңайбат сөз. Көбіне мас ортада айтып, еркектер топ-топ боп отырған жерде пайдаланады.

«Атдуши» — өзінің сұқбаттасына айырықша ықылас білдіру үшін көтеріңкі көңілмен айтатын сөз. Көбіне мас не жағымпаз адамдардың лексиконында байқалады.

«Атвичаю» — ешкім сенбей тұрғанда, шешуші қару ретінде шайқасқа шығарып, бәрінің көзін жеткізуге тырысатын сөз. Ортада сөзіне ешкім сеніңкірей бермейтін персонаждардың лексиконында көбірек кездеседі. Мағыналас сөз: «железны».

«Атак» — өрбіп жатқан әңгіме ауанын өзіне қарай аудару үшін ерекше акцент қойылатын сөз. Бұл сөзді қолдану әдетте кейіпкердің жынысына қарайды. Көбіне қыздардың лексиконында бар.

«Бырат» — атын білмейтін, не ұмытып қалған адамға қарата ренжітіп алмау мақсатында қолданатын сөз. Бұл сөзді жасына қарамай бәрі айтады. Бірақ, жынысына қарайды, енді. Мағыналас сөз: «братуха», «братан»

«Смела» — өзіне қарата айтылған сұраққа не ұсынысқа «иә» деуден өзге амалы жоқ адамға қажет сөз. Көбіне тосыннан қойылған сұраққа абдырап қалған персонаждың кездейсоқ жауабы ретінде жүреді.

«Жосткы» — айтылып көткен диалогтың интонациясын жеткізген кезде өз сөздеріне айырықша сипат беру үшін керек сөз. Сондай-ақ болған оқиғаны көтеріңкі тонмен жеткізу үшін айтып жатады.

«Пастаянны» — бір айтқан сөздерін қайта-қайта айтудан жалығып кеткен адамдардың лексиконында кездеседі. Көбіне жүйкесі жұқаруға жақын кейіпкерлерде кездеседі.

«Радной» — әңгімелесіп отырған екі адамның арасындағы бір-біріне деген риясыз сезімдерін аңғартатын сөз. Ұзақ көріспеген персонаждардың арасында бұл сөздің қолданылуы екі-үш есе жиілеп кетеді.

«Натури» — айтқан сөздерінің өтірік қосылмағанын, боямасыз шындық екенін дәлелдегісі келетін сөз. Не кездейсоқ айтылған ақпараттың шын-өтірігін анықтау үшін айтылатын нақтылаушы мағынасы да бар.

Әзірге осы. Жалғастырыңдар, ал.

Жетінші арнаның «Күнбастар» бағдарламасы қазақстандықтарды әр таңда тамаша әзіл-қалжыңмен тәтті ұйқысынан оятады. Орынды қалжын, танымдық ақпарат, дәстүрлі тамаша айдарлар, қызықты кейіпкерлер мен қатар ұтымды байқаулар арқылы көрерменін баурап алған хабар ұжымы күнсайын тынымсыз еңбек етуде. Ендеше қызыққа толы «Күнбастар» бағдарламасының кезекті түсірілімдерінің қызықты сәттеріне саяхат жасап көрсек.

Бұл күнбастардың көңілді жүргізушілері, әзілдері жарасқан әнші – Мөлдір Әуелбекова, талантты актер – Дәурен Серғазин және журналист – Шаһ-Керім Кәрменов.

Жүргізушілердің эфирде сымбатты. Көркем болуын қадағалап жүретін маман.

Жүргізушілердің эфиге дайындық кезі.

Бұл жұмыс нағыз қызатын бөлме. Дәл осы жерде жүргізушілердің сөзі, отырған отырысы бәрі-бәрі режиссердің көзімен бақыланатын болады. Түсірілім топтың 90 пайызы дәл осы жерде отырып, «Күнбастардың» қызықты әрі көңілді, тамаша болып шығуын қадағалайды. Жұмыстың қыза түскен сәті.



Жоба жетекшісі — Салтанат Капесова.
Кезекті түсірілім барысында ұжымның жұмысын қадағалап отыр.

Экранның арғы жағындағы «Күнбастардың» тағы бір «қожайындары». Операторлар.


Қарбалысты жұмыс күнінің алдында сіздерге сергек көңіл-күй сыйлап, «оң аяқтан» тұрғызатын «Күнбастар» бағдарламасының түсірілімі жайында аз-кем фотошолу осындай болды.

«Күнбастармен» күніңізді тамаша бастағыңыз келсе, әр күн сайын 6:00 және 8:30 Жетінші арна қосулы болсын!

Мен тамашалаған Тараз…
Тарих пен Тараз егіз ұғым.Жыры тасыған Жамбыл да, қайраты тасыған батыр да дүниеге келген мекен, толастамас сезім мен аласармас асқақ армандар мекені, аңызға айналған ғашықтардың ордасы, тасын түртсең тарихы көрінетін көне қала, жасыл желекке оранған шаһар. Бұл әрине – ТАРАЗ!
Тараз — тарихымыздың алтын діңгегі болғандықтан бірнеше ғасыр артқа шегініс жасап, араб саяхатшысы Әл-Макдисидің көзімен көріп өту де артық етпес, сірә. Саяхатшы қалаға табан тіреген кезде алған алғашқы әсерін былай суреттейді: «Тараз – аса мықты бекінісі бар алып шаһар. Ішінде халқы көп, бау-бақшасы, 4 қақпасы бар, жан-жағы ормен қазылған. Қаланың айналасында елді-мекендер аса көп»-дейді. Иә, бүгінде сол Тараз заманның ағымына сәйкес, өзіндік кейіпте. Жасыратыны жоқ, тарих пен Тараз жасың түгіл жасымысыңның сөздік қолданысында егіз ұғымға айналып кетті. Оған дәлел былтыр ғана сәні мен салтанаты келісе тойланған Қазақ хандығының 550 жылдығы.
Ендігі жерде әлеуметтің әлеуетін бағамдайтын әлеуметтік желіге шолу жасап көрсем, біздің қаламызда өткен биылғы блогқұрылтайдың қатысушысы атанып, қонақ болған замандас-құрбыларым мен ағаларымыз бірнеше күндік әсерлерін жазған екен. Олардың жазған жазбалары көңілге қонымды. Қош, сонымен тарихи шаһардың жас тұрғыны һәм болашағы ретінде суреттеп көрсем…
Әлқиссамды бастамастан бұрын әуелі өзім жайлы қысқаша ақпарат бере кетейін. Бұл қалада менің кіндік қаным тамған емес. Бірақ алғаш рет бұл қаланың топырағын 5 жасымда бастым. Содан бері осы уақытқа дейін шаһардың шырайына түскен күннің әрбір сәулесі де менің бетімді аймалай, жүрегімнің түкпіріне сыр боп сақтаулы. Жауған жаңбырдың тырсылы жыр болып, құлағым әсем әуендей әндетсе, самал желін самайыммен сезбесем оны да сағынамын. Ал түні… Түнін мен бәлкім суреттей алмаспын. Тараздың тұңғиық тәтті түні өлеңмен өріліп, ғазалдардың ғажап жауһарларына айналғалы қашан?! Әлі де айнала бермек! Сол 5 жасымнан мектеп табалдырығын аттадым. Сосын бойжетіп, осындағы мектептің жүрегін, һәм бар ғылымның анасын даярлайтын Тараз мемлекеттік педагогикалық институтына оқуға түстім. Әлбетте, өмірлік мақсатыммен. Бүгінгі таңда қаламызда 58 мектеп бар екен. Оның барлығына үздіксіз соғатын жүрегіне жүрек қосып келе жатқан институттың еңбегі орасан.
Жасыратыны жоқ қазіргі Тараз керегесін кеңейтіп, босағасын босаңсытпай аумағын кеңінен құлаш сермеп үлкейтіп келеді. Сондай-ақ сұлулығы да ажарланып, тотыдай таранып әсемдену процесінде. Жоғарыда атап өткенімдей, бүкіл республика болып тойлаған хандықтың 550 жылдығы қарсаңында әр облыс біздің шаһарға өз тартуларын сыйға тартқан еді. Әрине, әр тартуда тарихи элементтер өзіндік орын алған. Біз, яғни осы шаһардың тұрғындары тарихпен тыныстап жүрміз десем артық айтқандық бола қоймас. Сонымен қатар сол бұрынға базар орнында ескі қаланың орны ашылып, туристердің де қызығушылығын тудыруда. Әрі мұнда «Көне Тараз» кешені орын теуіп, ондағы бақылау мұнарасымен қалаға көз тастау — ерекше сезімге бой алдырары хақ. Сондай-ақ, Қазақстан бейнесі бейнеленген глобуста, тарихтың сырын шертер мұражайда ерекше көзге түсіп, келушілердің назарын өзіне аударады. Мұнымен қоса бүгінде бұл аумақта құрылысы ерекше «Достық» үйі салынуда. Қарахан мавзолейінің маңында биік гүлзар еңсе түзеп, көркемдігі жөнінен республикадағы сәнді мешіттерден еш кем түспейтін Алла үйінің жөні де бір бөлек. Серуендейтін саябақтардың да саясы сылынып, кербезденіп келеді. Сайып келгенде, қаланың әр қалтарысы өркениет көшіне ілесіп, заманның ағымынан бір елі қалыс қалған емес. Және тағы бір айта кететінім, соңғы кездері бой көтеріп жатқан зәулім мейрамханалар мен еңсесі биік ғимараттар еуропалық стандарт негізінде салынуы. Бұлда болса тарихпен сыр шертісіп, өз үйлесімін тауып отыр. Жалпыға ортақ жолдың жағдайы да дендеп оң өзгерістерге қарай қадам басуда. Олай дейтінім, күн санап көлік саны артып келе жатқан мына алмағайып заманда, жол кептелісі басты мәселеге айналып кететіні айдай ақиқат. Осы тұста біздің шаһарда басты көшелерде айналма бұрылыстары бой түзеп, проблеманың алдын алуға жәрдемдесуде. Мұндайды республиканың көп қалаларынан байқай бермейсің. Сондай-ақ адамдар көп шоғырланған жерлерде жерасты өткелдері салынып, пайдалануға берілуде, әлі де беріледі деген сенім басым.
Дейтұрғанмен, «Жүрген соң бауырыңды күнде көріп, таулардың биіктігі байқалмайды» дегендей, бір сәт қаладан алысқа ұзасақ оның көркемдеуге тіліміз жетпей қалатыны бар. Және оның құшағын анамыздың құшағынан еш кем сағынбайтынымызды қаланың әрбір тұрғыны біліп, ұғынады. Дегенмен, мен көрген, өскен, болашағымның баяны мен мұндалап тұрған Таразымды бір жазбаға сыйдыру әсте мүмкін емес. Бұл тақырыпта ой қорытып, жазба жазудың қандай ауыр дүние екенін оқырманның бірі білсе, бірі білмес. Өйткені, бұл тұрғыда алақандай ғана жүректің елжіреп, ақылға бой алдырмай кететінін сезудің өзі ғажап!

Құнанбай Асылзат Бақытқызы
Тараз қаласы
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты

Астанадада жыл сайын көрікті жерлер, ойын-сауық орталықтары көбейіп келеді. Есіл өзенінде катермен жүзу қала тұрғындары мен қонақтарының сүйікті серуеніне айналған.

Тамаша жаңалық, осы маусымнан бастап елімізде шығарылған «Kazboat-47» патрульдік катері қолданысқа беріледі деп хабарлайды Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz. Отандық катерлер қала ішінде Есіл өзенінің акваториясын патрульдейтін болады. Катер күн сайын сағат 14.00-21.00 қыркүйек айына дейін толыққанды полиция пункті қызметін атқарады.



Биыл Астанада ауа райының жылдағыдан ерте жылуына байланысты кеме жүзу маусымы 18-25 мамырда басталады. Қазіргі кезде алты жолаушылар кемесі жасақталып, көліктік бақылау органдарында аттестациядан өткізілді. 17 мамырда кемелер сынақтан өткізіледі.

Кемеде жүзу тарифтері өзгермейді. Ересектер үшін билеттің құны — 1000 теңге, балалар үшін – 500 теңге. Жолаушыларды отырғызу және түсіру «Кенесары» ескерткішінің жанындағы айлақта жүзеге асырылады. Катер «Кенесары» ескерткішінен Radisson қонақ үйі, Шұбар шағын ауданы, «Жыл мезгілдері» паркі және ескерткішке дейін айналып жүреді, маршруттың ұзындығы – 18,8 км. Кемелер қызметі күн сайын сағат 12.00-ден 21.00 дейін ұсынылады.

Бүгін Астанада Ұлы Отан соғысында қаза тапқан жауынгерлерді еске алу рәсімі барысында жауынгерлер зиратына Даңқ гүлшоқтары мен гүл себеттері қойылды. Жиналған қауым сарбаздар мен оркестрдің маршымен қаза тапқан жауынгерлер зиратының басына барды.



Салтанатты шараға Астана қаласы әкімінің орынбасары Ермек Аманшаев, мәслихат хатшысы Жанат Нұрпейісов, ҰОС ардагерлері, ҚР Қорғаныс министрлігінің, түрлі конфессиялардың өкілдері, әскери бөлімшелер, оқушылар мен қала тұрғындары қатысты.

— Бүгін Отаны үшін жанын құрбан еткен адамдарды еске алу үшін жиналып отырмыз. Ақмола өңірінен 30 адам Кеңес Одағының батыры атанғанын білесіздер. Олар әрқашан да жадымызда. Олар соғыстан аман оралып, еліміздің қалыптасуына да өз үлесін қосты. Біздің жанымызда жүргендеріңіз, бүгінде тәуелсіз мемлекетте өмір сүріп жатқанымыз үшін рахмет, жасаған ерліктеріңіз үшін алғыс айтамыз, — деді Астана қаласы әкімінің орынбасары Ермек Аманшаев.



Ұлы Жеңістің 71 жылдығына орай жауынгерлер зиратына елорда әкімдігінің, қалалық мәслихаттың, соғысқа қатысқандардың атынан гүл шоқтары қойылды.

— Құрметті жолдастар, бүгін сұрапыл соғыс жылдарын еске алып отырмыз. Майдандас жолдастарымыз әрқашан жадымызда. Ешкім де, ештеңе де ұмытылмайды. Аға ұрпақ өз міндетін орындады, ал жастар – Отанымызды қорғау керек. Мемлекет тәуелсіздігін алды. Баршаға бақыт, денсаулық, қуаныш тілеймін! Ұзақ жасаңыздар! – деді Ұлы Отан соғысының ардагері Алексей Фролов.

Айта кетейік, ертең 9 мамырда Жеңістің 71 жылдығына орай «Отан қорғаушылар» монументінің жанында Даңқ гүл шоқтары мен гүлдер қою рәсімі ұйымдастырылады. Сондай-ақ, сағат 12:30 Тәуелсіздік даңғылынан «Отан қорғаушылар» монументіне дейін «Жаужүрек полк» шеруі жүріп өтеді.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

Мемлекет басшысының төрағалығымен күн тәртібіндегі өзекті мәселелер жөнінде кеңес өтті. Кеңеске Парламент палаталарының төрағалары, Премьер-Министр, Президент Әкімшілігінің Басшысы, Үкімет мүшелері мен мемлекеттік органдардың басшылары қатысты.

Мемлекет басшысы ел дамуының негізгі бағыттарына, соның ішінде жер реформасына тоқталып, Үкімет қызметіне баға берді және тиісінше бірқатар шешім қабылдады. Нұрсұлтан Назарбаев елде жүргізіліп жатқан Бес институционалдық реформа дағдарысқа қарсы кешенді жоспар болып саналатынын атап өтті.



– Әлемде қазір инвестиция тапшылығы орын алып отыр, дамушы нарықтардан капиталдың кетуі байқалуда. Дамушы елдердегі инвестициялар ағынының қарқыны 20 жылда алғаш рет кері сипатқа ие болуда. Егер 2008-2014 жылдары Қазақстанға келетін тікелей инвестициялар көлемі жыл сайын орта есеппен 24 миллиард долларды құраса, былтыр ол 15 миллиард доллардан аз болды. Елдер арасында сыртқы инвестиция үшін бәсеке күшейіп, мемлекеттер инвестиция тарту үшін қолайлы жағдай жасап жатыр, – деді Қазақстан Президенті.

Мемлекет басшысы елдің ауыл шаруашылығы саласында 2 миллион 300 мың адам жұмыспен қамтылғанын айтты.

– Сөйте тұра бұл салада еңбек өнімділігі төмен деңгейде қалып отыр. Отандық фермерлер бір гектар жерден орта есеппен 400 доллардың өнімін алады. Дәл осы көрсеткіш АҚШ-та 1,5 мың долларды, Германияда – 2800, Францияда 3200 долларды құрайды. Ауыл шаруашылығы жаңа техникаға, жаңа технологияларға, суғару жүйелеріне инвестиция салуға мұқтаж, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Елбасы әлем елдері шетелдік инвестиция тарту үшін барынша қолайлы жағдай жасап жатқанына назар аударды.

– Әлемдік тәжірибеде ауыл шаруашылығына салынған қаражат өзін ақтау үшін 10-15 жыл керек. Қазақстанда ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді 10 жылға, соның ішінде шетелдіктердің жалға алуы туралы заң ұзақ уақыттан бері қолданылып келеді. Алайда бұл салаға әлі айтарлықтай инвестиция келген жоқ. Шетелдіктер 65 мың гектарда ғана жұмыс істеп жатыр, яғни жалға алынған жердің 0,06 пайызы ғана. Бірақ жоғары өнімділікті қамтамасыз етіп отыр. Жерді ұзақ мерзімге жалға беру – бүкіл дүние жүзі бойынша инвестиция тартудың амалы. Бельгия, Германия, Грекия, Нидерланд сияқты елдер шетелдік инвесторлардың жерді меншікке немесе жалға алуы мәселесіне қандай да бір шектеу қоймайды. Францияда шетелдік инвесторлар үшін жер ресурстарын жалға алудың ең ұзақ мерзімі 99 жылды құрайды. Жер кодексі нормаларын әзірлеу барысында бұл тәжірибелер ескерілді. Бірақ жерді шетел азаматтарына сату мәселесі болған емес, қазір де жоқ, – деді Қазақстан Президенті.

Нұрсұлтан Назарбаев жаңа нормалардың мәні тиісті топтарға жеткізілмегенін атап өтті.

– Қабылданған заңның тетіктері мен нормалары жұртшылықты кеңінен қатыстыру арқылы талқыланбады. Сондықтан көп жағдайда халықтың алаңдауы дұрыс. Егер қазақстандықтар қабылданған шешімге сенбейтін болса, демек бұл дұрыс емес деген сөз. Өйткені, бұл өзгерістер халық үшін жасалып жатыр. Қоғамда жерді жалға алу жөніндегі бірқатар заңнамалық нормаларға қатысты күмән туғанын ескеру маңызды, – деді Мемлекет басшысы.

Осыған байланысты Қазақстан Президенті Жер кодексінің қоғамдық резонанс тудырған бірқатар нормаларына 2017 жылға дейін тоқтау салды.

– Бұл мәселені егжей-тегжейлі қарастыру керек. Егер талқылаудан кейін Парламент ортақ шешімге келетін болса, мораторий алып тасталады, ал егер олай болмаса, күшінде қалады. Біз халыққа ұнамайтын заңға зәру емеспіз. Бұл ретте мораторий сақталған жағдайда ауыл шаруашылығының жағдайы нашарлауы мүмкіндігін түсіндіру қажет. Сондай-ақ Үкімет жанынан Премьер-министрдің бірінші орынбасары Б.Сағынтаевтың басшылығымен комиссия құруды тапсырамын. Комиссия барлық мүдделі органдарды және қоғамдық бірлестіктерді тартуы тиіс. Резонанс тудырған ережені кеңінен талқылап, ортақ ұстаным әзірлеп, Парламентке беру керек. «Нұр Отан» партиясына демократиялық күштер коалициясы аясында кең ауқымды түсіндіру жұмыстарын жүргізуді тапсырамын. Бұған барлық партиялар, қоғамдық бірлестіктер және бұқаралық ақпарат құралдары қатысуы тиіс. Түсіндіру жұмыстарына Үкімет пен Парламенттің қос палатасының депутаттары белсене қатысады деп үміттенемін, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Мемлекет басшысы Қазақстанда 8 мыңнан астам ауыл шаруашылығы кәсіпорны, 178 мыңнан астам шаруа және фермерлік қожалықтар, 1,5 миллионнан астам жеке қосалқы шаруашылық бар екеніне тоқталды.

— Олар күн ұзаққа алқапта, фермада, жайлауда еңбек етеді, сіздердің жаңалықтарыңызды күтіп, теледидар алдында отырмайды. Бірақ сіздер өз ұсыныстарыңызды әзірлеу барысында министрліктен шықпай отырып, бәрін өз араларыңызда шешесіздер. Кімнен жасырынасыздар? Сонда біздің заңдарымыз кім үшін жазылған? Ауыл шаруашылығы министрлігінің де, Ұлттық экономика министрлігінің де, әкімдіктердің бір де бірінің де ресми сайтында жер реформасы жөнінде қолжетімді және көрнекі ақпарат болған жоқ. Ал бұл дегенің халықтың игілігі үшін, экономиканы дамытып, азаматтардың әл-ауқатын арттыру үшін жүргізіліп жатыр ғой, — деді Қазақстан Президенті.

Нұрсұлтан Назарбаев Жер кодексі жөніндегі жұмысқа жауапты екі мемлекеттік органның, Ауыл шаруашылығы министрлігі мен Ұлттық экономика министрлігінің өз міндетін тиісінше атқара алмағанына назар аударды.

— Бұл министрліктердің жұмысы нашар дей алмаймын. Бірақ өздерінің ұстанымы елдің бәріне ұғынықты болып, дұрыс қабылдануы үшін түсіндіру жұмыстарымен айналысқан жоқ.

Қазақстан Президенті Ұлттық экономика министрі Е.Досаевтың қызметінде жіберілген кемшіліктерге байланысты отставкаға кету туралы өтінішін қабылдады. Ауыл шаруашылығы министрі А.Мамытбековтің қызметіне толықтай сәйкестігі толық деңгейде емес екенін жария етті. Ұлттық экономика вице-министрі Қ.Өскенбаевты қызметінен босатуды, Ұлттық экономика министрлігінің салалық комитетінің басшы қызметкерлері мен басқа да жауапты тұлғалардың қызметіне сәйкестігі туралы мәселені қарауды тапсырды. Сондай-ақ, Үкіметке жер қатынастарын реттеу бағытындағы салалық функцияларды Ауыл шаруашылығы министрлігіне беру жөнінде тапсырылды.

Мемлекет басшысы ақпараттық саясат мәселесін де қозғады.

– Бүгінде бұл функциялар профильді емес министрліктің құзырында. Үкіметте бұл саланы ешкім үйлестірмейді, мемлекеттің ақпараттық саясатқа бөлетін қаражатын ешкім бақыламайды. Сондықтан қазіргі ақпараттық сын-қатерлерді еңсеру үшін, Бес институционалдық реформаның барысын тиімді қолдау үшін өкілетті орган – Ақпарат және коммуникация министрлігін құруды тапсырамын, – деді Қазақстан Президенті.

Нұрсұлтан Назарбаев бұл ведомствоға мынадай маңызды міндеттерді жүктеуді ұсынды. Атап айтқанда, мейлінше өткір мәселелерді жедел анықтау және әрекет ету мақсатымен кез келген меншік формасының, соның ішінде интернет ресурстар мен әлеуметтік желілердің ақпараттық кеңістігін мониторингтеу; барынша өзекті тақырыптар мен мәселелер бойынша қоғамдық пікірді зерттеу, халықтың ақпараттық сауалдары мен тілек-қалауын талдау және болжау; мемлекеттік ақпарат саясатын әзірлеу; барлық мемлекеттік органның ақпараттық қызметі мен белсенділігін үйлестіру және бақылау; мемлекеттік ақпараттық тапсырыстарды жоспарлау және мемлекет бөлген қаражаттың тиімділігін талдау; Отандық БАҚ-ты экономиканың қазіргі заманғы сегменті ретінде дамыту үшін инвестиция және инновация тарту; Электронды және баспасөз кеңістігіндегі ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін отандық ақпараттық өнімдердің сапарын арттыру; дағдарыстық коммуникациялардың барынша пәрменді моделін құру; Халықпен, соның ішінде Үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл арналарын қамтамасыз ету.

Бұл ретте жаңа органды қажетті ресурстармен қамтамасыз ету, қаражат бөлу және оған барлық міндетті жүзеге асыру үшін айрықша өкілеттік беру тапсырылды.

Қазақстан Президенті ел дамуының өзге де негізгі мәселелеріне тоқталды.

– Міндетті медициналық сақтандыруды енгізуге қатысты жұрттың күмән-күдігі бар екенін білемін. Сондықтан Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі бұл мәселе бойынша іс-әрекеттің жол картасын әзірлеуі тиіс. Бұл реформа барлық қазақстандықтарға қатысты, сондықтан оған ықылас жоғары болады. Білім және ғылым министрлігінің орта мектептердегі оқу жылын ұзарту, үш тілде білім беруге көшу мерзімі туралы мәлімдемелеріне қатысты да жұрттың сұрақтары бар екенін білемін. Үкімет бұл ретте дәстүрлі тамыз мәслихаттарын пайдалана отырып, қоғамдық пікірге мұқият зерттеу жүргізуі керек. Туындап отырған мәселелерді талқылау және шешу үшін осы мәселелердің барлығына жаңа диалог тетіктерін – Қоғамдық кеңестерді белсенді түрде қатыстыру керек. Олар мемлекеттік органдардың шылауында қалмауы керек, оларда өткен пікірталастар БАҚ пен жұртшылық үшін ашық болуға тиіс. Әрбір министр мен әкімге реформалардың барлық бағыты бойынша қоғамдағы көзқарасты өз құзыреті шеңберінде мұқият талдаудан өткізуді тапсырамын, – деді Мемлекет басшысы.

Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттің бастамаларының мұқият түсіндірілуі маңызды екенін айтты.

– Біз Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының стандарттарына қарай жылжып, әлемдегі дамыған 30 мемлекеттің қатарына ұмтылып отырғанымызды айтып жатырмыз. Бұл елдерде тағы бір ең басты стандарт бар, ол – Үкіметтің және оның мүшелерінің қоғам үшін күнделікті ашықтығы. Онда министрлер барлық туындаған мәселелерге қатысты әрдайым шұғыл пікір білдіріп отырады. Ал бізде ше? Ақпараттық жұмыс тек журналистер алдына брифингке шығып, қағазда жазылғанды оқып беруден ғана тұрмайды. Біздің министрлер тіпті брифингтерде де журналистерден қашқақтап, қарапайым сауалдарға жауап бермейді. Қазіргі кезде біз министрліктерді қандайда бір саладағы саясатты айқындайтын органдарға айналдырдық. Саясаткер жұртпен тілдесуге, өз ұстанымын түсіндіруге, қоғамның сеніміне ие болуға тиіс. Халықпен, ең алдымен жаңа заңдарды қолданатын жұртпен кездесу керек, – деді Қазақстан Президенті.

Мемлекет басшысы тек бірінші тоқсанның өзінде қазақстандықтар «Электрондық Үкімет» порталы арқылы 1 млн 200 мыңнан астам мемлекеттік қызметтерге қол жеткізгенін атап өтті.

– «Электрондық Үкімет» бірыңғай байланыс орталығына күн сайын 700 қызмет түріне қатысты 20 мыңнан астам сұрақ түседі. Бұл ресурс неге іске қосылмаған? Онлайн режімінде бірде-бір түсіндірме немесе кеңес болған жоқ. Халық сауал қоя бастаған кезде ғана «ояндыңдар». Жұртқа барлық нормаларды, оларды қалай қолдануды, кімге жүгінуді түсіндіру үшін Үкімет жанынан бірыңғай колл-орталық – «қызу желі» құруды тапсырамын. Бірде-бір сұраққа біліктілікпен жауап берілмей қалмауы үшін жауапты адамдарды да бекітіңдер. Бұл өңірлерге де қатысты, олардың әрқайсысында осындай кеңес беру орталықтары жұмыс істейтін болсын, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Соңында Қазақстан Президенті әлемдік дағдарыс біздің елдің дамуына да әсерін тигізгеніне назар аударды.

– Одан зардап шегіп, жұмысынан немесе табысының біраз бөлігінен айрылған көптеген адамдардың бар екенін білеміз. Мұндай жандар кез келген қоғамда бар. Барлық қазақстандықтарға қырағы болу қажеттігін, тұрақтылығымыз бен бір-бірімізге деген сый-құрметімізге сызат түсуіне жол бермеу керектігін ескерткім келеді. Өз тарапымнан айтарым, біз ешкімнің ортақ шаңырағымыздағы татулық пен тұрақтылықты бұзу үшін дағдарысты пайдалануына жол бермейміз. Құқықтық тәртіпті бұзған әрбір адам заңның қатаң талабына сай жауап береді. Қоғамдағы тыныштықты нығайту – әрбір азаматтың, барлық қоғамдық ұйымның, барша қазақстандықтардың ісі, – деді Мемлекет басшысы.

Шара барысында елдің бірінші тоқсандағы әлеуметтік-экономикалық дамуының алдын ала қорытындылары жөнінде Премьер-Министр К.Мәсімов сөз сөйледі.

Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.

— Жердің тиімсіз пайдаланылуы деген не және ол қалай бақылауға алынады?
– Ауылшаруашылық жерлерін тиімсіз пайдалану жердің оның топырағының құнарлылығының біршама төмендеуіне әкелетін тәсілдермен пайдаланылуын немесе жердің мүлдем пайдаланылмауын білдіреді. Ауыл шаруашылығы мақсатына арналған жерлерді тиімді пайдалану Ұлттық эко­номика министрінің м.а. 2015 жылғы 27 наурыздағы № 268 бұйрығымен бекі­тілген Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану ере­желері арқылы реттеледі. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер­лерді ұтымсыз пайдалану деректері жерлерді пайдалану мен қорғауға мем­лекеттік бақылау жұмыстарын жүргізу кезінде анықталады. Мұндай фак­тілер анықталған жағдайда бұзушылықтарға жол берген тұлғаларға жер­ді алып қоюға дейінгі әкімшілік ықпал ету шаралары қолданылады.
–Ауыл шаруашылығына арналған жерлердің тиімсіз пайда­ланылуы анықталған жағдайда мемлекеттік органдар тарапы­нан қандай әрекеттер жасалады?
– Егер бір жыл ішінде жерді пайдаланушы жер телімін тиімсіз пайдаланатын болса, онда оған бұзушылықтарды жою туралы жазбаша ұйғарым жіберіледі. Егер жыл өткен соң жағдай өзгермесе, онда жергілікті атқарушы органдар сотқа аталған жер телімін қайтарып алу туралы талапарыз жібереді.
–Аукционға қатысуға кімдер құқылы? Сауда-саттыққа шетел­дік инвесторлар қатыса ала ма?
– Аукционға ел заңнамасында қарастырылған жағдайлар мен тәртіпте Қазақстан Республикасының барлық азаматтары мен заңды тұлғалары қатысуға құқылы. Шетелдіктер, азаматтығы жоқ тұлғалар мен шетелдік заңды тұлғалар ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер телімдерінің сауда-саттығы бойынша аукциондарға қатыса алмайды. Шетелдік инвесторлар, сонымен қатар, шетелдік азаматтар тек ауыл шаруашылығы мақсатына арналған жер телімдерін 25 жылға дейінгі мерзімге жалға алу құқығы ұсынылатын конкурстарға ғана қатыса алады. Шекара маңы аумағында шетелдіктерге қандай да бір жер телімін сатуға мүлдем тыйым салынған.
– Неліктен шетелдіктерге жерді жалға беру мерзімі 25 жылға дейінгі уақыт аралығы деп белгіленді?
– Себебі, ауыл шаруашылығы табиғи факторларға тәуелді көп салымды қажет ететін өндіріс болып табылады және оның өндірісі маусымдық сипатқа ие. Өнеркәсіптік өндірістен айырмашылығы, жермен жұмыс істеу оған салынған қаржы салымдарының орнын аз толтырады және алғашқы 15 жыл оған жұмсалған шығындарды ақтауға кетеді. Сондықтан ауыл шаруашылығы мақсатына арналған жер телімдерінің жалға берілу мерзімі 25 жылға дейін деп белгіленді.
– Әрбір нақты жер телімінің құны анықталды ма?
– Әрбір нақты жер телімінің құны жер телімдері үшін базалық төлем ставкаларына сәйкес анықталады. Базалық ставкаларға жер телімінің сапалық жай-күйіне, оның орналасуына, сумен қамтылуына, қызмет көрсетілетін орталықтардан қашықтығына және т.с.с. байланысты түзету коэффициенттері (оны төмендететін немесе жоғарылататын) қолданылады. Мәселен, жер телімі елді мекеннен, инфрақұрылым нысанынан неғұрлым қашық болған сайын, оның төмендететін коэффициент соғұрлым төмен болады.  Бұлайша есептеу әрбір жер телімі бойынша жеке жүргізіледі.
Аукцион арқылы сату кезінде жер телімінің құны бірінші кезекте жер телімінің кадастрлық (бағалау) құнын көтеруді қарастыратын аукцион арқылы анықталады. Мұндайда егер екі аукцион қорытындылары бойынша жер телімі сатылмаған жағдайда, ол жер телімінің бағасын кадастрлық құнынан белгіленген ең төменгі шекке дейін (кадастрлық құнынан 50 %-на  дейін) төмендетуді қарастыратын аукционға қойылады.
– Жер телімдерінің сатылуынан түскен қаражат қайда келіп түседі және олар қалай жұмсалады?
– Мемлекеттің ауыл шаруашылығы мақсатына арналған жер телімдерін жекеменшікке сатудан түсетін қаражат Ұлттық қор есебіне аударылады және ол Қазақстан Республикасының заңнамасында, яғни бюджет заңнамасына сәйкес белгіленген тәртіппен пайдаланылады.
– Адал тер төгіп жүрген жалға алушының жерін бай инвесторлар тартып алып жүрмей ме?
– Ауыл шаруашылығы мақсатына арналған жерлер қазақстандық­тарға 49 жылға жалға беріледі. Егер жалға алушы жалға алған жер телі­мін сатып алғысы келсе, онда ол бұл жерді сатып алуға ең бірінші кезек­те құқылы болады. Мұндайда жерді сату аукционсыз – жеңілдікпен (50%-ға)  және оның құнын 10 жылға бөліп төлеумен жүргізіледі. Алайда, бұған жерді жалға алушы оны өз мақсатында пайдаланса ғана жол беріледі.
– Сатуға нақты қандай жер телімдері қойылады?
– Ағымдағы жылы жергілікті атқарушы органдар жекеменшікке сауда-саттық арқылы бүкіл республика бойынша 1,7 млн. гектар ауылшаруашылық жерлерін сатуға шығаруды жоспарлауда. Тек Астана және Алматы қалаларында бұлай емес, себебі, аталған қалалардың бас жоспарында ауыл шаруашылығын дамыту қарастырылмаған.
Қазіргі кезде барлық аймақтарда 1 шілдеден бастап ауыл шаруа­шылығы мақсатындағы жерлерді жер заңнамасына енгізілген жаңа түзетулер бойынша сатуға шығару үшін дайындық жұмыстары жүргізілуде.
–Шетелдік азаматтың ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер телімін жекеменшігіне алуға мүмкіндігі бар ма?
– Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер телімдерін шетелдік азаматтардың жекеменшігіне иеленуіне жол берілмейді. Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 24-бабының 1-тармағына сәйкес шетелдіктер, сондай-ақ, жарғылық капиталындағы шетелдік­тердің үлесі елу пайыздан асатын заңды тұлғалар ауыл шаруаш­ы­лығы мақ­сатындағы жер телімдерін 25 жылға дейінгі мерзімге жалдау шарт­тарымен уақытша жер пайдалану құқығымен ғана иеле­не алады.

Сәуірдің 27 күні Қарағанды қаласында биыл төртінші рет «Karaganda Invest 2016» Халықаралық Инвестициялық Форумы өтті. Форумға биыл мыңнан астам адам қатысты. Олар шағын және орта бизнестің, әлеуетті инвестор-компаниялардың, ұлттық компаниялардың және жергілікті мемлекеттік басқару органдарының өкілдері.



Қарағанды облысының әкімі Нұрмұхамбет Әбдібековтың айтуынша биылғы «Karaganda Invest 2016» форумы тек қана Қарағанды облысының емес, Қазақстанның басқа да аймақтарының инвестициялық жобаларын ұсынған алаң болғанымен ерекшеленген. Бұл жолы Қарағанды аймағының жобаларынан басқа Павлодар, Солтүстік-Қазақстан және Ақтөбе облыстары жобаларын ұсынған екен.

Форум спикерлері ҚР Инвестициялар және даму жөніндегі вице-министр Альберт Рау, Қарағанды облысы әкімінің орынбасары Ахметжанов Әнуар, Орталық Азиядағы герман экономикасының өкілеттігі басшысының орынбасары Жүнісәлиева Ғалия, «Даму» Кәсіпкерлікті дамыту қоры»АҚ Басқармасының төрағасы Тлеушин Қаныш, Директорлар кеңесінің мүшесі, «SAT & Comany» АҚ басқармасының төрағасы Саурамбаев Нұрлан, «Атамекен»ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасы Басқармасы төрағасының орынбасары Шотанов Төлеміс, сонда-ақ, Джефферсон Траст Гонг Конг Аймақтық директоры Фурузонфар Зехни болды. Жалпы мәжілістен соң «Жер қойнауын пайдалану және энергетика: «Дәстүрлі салаларға жаңа көзқарас», «Қарағанды облысының агроөнеркәсіптік әлеуетін жүзеге асыру» және «Қарағанды облысы—инвестициялардың жаңа көкжиегі» тақырыптары бойынша үш секция өтті.



«Karaganda Invest 2016» айтулы нәтижелерінің бірі жергілікті және халықаралық Меморандумдар мен Инвестициялық келісімдерге қол қою деуге болады. Қарағанды, Солтүстік — Қазақстан, Атырау, Аөтөбе және Солтүстік Қазақстан облыстары арасындағы аймақаралық ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойды. Сонымен қатар, Қарағанды облысының әкімдігі мен Түрік Республикасының Эскишехир провинциясының Үкіметі арасында Ынтымақтастық және 2016-2018 жылдарға достық байланыстарды орнату туралы келісімдерді жүзеге асыру бойынша ісшаралар жоспарына қол қойылды.

Форум барысында түрі жобалардың презентациясы, компаниялардың көрмелері, инвесторлармен кездесулер болды. Яғни шара инвестицияларды іздеуге және алуға, инновацияларды, технологиялар мен оларды қолдану тәжірибесін алмасуға арналған орталықтандырылған платформаға айналды деуге болады.



Айтпақшы, Форум аясында әлеуетті инвесторлардың агроөнеркәсіптік кешен, жер қойнауын пайдалану, мемлекеттік-жеке серіктестік, құрылыс индустриясы мен туризм секілді аймақ үшін маңызды бағыттарды инвестициялауы үшін жалпы сомасы 1.5 трлн теңге болатын 151 инвестициялық жоба ұсынылды. Меніңше, адам болам, ұрпағым бақуатты елде өмір сүреді дейтін азаматтар, жер дауын емес, бизнес-форумдар, стартап-жобалар қуса, Қазақстан жақын онжылдықта дамыған елдер қатарына кіруіне толық мүмкіндік бар.

Бұрынғы классик күйші, ардагер әншілердің бәрін де ұнатамын. Ал қазіргі әнші, композиторлардың көпшілігін жоғары бағаламаймын. Өйткені кейбір әншілер қазақ әнінің әуенін бұзып, үнін өзгертіп, қазақтың тілін тұтықтырып, сөзін сындырып айтады. Міне, көрдің бе, кейбір әншілер қайғыны биге, қасіретті арзан күлкіге, мұңды қуанышқа айналдырып жібереді. Ендеше, мен неге ондай әншілерді жақсы көруге тиіспін?.. А?..

(ӘзілханНұршайықов «Таңдамалы 2» кітабы 56-57 бет)

‪
Театрға бірге бармаймыз, ол қарайтын киноларға мен қызықпаймын. Ол футболды жанындай жақсы көреді, мен теледидарға шұқшиғанды ұнатпаймын. Оның плейпарақшасында — батыстың әні, ал мен болсам терме тыңдаймын. Мен — романтик, ол — пофигист. Бірақ бастысы — бұл емес. Біздің талғамдарымыздың бірдей болуы міндетті де емес, маңызды да емес.
‪#‎жақсықыз‬‬‬‬ — ға осыны ешкім түсіндірмепті. Бүкіл қараған кинолары, оқыған романдары жігітті тек идеал кейіпте көрсетумен шектелсе керек. Тіпті жағымсыз бір олқылықтары болып жатса да, оны экран «дерзость», «брутальность», «сексуальность», құдайым-ау, тағы сондай сияқты онтайлы образда көрсетіп отырғаны тағы бар. Бірақ бұл өмір, ‪#‎детка‬‬‬‬! Телик емес!
Жалғыз қалғың келмесе, оны 100% қабылда. Минусымен, плюсымен. Ал қабылдай алмайсың ба, қоңырқай кештерде шамдары сәл қараңғылау кальян иісі бұрқыраған аса қымбат емес кафеде өзің сияқты құрбыңмен «жақсы жігіт жоқ!», «жіігттердің бәрі онбаған» желісіндегі көңілсіз әңгіме-сауық-сайран өміріңе қайтып орала бер!!!

10.03.216