— Байзыл, э Байзыл…

— Не нақ? Болмайд дейм…

— Байзыл, келіп тұрмын ғой енді…

— Қой дейм! Саған негізі үшінші группа да берілмеу керек! Аппетитің жаман! Анау-мынау тексеріс болса, үшінші группадан да алып тастайд!

— Екінші группа қылып бер енді, Байзыл…

— Лібә, антикоррупционщиктер мына жақтан (төбесін көрсетті), внутренний безопасность мына жақтан (тасының түбін көрсетті) қос қолдап ұстап тұрып, айдап жатыр! Ар жағындағы он бір мың үшін сен де нақ…

— Он бір мың бізде ақша, Байзыл! Жақсылыққа — жақсылық қайда, Байзыл? Бастығыңа жақсы көріну үшін — киіз үйімді алғанда, ау салғанда, қайығымды алғанда — бермейтін уәдең болмайды осы! А так сен — квартираға кезекке қойып берем дегенсің, исчо! Квартира қолыңнан келмейді, ол көрініп тұр. Қолыңдағы нәрсені сұрап тұрмын, Байзыл!

— Сукі, тағы бір түсіндіріп көрейінЧ. Саған үшінші группаны қалай алдық? Башпайы астына қайырылып өскен дедік. Ал сен екі күннің бірінде базарда шауып жүресің! Базар — толған құлақ. Сосын, ішівалсаң — «баражняг ақша алып, үкіметтің аузын тігіп отырм» деп лепіретінің бар. Екінші группа саған ниқоя келмейд…

— Жігіт емеспін десейші үйтіп марал оқығанша, Байзыл! Ай лібәәә, біліп едім! Бросты мойындашы, жігіт емеспін деп — мазаңды алмайм!

— Ахх… Ой лібәәә… Тұра тұршы…

— О, әне біздің Байзыл! Қазір ам алын табады Байзыл! Байзыл жігіт қой…

Байзыл Гольдштам әбден мезі еткен Қарамеңді Ейсвудқа қарап-қарап, қарап-қарап, қарап-қарап тұрды да, құлағына қал амын, кеңірдегіне қарындашын сұғып алды.
— Ой сукі, байқамай бірінші группа қылып жіберген сияқтымын — деді сосын.

— Бірінші группа елу жеті мың ба еді… — деді Қарамеңді сұлап бара жатып. Дегенде, дедім деп ойлады, әйтпесе дыбыстың орнына — қарындаш қадалған тұстан қан интонациясына сәйкес қорқ-қорқ еткен ғана болатын. Қас қылғанда қалам қадалған құлағымен құлап, жан-тәсілім етті…

Кәсіпкерлерді қорғаудың ерекше бір түрі «Қамқор» мобильдік қосымшасы. Оны әрбір іскер азамат ұялы телефондары мен гаджеттеріне тегін жүктеп, заңсыз тексерістің алдын ала алады. Бұл туралы Алматы облысының өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің өкілі баяндады.
Қазіргі таңда кәсіпкерлік қызметке заңсыз араласуды тоқтату, бизнеске әкімшілік қысымды төмендету бойынша тұрақты жұмыстар жүргізілуде. «Қамқор» мобильдік қосымшасын «Googleplay» және «AppStopre» қосымшалары арқылы жүктеп, тексерудің шынайы тіркелгендігін білуге болатыны айтылды.
«Онлайн режимінде берілген өтініштер прокуратураға түсіп, жұмысты жеңілдетеді. Бұл дегеніміз кәсіпкерлердің сенімділіктерің нығайту. Осы инновациялық жобаның тиімділігі туралы облысымызда да мысалдар бар.
Мәселен, «Қамқор»-ға «Талдықорған комфорт» ЖК азамат Д. Талипов Талдықорған қаласының Ішкі істер департаментінің қызметкеріне заңсыз әрекеті туралы арыз түсірген. Осы заңсыз араласу фактісі бойынша тергеу жүргізіліп, сөгіс түріндегі тәртіптік шара қолданылды», — деді Алматы облысы бойынша Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің аға прокуроры Алмас Қыдырбайұлы.
Кәсіпкерлікті дамыту экономиканың негізгі қайнар көзі болғандықтан, оны барынша сауатты қорғау басты міндет.
Алматы облысының өңірлік коммуникациялар қызметі

Туризм — әлемдегі болашағы жарқын салалардың бірі де бірегейі. Оған дәлел жетіп артылады. Мәселен «ЮНВТО» атты бүкіләлемдік туристік ұйым былай деп дерек келтіреді: «2016 жылы туристер тарапынан дүниежүзі бойынша 1,2 млрд саяхат жасалса, ғасырға шаққанда бұл көрсеткіш 2020 жылға дейін 1,6 биллионға жетеді. Және бұлардың көшбасында Қытай мемлекеті тұр» Осыған байланысты елордада тұңғыш рет Қытай туризміне арналған паназиялық конференция өтті. Екі күнге созылған бұл шарадан нақты бір істерге қол жеткізбесек те біршама дүниелерді ойға түйдік.

Қытай туризмі соңғы бірнеше жылда әлемнің көшбасына шықты. Тек 2016 жылдың өзінде-ақ Азия-Тынық мұхит өңіріне 50 миллионнан аса қытайлық барған. Ал мамандар болса осының арқасында бәсекелестіктің күшейгенін айтады. Олардың айтуынша алдағы 5 жыл көлемінде әлем бойынша нақты қатайлық туристердің саны жарты миллиярдқа жетеді деген болжам бар.

Қазіргі таңда Қытай мемлекеті тек сыртқы емес сондай-ақ ішкі туризм бойынша да әлем елдерінің ондығына кіреді. Олардың мұндай жетістікке жетуі көлік инфрақұрылымның арқасы. Мәселен 1988 жыллы аталған мемлекетте халықаралық стандарттарға сай келетін 145 шақырым жол болса, қазіргі таңда ол 111 мың шақырымға жеткен.

Қазақстан — қытайлық туристер үшін ең жақын әрі қолайлы аймақ. Себебі бұл екі мемлкеттің арасын ежелгі Ұлы Жібек жолы жалғайды. Ол, қазіргі тілмен айтқанда Батыс Еуропа — Батыс Қытай тас жолы. Туризм мамандарының айтуынша егер де аталған көлік дәлізі толығымен іске қосылатын болса, онда бізге аспан асты елінен келушілер саны да көбеймек.

Қазақстанда 9000 аса археологиялық және тарихи мұралар, 118 ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, олардың арасында 11 мемлекеттік ұлттық табиғи парк бар. Елдегі ең танымал орындар Алматы облысындағы «Алтын Емел» мен «Іле-Алатау ұлттық паркі», Павлодар облысындағы «Баянауыл», Ақмола облысындағы «Көкшетау» мен «Бурабай» даусыз. «Тамғалы Тастағы» жартасқа салынған суреттер, Шарын шатқалы, «Сыңғырлауық құмдар» және «Бесшатыр» сақ қорғандары аса көрнекті деп саналады. Экотуризмді көпшілік арасында тарату мақсатымен «Іле-Балхаш Регатасы» және «Ертіс меридианы» секілді шаралар үнемі ұйымдастырылады. Алайда біз бұны ауыз тотырып айтқанымызбен одан еш нәтиже жоқ. Себебі бұл аймақтар мен шаралардың танымалдығы тек ел деңгейінде ғана. Ал оны әлемдік деңгейге шығару үшін әуелі инфрақұрылым мен сервеистік қызметті дамытқан жөн.

ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесінің бекітілген кешенді бағдарламасына сәйкес, Ақтөбе облысының мәдениет күндері 2017 жылдың 26-30 маусым аралығында өтеді.

Облыстың мәдениет күндерінің ашылуы 26 маусым күні сағ.21.30 «Экспо» аумағындағы амфитеатрда Ақтөбе облысының үздік шығармашылық ұжымдарының «Ақтөбе – құтты мекен» гала-концерті өтеді.

Театрландырылған концертте құрамалы оркестр, вокалистер, алдыңғы қатардағы би ұжымдары, ақтөбелік эстрада өнер жұлдыздары, Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткерлері Есенгелді Ырза, Өмірқұл Айниязов, сонымен бірге жерлесіміз Ресей Үлкен театрының /Москва қ./ опера әншісі Светлана Касьян және бірнеше дүркін халықаралық ән орындаушылар байқауының, Қытайда өткен «I am singer» байқауының жүлдегері Димаш Құдайберген қатысады. Концертте ақтөбелік композиторлардың шығармалары мен әндері орындалып, өңірдің тарихи-мәдени ерекшеліктері көрсетіледі.

Облыстың мәдениет күндерінің бағдарламасына сәйкес, Астана қаласы «Қазанат» ипподромының аумағында орналасатын этноауылда 26 маусым – 10 шілде аралығында облыс атынан 2 киіз үй тігіледі. Бір киіз үйде облыстық тарихи-өлкетану музейінің қорынан ұлттық этнографиялық бұйымдардан тұратын «Ақтөбе өңірінің жауһарлары» атты көрме жасақталып, «Экспо» штабы ұйымдастыру комитетінің сұрауы бойынша көрме 8 шілдеге дейін жалғасады.
Осы этноауылда орнатылған сахнада 27 маусым күні сағ.15.00-20.00 аралығында облыстың, қаланың және ауданның мәдениет мекемелері өнерпаздарының қатысуымен этноконцерт өтеді. Концерт облыстық филармонияның қазақ ұлт аспаптар оркестрі, фольклорлық ансамбльдері, дәстүрлі әншілері, «Аққу» би ансамблі, эстарадалық әншілерінің, «Достық сазы» фольклорлық ансамблі және халықаралық байқаулардың лауреаты Жадыра Арыстанованың, облыстық драма театрының М.Әуезовтың «Айман-Шолпан» музыкалық комедиясынан, «Алақай» қуыршақ театрының «Жайна, жадыра, достар» арнайы бағдарламасынан тұрады.

26 – 30 маусым аралығында «HasSanat» көркемсурет галереясында ақтөбелік танымал суретшілердің еңбектерінің және Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери-тарихи музейінде облыстық кітапхананың «Ақтөбе – тарих толқынында» кітап көрмесі, облыстық тарихи-өлкетану музейінің қорынан «Дулығалы дала перзенттері» көрме экспозицияланады.

«Бәйтерек» монументі алаңында 28 маусым күні қалалық мәдениет бөлімінің, Ғ.Жұбанова атындағы облыстық филармония шығармашылық ұжымдарының концерттік бағдарламасы өтеді. 29 маусым сағ.19.00 де «Студенттік» саябағында этно-мәдени орталықтардың концерті ұйымдастырылады. 30 маусым Астана қалалық әкімдігі ғимараты алаңында облыстың өнер ұжымдарының концертімен аяқталады.

«ЭКСПО-2017» көрмесіне орай өткізілетін мерекелік іс-шаралар аясында «Қазанат» қалалық ипподромының аумағындағы этноауыл жұмысына өңірлер шеберлерінің қатысу кестесі бойынша Ақтөбе облысының күндері 1-10 шілде аралығы болып белгіленді.

Монументтің қабырғалары мен еденіне төселген мәрмәр тастар мен аңыз құстың кейпіндегі аспалы хрусталь шам «Байтерекке» маңғаздық рең беріп, жалтыраған күйге енгізді. 

Атақты «Президент қолы» да толық жаңартылды. Нұрсұлтан Назарбаевтың алтынмен жалатылған оң қолының жоғары бедерлемесін жасауға Өскемендегі монет сарайының шеберлері еңбектенді, деп хабарлайды Елорда әкімдігінің медиа орталығы.



Демалыс күндері «Бәйтерек» монументі келушілерді қайта қабылдауға дайын. Жарты жылға созылған күрделі жөндеу жұмыстары жақында толық аяқталды. 



Билет құны 200 теңгеге өсті. Үлкендерге  – 700 теңге, 15 жасқа дейінгі балаларға  – 300 теңге. Балалар үйінің тәрбиеленушілеріне,  аз қамтылған отбасылардың балалары мен мүгедектерге кіру тегін. Билеттерді ғимаратта орналасқан терминалдар арқылы алуға болады. 



Монумент толық боялып, коррозияға қарсы жабынмен өңделді. Конструкцияның жоғары жағы нығайтылды. 



Күмбездің жарықтанып кеткен ескі шыны пакеттері жаңасына ауыстырылды. Бірегей құрышталған шыны-хамелеон күн сәулесінің түсуіне қарай күмбездің де түсін өзгертіп, құбылтып тұрады. Екі шынының ортасындағы камера жылыны сыртқа шығармауға тосқауыл болатын арнайы газбен толтырылған.



Ғимараттың ішкі безендірілуі де түбегейлі өзгерді. Дизайн жұмыстары көпқырлы стильде жасалған, ал қабырғалар мен едендерге төселген мәрмәр «Бәйтерекке» ерекше қайталанбайтын заманауи рең береді. 



«Бәйтеректің» ішіндеLED-экраны бар заманауи өнер галереясы ашылды, сонымен қатар монументтің фойесіне габаритті иілгіш LED-экран қойылды.



Жаңа безендірудің тағы бір ерекшелігі — күмбездің астына орнатылған хрустальды аспалы шам. «Аялы алақан» компазициясына негізделген аңыздағы Самұрық құс, Қазақстанның тұңғыш Президентінің оң қолы  бедерлемесі чехиялық таза мөлдір шыныдан жасалған. Алтынмен жалатылған «Аялы алақан» композициясы Өскеменнің монеталық ауласында қалпына келтірілді. 



Жөндеуден кейін 97 метр биіктікте орналасқан «Бейтеректің» күмбезінен келушілер Астананың көрікті жерлеріне көз тіге алады.   

Алдағы демалыс күндері, 17-18 маусым, «Қазақстан» спорт сарайының тұрақ алаңында (Қ.Мұңайтпасов, 7) кезекті ауыл шаруашылығы жәрмеңкесі өтеді.

Бұл жолы үш мыңнан астам көкөніс, ет, сүт балық, шұжық өнімдері, сұйық май және өзге де көптеген тауарларды Алматы, Атырау, Ақтөбе облысының ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер елорда тұрғындарына арзан бағамен саудалайды.

Жәрмеңкеге 151 отандық ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші қатысады.

Қала тұрғындары мен қонақтарына үшоблыстың шығармашылық өнерпаздары концерттік бағдарламаларын ұсынады.

Сабақтан үйге келген кезде қарындасымның «аға» деген дауысын естіп елең ете қалушы едім. Шаршап, құрысып келген денем жібіп сала беретін. Бір, өзімді жеңіл сезініп, кең тыныстап қалатын едім.
Ал інім ше? Компьютерден бас алмай қайдағы бір «детский» ойындарды ойнап отырғанымда інім келіп: «аға мына есепке көмектесіп жіберіңізші» дегенде, өздігімнен, өздігімнен емес- ау жаңағы сөзден жылулық тапқандай, өзімді шынымен біреуге керек санап, біреуге қамқор санап шиқылдақ орындықтан ойынды тоқтатпастан атып тұратын едім. Дəретханаға барғым келіп қысылғанда тұрмай, ағасын елеп-ескеріп келіп тұрған ініге тұрғаным. Мен де «аға» ретінде өзімше оған көмектесіп қойам)) Барлығын шығара алмасам да əйтеуір оны-мұны шұқылап ғаламтордан болсын тауып берем. «Аға» деген сөз неткен керемет еді.
Ал бүгінгі күн мен үшін сəтсіз болды. Аға деген сөзді естігенімде денем суып кете беретін болды. Неге? Бұл сөз маған майдай жағушы еді ғой?
Еһһһ, сол бір қыздың ісі əсер етті.
Жасым 16-ға тола бере өмірімде алғаш рет бала махаббатым оянып, сүйіп едім. Мектептің мен деген миссі болмаса да мисстен артық көремін оны. Əлі де солай. Өзімен тəп-тəуір араласушы едім. Көпшілік ортаға өнерімен, белсенділігімен көзге түсіп танымал болмаса да сабақты өте жақсы оқиды. Байқаймын, бұл қыз биік-биік мінберлерден сөз сөйлейтін, елді аузына қаратқан адамдардың қатарына болмаса да олардан асып түседі екен-ау. Қазақта қалай деуші еді: "қыз түзде ұятты, үйде қылықты болу керек". Тап өзі. Барлық өнерін (характер-ма қалай еді) тұла бойына сақтаған періштедей қыз екен. Сөздері қысқа əрі нақты. Қолы ашық, мінезі жұмсақ, қамқор, сыпайы, бір сөзбен айтқанда өте керемет. Осы тəкəппар, маңғаз қыздарды ұнатпаймыз-ғой. Ал тəкəппарлық жарасса сол қызға жарасар еді. Бірақ ол ондай емесс. Жарайды, ғашықтығым жайлы айтайыншы. Оны өзімде байқамаппын. Оның көздері мен менің көздерім түйісіп қалғанда бірер секундқа əлем тоқтап қалғандай болды. Сол сəт тұла бойым ток ұрып өртенердей күй кештім. Одан соң əр қызға бір тисіп прикол тастап жүретін шешен тілім, сол қыздың алдына келгенде байланды да қалды. Өмірімде бірінші рет қыздан ұялдым. «Бұл не сұмдық, Бекзат саған ұят емеспе, өййй тормыз»-дедім өзіме ішімнен. Түк түсінбедім. Сөйтсем мені жіпсіз байлаған сезім ғашықтық сезімі екен. Баяғы да Абай, Мағжан, Мұқағали жырлып өткен махаббат бүгін менің алқымымнан алды. Сол күннен бастап сол қыздың маған керек екенін сезіндім. Өзім барлық жерде оған жақын болуға тырыстым. Бір күні мектепте болған пікірсайыс жарысында солы қызды маған қарсылас топқа отырғызып қоймасы барма. Ал енді сөйлеп көр. Қанша тіс қаққан деватер болсам да сол қыздың алдын да оны мұны айтып бұралаңдап қалдым. Жанымдағы адамдардан ұят болмасын деп əр тақырыптың басын бір шалып сөйлеймін. Журилердің де жеңісті бізге беріп қоймасы барма. Ойымнан кетпей қойғаны: мені ұнатпай қалды мекен? Жоооқ, оның бойынан ондай қыртың мінез табылмады. Мені құттықтады. Адамның қандай ниетпен айтқаны түрінен көрініп тұрады ғой. Əлеуметтік желі де сезімімнің шет жағасын жəймен білдіре бастадым)) Айттым ғой тəп-тəуір араласам деп. Естуімше ол да мен туралы жақсы пікірде екен. Онда бұл не тұрыс дедім де айтып кеп жібердім, жартылай өлеңдетіп. Өзімнің ептеп өлең жазатыным бар. Оған арнаған өлеңді кейінірек салармын. Ол оқыды да 5минут үнсіздік болды. Сосын «ответ» келді. Көзімді жұмып хатын аштым. Сөйтсееем ол жарықтықтың бар айтқаны: «сені ағамдай көрем.» Қалай сонда? Кəдімгі ағасы сияқты көреді екен мені. Кəдімгі менің қарындасым мені қалай көрсе ол да солай көреді екен. Дұрыс ағасындай көрсін, бұл мені оған бір қадам жақындатады. Тап сол кезде басыма жаман ой келе қалсын:«Ол мені аға санаса — ол қалай мендік болады?». Бітті. Құрдымға кеткен жерім осы болар дедім. Махаббаттан жолы болмаған сорлыларша кафеге барып ішіп кетейін(кинодан көріп алып) десем харам сусынды ауызға алудан жиіркенем. Қандай күнə? Қандай жаман қасиет? Еһһһ, мұңлы күндерім өтіп жатты. Сұлу қыздарды би алаңында таңдап билейтін мен сол күннен бастап мектептегі дискотекаға да бармадым. Қалай барам. Ол жоқ. Ол барса мен бар ісімді тастап барар едім ғой. Əрине онымен билеу үшін, билеу бұйырмаса ешкіммен билетпеу үшін)) Уақыт менің жүрек жарамды емдегендей болып, өмір маған қайта күш қуат беріп сөз айтуға қайта оқталдым. Жалғасы келесі блогта))

1851-ші жылы 1 мамырдан бастау алатын Бүкіл Әлемдік Көрме Альберт ханзаданың бастамасымен Лондон қаласындағы Гайд-паркте «Барлық халықтардың өңдірістік жұмыстарының ұлы көрмесі» деген атаумен өткен еді. Көрменің басты назар аударарлық ғимараты, Джозеф Пакстонның сәулеттік жобасымен тұрғызылған Хрусталь сарайы болды. Бір өкініштісі бұл тарихи ғимарат 1936-шы жылы өртеніп кеткен.

Ең алғашқы Әлемдік Көрмені 20 аптаның ішінде 6 миллионнан астам адам тамашаласа, сол кездегі Лондонның халқы 3 миллион ғана еді.

Көрмеде бу қозғалтқыштары, стерео-фотосуреттер, америкалық Чарльз Гудиер ойлап тапқан ысытылған резеңке (Goodyear), қойылтылған сүт, консервіленген азық түлік, мүгедектерге арналған протездер, шыны көздер, стоматологиялық креслолар, «веналық» деп аталатын орындықтар және басқа да заттар қойылған!

Көрмеден шамамен 186 000 фунт стерлинг пайда түсті. Бұдан түскен пайда әйгілі Виктория және Альберт тағы да басқа бірнеше музейінің құрылысына жұмсалған.

«EXPO дегеніміз не?» деген сұраққа көпшілігіміз тұтылып, лезде жауап қатуға жасқанамыз. Биыл Қазақстанда өткізілгелі жатқан дүниежүзілік көрменің тарихы терең, маңызы жоғары екенін білмедім дегенше, сауатсызбын десеңші. Осыған орай, ғылымға тікелей қатысы бар EXPO көрмесінің не екенін, қашан әм қайдан бастау алғаны жайлы аз-кем ақпар бере кеткеніміз орынды.

EXPO (ағыл. exposition) — индустрияландырудың нышаны және техникалық, технологиялық табыстарды көрсетуге арналған ашық алаң болып табылатын халықаралық көрме. 1844 жылы Парижден бастау алғанымен, алғаш рет EXPO деген атпен 1851 жылы со замандары Британ емпериясының ханзадасы болған Альберттің қолдауымен Лондонда өткізілді. Оның ұтымды, техникалық пайдасы ұшаң-теңіз екенін сезінгеннен кейін арасына 1-2 жыл салып Нью-Йорк, Париж, Порто сынды бақуатты қалалар іліп әкетті. Америка мен Еуропа құрылығынан аспаған көрме, 1970 жылы алғаш рет Азия құрлығына бет алып, жапониялық Осака қаласында өткізілгенін де біле жүріңіз. Азиядағы дамыған елдер Жапония, Қытай әм Оңтүстік Кореяда ғана өткен көрме төртінші болып Қазақстанға келгендігі де бір мақтаныш.

Әр ел, әр қала көрмеге арнап нышан ретінде ғимарат тұрғызу дәстүрге айналған. 1889 жылы Парижде өткен EXPO көрмесіне орай белді Эйфель мұнарасы, Лондонда хрустал сарайы тұрғызылған болатын. Сондай-ақ, EXPO тек қана ғылыми емес, саяси дәрежеге де ие. Британдықтардан бөлініп шығып өз бетінше дамуға бет алған АҚШ, тек 1893 жылы Чикагода EXPO көрмесін өткізіп, өзінің әлемдік деңгейге шыққандығын, экономикасының мықтылығын әм әлемде белді саяси рөлге ие болатындығын паш еткендігі бар.

Сонымен, биылғы Астанадағы EXPO көрмесінен күтеріміз көп. 115 ел қатысатын ірі көрмеде Нобель сыйлығының иегерлері экологиялық проблемаларды талқылап, жалпы бір ғана ел емес, күллі планетамыздың жағдайы нысанға алынары қуантпай қоймайды. Әйткенмен, біздің де өз көздеген мақсатымыз, көздеген жоспарларымыз бары да анық енді!

Сіз де: «оразаны ұйқыда өткізу дұрыс емес қылық» деген ойда боларсыз? Онда қателесіз! Ораза айында күндіз ұйықтамай сауапты істермен айналысу, құлшылық жасау өте пайдалы. Бірақ есіңізде болсын ораза ұстаған адам ұйықтамау керек деген қағида жоқ. Сізге бұл туралы мынадай жаңсақ сөздер Уатсап желісінен келген болар: «Оразаны ұйықтап өткізген адам сауапты түсінде көреді»-деген. Əрине, мені бұлай айтуға діни білімі жоқ дейтін шығарсыздар? Бірақ бұған islamdini.kz сайты жауапты əлдеқашан беріп қойған:

Сұрақ: Бір молда: «Оразасын ұйқыда өткізетін адам сауап алмайды, алса тек түсінде ғана алар. Оразаның сауабын қиялдай да алмайды» дейді. Мен түнде жұмыс істеймін, күндіз ұйықтаймын, тек намаз уақыттарында тұрып, намаздарымды оқып, қайтадан жатамын. Менің оразаларым босқа кетіп жатыр ма?

Жауап: Жоқ, ораза ұстаған адамның ұйықтауының зияны жоқ. Керісінше ұйықтауы да сауап болады. Түнде жұмыс істемесеңіз де күндіз ұйықтауыңызға болады. Бір хадис шәрифтің мағынасы мынадай:
«Ораза ұстаған адамның ұйқысы ғибадат.» (Дәйләми)
Ұйықтау жаман амал емес. Өлі сияқты жатқан адам, Аллаһу та’аланың мейірімімен, ұйықтағанда да сауап алады. Ұйқыда күнә жазылмайды, өйткені саналы түрде ешқандай күнә істелмейді. Бір хадис шәрифтің мағынасы:
«Мына үш адамға күнә жазылмайды: Ұйықтап жатқан адамға оянғанға дейін, бала балиғатқа жеткенге дейін және ақыл-есі кем адам жазылғанға дейін.» (Әбу Дауд)
Егер ораза ұстаған адам дәретпен жатқан болса, бөлек сауап алады. Бір хадис шәрифтің мағынасы мынадай:
«Дәретті болып жатқан адам ұйқыда жатқанда, күндіз саим (ораза ұстаған), түнде қаим (түнде оянып ғибадат ететін адам) сияқты сауапқа қауышады.» (Дәйләми)
Жатарда, қайырлы істерді жасай алу үшін тынығып алуға, намазға тұруға, оянғаннан кейін жақсы амалдар істеуге ниет ету керек! Осылай ниет еткен адамның ұйқысы ғибадат болады. Ғалымдар мұны біліп, осылай ниет ететін болғандықтан, сүйікті пайғамбарымыз «Ғалымдардың ұйқысы ғибадат» деген. Кімде-кім «түнде ғибадат етемін» деген ниетпен жатып ұйықтаса, бірақ ояна алмай қалса, осы ниетінің себебімен сауап алады. Бір хадис шәрифтің мағынасы мынадай:
«Ғибадатқа ниет етіп жатқан адам ояна алмай ұйықтап қалса, ниетінің себебімен оған түнді ғибадатпен өткізгендей сауап жазылады, ұйқысы да өзіне берілген садақа болады.» (Нәсаи, Ибн Мажа)
Ораза ұстаған адам ояу кезде намаз оқи алмай, жақсы амалдар істей алмайтын болса, ғайбат айтып немесе күнә болған істерді жасайтын болса, ол адам үшін ұйықтағаны жақсырақ болады. Ұйықтау арқылы күнәлардан құтылған болады. «Оразаны ұйқыда өткізген адам оразаның сауабын қиялдай да алмайды» деп айту бекер сөз.
"Ұзақ және ыстық күндерде ораза ұстау, қысқа әрі суық күндерде ораза ұстаудан және кедергілер арасында қиыншылықпен ораза ұстаудың сауабы көбірек" деп өзін қиындықтарға соғу қате болады. Қиындықтар табиғи болып келу керек, өз қолымызбен өзімізді қиыншылыққа түсіруіміз сауап болмайды.