Жыл не берді, не алды?

Керектің тұлғалары жылдық қорытындыларын шығарып жатыр екен, ендеше мен де көштен қалмайын. 2013 маған екі бірдей қуаныш сыйлады, жалпы бұл жылдың менен алғанынан бергені көп болды-ау дейм. Ақпан айында Атырау қаласынан өз жеке пәтеріме қол жеткіздім, керемет болмаса да мен үшін үлкен жетістік. Сосын маусым айында ана атандым. Айды аспанға шығарғандай сезімдемін ))) Сол арқылы анама қуаныш сыйладым. Ах, ия былтырғы ақпанда іске қосқан шағын бизнес жобам жылдан аса жұмыс жасап, аздап та болса өз жемісін бере бастады. Ең бастысы балапанды болғанымды айтсаңдаршы! Жыл ішінде жағымсыз жағдайлар да болды, бірақ оларды жазуды жүн көрмедім. Ұсақ-түйектерді тізбектемейін, ондай-ондайлар әркімнің де өмірінде болар. Баршаңызға да келер жыл оң өзгерістер, сарқылмас ішкі энергия, энтузиазм, ілім-білім мен өмірге деген құштарлық, оптимизм мен махаббат алып келсін деп тілеймін!
Игі тілекпен: Блогшы (блог жазбайтын блогшы)
Әрі қарай

Эстафета: 2013 жылдың қорытындысы

P.S: Айтабердегі жазбамды көшіріп қойсам, ешкім ренжімейтін шығар?

Көп бопты ғо жазбағалы. Жалпы, жазатын ештеңе жоқ. «Енді неге жаздың?» дегендерге жазбаның блогына, немесе шаңырағына бір қарап қоюыңызды өтінем. Сол, қысқасы
Жалғасын оқиық

Биле, маймыл, биле

Дыбыстап аударған: Жалғас Ертай

Ғаламда миллиардтаған галактика болса, оның әрқайсында миллиардтаған жұлдыз бар. Сол галактикалардың бірінде, бір жұлдыздың айналасында, кішкентай көкпеңбек планета тұр. Ол планетаны маймылдардың тобыры билейді. Маймылдар өздерін маймылмыз деп есептемейді. Олар өздерін жануармыз деп те ойламайды. Шынын айтса, олар жануарлардан ерекше тұстарын тізімдейді, онысын мақтанып жүреді тағы: бас бармақтарын, өздерін анализдеуі, Homo Erectus не Australopithecus деген сөздерді айтуы. Біреу томат деп айтады, екіншісі — томат дейді. Бәрібір жануарлар ғой, солай ма. Олар маймылдар. Жоғары жылдамдықты сандық технологиясы бар маймылдар. Не десең де — маймылдар. Айтқым келгені, олар ақылды. Жасыратыны жоқ. Пирамидалар, аспанға шаншылған ғимараттар, көрінбей ұшатын ұшақтар, ұлы қытай қорғаны. Бұлардың бәрі таңданарлықтай әдемі, нақ… маймылдардың тобыры үшін. Маймылдардың милары эволюцияланып кеткені сонша, өздерін басқара алмай қалды. Маймыл үшін өзін бақытты сезіну мүмкін емес. Айта кететіні, жануарлардың ішіндегі бақытты болғысы келетін жалғыз түрі — осылар. Қалғандары онсыз да бақытты. Маймылдарды түсініп болмайсың.

Білесіңдер ме, маймылдар сананың қарғысына ұшыраған. Сол үшін де олар қорқады. Маймылдар уайымдайды. Олар кез-келген нәрседен үрейленеді. Басқа маймылдар не ойлап қалатынын ойлағанда, түсінен шошып оянады. Өйткені, әрбір маймыл басқалармен бірге болғысы келеді. Әр маймыл бір-бірін иттің етінен де жек көреді ғой. Міне, осынысы үшін оларды өзгелерден айыруға болады. Маймылдар бәрін жек көреді. Өзіне ұқсамайтын маймылды да, басқа жақтан келген маймылды да, өзінен түсі басқа маймылды да. Түсінесің бе, маймылдар содан да жалғызсырайды. Барлық жеті миллиарды жалғызсырайды. Кейде бір маймыл басқа маймылға проблемасын тыңдағаны үшін ақша төлейді.

Маймылдар сұрақтарына жауап іздейді. Оны қойшы, олардың өлгісі де келмейді ғой. Содан олар құдайларды ойлап тапты. Оларға сыйынып жатады. Қызығы, кімнің ойлап тапқан құдайы жақсырақ екендігі туралы бір-бірімен таласа бастайды. Талас кезінде маймылдар шынымен ашуға мінеді. Маймылдар ашуланса, бір-бірін өлтіру керектігі есіне түседі. Сосын, маймылдар бір-бірімен соғыса бастайды. Маймылдар сутекті бомбалар ойлап табады. Олар онсыз да жүнжіген планетаны жарылайын деп тұрған бомбаға айналдырады. Маймылдар оған түк істей алмайды.

Кейбір маймылдар өзі сияқты тобырға ән айтады. Маймылдар жүлделер ойлап тауып, онысын бір-біріне таратады. Сонысынан бірдеңе шығатындай. Маймылдар барлығын түсініп қойғандай өзеурейді. Кейбіреулері – Ницшені оқиды. Маймылдар бір-бірімен Ницшеге таласады. Солардың бәрі Ницшенің де кезектегі есуас маймыл екенін ескере бермейді. Маймылдар жоспарлайды. Маймылдар ғашық болады. Маймылдар бір-бірімен сігісіп, маймылдардың санын одан да көбейтеді. Маймылдар ән жазады. Сосын, маймылдардың бәрі жабылып билейді. Биле, маймыл, биле! Маймылдар қатты шулайды. Дегенмен, маймылдардан әлі үміт үзілмеді. Яки, үмітті ақтау үшін олар ештеңе істегісі жоқ.

Маймылдар денесіндегі жүндерін қырып тұрады. Оны өздерінің шынайы маймыли қасиетін жоққа шығару үшін жасайды. Маймылдар қосарланған үйінділер салып жатады. Онысын өздері «қала» деп атап қойған. Маймылдар жердің картасында қиялынан шыққан түсініксіз сызықтар сызады. Айтпақшы, маймылдардың мұнайы таусылып жатыр. Ал мұнай – олардың әлсіз өркениетін жылжытатын күш. Маймылдар өз планетасын қоқыс жәшігіне айналдырудан шаршамайды. Өмір бүгінмен-ақ бітіп қалатындай. Маймылдар бәрін жақсы етіп көрсетуге бейім. Олар бүкіл ғалам маймыл затынан айналып тұрғандай ойлайды. Өздерің көріп отырғандай, бұл маймылдардың естері дұрыс емес. Маймылдар – планетасындағы ең қорқынышты және, сол уақытта, ең әдемі жануарлардың бірі.

Кейбір маймылдар маймыл болғысы келмейді. Олар өзгерек болуға тырысады. Бірақ олар ешқашан өзгермейді.
Әрі қарай

Ой...

Анадан төртеуміз. Әкеден де төртеуміз. Мінезіміз төрт түрлі, бірақ татумыз! Тәрбие біреу! Ал, түсініп көр!..
Әрі қарай

Жыл үздіктері

Елдің бәрі жылды қорытындылап жатыр. Бізде сол үрдісті бастап кетейік. Ендеше,
2013 жылы футбол әлемінде әлем, Еуропа чемпионаты секілді ірі додалар өткен жоқ. Есесіне, «Конфедерация – 2013» турнирі Бразилия халқын той-думанға бөледі. Шілде айындағы турнирде алаң иелері қатарынан төртінші мәрте жеңіске жетті. «Пентекампеондар» ақтық сында әлем және Еуропа чемпионы Испания құрамасын 3:0 есебімен ұтты.

«Конфедерация» кубогының үздік ойыншысы – Неймар
Блог - Bek-enu: Жыл үздіктері
Жас болса да, аз уақыт ішінде Бразилия құрамасының көшбасшысы болып үлгерген Неймар осы турнир барысында өзін барлық қырынан таңытты. 21 жастағы шабуылшы төрт рет мергендігімен көзге түсті. Оның Жапония қақпасына соққан голы турнирдегі ең әдемі голдардың бірі болды. Алдағы жылы өз елдеріңде өтетін әлем біріншілігінде Неймар Бразилия құрамасының басты сенім артар серкесі.

Франция үздігі – Рибери
Блог - Bek-enu: Жыл үздіктері
Францияның жыл футболшысын әлем әйгілі «France Football» журналы анықтайды. 1958 жылдан бері үш жолақты өздерінің үздіктерін анықтап келеді. Биылғы жыл бұл жүлдеге Мюнхеннің «Бавария» командасының жартылай қорғаушысы Франк Рибери лайық деп таңылды. Осы жылы неміс командасы сапында барлық жүлдеге қол жеткізген Франк ұлттық құрамасының Бразилиядағы әлем біріншілігіне жолдама алуына өз үлесін қосты. Негізі Рибери 2007,2008жылдары екі рет қатарынан жыл үздігі аттанған болатын.
Рибериден бөлек, үміткерлер қатарында Поль Погба мен Блез Матюди де болды.

Германия үздігі –Бастиан Швайнштайгер
Блог - Bek-enu: Жыл үздіктері
Германия өз үздіктерін 1960 жылдан бері анықтап келеді. Жыл футболшысын Германия спорт журналистер ассоциациясы мен футбол журналистері және «Kicker» журналының қызметкерлері анықтайды. Жыл футболшысына Германия футболшыларынан бөлек, Бундеслигада өнер көрсететін шетел футболшылары да таласа алады. 2004 жылы бразилиялық Аилтон Германияның үздік футболшысы болған алғашқы шетелдік ойыншы атанды. Одан кейін Рибери мен Роббен де Германияның жыл ойыншысы атанған болатын.
Биылғы жыл немістер мюнхендік «Бавария» клубының жартылай қорғаушысы Бастиан Швайнштайгерді үздік деп таңыды. Былтыр бұл мәртебелі жүлдеге Марк Ройс қол жеткізген еді.

Англия үздігі – Гарет Бэйл

АнглБлог - Bek-enu: Жыл үздіктеріияда жылдың үздік ойыншысын елдегі футбол журналистер ассоциациясы (Football Writers' Association Footballer of the Yea) анықтайды. Ағылшындар өздерінің үздіктерін 1947/48 жылғы маусымнан бері анықтап келеді. Алғаш «Блэкпул» клубының жартылай қорғаушысы Стэнли Мэтьюз осы сыйлыққа ие болған. Бұл сыйлыққа Мэтьюз, Кенни Далглиш, Тьерри Анри, Криштиану Роналду секілді футболшылар екі реттен қол жеткізген.
Ал биылғы 2012/2013 маусымның үздігі болып «Тоттенхэм» сапында жасындай жарқыраған уэльстік Гарет Бэйл таңылды. Бэйл маусым аяқталған соң, «Реал» сапына ауысып кетті.
Швеция үздігі – Златан Ибрагимович
Швеция өз үздіктерін 1946 жылдан бері анықтап келеді. Жыл футболшысын «Aftonbladet» газеті мен Швеция футбол одағы таңдайды. Алғаш бұл жүлдеге Гуннар Грен ие болған. Ал биыл осымен сегізінші рет Швецияның жыл футболшысы, ПСЖ клубының шабуылшысы Златан Ибрагимович болды. Златан ПСЖ-ның ғана емес, ұлттық құрамасының да капитаны әрі көшбасшысы. Ибрагимович қазіргі кезде әлемдегі үздік ойыншылардың алғашқы бестігінің қатарында. Сонымен қатар, жыл футболшысы атану жөнінен Златан өзіндік рекорд орнатты. Осы уақытта Швецияда екіден көп ешкім жыл футболшысы атанбаған екен.

Австрия үздігі – Давид Алаба
Блог - Bek-enu: Жыл үздіктері
Австрия 21 жастағы жас футболшыны Давид Алабаны жыл футболшысы әрі жыл спортшысы ретінде таңдады. «Баварияның» сол қапталдағы негізгі қорғаушысы ұлттық құрама сапында да өзін жақсы қырынан көрсетіп жүр. Алаба Австрияның осымен үшінші мәрте үздік футболшысы атанып отыр. Давид бұл жөнінен тек төрт мәрте үздік атанған Ивица Бастичке ғана жол беріп тұр.

Нидерланды үздігі – Вильфрид Бони
Блог - Bek-enu: Жыл үздіктері
Қызғалдақ гүлінің отаны өздерінің үздік футболшыларын 1984 жылдан бері анықтап келеді. Жыл футболшысын Жоғары лига мен екінші дивизионда өнер көрсететін футболшылардың дауыс беруі арқылы таңдалады. Алғаш бұл жүлдеге «Фейеноорд» клубында өнер көрсеткен Еуропа чемпионы Руд Гулит жеңіп алған болатын. Ал биыл жыл футболшысы атағы «Кот-дꞌ Ивуар құрамасының шабуылшысы Вильфрид Бониге бұйырды. «Витесс» клубында өнер көрсеткен Бони 2012/2013 жылғы маусымда 30 ойында 31 гол соқты.
жалғасы бар…
Әрі қарай

Сүйкімді қыз

Бүгін мені оятты сыйқырлы күз.
Я алла аянышты сыйқымды бұз.
Тоқтап қалған бақытым жалғасты ма,
Әйтеуір кезікті ғой сүйкімді қыз.

Сүйкімді қыз кез болдың кешігіп тым,
Сені көріп мерейімді өсіріппін.
Саған дейін шоқ болып түскендерді,
Дер кезінде жүрегімнен өшіріппін.

Санамды уладың ба біле алмадым,
Өзгелерге басымды бұра алмадым.
Әйтеуір саған сый болса екен деп
Қолыма қалам алып жыр арнадым.

Сүйкімдісің, көзге түсер сүйкімдісің,
Сен ойласам біледі ғой дертімді ішім,
Маған ғана байлансаң жарты болып
Бүтінделіп берер едім сертімді шын.

Қалмашы тек жасырып сыйқыңды шын,
Көрініп жүр маған да не түрлі ісің.
Сонда да қылығыңмен ғашық еттің,
Сүйкімді қыз не деген сыйқырлысың.

P.S.
Қалмапты сезім менде сүйкімді қыз,
Бұрын соңды ғашық еткен не түрлі қыз.
Жараланып сезімімді көміп едім
Сүйкімді қыз, барып енді бейтімді бұз.

Сүйкімді қыз…
Ұйқымды бұз.

Самат Жүзбергенов
Әрі қарай

Бүгінгінің сәні

Қазіргі таңда жастарымыз түгелі ерексектеріміздің өзінің есін алып, бар ойын баурап алып жүреген сән үлгілерінің бірі ұялы телефон мен құлаққап болып отыр. Әркім өзімен-өзі, өз әлемі мен виртуалды өмірдің жетегінде кеткен. Айналасында болып жатқан жағдайларға бейжай, енжар қарайды. Тіпті бөлек бір ғаламшардан, өзге әлемнен келгендей. Сөйтсек, бұл «ғаламтор» атты әлемге енген, қоғамда болып жатқан өзектілерден бейхабар даңғырлаған дыбысқа елтіген сіз бен біз екенбіз…
Әркімнің қалтасында интернеті қосылған, шамасы келгенше соңғы үлгідегі екі-үш ұялы телефон мен бірнеше «наушник». Бәріміздің өміріміз осы бір «қасиетті» құралдың айналасында өрбитіндей. Бір нәрседен құр қалғандай қайталай жалтақ-жалтақ қарайлап, қайта-қайта қолға аламыз. Жо-жоқ, біздің ең тиімді деп танылған байланыс құралдарына деген ешбір қарсылығымыз жоқ. Тіпті осы «сотка», «наушник», ғаламтор деген дүниелерді ойлап тапқан жандарға мың алғыс, бірақ мәселе басқада екенін есте ұстайық. Мәселе – медицина мамандарының жан айқайымен айтылып жүрген заманауи құрылғылардың адамдарға тигізер кері әсерлері.
Елімізде 150 мыңға жуық жан көз жанары бойынша мүгедектік алса, тура осынша адам есту қабілетінің төмендеуінен зардап шегуде. Ендеше, көздері нашар көретін және есту қабілетінен айрылған жанндардың неге жылдан-жылға көбейіп бара жатқанына бір сәт болсада көз жүгітіп көрдіңіз бе? Міне ағайын осылар жайын да ойланып, жан-жанқты зерттеулер жасап қарасаңыз бұл туралы да өз жауабыңызды алған болар едіңіз. Бұл түйткіл бүгінгі өскелең ұрпаққа тікелей қатысты. Баланы алдау үшін қолына ұялы телефонды ұстата салатынымыз рас. Бірінші сыныпқа бармай жатып «сотка алып бер» деп қиғылық салады бүгігінің ұлы мен қызы. Осы жастан бастап оқушылық, студенттік кезеңдерінің барлығында да жоғарыда аталғандай ұялы телефон мен құлаққапқа сүйеніп алған жастарымызды көреміз. Жатса тұрсада қолдан түсірмей, сабақ оқып, тамақ ішсе де қолдан түсірмей соған үңіліп отырғандығын аңғарамыз.
Жақында ғалымдар тәжірибе жасап әуендердің дауыс ырғағы нәтижесінде автокөлік айдау кезінде ең қауіпті әуендердің тізбегін жасаған екен. «өте шулы және жылдам әуендер пульсті жиілетеді. Бұл факторлар жүргізушінің көлік айдауға емес, музыкаға көп көңіл бөлуіне әкеліп соғады. Сонымен қатар әуеннің жылдам ырғағы рульде отырған адамның көлік жылдамдығын арттыруына себеп болады» деп пайымдаған ғалымдар. Осының нәтижесінде сарапшылар дауыс ырғағы 60-80 соққыдан аспайтын әуендер тыңдаған жөн деп есептейді.
Әрине біз барлық жамандық атаулыны заманауи құралдардан көріп отырған жоқпыз. Оны жасап шыңғаратын да, қолданатын да, басқаратын да – адам. Сондықтан әр нәрсенің шегі болатындығын естен шығармаға абзал.

Самат ЖҮЗБЕРГЕНОВ
Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік
технологиялар және инжиниринг
университетінің студенті
Әрі қарай