Туған жерін сағынбайтын жан бар ма?
Көтеріліп жүрсем де сан заңғарға,
Менің жаным топыраққа байлаулы,
Менің бала күнім қалған аңғарда.

Туған жерін сағынбайтын бар ма жан?
Туған ауыл…
Үзілмейтін арман-ән
Ауылының түтінін бір аңсайды, ел-
Қалаға кеп қара басын алдаған…

Туған жерін сағынбайтын неге енжар,
Елдің сөзі не ақиқат, не жалған…
Тым құрыса сағынады ауылын,
Мен ешкімді сағынбаймын деген жан.

Туған жерін сағынбайтын ел де жоқ,
Ауылды ойлап көмілемін шерге көп.
Кеудемді әркез жылытады сол ауыл,
Жүрегіме мәңгі жағып берген от.

«Мен жастарға сенемін!»

Елбасы Қазақстан халқына жолдауында арнайы жастарға қарата: «Мен, бүгінгі жастар, сіздердің ерекше ұрпақ екендеріңізді қайталаудан жалықпаймын. Сіздер, тәуелсіз Қазақстанда өмірге келдіңіздер және сонда ержетіп келесіздер. Сіздердің жастық шақтарыңыздың уақыты – біздің еліміздің көтерілу және гүлдену уақыты. Сіздер осы жетістіктер рухын және табысқа деген ұмтылушылықты бойларыңызға сіңірдіңіздер» – деп, Қазақтың бес елі бағына орай туып, төрт елі маңдайына симай кеткен Ұлы ақыны Мағжан Жұмабаев құсап жастарға деген сенімінен жаңылмады. Сенім жүгін арқалаған жастардың жағдайы қалай...

… Түңлігін – ту, намысын – найза еткен кешегі жауынгер халықтың ұрпағы – біз бабамыз армандап өткен құлдық қарғыбаудан арылып, азаттық таңының астында ширек ғасырға жуық ғұмыр кешіп келеміз. Тарих үшін қарға адымындай уақыт аралығында кей ел құзғынша өмір сүре жүріп жетпеген табысқа қол жеткіздік. Барлығы да табанды түрде төгілген тердің ақысы. Иә, бүгінгі біздің қоғамда барды бар деп бағалай білу – жағымпаздық емес, ерлікпен пара-пар… Бірақ, өкініштісі сол, жетістіктеріміздің басым көпшілігі қарға тамырлы қазақтың емес, өзге ұлт алдында ұпай жинау үшін ұйымдастырылып келді. Келеді де…
Енді, осы уақытқа дейін ел игілігі үшін атқарылған айтулы істерге тоқтала кетейік.
Әлқисса… 1993 жыл. Егемендігімізді алып, еңсемізді тіктеп, ескімізді жаңалап, жыртығымызды жамап жатқан кез. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев болашақ жастардың қолында екенін сезді, нәтижесінде, тікелей өз бастамасымен «Болашақ» бағдарламасын өмірге әкелді. Мақсат айқын – еліміздегі үздік жастардың білімін шет елде шыңдау, солайша, ел егемендігінің нығаюына үлес қосу. Теориялық тұрғыдан алып қарағанда мінсіз жоба. Өкінішке орай, сол мінсіз жоба жиырма жыл ішінде жарытып жеміс бермеді. Себебі, іс жүзіне келгенде қашанғы әдетіміз бойынша «бармақ басты, көз қысты»-лықпен «Болашақ»-тың рақатын қалталылар көрді. Қоңыртөбел халықтың баласы болса, қол үзіп қала берді. «Ақылсыз болса да, байдың баласы барсын...»
Одан, 2003-2005 жылдар – «Ауыл жылы» деп тағайындалды. Мақсат – қазақтығымыздың күре тамыры саналатын алтын бесік ауылдарымыздың хәл-ахуалын жақсарту. Тағы да, теориялық тұрғыдан қарағанда керемет бастама. Бұл жолғы сәтсіздіктің де себебін іздеп көрелік. Дәл осы уақыт «Болашақ» бағдарламасының түлектері жаппай елге оралып, Қазақстанды өрге сүйреу жолында «ерлік» бастамалар көтеріп жатқан кезі. Ауыл деген сөзді естігендері болмаса, өмірі көзі көрмеген «білімділер» құрылған жаңа жобаның теориясымен де таныспай жатып, білек сыбана іске кірісіп кетті. Әуел баста, іштей қуандық. Жыртық шапаннан арылатын кез келгендей көрінді. Сөйтсек, сағым екен… Оның үстіне төріңе ауыл топырағында ала таңнан, қара кешке дейін асық ойнап, тай мінген перзент емес, күннің атысы, кештің батысы тас қаладағы тас қабырғаға қамалып, тас босағадан аттай-аттай жүрегі тасқа айналған тасбауыр ұрпақ келді. Келді де, қазақтығымның бастауы – ауылыма деп бөлінген қаражатты қалталарына басты, қалғанын ауылдың көркеюіне жұмсағансыды. Қарапайым көзбояушылық… Қызық болғанда, шетел көрген жастар мен биліктегі ағаларымыздың ойлары бір жерден шықты. Қазақтың: «Тегіне тартып туады» дегені осы болар…
2009 жыл. «Дипломмен – ауылға!» жобасы. Жоба ғұмырының қысқа екенін ұғу үшін, «Болашақ» бағдарламасымен шетелде білім алудың қажеті шамалы болатын. Себеп, 2003-2005 жылы ауылды көркейтуге бөлінген қаражаттың қолды болуында. Ауылға деп ел қазынасынан арнайы бөлінген ақша қарақшылар құрған ауға ілігіп, нәтижесінде тізесі шыққан елді-мекендердің жыртығы жамалып, жағдайы жақсармады. Аракідік бетіне опа жаққан қыз құсап, Елбасы барады деген кезде ғана театралданған профессионалды қойылымдар болмаса… Енді, ойлап қараңыз. Тозығы жеткен жерден қазығын жұлып алып, қалаға келген жастың қанша кіндік қаны тамған топырағы болмасын, ертеңі тұманды жермен болашағын байланыстыруы қаншалық ақиқатқа жақын. Ақымақ болмаса, әрине… Осылайша, о баста біле тұра жіберілген қателіктің кесірі, «керемет» жобаның өміршең болуына кесірін тигізді. Енді, осы жоба туралы биліктің бұқараға ұсынған төмендегі есебіне көз жүгіртелік: 2009-2013 жылдар аралығында «Дипломмен – ауылға!» жобасы аясында жас мамандардың қалың тобы ауылдық аймақтарды өсіруге аттанды. 24577 маман жоба қатысушыларынан ел тірегі боларлық кәсіпқойларға айналды.18164 педагог, 4967 дәрігер, 769 мәдениет саласының өкілдері, 225 әлеуметтік қамтамасыз ету саласының қызметкерлері, 268 дене тәрбиесінің мамандары, 184 ветеринар өз еңбек жолдарын біздің жобамен байланыстырды. Жоба операторы болып Қазақстан Республикасының аймақтық даму министрлігі табылады. Республикалық бюджеттен 16,2 млрд.теңге, оның 3,1 млрд. теңгесі – 24 573 маманға бастапқы жәрдемақы есебінде және 13,1 млрд.теңге — үй алып, шатыр тігуге 7 882 бюджеттік несие түрінде жұмсалды. Қағаздағы сценарийді қолға алсаңыз, көңіл қуантарлық. Ал, ауылға барсаңыз, үкімет ақпаратындағы, ақ парақтың тұрғындарын жиі кездестіре бермейсіз… Сиқыр…
Биылғы жылдың тамыз айынан бастап, «Дипломмен – ауылға!» жобасының інісі – «Жастар – ауылға!» жобасы қатарға қосылды. «Неге інісі?» Себебі, «Дипломмен – ауылға!» жобасын еліміздің бас партиясы «Нұр Отан» дүниеге әкелсе, «Жастар – ауылға!» – «Жас Отан» жобасы. Енді, бұған пікір айтып, сөз шынғындамалық. Алдыңғысының жетістігіне көз жүгіртіңіз де, соңғысының барар жерін болжай беріңіз! Күлкілі…
...Өкінішке орай, сенім толық ақталмай келеді… Қос тұлғаның сөзі бос құмға сіңіп кетіп жатыр…

«Аңың шықса, өзіңнен көр». Бүлдік©
Тоғызыншыны бітіріп, кенттегі Техникумның «автоэлектрик» мамандығы бойынша І-тыңдалымға түсіп, курсант атанып, қоразша маңғазданып жүрген шақтардың бірінде, агрономдағы Дариғаның туған күн кешіне шақырту алдым. Туған күн жақсы өтті. Аз-мұз спірт де ішілді. Светті өшіріп бәліске түстік. Бұл жолы Луизға ғана құрық тастай алдым. Тым сүйкімсіз де емес. Бірақ аса тәбетті де шақырмайтын қыз-тын.

Балалық шақта «неліктен» деп сұрақ қоя білмейсің, қолыңды созасың. Сондай заттың бірі сағат. Қоңырауы бар сағат. Қоңырауы соққанда шығаратын дыбысы қайдан шығады деп ойлайтынмын.

1 сурет. Қоңырауы бар сағат.

Қабырғада ілінетін маятникті сағатты да көрдік. Әр сағат сайын қоңырау соғады. Қоңырау дыбыстары жоғарғы ноталардағы әр тондағы дыбыстар.

2 сурет.Қабырғаға ілінетін маятникті сағат.

Қол шамасы сағат корпусындағы винтті бұрап ашқанға келгенде ішін аштым –ау!
Бірден олай-былай жұмыс істейді деуге болады.

Сағыныштан жанырыма жас тамды,
Сені сүйген жүрек неге жасқанады.
Күн-түнімді жабырқауммен өткізем,
Күн нұры мен айлы жұлдыз аспанды.

Мен өзіңді иә, соншалық сағындым,
Сұм тағдырға амалсыздан бағындым.
Мүмкін, мүмкін жанарыңа байланып,
Селт еткізген сезімімнен жаңылдым.
Біле алмадым, бақытым кім? бағым кім…
Мен өзіңді сағындым…

Өткенде имидж туралы тақырып бастаған болатынмын. Сол уақыттан бері жалғасын оқуға бір-ақ адам қызығушылық танытыпты. Оған да үлкен алғысымды білдіргім келеді. Бүгін толықтырайын.
Бірінші бербальды имидж туралы жазсам, бүгін қалған түрлерін толық таныстырып өтемін. (Білетіндеріңіз бар болса артықтық етпес.)
Заттық имидж. Жұртқа танымал азаматтардың көпшілігі заттық имидждің ғана үдесінен шығады. Осыны орындасам танымалдығыма жақсы әсер етеді деп ойлайды. Оған визитка, отбасы, авто, демалыс орны, арнайы және жиі баратын таңдаулы спорт залы, мейрамхана және т.б. жатады. Тек, заттық имиджбен жетістікке жетемін деу, атаққұмарлық пен даңғойлықтың белгісі. (мысалы)






Габитарлы имидж. Ол адамның физикалық дене-тұрқы, киім киісі, шаш үлгісі, парфюмі. Соның ішінде, біздің құқық қорғау саласының қызметкерлеріне физикалық дене тұрқы жағынан габитарлы имидж жетіспейді.



Ментальды имидж. Ол коммуникативті компотент. Өзге адамдармен сөйлесу, қалыптасқан этикетті білу және сақтау. Бұл, әсіресе халықпен тікелей жұмыс жасайтын атқарушы билік саласы мамандарына қажетті дүние. Бұл сала мамандары ментельды имиджді дұрыс қалыптастырса, өзіне деген жылы көзқарас қалыптастыратынын ұқпайды. Олар дөрекі, сауатсыз сөйлеуімен өз мекемесінің немесе басшылығының ментальды имиджін түсіреді.


Кинетикалық имидж. Тұлғаны қалыптастыруда кинетикалық имидждің де рөлі зор. Ол бетәлпеттің қимылы, ишара, сымбаттылық, жүріс-тұрыс. Әсіресе, стартаппта өзінің жобасын қорғауда, немесе бір компанияның атынан, мемлекеттік мекеменің атынан көпшіліктің алдында сөйлегенде керекті имидждің түрі болып табылады.
Тимур Бектұр, Асхат Еркімбай, Админ Аршекең осы имиджді мықты меңгергерген майталмандар болып табылады.
Әзірге мен қолда бар суретерді пайдаланып, Ұлықбек Алиакбарұлы, Есенгүл әпке Кәпқызының суреттерін ұсынғым келіп отыр.



Есенгүл әпкеміз

Ұлықбек Алиакбарұлы діни экстермизм қаупі туралы айтуда

Өзім деп қояйын.
пысы: басы осында

Преәлгібула

Бірде інімді спорт мектебіне тапсырайын деп жатсам. «Тегін-ақ, қатыса берсін. Тек мен де бір Хард-әдебиетке әңгіме айтайынш деп едім!» деді спорт мектебінде барлық спорт түрінен жаттықтырушы боп жүрген Бердібек. Менің сенімсіздігімді бетімнен оқып қойған Бекең:

Иә, газеттің дәурені өтіп барады бүгінде апталық газет күтпейсің, бір түймені бассаң бітті ғаламтордан не керек соған қанық боласың.
Бірақ газеттің өз оқырманы бар, олар әлі де жылдап жазылып, әлі де әр санын түптеп жинайды.
Осы газеттерді тек оқып қоймай күнделікті тұрмыстың біраз қажеттілігін жаратуға болады. Соның біздің ауылдағы көрнісі.
— Газет поштадан келіп оқылады, обедтте не кешкі шәй үстінде талқыланады. Бұл барлық жерге тән. Кей үйлер болады газетті нөмірлеп жинайтын бірақ қазір сиреп барады. Кей адамдар керек деген жерін қиып алып жинайды (мен сияқтылар ғо)
— Бейсенбіде келіп оқылған газет сенбі-жексенбіде апаммен және атаммен еріп (менде ата жоқ көргенім ғо) той-садақаға кетеді. Апам тойға газетпен көйлек-жаулық орап апарады (сол үйге берілетін сый), ал шалдар(аталар) түкіргіш ретінде пайдаланады (қандай түкіргіш екенін іштерің біліп отырғо).
— Сол той-садақаға келетін халық көп етке дастархан жетпей әбігер боп жатады сондайда тағыда көмекке газет келеді. 4-5 адамға бір табақ жасалғанда дастарханның жетіспеуі сірә заңдылық, ондайда сірә ешкім ешкімді сынамайды бір газетті жайып айнала кетеді. Газет жарықтық май алғыш қо сол жерде газет(қазіргі салфеткі негізі бізің ауылдан шыққан ғо) май орамал қызметін атқарып кетеді.
— Газет деген терезені, айнаның бетін тазалауға таптырмас құрал. Бұнымен сүрткенде барғо енді шиқ-шиқ етіп айнаны айнадай қылады (өз тәжірибемнен). Жасап көргендер бар шығар жасамасаңдар жасап көріңдер. Сосын бұрында ауылда свет сөніп қалғанда шам жағамыз ғо соның ішіне тазалайтынбыз. Кә, свет сөнбейді, шамдар мұражайда.
— Жазда енді көп керек бұл газет үйді қараңғылау үшін. Әжем осы кезде ұрсатын «неге қараңғылайсыңдар, ертең мәңгі қараңғылыққа кетесіңдер» деп. Бұл қараңғылық күз түскен ашылады күзде бәрін жинап аласың сап-сары қылып сосын жағ жібересің.
Қазір ондай жоққо, бірақ мен бірінші сыныпта жүргенде оған дейінгі оқушылардың оқулықтарын осы газетпен қаптағанын көргенмін. «Жас алаш» не «Егемен» дегеннің үстіне «Ана тілі» деп жазып алып жүретін. Кә, бұл да жоқ бала кезімде болды сіздерге де таныс шығар о, кезде қазіргідей «Жын(джин)» жоқ. Шемішкіні ұстақандап сатады (бір стакан 5 теңге) соныда газетке орап беретін.
Газет сосын қозы қуырдақ жегенде көп керек, сүйек орайсың, қол сүртесің майды жақсы алады. Негізі газет көп қызмет атқарады әжелердің қалтасында жүреді немересінің танауы үшін, аяқ киім су болса маңдайына сол газетті тығып сорықтырып аламыз. Әжетханадағы орны тұрақты ғо сірә.
Біздің ауылдың шалдары да айтқыш қо, «Жас алаш», «Егемен» сияқты газеттердің нәндігі туралы « бұл газеттердің басын оқып жатсаң, төменгі жағына ешкі тойып алады» деп жүретін.
Газет оқиқ десем күлесіңдер ғо, бірақ кітап пен газетті қолға ұстап оқығанның жөні бөлекқо(газетті оқып жатып ұнаған жерін сызып кетіп, кітапты келген жеріңнен қайырып кету туу, күшті ғо) мониторға қарап бажырайғаннан.

«Түңгі студиядағы»(Қазақстан) «Риясыз әңгіме»(Қазақстан):
— «Сөздің шыны керек»(31 арна) бүгінгі жүгенсіз кеткен билікті тәубесіне келтіру «Мүмкін емес...»(Еларна),- деді ел ағаларына өкпесі қара қазандай жігіт.
— Не болды сонша, Мәскеу бір күнде тұрғызылды деймісіз? «Бәрі де мүмкін»(Еларна)…
— Еее, шіркін, сіздерге салса, «Айтуға оңай...»(Қазақстан)
— 130-дан астам ұлт өкілдері тұратын «бірлігі жарасқан» еліміздің егемендігіне нұқсан келтіретін сөздеріңізді "қылмыс" деп тауып, осы отырғаныңызда «жаза»("Қылмыс пен жаза". Қазақстан) қолданайын ба..?!
— Маған үкім шығаратын сіз емес, "Өз сөзім өзімдікі"(31 арна).
— «Біз»(Хабар) "Ұлт мақтанышы"(Қазақстан) Елбасымыздың жарлығы бойынша Қазақстандағы 130 ұлттың дәрежелерін тең ету жолында маңдай терімізді аямай төгіп жүрсек, сіздейлер тірсектен тістеп, аяқтан шалып әлек.
— Сіздердің «тең ұлтты» мемлекет құрамыз деген сөздеріңізді жамылып, өз елімде өзгелердің үстемдік құрғанына шыдай алман. Біле білсеңіз, «Бұл — менің Қазақстаным»(Қазақстан). Өз жерімде өзім бас көтере алмайтын болдым ғой…
— Бұл сізді «Алаң»датпауы(Қазақстан) тиіс!
— Сіз өзі қазақтың жауы емеспісіз?
— …
— Сізге «Дауа» жоқ екен...,- деп ашулы жігіт орнынан тұрып кетіп қалды. Бірақ, әлі талай «Айтылмаған әңгіме»(31 арна) бар еді…

Украинадағы қозғалыстардан кейін ФБ-та қазақ ұлтпаттардың «Еуроодаққа қосылсақ» дейтін посттары көбейіп кетті. Өз басым гомосексуалистердің некесін заңдастырған одақ ішінде болғым келмейді. Сіздер не айтасыздар?