Мен билегенді ұнатам. Кəдімгідей еш нəрсені ойламай, терлеп-тершіп. Тек музыка, ырғақ жəне сен. Керемет қой. Бірақ, соңғы уақытта билеуге қысылатын болдым. Ертең құтырған қазақ қыздары масқара болды деген видеоконтентке арқау болармын. Бақайларымды ғана жыбырлатып отырамын енді)))
Арасында бірдеңе жазып, сүйкеп тұрушы едім. Қазір… құрсын, жұрт менің не айтпағымды емес, қатемді іздеп отырады.
Меніңше, интернеттің, жаңа медианың,əлеуметтік желілердің дамуы бізді тым идеал етіп жіберді. Біз қателік жасаудан қорқамыз, өз пікірімізді ашық айтудан қорқамыз (тобыр демей-ақ қояйын, ағысқа қарсы келсең біттің), жалпы саналы ойлаудан қалып барамыз.
Nicolaus Mills айтқан «culture of humiliation» (масқаралау мəдениеті) біздің өмірімізге дендеп енді.
Шетелдік ғалымдар бұл мəдениет салдарының нəтижесі ретінде Тайлер Клементиді көп айтады. Қарапайым колледж студенті. 2010 жылы досымен интимді видеосы тарап, жұрттың масқарасына төзе алмай Вашингтон көпірінен құлап суицид жасаған. Ол кезде ол 18 жаста еді.
Һм, синий кит қорқынышты ма, желіде өлімтік іздеп отырған тобыр қорқынышты ма )))
Жақында желіге құқық қорғау органдары мен журналистердің əдемі ұсынуы нəтижесінде астаналық қыздың топлесс суреттерін, тіпті жеке құжаттарының деректерін біліп қалдық. Оған қарғыс жаудырмаған тобыр өкілі жоқ шығар. Оның қателік жасауға құқы жоқ. Ал біздің оны табалауға, қорлауға, масқаралауға құқымыз бар. Бірақ сол құқықты кім бергенін түсінбедім.
В контакте желісінде күнде болмаса да күнара жеке жазбадағы интим суреттер, скриндер "ұят трафигіне" айналып жатады. Тіпті бірнеше секунд аралығында ғана жарияланатын контентке арналған snapchatтың өзінен «масқаралар» лектеп ағылуда. Ал біз оны ашқарақтанып жұтып, құсып ары қарай таратудамыз.
Сіз бен біз олардың орнында болуымыз мүмкін бе? Ертең дəл сізді не мені жұрт масқаралап, рейтинг жинауы мүмкін емес екеніне сенімдісіз бе? Мен — жоқ. Мен де пендемін. Кейде жақын адамыма intimate суреттер жіберуім мүмкін ғой.
Сонда осы уақытқа дейін қасықтап жинаған абыройың адырам қалады. Білесіз бе, адамгершілікті контенттен гөрі осындай «сұмдық» контенттің таралу жылдамдығы да, географиясы да əлдеқайда ауқымдырақ. Сенбесеңіз дəл қазір бөлісіп көріңізші, бір дертке шалдыққан адамға көмек қажет деген сілтемені жəне əлгі жаға ұстатар топтағы кез келген масқараны. Бірінші контент бір күн салбырап екінші күні лента архивінде ғайып болады. Ал масқара,… ооо, масқараңызға бəленбай лайк басылып, шейр жасалып, дəл қазір оңтүстік мейлі солтүстік) жақта жұртты «о тобалатып» жатыр.
Түсінесіз бе, масқаралау мəдениеті бізді адамгершілік, аяушылық, жанашырлық дефицитіне апара жатыр. Басылған əр лайк, жасалған əр шейр сайын…
Француз психологы, əлеуметтанушысы Серж Московичидің «шағын топтың əсер ету теориясы» бойынша бірнеше адамның үйлескен əрекеті қалың тобырға қарсы тұра алуы мүмкін екен. Жұрт жабыла көміп, тас атқылаған бейбаққа жай жылы сөз жазыңызшы. Мүмкін дəл сіздің сөзіңіз оны суицидтен алып қалып, өмірдің бəрі «масқара» сəттерден құралмайтынын, адамзаттың бəрі тобырдан құралмайтынына сендірер.

Бүгін Ұлттық Тестілеу Орталығының «Егемен Қазақстан» газетінде жарияланған дайындық тесттерінің бір үзіндісі желіге шығып, біраз жерде шу болды. Ешқандай негізсіз шу. Негізгі концепттен кесіліп алған үзінді. Тест тапсырып көрген кез келген адамға белгілі нәрсе — алдын ала бір мәтін беріліп, сол мәтін бойынша талдау сұрақтары беріледі. Бұл жерде мәтін берілмей, жалаң сұрақ сияқты болып берілген. Ақпаратты тексермей шығара беру, аяқ астынан шу шығара салу үйреншікті нәрсе болып кетті ғой. Осыған байланысты Фейсбукта өз ойымды білдірген едім:

Егемен Қазақстан газеті Ұлттық Тестілеу Орталығымен жақында серіктес болып, тест кітапшаларын жариялап отыратын болды. Жақсы нәрсе талапкерлер үшін. Бүгінгі бір сұрақ фрагментін көріп, у-шу не туралы екенін білгім келіп, газеттің сайтына кіріп, pdf нұсқасын қарадым. Өкінішке қарай сайтқа тест кітапшасы салынбаған екен. Берілген сұрақтың толық мәтінін оқығым келіп еді. Алдымен соны біліп алу керек сияқты, босқа шулағанша

Жаңа ғана Ұлттық Тестілеу Орталығынан жеке хабарласып, сұрақтардың толық мәтінін жіберді. Мінекиіңіз, шешіп көріңіз!



Нұсқау: «Мәтінді мұқият оқып, мәтінге берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз».

Қазақтың кино сүйер қауымына танымал кинодраматург, режиссер Ермек Тұрсыновтың телеарнаға берген сұхбаты ұсынылады

Бұдан кейін кино түсірем бе, білмеймін...

-Кино әлеміндегі алғашқы қадамдарыңыз қандай болды?

1.-1992- 93 жылдары Америкада жүргенімде режиссер ретінде алғашқы дебютім болды. АҚШ-тың Юта штатында Солт-Лейк- Сити деген қала бар. Сол жердегі кино мамандарына бірнеше сценарий жазып бергенмін. Бір күні кино түсіру алаңына келсем, режиссер жоқ екен. Стив деген продюсер бар еді, материалды өзімнен артық ешкім білмейтінін алға тартып, фильмді қолға алуымды сұрады. Қысқасы, кино алаңына итергендей етіп шығарды. Бұл кездейсоқ жағдай. Мен режиссер емеспін, негізгі мамандығым – кинодраматург. Сөйтіп басталып кетті. Бірнеше бейнеролик түсірдім. Олардың тапсырысымен әлеуметтік жарнама түріндегі екі фильм түсірдім. Алматыға қайтып келгеннен кейін де сценарий жазуды тоқтатқан жоқпын. «Мұстафа Шоқайды» жаздым. «Қазақфильмнің» президентінің орнына Анар Қашағанова келгенде Ақтан Арым Құбат деген қырғыз режиссеріне берген «Келін» сценарийі бойынша түсіруді «Материалды өзіңнен артық ешкім білмейді, әрі бастағаннан кейін аяғына жеткізу керек» дегенді айтып, кино түсіру алаңына итергендей етіп шығарды. Кейбіреулер режиссерлік үшін
күресіп жүрсе, мен мәжбүрліктен қолға алдым. Сөйтіп аяқ астынан режиссер болып шыға келдім.

–Режиссер ретінде өзіңізді қалай бағалайсыз? Сіздің бойыңызда режиссерлік қасиет басым ба, әлде кинодраматург ретінде мықтысыз ба?

2. –Драматург бола жүріп, көптеген сценарий жаздым. Режиссерге бересің. Кейін кино шыққанда қарасаң, көңілің толмайды. «Әттеген-ай!» дейтін тұстары көп болады. Сценарийді жазғанда бір киноны көз алдыңа елестетіп отырасың. Кино шыққанда қарасаң, сенің алдындағы суретіңмен сабақтаспайды, мүлдем басқа жаққа кетіп қалады. Ештеңе айта алмайсың. Өйткені, режиссердің көзқарасы басқа. Бірнеше рет сценарийлерім ойлағанымдай емес, мүлдем басқа кино болып шыққанда ішімнен өкініп жүрдім. Жалпы, режиссер ретінде біреудің жазған сценарийін түсіре алмаймын. Тек қана өзімдікін түсіремін. Егер бір жерден қате кетсе, тек өзіңнен көресің. Ең бастысы – жауапкершілік. Өзіңе, өз ісіңе деген жауапкершілік. Ешқандай тапсырыспен жұмыс істемеу керек. Жұмысты қолға алдың ба, оны жоғары кәсіби дәрежеде істеу керек. Өз шығармашылығыма баға бере алмаймын. Бірақ, кәсіби дайындықпен келгенім анық.

3. Жауапкершілік дегеннен туады, бір киноға шамамен екі жылдай уақыт кетеді. Бұл аз уақыт емес. Ал менің досым Тимур Бекмамбетов жылына төрт кино түсіреді. Тимурды жақсы көремін. Мәскеуде жүргенде жақын араласатынбыз. Өте дарынды, мықты жігіт. Бірақ, оның кинолары жеңілтек. Көбінесе компьютерге сүйене отырып жасалады. Бұл адамның интеллектісіне байланысты нәрсе емес. Мұнда техникалық, технологиялық интеллект басымдыққа ие болып тұр.

4. Қазір кино түсіру еріккеннің ермегіне айналып кетті. Жақсы кино көргенде адам қуануы керек. Ал қазіргі біздің киноларды көргенде қуана алмайсың. Өйткені, деңгей түсіп кетті. Еліктеу көп. Өз ойымыз жоқ. Жұртты күлдіргіміз келеді. Күлкінің өзі де түкке тұрмайтын болып шығады. Ойсыз. Күлкінің өзінің ар жағында ой болуы керек. Ал қазіргі кинолардағы күлкі – «аха-ха, иха-ха». Бұл дүниелер, яғни соңғы жылдары кино деп түсіріліп, кино ретінде көрсетіліп жүрген дүниелер – кино емес. Баян Есентаева, Нұртас Адамбайлардың түсіріп жүргендері кино деуге келмейді. Мейлі ғой, түсіре берсін. Бірақ, басын ашып алу керек, олардікі ешқандай да кино емес. Басқа нәрсе. Жанрын өзгерту керек шығар, бәлкім. Бұлардың ең басты ойы – ақша жинау. Ал нағыз өнер адамы ақша үшін жазбайды. Мұхтар Әуезов Абайды ақша үшін жазған жоқ. Шәкен Айманов, Сұлтан Қожықовтар ақшаның құнын білетін, бірақ ақша үшін жазбайтын. Ал қазіргілер о бастан-ақ ақшаны бірінші орынға қояды. Қазіргі кинолардың кино дегеннен гөрі бизнес жобаға келетіні сондықтан болса керек. Киноның аты да өзгерді қазір. Кино түсіруге бел будың ба, бүкіл жан-дүниеңмен соған берілесің, үлкен дайындықпен кірісесің. Басында қорқасың. Ылғи сол. Ал кино біткеннен кейін ауырасың. Өзім әр кинодан кейін 3-4 айдай ауырамын. (500 сөз)

13. Отандық кино жағдайы туралы қай бөлімде ой қозғайды:

A) Төртінші
B) Екінші
C) Бірінші
D) Барлығы
E) Үшінші

14. 4-бөлімде автор кімге кино туралы ойын өзгерту керек деп кеңес береді?

A) Нұртасқа
B) Шәкенге
C) Сұлтанға
D) Абайға
E) Мұхтарға

15. Ермек Тұрсыновтың адами қасиеттері туралы қандай ой түюге болады?

A) Ол –отандық киноиндустрия саласын дамытуға күш салған адам.
B) Ол – жауапкершілігі жоғары және өз ісіне адал адам.
C) Ол – Америкада тәжірибе жинақтаған режиссер.
D) Ол – өз сценарийлеріне кино түсіріп жүрген танымал режиссер.
E) Ол – білімі мен тәжірибесін ұштастыра білген адам.

16. Қай жауап 1-бөліміннің мазмұнына сәйкес келіп тұр.

1. Ермектің режиссер болуына сценарийді өзі жазуы септік болды.
2. Ермектің режиссер болуына кездейсоқ жағдай себепкер болды.
3. Ермек Тұрсынов еркінен тыс режиссер атанды.

A) Үшіншісі
B) Екіншісі
C) Үшеуі де бұрыс
D) Үшеуі де дұрыс
E) Біріншісі

17. Ермек Тұрсыновтың айтуынша, неге кинодраматургтың дайын фильмге көңілі толмайды?

A) Себебі бар атақ режиссерге тиеселі болады
B) Себебі режиссер жұмысын өте жоғары бағалайды.
C) Себебі кинода режиссердің көзқарасы басым болады.
D) Себебі актерлердің ойыны ұнамайды.
E) Себебі драматургтің жауапкершілігі басым болады.

18. Сұхбат қандай мақсатпен алынды?

A) Ермек Тұрсыновтың кино туралы ойын білу үшін
B) Ермек Тұрсыновтың фильмдерін жарнамалау үшін
C) Ермек Тұрсыновты таныстыру үшін
D) Отандық фильмдерге талдау жасау үшін
E) Баян Есентаева мен Нұртас Адамбайға сын айтқызу үшін

19. Берілген мақал-мәтелдердің қайсысы Ермек Тұрсыновтың айтқан сын сөзіне сәйкес келеді?

A) Жылтырдың бәрі күміс емес.
B) Ер сыншысы – елі.
C) Қорыққан мен қуанған бірдей.
D) Михнат болмай, рахат болмас.
E) Көз – қорқақ, қол – батыр.

20. 3-бөлімде Ермек Тұрсынов Тимур Бекмамбетовке қатысты не айтады?

A) алаңдау
B) күмән
C) мақтау
D) сын
E) ой-пікір

Инстаграмды ақпарат көзіне айналдырып алдық. Жаңа ән шықса да, бір жерде қар күрелмей жатса да тіпті, қай күні боран соғатынын да осы әлеуметтік желілер арқылы біліп отырамыз. Үлкен ата-әжелеріміздің өзі "Әй, анау интернеттерің не деп жатыр?!" дейтін болған.
Қазір, қолында смартфоны барлардың баршасы журналисттен кем емес. Бірдеңені естіп қалса бірінші болып жариялап, бөліскісі келіп тұрады. Өзіміз де ресми ақпараттан көрі осы WhatsApp немесе басқа да желіден қарай салғанды оңай көріп тұрамыз.
Бірақ, сол ақпаратты инстаграмға жариялап немесе WhatsApp арқылы бөлісіп жатқанда сол жазбамыз үшін қылмыстық жауапқа тартылуымыз мүмкін дегенді ойлай бермейміз. Ал, Сіз, ҚР Қылмыстық кодексіндегі «Жалған мәлімет тарату» деп аталатын бапта ең ауыр жаза ретінде 10 жылға дейін бас бостандығынан айыру қарастырылғанын білесіз ба? Нақтылап айтсам, әлеуметтік желілер арқылы өсек таратқан адамға 5 000 айлық есептік көрсеткіш көлемінде айыппұл салу, бас бостандығынан 2 жылдан 5 жылға дейін шектеулі немесе бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Мысалы: Сіздің WhatsApp-тағы «Ағайындылар» деген топқа бір туысыңыздан Шет ауданында «Сибирский язва» ауыруынан 5 адам ауыруханаға түсіпті. Ет жемеңдер" деген сияқты жалған, дәлелденбеген хабарлама келіп, оны Сіз "Өзіміз ғой" деген топқа жіберсеңіз, Сіз автоматты түрде «Жалған мәлімет таратушы» болып жазаға тартылуыңыз мүмкін. Өйткені, Сіз, дәлелденбеген ақпаратты халыққа таратып, халық арасында шу шығаруға жол беріп тұрсыз.
Сондықтан да, дәлелденбеген хабарламаны жарияламаңыз, әрі қарай таратпаңыз тіпті «Лайк» баспаңыз!

Ғаламтор жат ағымдардың насихат ошағына айналып отырғаны жасырын емес. Діни танымнан хабары аз жастар осындай желілерге кіріп, байқамай біреудің қазған орына түседі. Жақында ғана Ақмола облысында бір жас азаматқа қатысты сот процесі басталды. Ол әлгіндей желіде отырып, жиһадқа үндейтін ақпаратқа «лайк» басқан.
Не үшін кінәлі дейсіз ғой? Жаңағы білместікпен басқан «лайк» сол желідегі жат ағымның насихатын тарату деп есептеледі екен. Себебі, ол өзі оқыған ақпаратқа «лайк» басып қана қоймай, оны өз достарына таратқан болып саналады. Демек, ол ғаламтордағы заңсыз ақпаратты таратушылардың бірі болып есептеледі. «Ол білмеді ғой» деген сұрақ тууы мүмкін. Есіңізде болсын, заңды білмеуіңіз сізді жауапкершіліктен босатпайды.
Жалпы, «лайк» басу деген сол жазып отырған адамның ойымен келісу дегенді білдіреді.
Сондай-ақ, «Vk» әлеуметтік желісінде де топтарға жазылмас бұрын оның жазбаларына мән беріңіз. 1 бет жазбаның 1 сөйлемінде ғана терроризмге шақыру туралы жазылуы мүмкін. Байқамай бөлісіп қойсаңыз немесе «лайк» бассаңыз Сіз де келіскен болып саналасыз. Ол туралы ҚР Қылмыстық кодексінің 256-бабында: терроризмді насихаттау немесе тер.актісін жасауға жария түрде шақыру, сол сияқты көрсетілген мазмұндағы материалдарды тарату мақсатында дайындау, сақтау немесе тарату — мүлкі тәркіленіп, 5 жылдан 9 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Сондықтан, әлеуметтік желіде (WhatsApp) бірдеңені жариялап, таратпастан бұрын ойланыңыз. Қажет па? Дәлелденген ба? деген сұрақтарға жауап іздеңіз.
Қолдан жасалған істің құрбаны болып кетпеу үшін аккаунттарыңыздың қауіпсіздігін қадағалаңыз (күрделі құпия сөз орнатыңыз, бөтен компьютерден желіге кірмеңіз.

Айналасында алты күндік жерден ел табылмас шөл далада кетіп бара жатқан неғылған түйе дерсіз? Бұл — Желмая. Әлде кәріліктен, әлде Әбдіраштың киносынан кейін бақилық болған Асан қайғысынан айырылған киелі жануарым…

Асан қайғының арманы — қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған, шөбі шүйгін, жайлауы кең, ауасы таза, суы мөлдір Жерұйықты табу еді. Түйе табаны жеткен жердің бәрін шарлады, таба алмады. Бірақ қайғырмады. Іздеуді тоқтатпады. Асан бабаны арманда кетті дей аламыз ба? Жо-оқ. Өйткені, жан серігі — Желмая бар.

Асан қайғы көз жұмар алдында түйесінің қасында ұзақ тұрды: қос өркешінің ортасынан теребить етіп, шуаш сіңген шудасынан құшырлана бір иіскеді де, бұйдасынан босатып жіберді: «Бара ғой, Желмаям, бар. Неғылсаң менің ісімді жалғастырар ізбасарым боларсың, мен армандаған дүниеге сен жетерсің, неғылмасаң — кінәм жоқ. Енді сен боссың».

Түйені ақылды жануар дейді халық даналығы. Бірақ Желмаядай сөз түсінетін, түсініп қана қоймай, саналы түрде иесінің ісін жалғастыратын түйе болмаған, болмайды да…

Түйе сөйлей алса Асан қайғысынан айырылғанына 10 жаз, 10 көктем, 10 күз, 10 қыс өтті деп жауап берер еді. Бірақ ол бәрін түсінсе де, Алла оған сөйлеу қабілетін дарытпапты. Әйтсе де, иесін соңғы рет көрген күннен бері 10 күнтізбелік жыл өтіпті. Сол кезден бері бір тоқтаған емес. Асан армандаған Жерұйықты іздейді. Алдында белес пайда болса, ар жағынан жасыл желекке оранған Жерұйық атып шығатындай көрінеді. «Мынау бір төбе, сосын… Енді бір төбе, тағы бір...» дейді ішкі даусы. Төбе қуалап жүргенде өзінің де қартайғанын байқамапты.

Бірақ ол бір сәт дамылдап, тоқтауды мүлдем ойламайды. Бар арманы — ақырғы күні келгенше Жерұйықты өз көзімен көріп үлгеру.

Тіпті, шүйгін шөбінің жұпар иісі мұрнына келгендей, көкшіл жусанының дәмін тілімен сезгендей болып кетеді кейде; сарқырап аққан бұлағынан самал жел ескендей көрініп кетеді. Балалардың көңілді дауыстары мен бақытты тұрғындарының жарқын қауқылдасқандарын естиді: "Әдеттегідей, бай-бақуатты, тоқшылықта шығарсыз?", "Әрине!"

Алайда кезекті төбеге жели басып шыға келгені сол — аржағынан соған ұқсас тағы мыңдаған белестерді көреді. Бірақ уайымсыз дауыстар бәрібір құлақтан кетер емес:
— Әдеттегідей, бай-бақуатты, тоқшылықта шығарсыз?
— Әрине!

***
— Бұ-ұ-ұ-ұ-ұввввв… бұ-ұ-ұ-ұ-ұв…
Шаршаған Желмаяның қайғылы дауысы еді.
Жерұйық сондай жақын, бірақ ол сондай алыс.

Қазақтың бір ұлы шетелде абыройлы болса, бөркімізді аспанға атып "әлем бізді тағы да таныды" деп шаттанамыз. Қуанышты әрине. Меніңше, елімізде «көзі ашылмай жұрген» таланттар баршылық, тек білікті, сауатты продюсерлер азшылық. Димаш Құдайберген Қытайдың «I Am a Singer» телешоуына қатысқанда оның өнерін ұнатқан-ұнатпаған жандардың барлығы бірден жанкүйеріне айналып кетті. Осы жұлдызды сәтке жетуіне еңбек сіңірген жандардың бірі де бірегейі Ертай Нүсіпжанов жобаға жолдаманың қалай алғаны, жобаның ерекшелігі туралы айтып берді.

— Қытайда білім алғаныңызды, соңғы кездері өнер саласында түрлі жобалар жасап жүргеніңізді білеміз. Бір кездері facebook-тегі жеке парақшаңызда «шетелдік музыкалық жобаға қатысуға қазақтың қай әншісін лайық деп ойлайсыз?» деп көпшілік арасында сауалнама да жасаған едіңіз. Одан кейін де біршама жазбаларыңыздан үлкен бір жаңалықтың болатынын көпшілік сезіп жүрді. Бұл Қытайда өтіп жатқан «I Am a Singer» жобасы туралы ой қайдан, қалай пайда болған еді?
— Қытайда білім алып жүрген жылдары Қытайдың көптеген ірі компанияларында, журналистика саласындағы ССТV сияқты медиа орталықтары мен агенттіктерде тәжірибе жинадым. Сол жылдары-ақ қазақты танытудың түрлі тетіктерін қарастырып жүретінмін. Оқуымды аяқтап, «Қазақстан» ҰТА-да қызмет істеп жүрген кезім болатын. Ол 2014 жылдың қысы еді. «I Am a Singer» жобасының 2-маусымы жүріп жатқан кез. Телефонымдағы арнайы бағдарлама арқылы осы жобаны үзбей көріп жүрдім. Шебер ұйымдастырылған екен. Шарттарты да өте қызықты, соңына дейін үзбей көрдім. «Осында қазақтың бір әншісі шықса ғой» деген арман кеудемде «бұрқ» ете қалды. Ол туралы көптеген достарыма айтып жүрдім. Көп ұзатпай интернеттен ұйымдастырушыларын тауып, телеарнаға да, жекелеген адамдарға да ой-өтінішімді айтып хат жаздым. Бірақ Қытайдағы миллиард халықты айтпағанда, мен сияқты әлемнің әр бұрышынан қаншама өтініштер келеді? Жауап болар деген үмітпен ұзақ күттім, бірақ хабар келмеді. Мейлі ол қандай нәтиже бермесін, бастаған әрбір ісімді соңына дейін жеткізу менде бұрыннан қалыптасқан әдет. Бірінші талпынысым нәтижесіз болғанымен, әрі қарай жол іздеуімді тоқтатқан жоқпын. Сәл кейіндеу Қазақстандағы Қытай елшілігіндегі қытайлық қызметкерлермен де кездесіп, бұл идеяның екі ел халықтарының мәдениетін танытуда өте үлкен рөл атқаратынын жеткіздім. Олар ойымды қолдағанымен, жобаның коммерциялық сипаты болған соң, жекелеген компаниялардың ісіне араласа алмайтындықтарын айтты.

Мен жыл сайын Қытайда «Шанхай кинофестивалі» аясында өтетін «Фильм тілі, аударма, дубляж» тақырыбындағы халықаралық симпозиумның тұрақты мүшесімін. Оны ҚХР Мәдениет министрлігі ұйымдастырады. Оған әлемнің 60-қа жуық мемлекеттерінен кино өнеркәсібі саласынан әртүрлі мамандар қатысады. 2015 жылғы Шанхай қаласында өткен қорытынды отырысқа Қытайдың ақпарат және мәдениет вице-министрі Дин Вэй мырзаның өзі қатысты. Сонда мен төрт адамның бірі болып баяндама жасадым. Артынан ол кісінің өзі арнайы келіп, «жасаған баяндамаңыз сәтті болды деп» қолымды алып, құттықтады. Жекелеген кездесулер кезінде ҚХР Ақпарат министрлігі, халықаралық департаменттің бастығы Ма Ли ханыммен жолығып, қазақ-қытай мәдениетін дамытатын жобалар туралы, оның ішінде «I Am a Singer»- тележобасына қазақ әншісін қатыстыру арқылы үлкен нәтижеге қол жеткізе алатындығымызды айтып, өтініш білдірдім. Сол мезетте-ақ ол кісі мені өзінің орынбасары Жаң Миң деген кісіге табыстады. Кейін мен Қазақстанға келгеннен соң ол кісімен тұрақты байланыста болдым. Қытайдағы ең ауқымды, коммерциялық жоба болған соң бірден шешімін табу қиынға соқты. Ол кісі арқылы, тағы бірнеше адамдармен байланыс жасап жүрдім. Сөйтіп жүргенде тағы бір жыл аяқталды. Соңында ұйымдастырушы тараптан маған қоңырау келді. «Біздің жобаға қызығушылық тантытқаныңызға алғыс білдіреміз. Бірақ біздің талап жоғары. Халқымыздың талғамы биік» деп, телефондағы адам әңгімесін жылы-жұмсақтай бастады. «Жауапсыз қалды демесін» деген оймен ғана хабарласып «құтылғылары» келгенін бірден түсіндім. Мұндай мүмкіндіктің енді қайтып болмайтынын білген соң мен де ойымды бүкпесіз айтым: «Мен сіздердің шешімдеріңізді менің Отаным – Қазақстан деген бүкіл бір мемлекетті менсінбеушілік деп есептеймін. Бізге еш мүмкіндік берместен жобаға қатыстырғыларыңыз келмейді. Демек, жобаның басқа да идеологиясы бар. Сәлемдемемді басшыларыңызға жеткізерсіз деп үміттенемін» деп сөзімді аяқтадым. 2016 жылдың көктемі басталды. Ұйымдастырушыларға жақын жүрген адамдарға тағы да хат жаза бастадым. Менің табандылығыма риза болды ма, әлде ұялды ма екен, әйтеуір кастингке жолдама берді. Қуанышымда шек болмады. Қазақ мәдениетінде үлкен бір сенсациялық серпілістің болатынын сол кезде-ақ сезіндім. Кімді қатыстырамын деген сұраққа жауап іздеуге кірісіп кеттім. Көптеген достарыммен, музыканттармен ақылдастым. Мақпал Исабекова, Гауһар Қаспақова, Маржан Арапбаеваларға жоба туралы айтып, қызығушылықтарын байқадым. Айқын, Мәдина Садуақасова, Жанар Дұғалова сияқты бірқатар әншілерге бұдан әлдқайда бұрынырақ хабардар еттім. Бұл туралы ұсынысты Димашқа алғаш әкесі Қанат арқылы жасадым. Бірақ көпшілігі бұл конкурстың маңыздылығын аса түсінбеді, белгісіз себептермен біразы бас тартты. Бірақ Құдай тағала бұл жобаға қатысуды Димашқа бұйырып тұрыпты. Күзде кастингке апардым. Жобаның бас продюсері, әрі бас режиссері Хоң Тао мырза Димаштың өнеріне деген таңданысын жасырмады: «Сіздің екі жылдан бергі жасаған зор еңбегіңізге ризамыз, бізге осындай талантты таныстырғаныңызға қуаныштымыз» деп алғысын білдіріп, кастинг уақытының әлі аяқталмағанын, нақты шешімді кейіндеу хабарлайтынын айтып шығарып салды. Көп ұзамай қуанышты хабар алдық.

— Қазақстанда да, алыс-жақын шетелде түрлі байқаулар, ток-шоулар аз емес. Осы конкурс туралы аз-кем айтып берсеңіз, ерекшелігі неде?
— Бұл конкурстың мақсаты таланттарды таныту емес, керісінше, халық алдында талай жылдан бері өнерін көрсетіп жүрген ең танымал жұлдыздар арасындағы бәсеке. Қатысушыларға ұйымдастырушы тарап өздері шақырту жібереді. Жоба шарттары жылда өзгеріп отырады. Оны әр айналым басталарда немесе аяқталғанда ғана ресми хабарлайды. Әр айналымның жеңімпазын залға жиналған 20-60 жас аралығындағы 500 көрермен анықтайды. Олар келесі айналымға қатыспайды. Әр көрерменнің үш әншіге дауыс беруге құқы бар. Әр айналымдағы ұпай саны ең аз қатысушы жобамен қоштасып, орнын жаңа бір әнші толықтырып отырады. Оған алдыңғы үштіктен көріну сияқты үлкен талаптар қойылады. Ол үдеден шықпаса, оның орнын тағы бір әнші толықтырады. Осы маусымның ендігі шарттары қандай болатынын ұйымдастырушы тарап құпия ұстайды. Басты талап – әнші көрерменнің жүрегін жаулауы, әр жолы әр қырынан, жаңа стильде, басқа жанрда көрінуі керек. Сол себепі басы-аяғы 14 айналымнан тұратын жоба соңында мүлдем басқа әншілермен жаңарып, жеңімпаз атануы әбден мүмкін.


— Білуімізше Димаш қытай тілін білмейді. Конкурс талаптарына сай келді ме? Қандай талаптар қойылды?
— Жобаға дейінгі барлық ұйымдастыру жұмыстары мен аударманы өзім жасадым. Димаштың қытайша сөйлеуі міндет емес, бірақ қытайша ән айтуы керек болады. Әрбір әншінің ұйымдастырушы «Хунан» телеарнасы тағайындаған жеке-жеке агенттері болады. Қытайда танылған әнші Арай екі тілде еркін сөйлегендіктен оны Димашқа агент ретінде шақыртты. Мұнда айта кететін бір жайт бар. Димаш конкурс басталғанға дейін қытайдың мықты музыканттарының бірі (1997 жылы Қазақстанда өткен «Азия дауысы» фестиваліне қатысқан) – Лан Тиен Янь мұғалімнен қытайша әндерді дұрыс орындау, эстрада жанрының талаптарын меңгеру бағыттарында арнайы сабақтар алды. Бұл конкурс дауыс мүмкіндігін көрсететін емес, әншінің жан-жақтылығын, тіпті түрлі сұхбаттар арқылы әншінің білімділігін сынайтын алаң екенін ол кісі өз тәжірибесі ретінде бөлісті. Әлбетте, бақ сынаушы Димаш болғандықтан, соңғы шешімді өзі қабылдап, қандай ән орындайтынын өзі біледі.

— Байқауға қатыстыру барысында ұйымдастырушылық жұмыстардың ішінде ең қиыны не болды?
— Конкурсқа жол іздеген екі жыл ішінде оңай жұмыс атқарылған жоқ. Талай табалдырықтар тоздырып, есіктерді қағып жүріп, бірқатар келіссөздер жүргізіп жүріп, Құдайдың қалауымен жеттім. Бейжің мен Шанхайға осы жұмыстар үшін қаншама рет бардым? Кездесу нәтижесіз болып талай рет бос қайтқан кездерім болды. Жоба барысында, Димаштың қатысатыны шешілгенге дейінгі қаржылай шығындардың барлығын өзім көтердім. Демеуші іздеп сабылғам жоқ. Өйткені, жобаның қаншалықты маңызды екенін Димаш эфирге шығып екі ел халқын дүр сілкінткенге дейін ешкім түсінген жоқ. Басқа емес, айналамдағы адамдардың өзі қатардағы бір конкурс деп қабылдады. Сондықтан да бұл расымен де Димаштың бағы деп ойлаймын. «Тәлейің бар екен» дегенді Димаштың өзі де көптеген қытайлық әріптестерінен, ұйымдастырушылардар естіді. Димаш арқылы өнерде де осал емес екенімізді Қытайға дәлелдедік. Себебі, өзін Қытай нарығында мойындатқысы келіп жүрген қаншама ел бар?! Бұл конкурсқа әлемдік деңгейде үлкен сұрыптаулар жүреді. Жеті қатысушының қатарына бір ғана шетелдік әншіні таңдалатын болса, ол мүмкіндік қазаққа бұйырды! Қытайда алған білімімді ұлттық мүдде жолында игілікті істермен ұштастыру бұрыннан келе жатқан азаматтық арманым еді. Тарихи жағдайдың себепкері болғаныма өте қуаныштымын. Сол арманға қол жеткізіп, қазақтың атын жарты әлемге таныту бақытына ие болдық.

— Биылғы жылғы байқау қатысушылары осал емес. Димаштың мүмкіндіктерін қалай бағалайсыз?
— Иә, қытай әншілері бізге беймәлім болғанымен, олар қытай халқының алдында өте беделді, миллиондаған жанкүйерлері бар әншілер. Мысалы, осы жолы жасы 60-тан асқан Гонконг тумасы, канадалық әнші Дулиша (Teresa Carpio) қатысып жатыр. Өте мықты әнші. Ли И Лянның жасы 51-де. Қытайлар көп үміт күтіп отырған әншінің бірі. Қазір Димаштың талантына тәнті болып жатқан халықтың қарасы өте көп. Димаш Құдайбергеннің аты «weibo» іздеу жүйесі бойынша бірінші орында келеді. Сайыстың алғашқы күні-ақ 400 мыңнан артық адам іздеу салған. Фоллоуер саны да әнді орындап біткенше 60 мыңнан 120 мыңға жекен. Алайда Қытайдың бірқатар эксперттері егер Димаш опералық ән айту стилін өзгертпесе, көп ұзаққа бармайды деген ойларын айтып жатты. Әрине, біреудің алдына біреу шығып көрген жоқ. Бәрін бақ пен бап шешеді, бір Құдайдың қалауы біледі. Ең бастысы – Димаштың өз-өзіне сенімі мықты. Осы бетіңнен тайма деп өзім де кеңес бердім. Қалай болғанда да, «қазақтың ұлы бәйгеге түсіп жатқанда, кез келген қазақ үйде тақымын қысып», тілеуін тілеп отырғаны анық! Алла жар болсын деймін!

Бұл байқауға Қазақстан атынан тағы кімнің қатысып, жүлде алу мүмкіндігі бар деп ойлайсыз?
— Кейбір дереккөздерге сүйенсек, бұл 5-маусым «I Am a Singer» жобасының соңғы маусымы. Димашты қатыстыру туралы бір шешімге келмес бұрын, көп ойландым. Бір рет берілетін мүмкіндікте қате таңдау жасап алмау керек болды. «I Am a Singer» жобасына жасы 30-40-тан асқандар қатысып жатқандықтан, маған Димаш бұл сахнаға тым жастау болып көрінді, бір кездері. Егер Гауһар Қаспақова көптеген талаптарды орындаса, осы жобада топ жарады деген де үміт болды. Өкінішке орай, басқа көп ешкімді елестете алмадым. Өйткені, біздің эстрада той-томалақ деңгейіне түсіп кеткенін мойындауымыз керек…

Сұхбат алған Бэлла Орынбетова

1. 1940 жылы Гавай аралдарындағы американ әскерлерінің көңілін көтеру үшін құрылған Standart Games компаниясы кейін Service Games болып өзгерді. Ал қазір біз бұл компанияны қандай атпен танимыз?

2. Urban dictionary еркін сөздігіндегі жаңа сөздердің бірі Orange face (қызғылт бет) деп аталады. 1170 лайк, 1199 дислайк дауыс жинаған бұл сөз кімнің лақап аты?

3. Әнші Сергей Шнуров былай дейді: ИКС — долылардың ортасы. Адамдар шексіз долылықтың арасында. Себебі маңызды емес, ол жерде маңыздысы — долылық. Маған сахнадағы долылық ұнайды. ИКСті табыңыз.

4. 2-ші Дүниежүзілік Соғыс кезінде немістерден қашқан париждік еврейлер БҰЛ жерге келіп, жаңа төлқұжат ала бастады. Мұндай “тіркеу” қызметімен де айналысатын БҰЛ жерге жануарлардан тек мысықтар кіре алады. БҰЛ қандай жер?

5. Хесус Леонардо атты Нью-Йорк қаласының тұрғыны бір кеңсенің қоқыстарын жинайды. Нью-йорк таймс газеті 2010 жылы бұл кісінің кеңсе қоқыстарынан жарты миллион доллар ақша тапқаны туралы жазады. Хесус қандай кеңсенің қоқыстарын шығарады?

6. Дубай әкімшілігі 2017 мындай смарт-пальмалар арқылы қаланы толығымен немен қамтамасыз етпекші?


7. Қай елдің астанасы Әулие Жақып деп аталады?

8. 4745. 1930 жылы Жапонияда осыншама не тіркелді?

9. Викингтер сериалындағы кейіпкер Бьорнның айтуынша БҰЛАРДЫҢ бұрынғысы болмайды. Ресейлік саясаткер Милонов “Бізде әр 12-адам осындай. Бұған үйреніп кеткенбіз” дейді. Әңгіме кімдер туралы?

10. Бұл кісінің пайымдауынша, Махаббат — ауыр психологиялық дерт. Танымал кітабында махаббаттың екі жақты дамуы туралы да айтады: жыныстық құмарлық және асексуалдық тұрғыдан. Бұл кім?

11. 1963 жылы шыққан отандық фильмнің екінші режиссері қай кейіпкер туралы былай дейді:
“ИКС роліндегі Кәкеновті моншадан таптым. Сыриған арық балаң жігіт дөрекі мінезімен, шарт-шұрт қимылымен көзіме ерекше көрінген еді. Оны сынайын деп «арқамды езіп берші, балам» деп өтіндім. «Арқаңды езетін мен саған моншашымын ба?» деп өзіме дүрсе қоя бергені. Айтарын айтып, көз алдымнан ғайып болды.”

12. Суреттегі стилист Трамптың ертеңгі инаугурациясына қай жерде дайындалуда?


13. Австриялық ғалым Конрад Лоренцтің жазуынша, Австралия құрлығына аяқ басқан алғашқы еуропалықтар көрген қалталы сүтқоректілер тобына жатпайтындар: динго иті, жарқанаттар және?..

14. Андрей Галварчик және Анна Зиемкевич атты польшалық ғалымдардың жаңа кітабы ИКСті Еркек деп аталады. Кітаптағы мәлімет бойынша, гетересексуал еркектер денесінде ИКС бар еркектерді әйелдер көбірек ұнатады деп ойлайды. Ал әйелдерге шындығында бәрібір. ИКСті табыңыз.

15. БҰҰ-ның Нью-Йорктағы штаб пәтерінің алдында мүше елдердің тулары әліппелік реттілік бойынша тізіліп, ілінген. Дәл ортасындағы тудың түстерін атаңыз.

2016 жылдың күнтізбелі күндері аяғына таяу, ал маған «бір идея» мен соның нәтижесімен таныстырғым келіп тұр.
Бұл пост біреуді кемсіту емес, біреуді көтермелеу емес, жай ғана көз алдындағы көп байқала бермейтін бірақ атқарар жұмысы көп — гаджет, бұл — компьютер. Аудан әкімдері қандай құрылғымен жұмыс жасайды? оның бағасы қандай? аудан мен облыс халқы білсің деген мақсатта жазып отырмын. Кейбір бұқара халық әкімнің есігі емес, қабылдау бөлмесіне жақындай алмай жүреді. Ал, кеттік…

Ең қымбатты — Мойынқұм ауданы әкімі Бақытжан Балтабекұлы Нүркеновте.
Жәй ғана емес, «алмасы» бар. Ол алма бренд, атауы «аймақтың» моноблогы. Бірінші орын.


Ал, қалған әкімдердікі біркілкі «моноблогтар». Біреуінкі «ленова», «ашпи» сол секілді.


Бірақ осы тізімнен Талас ауданы мен Тараз қаласы әкімдердің «комптарын» көре алмайсыздар. Өйткені, бұл «77TV» телеарнасының «25 жылда жаңарған – Жамбыл!» тележобасынла олар — жоқ. Түзей кетейін жеке кабинеттерінде түсірілім болмаған.

П-с: Осы видеоларды көріп тыңдап шығып, өз мәселесін өз бетіне айтқан Қайрат Аскербекұлын ғана байқадым. Өз кемшілігін өзі айтып, қандай жұмыс жасау керектігін көрсетіп отыр. Сіз үшін көшбасшы әкім кім?

«Егер Хиллари Клинтон өз күйеуін қанағаттандыра алмаса, ол Американы қалай қанағаттандырады?»

Осы сөздерімен әлем баспасөзін дүр сілкіндіріп, электорат есінде қалып эпотажды Дональд Трамп жаңа ғана Америка Құрама Штаттарының Президенттік сайлауын жеңіп алды. Ресми шешім әлі шықпағанымен Трамп штабы тойлап, әлем ақпаратты қорытып жатыр. Төменде Трамптың өмірлік ұстанымдарын білдіретін афоризмдер топтамасын ұсынып отырмын, қандай адам екенін пайымдай беріңдер.



«Мен жолы болмайтындарды жек көремін»

«Менің уақытым өтті деп санайтындар өте қатты қателеседі»

«Менің басқа үміткерлерден жалғыз айырмашылығым — мен адалырақпын және менің әйелдерім әдемірек»

«Мен бизнеске шығармашылық тұрғыдан қараймын. Біреулер сурет салады, біреулер өлең жазады. Ал менің жасаған келісім-шарттарым өнер туындысы сияқты»

«Кейде ең жақсы инвестиция — сен салмаған инвестиция»

«Көпшілік маған ойынқұмар адам сияқтысың дейді, бірақ мен өмірі құмар ойынына жолап көрмегенмін. Ойынқұмар казинода ойын автоматтарының қасынан шықпайды. Ал мен сол автоматтардың иесі болғанды қалаймын»

«Иә, мен Мексикамен бөліп тұратын қабырға салғым келеді. Оны менен артық ешкім сала алмайды және құрылыс арзанға түседі. Сондай-ақ оның құнын Мексиканың өзі өтеп беретін болады. Осы сөзді естеріңе сақтаңдар!»

«Мен Қытайды жек көреді дегенді кім шығарып жүр? Бұрын бір қытайға 15 миллионға үй сатқан едім. Осыдан кейін оның елін қалай жек көре аламын?»

«Біз Иракта не істеп жатқанымызды қараңдаршы. Біз мектеп саламыз, жол саламыз, сосын біреу келеді де мектепті жарып жібереді. Оны қайта саламыз. Тағы біреуі жолды жарып жібереді, оны қайта салатын тағы біз. Осыны ерінбей істей отырып Бруклинге осы қарғыс атқыр мектептердің біреуін салуға шамамыз жоқ»

«Менің ойымша Халықаралық сауда орталығын қайта тұрғызған кезде ақымақ жобалар ойлап таппай тура сондай ғимарат салуы керек еді. Тек бір қабат биік болса болды»

«Менің ойымша АҚШтың ең басты проблемасы — тым саяси сыпайы болып көрінгісі келетінінде»

«Егер мен президент болсам, сендер дүкендердегі Рождествомен құттықтауды қайта көре аласыңдар»

«Абортқа қарсы екенімді қуанышпен хабарлаймын»

«Біз жақсы адамдардың саясатта жолы болмайды деген түсінгі бар әлемде өмір сүріп жатырмыз»

«Мен әрқашан қол беріп амандасамын және солай амандасқанды жақсы көремін. Қол беріп амандасуды ұнатпай саясаткер болу мүмкін емес қой»

«Біреулердің ойынша менің саусақтарым қысқа екен. Бірақ менің саусақтарым денемнің басқа мүшелері сияқты ұзын және әдемі. Оның барлығы құжатталған»

«Мен әдемі әйелдерді жақсы көремін. Әдемі әйелдер мені жақсы көреді. Екі жақты келісім болғаны қандай жақсы!»

«Иванканың (Трамптың қызы) дене бітімі керемет. Егер ол менің қызым болмағанда қырындап көрер едім»

«Балаларыңа өздері таппаған байлықтың салмағын салып қажеті жоқ. Бұл олардың өміріне балта шабады»

«Егер ойлана алатын болсаң, онда үлкен нәрселерді ойла»

«Жақсы идеяны ойлап тауып, оны іске асырмағаннан артық қылмыс жоқ»

«Ешқашан еңбек демалысын алмаңдар. Егер жұмыс ләззат сыйламаса, демек өздеріңе керек емес жерде жұмыс істеп жүрсіңдер»

«Менің ұраным: үздіктерді жұмысқа ал, бірақ оларға ешқашан сенбе»

«Егер сенің бастығың нашар адам болса, онда оны жұмыстан шығарып жібер. Басқа жұмыс тауып ал»

«Тек жолы болмайтындар ғана жеңіске масаттанады»

«Егер менікі дұрыс болмаса, ешқашан кешірім сұрауға арланбаймын»



Ақпарат esquire.ru сайтынан алынды.

Сынақтың көкесі әлі алда.



Ұйқыдан оянған бетте сыртқа шығу туралы бұйрық берілді. Сағаттың тілі 07:00 көрсетіп тұр. Суық бөлмеде бүрісіп жатқан біздер, бойымызды тіктеп далаға шықтық. Аяусыз, тоқтаусыз соққан жел етімізден өте берді. Біршама қашықтық жүгіріп, кеңестік кезендегі әскери және саяси тұтқындар мемориалы орналасқан жерге дейін жеттік. Күн нұры түспеген уақытта бұл жер ерекше томсыраулы көрінеді екен. Денемізді қыздырып алғаннан кейін, кенеулі таңғы ас ішіп, жылынғандай болдық. Кешегі тосын сыйдан үрейленген көңілімізді аулау үшін психолог маман сергітетін командалық ойындар ойнатты. Көңіліміз көтеріліп, қарқылдаған күлкіміз күшейе бергені сол еді, «клубқа жиналыңдар» деген бұйырық естілді. Иә, біз бұған өз еркімізбен келісіп келдік. Шегінерге жол жоқ. Айтылған бұйрықтарды әскерилерше бұлжытпай орындауға тиіспіз. Ойын-күлкіні доғара қойып, клубқа беттедік. Бір қабатты ескі клубтың өзіндік тарихы бар болып шықты. 1934 жылы каторгаға жіберілген адамдар салған бұл клубтың сахнасында Людмила Зыкина ән шырқаған екен. Құлыптың сыртын қайта қаптап, жөндеу жұмыстары жүргізілгенімен, ағаш дуалдары сол күйі сақталған. Ал, бізге бұл жерде ешкім өнер көрсеткелі жатқан жоқ. Бектілген кесте бойынша — дәріс. Нұсқаушы Руслан Бек қауіпті аймақтарға жиналғанда қажетті құралдардың барлығымен таныстырды, көрсетті.





Бүгінде кең таралған гибридтық соғыс жайлы Рустам Эюбов есімді нұсқаушымыз дәріс жүргізді. Жалпы дискурстың мақсаты оқиға орнынан тікелей объективті ақпарат тарататын журналистер дайындау. Нұсқаушыларымыз қақтығыс жағдайларында журналист қалай жұмыс істеу керектігін түсіндірді. Басты қағида — журналист әскери киім түгелі, әскери элементі бар зат ұстамауы қажет. Қарсы жақ сіздің жау не журналист екеніңізді анықтап та жатпайды. Сондықтан да пресса екеніңізді барынша көрсетуіңіз керек. Журналистің ұрыс орнында жіберетін қателіктері көрсетілген “Репортерша” деген фильмнің үзінділерінен біраз дүние түйдік.




Теориялық білімімізді тәжірибемен ұштастырып, қарағандылық арнайы әскер жасағымен бірге полигонға шықтық. Қажетті нысанға танкімен жетіп, жаудың жаудырған оғынан қорғандық. Иесіз аңырап қалған үйлердің ішінде жасырынған қарақшыларды қолға түсіру операциясына куә болдық.


Келесі күннің сынағы жеңіл болмады. Командирге қалашыққа лаңкестер шабуыл жасағалы жатыр деген хабар жетіпті. Жарты сағат ішінде қажет деген құралдарымызды жинап, эвакуациға дайындалсын деген бұйрық берілді. Қауіпсіз аймаққа алып кететін жерге жетуіміз қажет. Ал ол үшін әуелі 12 км қашықтықты жаяу өткеруге тиіссің. Бір-біріміздің артымызда тізілген бойы отряд командиріне ілестік. “Алдарыңда кім, арттарында кім екенін жаттап алыңдар. Сапты бұзбаңдар. Қоқыс тастамаңдар.” деген нұсқау берілді. Бірақ арамыздағы біреу темекі тұқылын тастап үлгернген еді. Жау ізімізді тапты. Қайтадан оқ жауып, құтқарылу амалдарын жасадық. Бізді қоршап жүрген спецназдар жауды жойып отырды.







Қас қарайып кетті, біз әлі жүріп келеміз. Аялдауға болмайды, жау өкшелеп келеді. Тіпті дауыстап сөйлеп, қалта шам түгелі, ұялы телефондарымызды қосуға тыйым салынған. Түскі асты да ішіп үлгермеген біздің ішегіміз шұрылдай бастады. Ендігі бар арманымыз жалғыз, иесіз қалған үй орналасқан жерге жету. База сол маңайға әуеден консервілер түсіргенін рациямен хабарлады. Жету жарты шаруа, енді оларды қараңғыда тауып алу керек болып шықты. Екі-үшеуден бөлініп, азығымызды іздеуге кірістік. Межелеген уақытта жиналамыз деген жерде кенет құрам толық еместігі анықталды. Қараңғы түскенін пайдаланған қаскүнемдер ұзап кеткен журналистерді қолдарына түсірген екен. Тапқан азық-түлікті қоржындарымызға салып алып, эвакуация орнына асықтық. Әскери КамАзға мінісіп, тұтқынға алынған БАҚ өкілдерін құтқару үшін лаңкестердің лагеріне аттандық. Тәжірибелі арнайы әскер жасағының жігіттері журналистерді жау қолынан аман алып шығып, қаскүнемдердің көзін біржола құртты. Бәрі артта. Енді от жағып, бой жылытып, беймарал отырып, ішімізге ел қондырсақ болады. Бұл оқиғамыздың да соңы сәтті аяқталды. Алайда “шынайы ұрыс жағдайында көбіңіздің тірі қалуларыңыз екі талай еді” деген қорытынды жасады командиріміз Рустам Эюбов. Себебі шапшан әрекет ету, сақтық шараларын жасауда қателіктеріміз көп болды.



Ұмытылмастай әсер мен керемет тәжірибе үшін ҚР Қорғаныс министрлігінің БАҚ-пен жұмыс жөніндегі департаменті ұжымына алғысымды білдіремін. Ең жедел, сапалы жұмыс жасайтын ведомство екенін атап өткім келеді. Әскери дискурс кезіндегі барлық ақпарат, фото, видео материалдар министрліктің сайты мен әлеуметтік желілердегі парақшаларына дереу салынып отырды. Блогерлермен сынға түсе алатын баспасөз қызметкерлерінің оперативтілігіне таң қалдым.

Мультфильмнің сюжеті — Қазақ хандығының құрылуы, Керей мен Жәнібектің билік құрып, Әбілхайыр хан ордасынан бөлініп шығуы турасында.

Балалардың қызығушылығын арттыру үшін батырлардың садақ ату, қылыштасу, атпен шабу, жауынгерлік өнердің түрлі тәсілдерін үйренуі кеңінен көрсетіледі. Ел басқаруда білімнің де маңызы зор екенін ұғындыру үшін Керей мен Жәнібек ханның Отырар қаласына аттануы, Отырар кітапханасын аралап, ғұлама ұстаздардан түрлі дәріс алып, елге оралғанда түрлі ерлігімен көзге түсе бастауы да сәтті ойластырылған.

Жобаның режиссері — Батырхан Дәуренбеков, көркемдік кеңесшісі — Дулат Исабеков, продюсері — Сәбит Әбдіқалықов, сценарий авторы — Сағаділдә Үсіпәлиев.