— Мама айтшы анаған маған мультик көрсетпей жатыр.
— Әй таласпаңдар.
— Бер деймін пультті, бееер.
— Көкем-ау ана бөлмеге барып көре бермейсіңбе.
— Қойш мам осында көргім келіп тұр.

Өткенде бір танысымның үйіне барғанда 3-4 жасар балаларының осындай дау-дамайларына куә болдым. Сіздергеде таныс шығар,әсіресе кішкентай балалары бар үйлерге.

Әлі есімде менің де шамамен 3-4 жасар кезім (суреттерге қарап жасымды жобалап отырм) үйдің төргі бөлмесінде төбесі ақ кестелі орамалмен жабылған бетінде әйнегі бар төртбұрыш,қасында өне бойы түгел тесік-тесік, бір жақ жақтауында розеткасы бар құрылғы тұратын. Үлкендердің айтуынша ол телевизор, ол кезде телевизордыңда не екенін білмейтінмін себебі ол телевизор жәй тұрғаны болмаса көрсетпейтін кеңестік «Весна» деген теледидар еді. Бірде әкем үйге бір орысты алып келді. Орыс теледидардың артын ашып бірдеңені қыжылдатып – быжылдатып әйтеуір кешкісін үйдегілер төрт көзі түгел болып теледидардың алдында отырды. Теледидардың не екенін осылай білдім. Жөнделген теледидардың қызығы ұзаққа бармады, үйдегілердің мынаның лампасы тағы күйіп кетіпті деген сөздерін естіп қалғаным бар қысқасы ол теледидар қайтадан қаңырап тұрды. Содан кейін қай кез екені есімде жоқ әлі мектепке бармаған кезім үйде кәдімгі қытайски кішкентай теледидар пайда болды. 2 канал көрсетеді Хабар, ОРТ. Қытырт-қытырт еткізіп құлағын бұрап алма кезек екі каналды алмастырып көреміз. Ол кезде кешке екі күннің бірінде кешкісін ауылда свет өшіп қалатын, ал әлгі теледидар мотоциклдің аккумуляторымен де қосыла береді екен. Свет өшкен күні маңайдағы көрші көлем, ауылдың екінші жақ шетінде тұратын туыстар барлығы кешке «Тоғысқан тағдырлар» деген сериалды көруге біздің үйге жиналатын. Ал мен анда санда мультфильм көргеніме мәз болып жүретінмін.

Жазда ауылға барғанымда гараждан бірдеңе іздеп жүріп ескі-құсқы заттардың арасынан шаң басқан әлгі теледидарға көзім түсті. Әлі бар екен. Кезінде бір үйге ғана емес, бүкіл маңайға қызмет еткен теледидар қазір ешкімге керексіз қоқыс болып жатыр.

Бүгін мені оятты сыйқырлы күз.
Я алла аянышты сыйқымды бұз.
Тоқтап қалған бақытым жалғасты ма,
Әйтеуір кезікті ғой сүйкімді қыз.

Сүйкімді қыз кез болдың кешігіп тым,
Сені көріп мерейімді өсіріппін.
Саған дейін шоқ болып түскендерді,
Дер кезінде жүрегімнен өшіріппін.

Санамды уладың ба біле алмадым,
Өзгелерге басымды бұра алмадым.
Әйтеуір саған сый болса екен деп
Қолыма қалам алып жыр арнадым.

Сүйкімдісің, көзге түсер сүйкімдісің,
Сен ойласам біледі ғой дертімді ішім,
Маған ғана байлансаң жарты болып
Бүтінделіп берер едім сертімді шын.

Қалмашы тек жасырып сыйқыңды шын,
Көрініп жүр маған да не түрлі ісің.
Сонда да қылығыңмен ғашық еттің,
Сүйкімді қыз не деген сыйқырлысың.

P.S.
Қалмапты сезім менде сүйкімді қыз,
Бұрын соңды ғашық еткен не түрлі қыз.
Жараланып сезімімді көміп едім
Сүйкімді қыз, барып енді бейтімді бұз.

Сүйкімді қыз…
Ұйқымды бұз.

Самат Жүзбергенов

Өткенде имидж туралы тақырып бастаған болатынмын. Сол уақыттан бері жалғасын оқуға бір-ақ адам қызығушылық танытыпты. Оған да үлкен алғысымды білдіргім келеді. Бүгін толықтырайын.
Бірінші бербальды имидж туралы жазсам, бүгін қалған түрлерін толық таныстырып өтемін. (Білетіндеріңіз бар болса артықтық етпес.)
Заттық имидж. Жұртқа танымал азаматтардың көпшілігі заттық имидждің ғана үдесінен шығады. Осыны орындасам танымалдығыма жақсы әсер етеді деп ойлайды. Оған визитка, отбасы, авто, демалыс орны, арнайы және жиі баратын таңдаулы спорт залы, мейрамхана және т.б. жатады. Тек, заттық имиджбен жетістікке жетемін деу, атаққұмарлық пен даңғойлықтың белгісі. (мысалы)






Габитарлы имидж. Ол адамның физикалық дене-тұрқы, киім киісі, шаш үлгісі, парфюмі. Соның ішінде, біздің құқық қорғау саласының қызметкерлеріне физикалық дене тұрқы жағынан габитарлы имидж жетіспейді.



Ментальды имидж. Ол коммуникативті компотент. Өзге адамдармен сөйлесу, қалыптасқан этикетті білу және сақтау. Бұл, әсіресе халықпен тікелей жұмыс жасайтын атқарушы билік саласы мамандарына қажетті дүние. Бұл сала мамандары ментельды имиджді дұрыс қалыптастырса, өзіне деген жылы көзқарас қалыптастыратынын ұқпайды. Олар дөрекі, сауатсыз сөйлеуімен өз мекемесінің немесе басшылығының ментальды имиджін түсіреді.


Кинетикалық имидж. Тұлғаны қалыптастыруда кинетикалық имидждің де рөлі зор. Ол бетәлпеттің қимылы, ишара, сымбаттылық, жүріс-тұрыс. Әсіресе, стартаппта өзінің жобасын қорғауда, немесе бір компанияның атынан, мемлекеттік мекеменің атынан көпшіліктің алдында сөйлегенде керекті имидждің түрі болып табылады.
Тимур Бектұр, Асхат Еркімбай, Админ Аршекең осы имиджді мықты меңгергерген майталмандар болып табылады.
Әзірге мен қолда бар суретерді пайдаланып, Ұлықбек Алиакбарұлы, Есенгүл әпке Кәпқызының суреттерін ұсынғым келіп отыр.



Есенгүл әпкеміз

Ұлықбек Алиакбарұлы діни экстермизм қаупі туралы айтуда

Өзім деп қояйын.
пысы: басы осында

Екеуіміздің іс-әрекетімізге қарасам, езуіме күлкі үйіріледі. Әлеуметтік желіде әңгімеміз жарасқанымен, шынайы өмірде хәл сұрасу былай тұрсын, бірін бірі ешқашан көрмеген бейтаныс адамдардың образын сомдап жүрміз.
Неге, Қамшының сабындай ғана қысқа ғұмырда жанымызға жалғандықты қош көрдік… Неге, күнәға құмар аузымызды, сауабы мол саулық сұрауға қимадық… Неге, онсызда өтірігі ормандай елдің талы болуға талпындық… Неге, істеуге болмайтынын көзге шұқып көрсеткен алдыңғы буын ағаларымыздың әрекеттерін қайталап әлекпіз! Жоқ қалқам, тым құрымағанда жылдар бойы төгілген терді бағалай білейік… Біз, Елбасы сенген ұрпақ екенімізді ұмытқанымыз қалай…
Олар — Мағжан сенген…
Жоқ, бір тарихқа бір ақталмаған үміт те жетер…

Қазіргі таңда жастарымыз түгелі ерексектеріміздің өзінің есін алып, бар ойын баурап алып жүреген сән үлгілерінің бірі ұялы телефон мен құлаққап болып отыр. Әркім өзімен-өзі, өз әлемі мен виртуалды өмірдің жетегінде кеткен. Айналасында болып жатқан жағдайларға бейжай, енжар қарайды. Тіпті бөлек бір ғаламшардан, өзге әлемнен келгендей. Сөйтсек, бұл «ғаламтор» атты әлемге енген, қоғамда болып жатқан өзектілерден бейхабар даңғырлаған дыбысқа елтіген сіз бен біз екенбіз…
Әркімнің қалтасында интернеті қосылған, шамасы келгенше соңғы үлгідегі екі-үш ұялы телефон мен бірнеше «наушник». Бәріміздің өміріміз осы бір «қасиетті» құралдың айналасында өрбитіндей. Бір нәрседен құр қалғандай қайталай жалтақ-жалтақ қарайлап, қайта-қайта қолға аламыз. Жо-жоқ, біздің ең тиімді деп танылған байланыс құралдарына деген ешбір қарсылығымыз жоқ. Тіпті осы «сотка», «наушник», ғаламтор деген дүниелерді ойлап тапқан жандарға мың алғыс, бірақ мәселе басқада екенін есте ұстайық. Мәселе – медицина мамандарының жан айқайымен айтылып жүрген заманауи құрылғылардың адамдарға тигізер кері әсерлері.
Елімізде 150 мыңға жуық жан көз жанары бойынша мүгедектік алса, тура осынша адам есту қабілетінің төмендеуінен зардап шегуде. Ендеше, көздері нашар көретін және есту қабілетінен айрылған жанндардың неге жылдан-жылға көбейіп бара жатқанына бір сәт болсада көз жүгітіп көрдіңіз бе? Міне ағайын осылар жайын да ойланып, жан-жанқты зерттеулер жасап қарасаңыз бұл туралы да өз жауабыңызды алған болар едіңіз. Бұл түйткіл бүгінгі өскелең ұрпаққа тікелей қатысты. Баланы алдау үшін қолына ұялы телефонды ұстата салатынымыз рас. Бірінші сыныпқа бармай жатып «сотка алып бер» деп қиғылық салады бүгігінің ұлы мен қызы. Осы жастан бастап оқушылық, студенттік кезеңдерінің барлығында да жоғарыда аталғандай ұялы телефон мен құлаққапқа сүйеніп алған жастарымызды көреміз. Жатса тұрсада қолдан түсірмей, сабақ оқып, тамақ ішсе де қолдан түсірмей соған үңіліп отырғандығын аңғарамыз.
Жақында ғалымдар тәжірибе жасап әуендердің дауыс ырғағы нәтижесінде автокөлік айдау кезінде ең қауіпті әуендердің тізбегін жасаған екен. «өте шулы және жылдам әуендер пульсті жиілетеді. Бұл факторлар жүргізушінің көлік айдауға емес, музыкаға көп көңіл бөлуіне әкеліп соғады. Сонымен қатар әуеннің жылдам ырғағы рульде отырған адамның көлік жылдамдығын арттыруына себеп болады» деп пайымдаған ғалымдар. Осының нәтижесінде сарапшылар дауыс ырғағы 60-80 соққыдан аспайтын әуендер тыңдаған жөн деп есептейді.
Әрине біз барлық жамандық атаулыны заманауи құралдардан көріп отырған жоқпыз. Оны жасап шыңғаратын да, қолданатын да, басқаратын да – адам. Сондықтан әр нәрсенің шегі болатындығын естен шығармаға абзал.

Самат ЖҮЗБЕРГЕНОВ
Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік
технологиялар және инжиниринг
университетінің студенті

Кулшылыктын кім багалар кунын дал?!
Угар болсан, угынып кор, тілімді ал.
Алем халкы кызыгатын багым бар.
Алем халкы торыгатын муным бар................................................!

Менің қарындасым (ағамның қызы) Айлиннің орындауында үнді биі.

Спорттың жаңа түрі шахбокс (бокс пен шахматты гибридтеу) осыдан он жыл бұрын 2003 жылы пайда болды. Энки Билал «Froid-Équateur» қуақы романынның желісімен Голландық перформансист Ипе Рубинг идеяны шынайы өмірде жүзеге асырды. Жарыс орта салмақпен Амстердам қаласында Рубинг жеңіске жетеді.

Қазіргі кезеңде Германияда кеңінен жайылуда. Осы елде шахбокстың негізгі спорт клубы қаланды. Шахбокстың жалпы ұғымы нағыз интелектуалды ойынмен және нағыз ұрыс әдіс (боевой) спорт түрін біріктіріп, қарсыласқа өзгеше салмақ пен жауапкершілікті жүктеу еді.

Жалпы ережесі
11 раундтан тұрады, 6 раунд шахмат және 5 раунд бокс. Шахмат раунды 4 минуттан «тез ойын» деген партия, бокс раунды 3 минуттан құралады. Әр раундтың паузасы 1 минутқа созылады. Былғары шешіп киюге және кішкене дем алуға уақыт берген. Шахмат раундта бөгде айқай шуға алаңдамау үшін міндетті түрде құлағына құлаққап киеді. Бұл спорт түрі олимпиадалық ойындар тізіміне ене қойған жоқ. Оның үстіне әлі танылып та үлгерген де жоқ. Көбісі осы спорт түрін мысқылмен де қарайды. Әрине бокс және шахмат ойыны біріккесін. Бұл жерде кәсіпқой боксшы өз ақыл қабілетін айқындаса, ал шахматшы өзінің физикалық формасын қалыптастырады. Шахматшы көбіне физикалық тұрғыдан әлсіз келеді.
Бұл спорт несімен артық. Бокс өз эмоцияңды билеуді үйретсе, ал шахбокс "ұрыс тақтасы«мен агрессияны қадағалаумен ерекшеленеді. Бұлшық етпен жеңіске жетумен қатар, „ұрысты тек баспен жеңеді“ деумен шахматта интелектуалын сынап көру.

Бүгін күн жылдағыдан ерекше жылы болып тұр. Күн сәулесі үстіңе құдды бір мөлдір моншақтай төгіледі. Биыл жауын көп болғандықтан көк мол болып, әлі күнге дейін жер бетінде кілемше төселіп жатыр. Ағаштар жапырағынан айрылып, бұтақтары тарамданып өмірімді елестетеді. Ғұмырымынң тағы бір жаңа буыны басталғалы жатыр. Басында үйрене алмай, безіп кететіндей жерге де бауыр басып қалады екенсің. Ақсай кішкентай ғана жұмыс қалашығы ғой. Бірақ аулаларының тазалығы, ұқыптылығымен ерекше өзіме. Қалашықтың бір жақсы жері: қайда барғың келсе де, жаяу баса бересің. Кептеліс, қырғын адам, кезек деген сирек кездеседі. Бастаған шаруаңды тез-ақ бітіріп аласың.
Адамның күні адаммен – әр адам сен үшін сын. Жолымызда кезіккен адамдардың қай-қайсысы да кездейсоқ емес деп сенемін. Мұнда бірге жұмыс жасаған әріптестерімнің бәріне алғысым шексіз. Олардың әрқайсысынан да бір нәрсе болса да үйрендім. Қоштасу кеші де керемет өтті. Қош бол, Ақсай! Құшағыңды жай, Атырау!

P.S. Атыраулық экстримнен қорқыныш та жоқ емес. Кезінде қашқандай болған Атырау да туған қаламдай болып кетеді деген үміттемін. Қазақстанның әрбір жері мен үшін ерекше.

Сәлем керекшілер! Маған мектеп оқушысына (қыз бала, екінші сынып) портфолио (мен жайлы мәлімет, ата ана туралы менің ағам, менің апам, менің қызықты сәттерім деген сияқты) керек еді. қазақша нұсқасын қай жерден алуға болды? Көп көп көмек күтем Көмектесіңіздерррр!!! Өтініішшшш