20-наурыз күні, сағат 15:00-де (Ақтөбе, UTC+5) күн тұтылды. Күннің беті 38 пайызға ғана жабылды. Бұл құбылысты толығымен солтүстік өңірлер көрген болуы керек. Келесі құбылыс 2016-жылы 9-наурызда болад деп күтілуде. Ал сен көріп үлгердің бе?





Мында күн тұтылу құбылысының тек басы, 10 пайызға ғана жабылған кезі түсірілді: Дискета

Челубей мен Пересветтің төбелесі — 1380 жылдың 8 қырхуегінде Куликово даласында болған ұлы шайқас. Бұл охуйға моңғол-татарларды — игосымен қоса наққа жіберіп, Ұлы Орыс мемлекетінің қалыптасуындағы тасты охуйғалардың бірі болды. Шешесстің.

Тувлесстің артқышарттары

Алтын Орда — орыс кінәздерінен алым-салық алып тұратын, және кейде қыздарын да құда түспей алып кетуді еш сөлекет көрмейтін. Жылнамашы Олъг Тощий мынадай мәліметтер келтіреді: «Царыца моя, да у бовсурманов она бвуә-ә-ә».
Бұдан әрі қарай — рухани күйзелісі мен ит-шошқа өміріне налитынын айтады, что как бэ — охуйрманға дымқызық. Нақтың.

Күндердің түнінде Мамай коганъ қазынада тиын азайып кеткенін байқайды. Алтын Орданың Жалпы Ішкі Өнімі күрт азайғаны — Мамайдың күндес бауырларының тасына маза бермейді. Тіпті көзінше сыбайлас жемқорлық туралы әнектер айтып, Мамайдың жеке баю жолына түсіп кеткеніне меңзейді. Ашулы Мамай салықтың неге күрт азайып кеткенін орыстардан сұрауға жорыққа аттанады.

Салық Инспекциясы — Куликово жазығында

1380 жылдың 8 қырхуегінде қазіргі Тула облысының маңындағы Куликово жазығына 60 мың аудиторы бар Мамай келеді. Оған жауап ретінде Орыс кінәздері атынан Дмитрий Донской 200 мыңдай әскермен шығады.
Жылнамалар Мамайдың о баста меймандос көңілмен келгенін айтады. Жылнамашы Софоний былай жейді:
«Да настр у коганъ не бъла погана, вот Димон какой то золъ».

Мамай Дмитрийге — камералды тексеру нәтижесі көңіл көншітпей тұрғанын, «Мәскеу Кінәздері» ЖШС 1380 жылдың III тоқсаны бойынша 55 993 теңге 12 тиын кері сальдомен шыққанын айтып (XXI ғ. курсымен — 12 млн БҚШ доллары), түсіндіруін өтінеді. Дмитрий өз кезегінде — ендігәрі ешқандай салық төлемейтінін, және дәл қазір наққа жіберуге келіп тұрғанын айтады.

Жылнамашылар осы оқиғаны сан-саққа жүгіртіп, діңкені құртады. Дегенмен барлық жылнамашылардың бір сипаты бар: Мамай ақтық шайқасқа емес, тек түсінік талап етіп келгені анық байқалады.

Тувлес

Үлкен қантөгіс болдырмай-ақ, соғысты жекпе-жек арқылы шешу — хертеден қалған дәстүр. Куликово жазығында да мәселені о баста осы әдіспен шешпек болады. Себебі жаухершілік заманда екі жақта да адам ресурстары қат еді.
Мамай жақтан Челубей батыр(жылнамалардағы вариациялар — Челеби, Шалабай, Шалбай Құлмаханов) шығарылады. Орыстар жағынан Пересвет батыр шығады.



Екеуі аттыкінің үстінде найзаласуды таңдайды (бір жылнамада — Пересветтің қолтығының астында «Дегтярев» автоматы қылаң беріп қалғанын айтылған). Хереже бойынша — аттыкінен бірінші ауып түскен немесе жақындап қалған кезде қаймығып, аттыкін кері бұрған жақ жеңіледі.

Челубей мен Пересвет бірі-біріне найзаларын кезеніп, шаба жөнеледі де, екі жақта найзасын сұғып үлгіреді. Шайқастан кейін Медеу аудандық сот-сараптамалық комиссиясы жүргізген тексеру бойынша, Челубей Пересветтің нақ тас тұсынан қадаса, Пересвет те Челбуейді шап тұсынан орып кеткен; бұл — Пересветтің де о баста тас тұсын көздегенін растайды. Соңғы сәтте найзасы қалқаннан тайып кеткен.
Жекпе-жек нәтижесінде екеуі де қаза болады. Сондықтан кім жеңгені белгісіз боп қалып, әскери қақтығыс басталып кетеді. Оның нәтижесінде Мамай жеңіледі.

Тарихи маңызы

Ұлы Орыс Халқынан тұратын Ұлы Орыс Мемлекеті қалыптасты.

Музыкалық сайыстарды жай ғана конкурс, бастысы — жеңіс деп есептейтіндер, меніңше, ұтса да ұтылады, ұтпаса да ұтылады. Қазір шоудың заманы, «темірді қызған кезінде соқ» немесе конкурс қана емес, трамплин деп біл.

Жайдарман тақырыбына арналған бүгінгі екінші жазба маусымашардың екінші күнін (тікелей байланысты қарасайшы, а) қамтиды. Қатардағы көрермен ретінде, өзімнің алған сезімдерімді ортаға салуды жалғастырамын.
Залдан әзіл есту телеэфирден қарағандағыдан өтімділеу болып келеді екен. Өзінің бір аурасы бар, монтажсыз – шынайы, ішкі атмосфера. Көрермен де ризашыл, ілтипаттылау екенін ескеру керек, залдың біраз бөлігін жайдарманшылар (һәм олардың жанкүйерлері, достары) алып отырды. Өз ләззатымен ышқына күлген еркектерге қосылып, еріксіз жымияды екенсің. Екінші жағынан, бұл күнге жинақталған командалардың ішінде тәжірибелілеулері көптеу болған шығар.

Бұл күнгі гала-концерттің кей әзілдері есіме түспеуі мүмкін, дей тұрғанмен, ел алдына шығу құрметіне/жауапкершілігіне ие болған командаларды атамай кеткен де (қайбір риза дейсің бірақ, мұндай себеппен аталғандарына) болмас. Негізі, бұл күні көп командалардың есте қаларлық бір ерекшеліктері болды, саналы түрде өздері соған ұмтылған да шығар.

… Жақсы көріп тыңдаушы едім. Даусы да ерекше еді. Дөп түсуші еді адамның көңіл-күйіне әндері. Ары қарай да тыңдаймын. Қартайған кісі ғой, жасында айтып кеткен әндері-әлі де көпшілік үшін жалықпай тыңдайтын әндері деп ойлаймын. Жаны Жәннатта болсын!

From Souvenirs To Souvenirs

Түні бойы ұйықтай алмай шықтым. Түсіме қайтыс болған кластасым кіре берді. Құран оқытамын-ау деймін…Марқұмға құран бағыштайтын да ешкім жоқ шығар…
10-11ді Балқашта оқыдым. Класта есімі бірдей екі бала болды. Бірін “Ұзын Алмас”, екіншісін “Карибаев Алмас” дейтінбіз. “Біздің атымыз бірдей емес. Мен Алмазбын, анау Карибаевтарың Алмас” деп ұзыны дауласушы еді. Ұзынымен қатты араласып кеткенім шамалы. Кәрібаев екеуміз Балқаштың бір шетіндегі жер үйлер жағында бір маңайда тұрдық. Екеуміздің қызығушылығымыз, біраз ұқсастығымыз бартын. Алмас футбол десе жанын беретін. Көшеде футбол ойнағанда бір-бірімізбен ойынымыз үйлесіп жататын. Алма қайтыс болғаннан кейін ешкіммен де футболды сәтті ойнай алмадым. Келе-келе ойнауды мүлде қойып кеттім. Осы футболқұмарлығымыз арамызды ашып жібере жаздады. Бірақ, қалай екенін білмеймін, қайта достасып кеттік. Бала кезде адам кекті қатты көп сақтамайды екен ғой қазір қарап отырсам… Бір күні Сәкен Сейфуллин атындағы қалалық кітапханадан Несіп Жүнісбайұлының “Мексикадағы футбол тойы” деген кітабын алдым. Жата-жастана оқыдым. Алмас екеуміз атақты футболшылардың суретіне қарап, ағамыздың әдемілеп жеткізген әңгімесінен олардың ойынын көргендей әсер алдық.

«Тақырып тоғыз деп тұр, бірақ бесеуін ғана жазып қойыпсыз, қалғаны қайда? Блиин, күшті жазыпсыз, тағы оқығым келеді» деген оқырмандарымның сұрауы бойынша қалғанын жазып отырмын… деееп қыртсам)) Құрысын, ешкім сұраған жоқ, аса қатты мақтаған да жоқ, ақыры бастап қойғасын, аяқтау міндет болар деп кірісуге тура келді)

Әлиқисса, қазақ әлеуметтік желілерінің белсенді талқылайтын тізесі шыққан таластың бірі —

                       Қазақстанның жауы Ресей ме, Батыс па?

Менің тізімім бойынша төртінші орынға табан тіреген бұл тақырып соңғы кезде үдеп-ақ тұр. Әсіресе Украинадағы дағдарыста ушығып кетті. Оған кешегі Франциядағы террор мен исламға қарсылықты қосыңыз. Ия, онсыз да сыныққа сылтау таппай, үрит-соқпен әрең отырған жұртқа жақсы болды. Бәлкім біреулер «ел қауіпсіздігіне әр азаматтың алаңдағаны дұрыс емес пе?!» деп қарсы дау айтуы да мүмкін. Бірақ бір демократиясынан жемократиясы мықты, елінің сыңайынан бағалы мұнайын артық көрер шенеунігі бар, айналасындағы елге қарсы азу көрсетуден танбайтын елмен одаққа билігі халықпен санаспастан кіріп кетіп отырған мемлекетте отырып, ӘЖ-де дау айтқаннан іс өнер ме? Бұл бір.

Екіншіден, «Англияның мәңгілік досы да, мәңгілік жауы да жоқ, мәңгілік мүддесі бар» деген Черчилльдің сөзінен аса алмаспыз. Ешқайсысы да қазақтың мұңын мұңдап, жоғын жоқтамасы хақ. «Бізге қайсы жау?» деген дауды қуғаннан гөрі, «Олардан қалай пайда көріп қалуымыз керек?» деген ой мазалау керек сияқты. Ал жауласуға келсек, Абылайдың Бұқар жырауға айтқанындай «Шапқалы тұрған жолбарыстың қай жақын келгеніне шоқпар сілтейміз». Ендеше бос әңгімемен бас қатырғанша, «жұмыртқадан жүн қырқып» көрсек деген ниет бар.

                                                                     Қай мәзхабты ұстану керек?

Үздік үштіктен ойып тұрып орын алған осы талас былайғы жұрттың миына түсінікті жетіп жатыр дегенге өз басым илана қоймадым. Неге?

Біріншіден осы таласқа қатысқандардың бәрі, ия, бәрі ҚМДБ-ны мойындайтынын айтады. Ал діни басқарма Ханафи мәзхабы бойынша жұмыс жасайтынын жасырған емес. Ендеше немізді шатып, айтысамыз? Парадокс.

Негізі бұл жөнінде кеңірек қаузауға болар еді. Бірақ діни жазба болмағандықтан, бұл постта қысқа қайыруға тура келіп отыр.
Әйтпесе тізімде бірінші орынға шығуға әбден «лайықты» таластың бірі болатын.

                                       Кім мықты? Қайрат Нұртас па, әлде Мейрамбек Бесбаев па?

Бұл айтыс негізінен Қайра Нұртасты жамандаудан басталады. Әбден құмарынан шыға даттап болған соң, Мейрамбекпен міндетті түрде салыстырып өтетіні қызық болып отыр. Содан соң пікірлер кетті дейсің. Қазақ қоғамында «Месси мықты ма, Рональду ма?» деген әлемдік тақырыптан кем түспесі анық. Сол дау секілді, бұл тартыс та өнерде жүрген мамандардың да пікір алшақтығына апарып отыр. Ойлап көрейікші, даудың шетіне жетіп, арнайы мамандар Мейрамбектің немесе Қайраттың мықтылығын түпкілікті дәлелдеп берді дейік. Қандай пайда?

Олай болмайтыны белгілі де ғой. Екеуінің де Ла Скалада өнер көрсетердей дауысын көріп тұрғаным жоқ. Екеуінің де халыққа сүйкімі жоғары. Ендеше несіне таласамыз? Меніңше бұл талас арнайы кімнің мықтылығын тексеретін тартыс емес, жай ғана екі әншінің тыңдармандарының арасындағы дау деп тоқтамға келгеніміз дұрыс секілді.

               Сонымен ең соңғы таласқа келдік. Әлеуметтік желі қолданушыларының да, тарихшылардың да, тіпті зиялылардың да арасында үлкен ор боп жатқан нағыз тартысқа бірінші орынды бердім.

                                       Шыңғыс хан қазақ па, жоқ па?

Құдай салмасын, дәл осылай ӘЖ-де пост жазар болсаң, келген ескертулерден компьютерің жарылып кетердей боларына күмән жоқ. Жайлап айтсақ бетжыртыс, қатты айтсақ көтжыртыстың көкесі осы тақырып аясында болады. Соңы екі френдтің бір-бірін банға қоюмен аяқталатыны аян.

Қазақ пен моңғолға емес, күллі әлемдік тұлғаға айналған Шыңғысханға тартыс өзектілігін жоғалтқан емес. Өзекті болғанда айтыс-тартыстың дейм де. Әйтпесе қазақ болып шықса да, есеміз түгелденіп шыға келетініне күмәнім бар. Расында да, Шыңғыс хан қазақ болсын, моңғол болсын, біздің бас-көзге ұрысқан таласымызға берер пайдасы бар ма? Құрысыншы, біраз айтатын сөзім бар еді. Бірақ соларды айтқан сайын невірім қозатын бопты. Болдым.

Міне, тоғыз таласқа өзімше шолу жасап көрдім. Әлеуметтік желілерде осындай талаc-тартыстарға уақыт құртуға мәстірміз. Ең болмаса ақшаны қалай сақтаған дұрыс, қалай ақша табудың жолы бар деген таластарға бас ауыртсақ қой)

Айтпақшы мен постты мынаған көз жеткіздім. Дәл осы тақырыптарда пікір талас жасасаң, сенің біліміңнің таяздығы аса көп көрінбей қалады екен де, керісінше шешендігіңді жұртқа көрсетуге таптырмас мүмкіндік екен)) Әдемі тәсіл) За то эгоң қанағаттанады…
Суреттер интернеттен алынды

WIFI клавиатура – смартфон пернетақтасын компьютер браузерімен басқаруға көмек беретін қосымша. Яғни браузердің көмегімен смартфонда мәтіндерді теру мүмкіндігі бар.

Компьютер мен телефон арасында байланыс орнату үшін екі құрылғы да бір WIFI желіге қосулы болу керек.

Орындалатын қадамдар:
1. Бағдарламаны жүктеп алу үшін мына сілтемеге өтіңіз: WiFi Клавиатура.
2. Орнатқаннан кейін төмендегі терезе ашылады.

3. Қосымшаны баптап алуымыз қажет:

4. Бағдарламаны іске қосып, қызылмен белгіленген адресті кез келген браузердің адрес жолына тереміз.

Ол әр телефонда әртүрлі болады.

5. Бірақ «Жазу жазатын аймақта» терген мәтініңіз браузерде көрінбей, тек смартфонның мәтін аймағында көрінеді.

…
…
…

— Мәке, көрінбей кеттің ғой? — деп Амантай амандасып, асханаға кіріп кетті. Күн сенбі болатын. Қолымдағы бір жапырақ қағазды жетекшіме тапсырдым. Жұмыс уақыты аяқталған соң Мәдениет сарайына жол тарттым. Қарным да аш еді. Соған қарамастан Талия Рафаэлловнаның ашық сабағына қатысуға бел будым. Қаланың тарихы тұнып жатқан мұражайға барған күні «Солнышко» мультипликация үйірмесіне де кіріп шыққан болатынмын. Бұл үйірмеге жиырмаға жуық оқушы қатысады екен. Ашық сабақтан соң ғана бұл ұжымның жұмысымен толықтай таныса алдым.

---

---

Мультипликация

Өлген тілдің түсіндірме сөздігінде мультипликация сөзіне «көбейту» деген түсініктеме берген. Қазақша айтсам, техникалық амалдар арқылы үстелде жатқан суреттердің ауысу реті бойынша қозғалыстағы суреттер иллюзиясын жасау ғой. Еуропалықтар мұны «анимация» дейді. Француздардың сөзі екені рас, Le Grand Robert деген алты томдық түсіндірме сөздігінде бұл сөзге «тірілту», «жан беру» деген мағына берген. Жалпы, мультипликация туралы орыстар жақсы мәлімет берген. Ал мен ашық сабақ барысында мультфильмнің әлі жарық көрмей тұрып қандай қадамдардан бастау алатынын көргем. Grand Duos-ым көргенімен бөліссін ал.

---

---

Алғаш келгенде мұғалім мен оқушылар диалогының куәсі болғанмын. Жоқ, бұл мектеп емес, үйірме. Талия апайдың педагогикалық іс-әрекетіне қызықтым. Балаға деген мейірімі де бар, жұмысына деген адалдығы да көрініп-ақ тұр. Балалар ойынға еріксіз беріліп кеткен тұста ұстазы үлгілі түрде ескерту жасап, балалардың ойынды ары қарай жалғастыра беруіне рұқсатын бергені де естен кетер емес. Бұл балалар мультфильмді қалай жасайды екен? Өздері дыбыстайды екен. Жалпы, мультфильмді дүниеге әкелудің қиындығын саналы түрде дұрыс түсінемін. Міне, балалардың қандай міндеттер атқаратыны, мультфильмді қалай дыбыстайтыны менің ұйықтап жатқан қызығушылығымды анимациялық түрде теуіп оятқан да болатын.

---

---

---

---

Жаттығулар жұмысыБалалар жаттығудың жеңіл түрінен бастаған болатын. Бір қызығы, ұстаз да бірге жаттықты. Әй, педагог деп бекер жазбадым ғой мен. Әлбетте, мұндай жаттығулардың мультипликациямен қырық қайнаса да сорпасы мен көжесі бірге қайнайды. Бар болғаны, назарыңыз суреттерде болсын.

---

---

Бұл не жаттығу деп ойыңызға «жоңғар шапқыншылығын» жасай көрмеңіз. Сіз үшін жаттығуларды видеоға түсірген болатынмын:


Мына видеода балалардың мультфильмді қалай дыбыстайтынын көрмесеңіз де, дауыстарына қызығатын боласыз. Жаңылтпаштарды сайрай жөнелетін дауыстар әлгі Союзмультфильм туындыларындағы дыбыстауларға өте-мөте ұқсайтын сияқты, иә?!

---

---

---

---

Мультфильм

Негізі, ашық сабақта көбінесе жаттығумен жұмыс болды. Содан соң мұғалім нобайдағы жұмысымен бөлісті:

---

---

Сабақтың соңына таман балалардың пластилиннен жасаған кейіпкерлерін көрдік.

---

---

Сабақтың қанша уақытқа созылғаны есімде жоқ екен. Әйтеуір, қарнымның қатты ашқаны анық есімде. Шаршау да болды. Мұнда сонымен қатар «Мечта» сурет өнері студиясы бар еді. Ал оның жай ғана көрмесі өтіп жатты.Елена Васильевнаның балаларының суреттерін тамашалауға шамам жетпеді. Қарнымның қатты ашқаны әрі қарай шыдатпады. Талия Рафаэлловнаның да пікірін алмай үйге қайтып кеттім. Дегенмен, қаңтар айында дыбыстап, ақпан айына қарай мультфильміміз дайын болады деген.

---

---

Ертеңіне жұмысқа жетсем, директор мырза арызыма қолын қойған екен. Жетекшім арқылы жолдаған болатынмын. Айлық та түскен екен. Түбіртекті жыртып тастадым. Өткен айда да осындай жиырма мың теңгенің көлемінде айлық алған едім. Жұмыстан өз еркіммен шыққаныма еш өкінбедім...

---

---

P.S.

Керекинфолық юзерге концертке барған мұаліммен сұхбаттасудың сәті түсті.