Қай халықтың болмасын салт- дәстүрі, әдет-ғұрпы ұрпақ тәрбиелеуде маңызды рөл атқаратыны белгілі. Сол секілді әр аймақтың, әр қаланың өзіне тән ерекшелігі, қалыптасқан қағидалары мен ережелері, халқының өзгешеліктері мен қасиеттері болады. Мен тамашалаған Тараз халқының қонақжайлығын, сыпайылығын, басқа аймақтардағы халықтардан өзгешелігін тізіп жатпай, бір оқиға жайлы айтып берейін.
Біз Тараз жеріне барған күні «Аңшылық» атты жарыс өтіп, блогқұрылтай тамаша екпінмен басталды әрі блогшылардың қызығушылығын арттырып, олардың біраз жылдамдықтары сыналды. Ережесі: ұйымдастырушылар жұмбақ жасырады, ол жұмбақ Тараз қаласында орналасқан белгілі бір ескерткіштер жайлы болады. Ал блогшылар сол ескерткіштерді тауып, фотоға түсіріп, инстаграмм желісіне салу керектұғын. Сол сәтте ескерткіш іздейміз деп, әркім өз бетімен кетті. Менде жерлестерімнен, таныстарымнан жырақтадым. «Аңшылық» бітіп, бәрі үй -үйіне тарағанда, адастым да қалдым. Такси ұстап барайын десем, жалдаған пәтердің мекенжайын білмеймін. Бұл маған сабақ болды, енді барған жерімнің адресін қарап жүретін болдым. Әйтеуір пәтердің әкімшілік ғимараты жақта екенін білемін, қалғаны есімде жоқ. Ойым — әкімшілікті көрсем болды. Өзімше талпынып, іздеп көріп едім, болмады. Мүлде алыстап кеткен сияқтымын, көше жаққа емес, үйлердің арасына кіріп кеткем. Енді қайттім?.. Жасыратын түгі жоқ, біздің қоғамда оңтүстіктің адамдары қызба, қызуқанды деген стереотип қалыптасып қалған. Мен Таразға барам дегенде, үй-іші, таныс-туыстар «масқара, байқа, басқа қаладан келгенінді айтпа, олар дереу алып қашады»(күлдім) деп, қара аспанды төндірген. Бұл болмайды, алып қашпақ түгілі мені жасырып қойса да, көшедегі кез келген адамнан жол сұрауға тиіспін. Сөйтіп, 28-35 жас шамасындағы бір ағай кетіп бара жатыр екен, неде болса бар батылдығымды жинап, әкімшілік қайда екенін сұрадым. Ағай сол маңайда тұрады екен. Үйіне кірмей, маған «міне, былай жүреміз» деп соңынан ерітті. Менің ойым сан-саққа жүгірді, шытырман оқиғалы фильмдерді көп көргенмін бе, өз бетіммен қобалжып, қара терге түстім. Бірақ білдіртпеуге тырысып-ақ келем. Екеуміз әңгіме айтып келе жатырмыз, менің түрімнен көрініп тұр ма, білмеймін, қай қаладан екенімді сұрады. Қаламды айттым, болашақ журналист екенімді 3-4 рет айтыппын ғой, бірдене болса, жазып жіберемін дегендей))) Көзді ашып-жұмғанша ағайым әкімшіліктің дәл алдына әкелді. Әрі қарай жалдаған пәтерді таба алатыныма көзін анық жеткізіп, күлімсіреді де, жөнімен кете барды. Ағайдың жылы жүзі есімде қалды, ең бастысы таза қазақша сөйлегені құлағыма майдай жақты. Ең қызығы, бейтаныс ағайдың есімін де сұрамаппын. Бірақ, Тараз жайлы естеліктердің ең қызықты, мейірімді бөлігі болып қала бермек. Сонымен қатар, қоғамдағы стереотиптің қате екенін айтқым келеді. Тараз халқы — сондай қонақжай, мейірімді, сыпайы және салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты берік ұстанған аймақтардың бірі. Кез келген қала тұрғынының көбісі жол немесе жөн сұрасқанда орыс тілінде жауап беретіні — ащы болса да шындық. Ал мен кездестірген бейтаныс жан қазақша таза, әдемі, сыпайы жауап берді. Сол үшін бе, бір жанның сөзінен, қылығынан барлық тараздықтарды көргендей болдым. "Әйтеуір жүздерінде жылылық бар, тараздықтардың қайсысымен кездессем де".

10-сыныпты бітіріп бүкіл жазғы демалысымды ауылда өткіздім. Күз білініп, сабақ уақыты жақындаған шақта тісім сыр беріп ауыра бастаған соң, Түркістандағы тіс емханасына барғанмын. Ол жақта алдын ала хабарласып уақыт белгілеу деген жоқ, қалай келесің солай жұрттың соңынан ұзынсонар кезекке тұрасың. Бір апта бойы ауылдан қалаға солай қатынап жүрдім. Кезекте тұрғанда арасында кітап оқып аласың немесе жаныңда отырғандармен əңгімелесесің. Əйтеуір солай уақытты өткізудің амалын табасың. Бір күні кезегімді күтіп отырғанда дəлізде танысып тұрған қыз бен жігіттің əңгімесін құлағым шалып қалды.Шалмағанда, кəдімгідей танысып отыр. Ол күн менің есімнен ешқашан кетпейтін шығар, бəлкім.Əлі күнге дейін екеуінің сөздері есімде сақталып қалыпты.
Əлгі екеуінің танысуы ұзаққа созылған соң əңгімеге кірісті.Сабазым айтады:
— Ауылдың қыздары тəрбиелі, қарапайым. Маған сондай қыздар ұнайды. Ауылдың қыздарын алғым келеді.
— Қоойш, тегі ауылдың қыздары қап-қара болады ғой, сосын олар таза жүрмейді, дымды білмейді, е мода дегенді түсінбейді, дұрыс киінудің ретін де білмейді. Иə, əлгі қалалық қызым дәл солай айтып отыр. Бірақ жігіт сөзінен таяр емес, қайта- қайта айтып, түсіндіріп те жатыр:
-Кім айтты, сен өзің ауылдың қыздарын көріп пе едің? Олар қазақы тәрбиемен өседі. Бəрі қара емес қой.Сен олай бәріне бірдей күйе жаға салмасаңшы.
— Енді сондай болады ғой, олар тек ауылдың ішінде жүреді.Малдың арасында сыртта, дым көрмеген, дым білмейді, солай қап-қара болып жүреді,-деп бой берер емес. Осылай оны-мұны айтып ұзақ əңгімелесті. Екеуі де өз ойларын өзгертпейді, бір-біріне бой берместен əңгімелерін жалғастыра берді.
Қалада білім алды демесе балалық шағымның көп бөлігін ауылда өткіздім ғой. Ауылда кіндік қаным тамып, иісі мен шаңына қанып өскен сол жерде отырған мен де ауылдың қызы емеспін бе. Иə, барып ана қыздың шашын жұлмай не істеп отырмын. Қалалықтың бетін тырнап бəрін айтқым келді. «Ол ойың дұрыс емес, мен де ауылдың қызымын, сен айтқандай қызға ұқсаймын ба?» деп бар сөзімді жайып салып түсіндіргім келді. Қаланың мəдениетіне жараспайтын сөзді айтуымен қоймай, бүкіл ауылдың қыздарына тіл тигізіп отыр ғой. Өз басым ауылда өскенім үшін Жаратқанға алғыс айтамын. Ауылда өспегенде салт-дəстүр мен əдебиетке қанып, қазақылықпен сусындалып өспес едім ғой. Шыдай алмай жаңағыларға қарай түрегеліп енді беттеп жүре бергенімде артымнан есіктің ашылған үні естілді. Кішкентай ғана денелі қара торы келген тіс дəрігері:
-Нұрхан Гүлбаршын, кіріңіз! -деп шақырмасы бар ма.
"Əттең бағанадан бері отырып, тура сол кезде шақырғанын қарашы" деген күйі ішімнен кіжініп амалсыздан ішке кірдім. Тез кірмесем менен соң тізіліп тұрған кезектегілер бажылдап шыға келеді емес пе.
Бірақ не керек əлгі қыздың ұсқынын көріп үлгердім. Сəннің сырына терең болмасам да аздап хабарым бар ғой, айтқан сөзіне қарап ойлап едім қаланың сəнқойы деп. Өзі ситиде тұратын адамға ұқсап көкірегін сонша кердеңдетуін. Бірақ соңынан ойладым, мен бәрібір оған сол кезде айтқаныммен түсінігі жоқ адамдарға жетпесе қиын ғой. Ер адамның сөзін құлаққа аспаған, менің сөзімді қайтсін. Бəрі адам санасының деңгейіне байланысты екенін түсіндім. Ауылда өс не қалада өс адамның адам болуы тәрбие мен санаға тікелей қатысты екен. Оның тұрған жері осындай деп қазақтың алтын бесігіне солайша күйе жақпас керек. Айналайындар, осыны оқып отырғандарда да сондай түсінік қалыптасса, өзгертіңдерші бұл пікірлеріңді. Сонда түсінік деген жоқ па, əлде өзін тым жоғары санай ма? Ауылдың қыздарын сыртынан көрмесе де естігенімен не көпіріп отыр деп қатты таң қалдым. Өмірде неше түрлі адамдар бар екен ғой.
Ее, қазір сол қыз не істеп жүр екен, бәлкім ойы өзгерген болар деп ойлаймын сол оқиға əр кез есіме түскен сайын. Кім білсін…

Мен музыка адамымын. Музыкасыз күнімді өткізе де алмаймын. Сол, «музыкасыз өмір жоқ» деп жүріп, өмірімде біраз өзгеріс болып кетті. Әрине, оған музыка себепші болды. Қайрат Нұртастың нағыз фанаткасы едім. Оны көру арманым болатын. Әлі де фанаткасымын, бірақ қазір оның әндерінен гөрі жаңа Қазақстандық K-POP стильіндегі NINETY ONE тобының әндері ұнайды. Бұл топтың "Ұмытпа" әнін тыңдауға кеңес беремін. Бірақ ол топты өзіммен қатар адамдар болмаса, менен үлкендер жақсы қабылдамайды. Хех, бұл топтың әндерінің мағынасы менің өміріме дым қатысы жоқ. Тағы да бір топ Оңтүстік Кореяның танымал әншілері BTS (Bangtan boys) тобы. Мен бұл топтың барлық әнін жақсы көремін, соның ішінде ұнайтыны «RUN» әні. Тақырыбы «жүгіру» болғанымен, спортқа қатысы жоқ, махаббат жайлы ән. Менің жасымда қандай махаббат, мен бұл әнді таңертең жүгіргенде қатты жақсы көріп кетемін. Жүгіргенде көңілді көтеретін ән ғой:
«Снова бегу, бегу, бегу, не могу остановиться
Опять бегу, бегу, бегу и ничего не могу с этим поделать
Все равно, я больше ни на что не способен Только и могу, что любить тебя». Бұл әнді ұсынатындай ешқандай себеп жоқ шығар, тек тақырыпқа сай жазып отырмын.)
Және мен GIRLS GENERATION (SNSD) тобының әндерін сүйіп тыңдаймын. Хех, бұл да Оңтүстік Кореяның қыздар тобы. Негізі бірінші болып осы әнді жазуым керек еді. Бұл топтың әндерінен алғаш болып тыңдағаным және мені Кореяға жетелеген ән- «THE BOYS» әні. Ұлдар жайлы айтылғаны тақырыбынан да белгілі. Бұл әннің мағынасы менің өміріме қатысы жоқ. Тек бұл ән маған қатты ұнады. Осы әнді тыңдап, менің Кореяға деген құлшынысым артты. Осы әннің арқасында K-POP-қа келдім де, K-POPER болдым. K-POPқа қалай келдім, солай менің достарым азайды, яғни олар кәріс әншілерін ұнатпады. Бір жағынан достарым көбейді. Өзім сияқты Корея әншілерін тыңдайтын жандармен таныстым. Үлкені де, кішісі де бар. Қазір мені жанымдағы достарым емес, музыка әлеміндегі достарым көп іздейді. Айтарым осы үш ән. Талғамды сыйлай біліңіздер!)

Қай әлеуметтік желіні ашып қарасаңыз да, мына алма, кокос, бананы бар, канадалық Лиза Уолке жариялаған сурет шыға келеді.))

Тапсырманың күрделілігі жеміс санының өзгеруі, яғни банан мөлшері азая түседі, ал туралған кокос жаңғағынан жартысы қалады.
Көбісінің берген жауабы әртүрлі. Біреулер «14» десе, екеншілер «15», үшіншілер болса, дұрыс шешімі «16» деп жауап берген.
Сіздің ойыңызша неше?

Былтыр да, биыл да қыста тоңып шықтық. Былтыр қабаттанып киініп, қалың жамылып амалдасақ, биыл шыдамым таусылды. Өмір бойы әр қыс сайын осылай жүре бермейміз ғой енді, әр нәрсенің шегі бар.

Күзде есіктің тығыздауыштарын ауыстырдым. Білмейтіндерге: резина жолақтар — есік пен жақтаудың арасына салынады. Құрылыс дүкендерінде, базарларда сатылады. Нақты бағасы есімде жоқ, бірақ қымбат емес. Бұрын есік жақтан салқын ауа кәдімгідей сезіліп тұратын, онымен қоса подъезд алаңқайында көршілердің шеккен темекісінен жағымсыз иіс те сол желмен бірге кіретін. Қазір иіс те, салқын ауа да тыйылды. Аралық тығыздауыштардың әсері бар екен, қалай десек те.
Бірақ бұдан үй жылынып кетті деу қиын. Суық бәрібір бар. Содан интернеттен үйдегі жылуды сақтаудың амалдарын іздестірдім. Тәсілдер көп, бірақ оның бәріне менің ақшам да жетпейді, қолымнан да келмейді. Бір ғана амалды жасау оңай екен, ол — алюминий фольганың көмегімен бөлмедегі жылуды ұстау.

Алюминий фольга жылуды кері қайтаратын қасиетке ие, бұл жерде суық қабырғаға өтіп кететін жылу туралы айтып отырмын. Ол үшін фольганы жылу батареясының артына ұстау керек. Содан іске кірісіп кеттім. Фольганы табу қиын емес, құрылыс заттарын сататын базарларда болады. Өзім Алматыдағы «Саламат» базарынан таптым. Екі метрі 1 мың теңгеге шықты.

Бастапқыда фольганы ұстата салудың еш қиындығы жоқ сияқты көрінгенімен, біраз терлетеді екен. Үстіңгі және астыңғы жағын скотчпен жабыстырдым, ал ортаңғы бөлігі қомпайып кетпеу үшін екі жағы жабысатын қалың скотчпен қабырғаға ұстаттым. Бір үлкен кедергі бар — батареяны ұстап тұрған тіректер. Фольганың сол тіректерге келетін тұсын жақсылап өлшеп қиған абзал, қисық ілінсе эстетикалық әлпеті көңіліңді түсіріп жібереді (онсыз да фольганың өзі сүйкімсіз рең беріп тұрады).

Ілінген фольга мен батарея арасында бос кеңістік болуы керек. Қабырғаға бағытталған жылы ауа фольгаға ұрылып, кері қайтуы үшін сол дұрыс. Бір-біріне тақалып тұрса фольганың ешқандай әсері болмайды, жай ғана қабырғаңның сәні кетіп тұрады (не деген урод материал еді өзі).

Енді нәтижесіне келейік. Бірден айтайын, мәйкі-шортыңды шығаруға асықпа. Үйді ысытып жіберетіндей әсерде емес, әрине. Бірақ аздап болса да температураның көтерілгені сезіледі. Әйтеуір бүріспей, бойымызды жазып жататын жағдайға жетіп қалдық. Ыхы-ыхы. Әйеліме жағып қалған секілді, асбөлмеге де істеп бер деген тапсырыс алдым. Жаңа ғана істеп болдым.

Интернеттегі мамандардың айтуынша, үйің жып-жылы болу үшін барлық жерін оқшаулау керек. Ондайда қолданылатын арнайы төсемдері бар, іздесе неше түрлісі кездеседі. Ал менде балконның есігінен бәрібір салқын ауа кіріп тұр. Алдағы жазда қамдайтын шаруаларымның бірі осы болмақ.

Сәлем достар! Менің кейде жасаған затымнан пост жазуға мүлдем уақытым жетпей қалады, сол себепті кешірім сұраймын! Алдынғы постта жалған моншақтар киімді түрлендіруге, жаңа өн беруге болады деген едім. Міне менің бір жұмыстарымнан мысал келтірсем деймін. Бұл ою қазақша киімдерге арналған белдікке арнайы тігілген. Әрине жұмысы көп уақытты алады, шыдамдылықты қажет етеді. Қазір қазақша оюланған киімдер сұранысқа ие. Үйреніп алып неге өз қалауынмен жасамасқа. Бұл жұмыстарда мен Жапония және Чехияның су моншақтарын қолдандым.

1. Klout деген не?
Klout — 2008 жылы Сан Францискода құрылған әлеуметтік сараптама жасайтын компания. Әлеуметтік желі қолданушыларының белсенділік және ықпалдылық дәрежесін 1-100 арасындағы балл бойынша өлшейді. Жүйеге тіркелген қолданушы өзінің қаншалықты ықпалды екенін біле алады.

2. Klout-қа қалай тіркеледі?
klout.com сайтында қолданушы Twitter, Facebook аккаунты арқылы немесе жәй ғана email арқылы тіркеле алады. Бірақ, тәжірибеміз бойынша ұсынарымыз: Twitter арқылы тіркелу жеңілірек. Егер басқаша тіркеліп, кейін Twitter аккаунтыңызды қосқыңыз келсе мәселе туындауы мүмкін.

3. Кімдер тіркеле алады?
Жеке қолданушылардан бөлек компания, мекеме, ұйым немесе кез келген парақша тіркеле алады. Жүйеге Facebook парақшасын және өзге әлеуметтік желілердегі аккаунттарын қоса аласыз.

4. Ұпайлар қалай есептеледі?
Жүйеге тіркелгеннен кейін Facebook, Foursquare, Google+, Instagram, LinkedIn, Twitter, YouTube, Wikipedia аккаунттарын және парақшаларын қоса аласыз. Сондай-ақ Bing іздеу жүйесінде сіздің атыңыз жиі индекстелетін болса, ол да ұпай әкеледі. Тіркелгеннен кейін 72 сағат ішінде нақты ұпайыңыз шығады. Жүйе сіздің посттарыңызға деген басқалардың реакциясын есептейді. Яғни, посттарға лайк саны, бөлісім саны, пікір саны, оқырмандарыңыздың саны.

5. Неше күндік белсенділік есепке алынады?
Klout желідегі соңғы 90 күніңіздегі бөлісімдер бойынша мәлімет жинайды. Осы кезеңдегі ең төменгі және жоғары ұпайыңызды берілген график бойынша бақылап отыра аласыз.

6. Оларға бұдан не пайда?
Klout түрлі компаниялармен келісіп, өзінің қолданушыларына жеңілдіктер ұсынады. Қолданушылар ұпай сандары бойынша жаңа өнімдер, акцияларға қатысып, арзан бағамен сатып ала алады. Klout бұл компаниялардан комиссия алады.

7. Klout-тан маған не пайда?
Жоғарыда айтылған жеңілдіктерден пайдалана аласыз. Өзіңіздің желідегі перформансыңызды бағалай аласыз. Жұртқа сізден шығатын қандай контенттің қызығырақ екенін бағамдайсыз. Еліміздегі түрлі блогтур, акция, іс-шараларға шақыру аласыз.

8. Klout рейтингі не үшін керек?
Рейтинг көп жағдайда PR компанияларға, желідегі белсенділерді, блогерлерді қажетсінетін іс-шара ұйымдастырушылар үшін пайдалы. Өздеріне қажетті алаңдарда белсенділерді рейтинг арқылы қарап отырып, шақыра алады. Әр қолданушының Klout парақшасына кіріп, оның соңғы танымал бөлісімдерін қарауға болады. Осылайша кімнің қай желіде белсендірек екенін байқауға болады. Мысалы: бір жаңалықты тарату үшін Facebook белсенділері қажет болса, бір өнім немесе афиша тарату үшін Instagram белсенділері қажет. Ал, біреулер видеосын Youtube арқылы жарнамалатқысы келсе осы рейтингтен қажет адамдарын таба алады. Қазақстандық қолданушылар рейтингін kaznet.me/rating/personal сілтемесінен қарауға болады. Бұл жерде жеке қолданушылардан бөлек Компаниялар, БАҚ, Үкімет санаттары бойынша да рейтинг жасақталған. Ал, егер тек қазақша жазатын қолданушылар рейтингі керек болса: jas.kz/klout

9. SMM тұрғысынан қалай бағалауға болады?
SMM тұрғысынан өте пайдалы қызмет. Мықты SMM-ші рейтингтегі ұпайымен жұмыс берушісінің алдында мақтана алады, портфолиосына сенімді түрде қоса алады. Ал, жұмыс беруші жұмыстың қалай жүріп жатқанын қадағалай алады.

10. Ең үлкен ұпай кімдерде?
Барак Обаманың ұпайы 99. Нью-Йорк Таймс газетінікі де 99. Ал, Қазақстанда жоғары ұпайға Мұхамеджан Тазабек (77) пен Есен Елеукен (77) ие.



Klout ұпайын көтеру бойынша кеңестер:
— өзіңіз жиі қолданатын барлық әлеуметтік желі аккаунттарыңызды қосыңыз;
— рейтинг басындағылармен, яғни күштілермен байланыста болыңыз. олардың репосттары, лайктары, коменттері маңызды;
— сапалы контент жасаңыз. пост санын көбейту нәтиже әкелмейді, сапалы контент ұпай көтереді;
— пікірталас құруға тырысыңыз. комент саны көбейген сайын ұпайыңыз да көбеймек.

P.S. Klout рейтингі үшін желідегі өміріңізді өзгертуге тырыспаңыз. Виртуал өмірдің мәні бұл ғана емес. Шынайы болуға тырысыңыз, сапалы контент жасаңыз. Рейтингі өздігінен келеді. Сәттілік!

Бұл эстафетада өзімнің бір жылыма қорытынды жасау керек-ау деймін.

Астанада жаңа ресторан ашылды — SVOY ресторан кешені. 3 қабатты зәулім, кең демалыс орны. Кірген кезде байқалатын ең басты ерекшелігі — кеңдігі. Ресторан залы шынымен өте үлкен. Шағын топқа да, үлкен кампанияға да орын табылады. Екі адамдық оңаша жұпқа да ыңғайлы орындары бар. Алдымен ресторанның ішін аралап шықтым. Интерьері, жиһаздары, жарық, үстелдердің орналасуы сәтті таңдалған. 1-ші және 2-ші қабаттар тамақтану орындары болса, 3-ші қабатты караокеге арнаған.

Cogito, ergo sum. Рефлексологияның негізін салған Декарт 1649 жылы Христина патшайымның шақыртуымен Швецияға көшкен. Патшайым философты таңғы сағат бесте оятып, білім беруге мәжбүрлеген…