Жаман жаңалықтар ТВ-да қаралымды, газет пен сайтта оқылымды, желімді өтімді болып тұрған заман. Рейтинг пен лайк үшін адамзаттың кей құндылықтары ұмытылып барады. Жаңалықты таратушы БАҚ редакторлары мен қарапайым қолданушылар журналистік және азаматтық жауапкершілікті сезінбеуде. Негатив ақпараттан туатын себеп пен салдарларға көз жұмылуда. Қоғамды дұрыстағымыз келсе алдымен өзімізден бастауымыз керек. Жаман жаңалықты не үшін таратпауымыз керек?

1-себеп: Депрессиялы қоғам
Үнемі жаман жаңалықтар еститін, оқитын адамдарда стресс көп болады. Ұйқысыздық пайда бола бастайды, қан айналымы нашарлайды. Мұндай адамдардың көптігі әлбетте қоғамға да әсер етеді. Нәтижесінде қоғамдық ортада, жұмыста, отбасыда кикілжің, айқай-шу, наразылық көбейеді. Бұл жалпы көңіл-күй атмосферасына үлкен әсер етеді.

2-себеп: Оқиғалар тізбегі
Бір нәрсе туралы жиі айтыла бастаған сайын сол нәрсе туралы ақпарат та көбейе береді. Ол ақпарат біреуге жаман болғанымен, біреу үшін жақсы ақпарат. Біреу үшін ол құнды инструкция, идея және өзі сияқтылардың бар екендігіне куәлік. Мысалы: зорлық, өзін өзі өлтіру, педофилдік сияқты түрлі маньяктықтар. БАҚ-та мұндай оқиғалар тәптіштеп жазылады. Бұны өз пайдасына қолданатындар бар. Жақында ғана бірінен соң бірі жалғасқан өзін өзі өртеу оқиғалары, нәрестелерді тастап кету әрекеттері осындай тізбектерден құралады.

3-себеп: Жануар түйсігінің оянуы
Жаман нәрсені қарай берген сайын адамның оған еті де үйрене бастайды, қалыпты нәрсе ретінде қабылдайды. Жалпы ғалымдардың айтуынша бір нәрсені 7 рет көргеннен кейін адам оған анормал нәрсе ретінде қарамайды екен. Сондай-ақ адамның ішінде жатқан кей түйсіктер оянады, оның қызығушылығы арта бастайды. Бірақ, мұны білдіргісі келмейтін жасырын маньяктар мұндай жаңалықтарды «Масқара, сұмдық!» бетпердесі арқылы тарата бастайды. Өзіне ұнаған нәрсені басқаларға да көрсеткісі келеді осылайша. Мұндай адамдарда психологиялық және жыныстық ауытқушылықтар бар деп айтуға болады.

Осы негізгі 3 себеп үшін жаман жаңалықтарды бөліспеңіз. Осылайша стрессіз қоғам құруға болады, жаман жаңалықтар тізбегін тоқтатуға болады, жасырын маньяктар санын азайтуға болады. Бар болғаны негатив ақпаратты бөліспеу ғана.

P.S жақында журналист Қанат Әуесбай желідегі парақшасында өзін өзі өлтіру тізбегі Вертер эффекті туралы жазды:

Америкалық социологтардың айтуынша, ақпарат құралдары суицидті жаппай жұртшылықтың қаперіне сала беріп, есіне түсіре берсе, бұл өзіне қол салу әрекеттерін одан сайын маздатып, өршітіп, ушықтырып алу қаупі жоғары. Өйткені, өмірімен қош айтысуға оқталып жүрген адам, теледидардан өзі сияқты суицид жасаған бейбақтарды көргенде өзін-өзі ақтай бастайды. Яғни, «мен ғана емес екем, мен сияқты өмірмен қоштасқысы келетін адамдар көп екен ғой» деген сияқты кереғар ойлармен өзін жұбата бастайды.

P.S.S Блогер Дінмұхамед Зиядин aka qisyq үлгілі желі қолданушысы туралы:

Бразилия… Кедейлік пен қылмыс тұнған фавелдер мекені. Бұл аудандарда туып-өскен балаларға өмірге жолдама алудың екі-ақ жолы бар: футбол және криминал.

Сондықтан да Пентакампеондардың футбол шеберлері, әдетте, кедейліктен ортасынан доп қақпақылдап шығып кетуге тырысады. Кака секілді өнегелі отбасында туып, тамаша футболшы боп кететіндер некен-саяқ.

Қысы-жазы доп тебуге қолайлы осынау елде өз мүмкіндігін күтіп жүрген мыңдаған футболшылар бар. Олар өз еліндегі деңгейі әртүрлі лигалар мен чемпионаттарда өнер көрсетіп, лажы келсе, Сингапур біріншілігі болса да тиын-тебен төлеуге әзір шетелдік лигаларға кетуді мүдде көреді.

Солардың бірі Венделл Лира есімді шабуылшы — «Гояс» клубының түлегі. «Спартакта» ойнаған Веллитонды білесіздер ме? Ол да сол мектептің жігіті.
Қазір Венделл «Вила Нова» клубында ойнайды.
Жалпы, обалы нешік, Венделл талант атаулыдан құр алақан емес. «Гоястың» ең дарынды шәкірттерінің бірі. Бір кездері 20 жасқа дейінгі Бразилия жастар құрамасына шақырту алып, Виллиан мен Патомен бірге доп тебеді. 2007 жылы Бразилия жастар біріншілігінде 7 гол салып (өзі 8-ақ ойын), сұрмерген атанады. Бұл жетістік «Сантостың», сонан соң «Миланның» назарын аудартады.

— Италиялық клуб 6 миллион реал ұсынып еді, «Гоястың» мені сатуға ықтияры болмады. Бірер жылдан соң әлдеқайда қымбатқа етеді деп ойласа керек. Басқа да клубтарға бас иген жоқ. Бұған 5 жылдық келісім-шартқа отырып қойғаным себеп болды

Ақыры «Гояспен» келісе алмаған «Милан» Алешандро Патоны сатып алды.

Қырсық десеңші! Келесі маусымда Венделл ауыр жарақат алып, 10 айға лазаретке жатып қалады. Ақыры өзінің бабына ене алмай, үнемі бұлшықеттеріне байланысты жарақаттар алып қала берді. 2010 жылы оны «Форталезе» клубына жалға беріп жіберді.
Ол жерде Лира тағы да сол жарақатына үстеме зақым алады. «Екі отадан кейін бұрынға бабыма келе алмадым» дейді футболшы.

Венделл футболды серік еткенімен… спорттық жолдың үнемі жарқын еместігі талай тағдырды мұқалтқан да секілді. Бұл жігіт спорттық карьерасының спортпен қош айтысуға шақ қалады. Сөйтіп, бір кафеге анасымен бірге даяшы болып жалданып, азын-аулақ ақша жинап жүреді. Оның бәрі — тойдың қамы. Дегенмен, дәл болашақ жары оны спортты тастамауға үгіттеп шығады.

Сөйтіп, осынау үш жыл ішінде ол Гояния мен Сан-Паулу штаттарының небір ортаңқол клубтарын шарлап шығады. Сөйтіп, 2015 жылдың 11 наурызы келеді.

Бразилияның 4-дивизионындағы 389 адам жиылған матчта оған тәуір гол соғудың сәті түсті. Бұл ойында сатылған билеттерден 740 доллардан сәл астам қаражат түсті.

Гол, әрине, әдемі. Бірақ… егер төменгі лигаларды қазбаласақ, мұндай голдардың кемі он шақтысын тауып алуға болар еді. Сондықтан голды бірінші болып Youtube-ке салған адамға да алғыс айтудың жөні бар.

Ақыры голы «Жылдың үздік голы», яки Пушкаш атындағы сыйлыққа үміткерлердің үздік үштігіне енгенде, телефон шалмаған таныстары кем де кем шығар. «Мұндай өмірде болуы мүмкін бе өзі?»

— Түнгі 12-де анамның үйінен шығып келе жатсам, бір жігіт жолымды бөгеді. Қазір атып кететін не тонайтын шығар десем, суретке түсуімізді сұрады.

Номинанттар қатарында залда болу үшін Гояния — Цюрих арасындағы жолға 2,7 мың доллар қажет еді. Матчтан түскен 740 долларды жол-пұлға пайдаландық деп санасақ, эконом-класстың жарты құнын да шығарып бере алмай тұр.

Швейцарияға ұшатын сәтте Венделл ұшаққа тұңғыш рет мінді. Мен өзім бұл дерекке күмәндімін, мүмкін Сан-Паулуда жүргенде қарапайым ұшақтарға мінген шығар?

Сыйлықты ұтқанға дейін Венделл айына 3-4 мың реал (740-980 доллар) табатын. Қазір жалақысы сәл де болса өсіпті. Рәсімнен соң Лира келіншегімен ата-анасының үйіне қайтып оралды. Футболшының өз үйі жоқ

— Мен екі футболшының фанатымын. Роналду мен Марсело. Роналду — идеал ойыншы. Ал Марсело үнемі көңілді. ешқашан мұңаймайды. Бұл маған үлгі болар алар еді. Неймар — сыпайы және білімді. Месси қарапайым, аз-ақ қана сөйлесіп үлгердік. Ал Криштианумен суреттке түстім. Арман орындалды!

Сол Цюрих кешінде Венделл отандасы Неймармен аз-маз базарласып үлгерді. Басқа да ең үздіктермен сөйлесті.

Төселген қызыл алаша үстінде одан өмірінде бірінші рет қолтаңба сұрады.

Хидетоси Наката оның жеңімпаз екенін атаған кезде Венделл сенер-сенбесін білмеді. Түсініксіз сөз, алғыс айту, жасаураған көз.
Кейбір жігіттер өз әлемімен саясат деп жатса да, футбол — ғажайыпқа сендіретін үміт оты болып қала алғаны да жақсы.

Ол — Криштиану Роналдудың фанаты. Өзінің бір арманы — Криштиану Роналдумен кездесу болса, бұл арман жүзеге асты.

Дани Алвес оған сөз сөйлеген кезде жылап қалмауға кеңес берді. Дегенмен… Сөз сөйлеп келіп, орнына отырғанда, Венделл өкіріп жылап отыр еді.

— Давид пен Голиаф жайлы хикая менің өміріме қатысы бар. Өзімді Давидке теңемесем де, бала күнімнен кәсіби футболшы болу арманым үшін күрестім. Мен өте арық, 52-ақ келі болдым ғой.Денсаулығым да сыр беретін. Ата-анам футбол ойнағаным үшін ұрсатын. Барлық мәселелерді шеше бергенде, жаңа қиындықтар күтіп тұратын. Дегенмен, Давид хикаясы тек мен үшін үлгі болып қалмайды деп ойлаймын.

ESPN, GloboEsporte, «Советский спорт», .euro-football.ru, sports.ru, sport-xl.org, sports.uz

Алаштың арқа сүйер алтыннан ардақты қазақ жұртым, амансыздар ма?! Ең алдымен өзімді таныстырып өтейін. Мен, Гүлзат Сəрсембекқызы Қарағанды облысы Балқаш қаласында туып өстім.
Қазақта «Армансыз адам, қанатсыз құспен тең» — деген сөз бар емес пе?! Шынында да арманның өзі өнер ғой. Өмірде 2 нəрсені таңдауда қателеспеу керек: біреуі — мамандық болса, екіншісі — жар таңдау. Өзімнің жүрек қалауымен таңдаған мамандығым — журналистика. Осы саланы таңдағаныма еш өкінбеймін. Осыдан 3 жыл бұрын Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік университетіне құжатымды тапсырып, бісміллə деп журналистикаға аяқ бастым.
Керекинфоға көкейімде жүрген сын — жазбаларымды жазып жəне де жазу стилімді қалыптастырып, жетілдіргім келеді.

Біз қазақ мұсылман болғандықтан әлемге танымал адамдар исламға өтсе, төбеміз көкке жете қуанамыз. Бұл жазбам дәл сондай сезімде болған индуизм, сайентология, буддизм, каббала және православ діні өкілдері жайлы болмақ )

Сəлем беріп бастайын сөзімді, өзім жайлы айтайын! Туып өскен жерім Сатбаев қаласы, мектепті <Менделеев шәкірті> наминациясымен тәмамдап, білім қуып Қарағанды Мемлекеттік Университетіне оқуға түстім. Қолөнермен айналысқанды ұнатамын сол себепті де мен осы салада блог жазып, жасампаз оқырмандарымды қуантып отыруға тырысамын. Болашақ мамандығым журналист болғандықтан тек қана қолөнер емес көптеген еркін тақырыптарда жазбалар жазамын деген ойдамын.

1. Klout деген не?
Klout — 2008 жылы Сан Францискода құрылған әлеуметтік сараптама жасайтын компания. Әлеуметтік желі қолданушыларының белсенділік және ықпалдылық дәрежесін 1-100 арасындағы балл бойынша өлшейді. Жүйеге тіркелген қолданушы өзінің қаншалықты ықпалды екенін біле алады.

2. Klout-қа қалай тіркеледі?
klout.com сайтында қолданушы Twitter, Facebook аккаунты арқылы немесе жәй ғана email арқылы тіркеле алады. Бірақ, тәжірибеміз бойынша ұсынарымыз: Twitter арқылы тіркелу жеңілірек. Егер басқаша тіркеліп, кейін Twitter аккаунтыңызды қосқыңыз келсе мәселе туындауы мүмкін.

3. Кімдер тіркеле алады?
Жеке қолданушылардан бөлек компания, мекеме, ұйым немесе кез келген парақша тіркеле алады. Жүйеге Facebook парақшасын және өзге әлеуметтік желілердегі аккаунттарын қоса аласыз.

4. Ұпайлар қалай есептеледі?
Жүйеге тіркелгеннен кейін Facebook, Foursquare, Google+, Instagram, LinkedIn, Twitter, YouTube, Wikipedia аккаунттарын және парақшаларын қоса аласыз. Сондай-ақ Bing іздеу жүйесінде сіздің атыңыз жиі индекстелетін болса, ол да ұпай әкеледі. Тіркелгеннен кейін 72 сағат ішінде нақты ұпайыңыз шығады. Жүйе сіздің посттарыңызға деген басқалардың реакциясын есептейді. Яғни, посттарға лайк саны, бөлісім саны, пікір саны, оқырмандарыңыздың саны.

5. Неше күндік белсенділік есепке алынады?
Klout желідегі соңғы 90 күніңіздегі бөлісімдер бойынша мәлімет жинайды. Осы кезеңдегі ең төменгі және жоғары ұпайыңызды берілген график бойынша бақылап отыра аласыз.

6. Оларға бұдан не пайда?
Klout түрлі компаниялармен келісіп, өзінің қолданушыларына жеңілдіктер ұсынады. Қолданушылар ұпай сандары бойынша жаңа өнімдер, акцияларға қатысып, арзан бағамен сатып ала алады. Klout бұл компаниялардан комиссия алады.

7. Klout-тан маған не пайда?
Жоғарыда айтылған жеңілдіктерден пайдалана аласыз. Өзіңіздің желідегі перформансыңызды бағалай аласыз. Жұртқа сізден шығатын қандай контенттің қызығырақ екенін бағамдайсыз. Еліміздегі түрлі блогтур, акция, іс-шараларға шақыру аласыз.

8. Klout рейтингі не үшін керек?
Рейтинг көп жағдайда PR компанияларға, желідегі белсенділерді, блогерлерді қажетсінетін іс-шара ұйымдастырушылар үшін пайдалы. Өздеріне қажетті алаңдарда белсенділерді рейтинг арқылы қарап отырып, шақыра алады. Әр қолданушының Klout парақшасына кіріп, оның соңғы танымал бөлісімдерін қарауға болады. Осылайша кімнің қай желіде белсендірек екенін байқауға болады. Мысалы: бір жаңалықты тарату үшін Facebook белсенділері қажет болса, бір өнім немесе афиша тарату үшін Instagram белсенділері қажет. Ал, біреулер видеосын Youtube арқылы жарнамалатқысы келсе осы рейтингтен қажет адамдарын таба алады. Қазақстандық қолданушылар рейтингін kaznet.me/rating/personal сілтемесінен қарауға болады. Бұл жерде жеке қолданушылардан бөлек Компаниялар, БАҚ, Үкімет санаттары бойынша да рейтинг жасақталған. Ал, егер тек қазақша жазатын қолданушылар рейтингі керек болса: jas.kz/klout

9. SMM тұрғысынан қалай бағалауға болады?
SMM тұрғысынан өте пайдалы қызмет. Мықты SMM-ші рейтингтегі ұпайымен жұмыс берушісінің алдында мақтана алады, портфолиосына сенімді түрде қоса алады. Ал, жұмыс беруші жұмыстың қалай жүріп жатқанын қадағалай алады.

10. Ең үлкен ұпай кімдерде?
Барак Обаманың ұпайы 99. Нью-Йорк Таймс газетінікі де 99. Ал, Қазақстанда жоғары ұпайға Мұхамеджан Тазабек (77) пен Есен Елеукен (77) ие.



Klout ұпайын көтеру бойынша кеңестер:
— өзіңіз жиі қолданатын барлық әлеуметтік желі аккаунттарыңызды қосыңыз;
— рейтинг басындағылармен, яғни күштілермен байланыста болыңыз. олардың репосттары, лайктары, коменттері маңызды;
— сапалы контент жасаңыз. пост санын көбейту нәтиже әкелмейді, сапалы контент ұпай көтереді;
— пікірталас құруға тырысыңыз. комент саны көбейген сайын ұпайыңыз да көбеймек.

P.S. Klout рейтингі үшін желідегі өміріңізді өзгертуге тырыспаңыз. Виртуал өмірдің мәні бұл ғана емес. Шынайы болуға тырысыңыз, сапалы контент жасаңыз. Рейтингі өздігінен келеді. Сәттілік!

Кастельяно әлемдегі ең әдемі, ауқымы кең, көп меңгерілетін тілдердің қатарында.

… Содан біз, елді аралап жүріп кісі өлтіретіндерді елді аралап жүріп өлтіреміз деп шештік. Яғни, қаныпезерлерге маманданған қаныпезерлер болғымыз келді...

© «Жеті психопат» (Seven Psychopaths) фильмінен. satibaldi аударған нұсқа


Әкем балықшы (болған).

Елімізде футбол спорттан гөрі үлкен бизнеске айналып кетті. Басшылар үшін ақша айналдыратын құрал, ал футболшылар үшін бұл — жақсы жұмыс. Футболшылардың айлықтары ірі компаниялардың топ-менеджерлерінен де көп. Ал, нәтиже жоқ. Футболға қанша ақша салынса да №1 спорттан пайда жоқ екенін бәріміз көріп отырмыз. Футболды өз деңгейіне және негізгі сипатына, яғни спорт деңгейіне түсірсек ше? Футболшылардың орташа айлығы АҚШ долларымен есептегенде 1000 доллар болатын болса қалай болар еді? Мұндай айлықты Қазақстанда барлық спорт шеберлері ала бермейді, оның ішіне әлем чемпиондары да кіреді. Бірақ, оларда нәтиже бар, футболшыларда жоқ. Әділ ме? Бағамдап көрейік.

Сонымен қазақстандық футбол командасындағы ортанқол футболшы 500 доллар алса, жақсылары 1000, үздіктеулері 2000 доллар алатын болса жағдай қалай болады?

Тазару кезеңі

Алдымен өзін жоғары санаттағы футболшымын деп санайтындар командадан кетеді. Шетелден дұрыс команда қарап көреді, болмағасын шетелдің төменгі лигаларынан іздейді. Тапқандар барады, таба алмағандар футболмен қош айтысады, бұрын жинаған қорларымен бизнес бастайды. Осылайша алдымен «жұлдыздардан» құтылады қазақ футболы. Айтпақшы, Еуропаның көп елінде біздегідей айлық жоқ. 3000-5000 долларға жұмыс табу да қиын. Біздің футболшылардың ешқайсысы шетелде ойнамауының бір себебі де осы: ол жақта жаттығу, тәртіп қиын, ал ақшасы Қазақстаннан да аз. Сондай-ақ шетелде ойнай алатындай адам да шықпады әлі. Ондай талант әлбетте бір жерді тесіп шығар еді. Яғни, шетелде қазақстандықтардың болмауы осы 2 себепке байланысты.

Жастарға мүмкіндік

Сонымен «жұлдыздарсыз» қалған қазақ командаларында жастарға, шынымен футбол ойнағысы келетіндерге орын ашыла бастайды. 1000 доллар (340 мың теңге) — провинцияларда өте жақсы айлық. Бұны кез келген жас түсінеді. Командаға кіруге тырысады. Мотивация жоқ емес, бар: жүлделі орынға ілініп, Еуропа сахнасына шығып көру, өзін көрсету, Ұлттық Құрамаға ілінуге тырысу. Шын футболшы болғысы келетіндер үшін жақсы мүмкіндік туады. Ақша жағынан да жаман емес.

Инфрақұрылым дамуы

Клубтар бұрынғыдай «сапалы» легионерлерден, отандық «жұлдыздардан» құтылғаннан кейін бұрынғыдай бюджеттің көбін айлықтарға құртпай, футбол академияларын сала бастайды, әр жас санаты бойынша командаларын дайындай бастайды. Осылайша балалар футболы дамиды. Өз базаларында өз футболшыларын өсіріп шығарады.

Ұлттық құрама күшейеді

Легионерлер Ұлттық құрамамыздан да кете бастап, өз футболшыларымыз ойнай бастайды. Чемпионат әлсіз болғанымен шын мықтылар іріктеліп Құраманың негізін қалай бастайды. Мысал ретінде қарасаңыз Армения, Беларус чемпионаттарының деңгейі біздің қазіргі чемпионаттан төмен болғанымен Құрамалары мықты. Ол құрамаларда шетелге кеткен талантты футболшылары және ішкі чемпионаттағы күшті ойыншылары ойнайды.

Басқа спорт түрлері де дамиды

Бұрын облыстық бюджеттің үлкен бөлігі футболға кетіп, басқа түрлерге мардымсыз ақша бөлінетін. Енді олардың да пайлары көбейіп, спортшылардың дайындықтары күшейеді. Нәтижесінде бірталай жаңа Әлем және Олимпиада чемпиондары пайда болады. Мысал ретінде Ақтөбе облысында соңғы 10 жылда Олимпиаданы қоя тұрсақ неше Әлем чемпионы шықты? Футболдан басқа қандай командалық ойын түрлері бар?

Жекешелендіру

Команда ұстау бұрынғыдай қымбат болмағандықтан жеке кәсіпкерлер өз командаларын құруы мүмкін. Бұл бір жағынан футболдағы бәсекелестікті күшейтеді және кәсіпкерге бизнес тұрғысында да пайда әкелетін болады. Ойыншы трансферлері, Еурокубоктардан түсетін сыйақылар кәсіпкерлерді де қызықтыруы ықтимал.

Лигалардың көбеюі

Футболдың қызығы қазір тек Премьер Лигада болса, бұдан кейін 1-лига да тартысты бола бастайды. Ал, одан төмен лигаларда аудандық, ауылдық командалар көбейе бастайды. Жас таланттардың шығуы үшін бұл да жақсы себеп болмақшы.

Қорыта келгенде айтарым — біздің футболды өз деңгейіне түсірмей футболымыз дамымайды. Қазір ақшаның көптігі көп нәрсеге кедергі болып тұр. Әр нәрсеге өзінің шын құнын төлесе ғана нәтиже болмақ.

Бар жанарды жаулаған жайдарман ашық!

Жоғары лигада соңғы рет осылай дегелі 1 ай өтіпті. Жайдарманның ақтық сайысы өткелі дегенім, әлбетте. Конгресс-холлдың балконы да лық толған сол күні кей жанкүйерлердің отырысынан тұрысы көп болған шығар.
Естелік ескіре бастағандай, еміс-еміс есімдегін жуырда болған эфир қайта жаңғыртты. Енді? Шоламыз ба, қайтеміз?
Ок. Сонымен, бұл күні ойнаған ұжымдар мынадай атаулармен топтасқан жастар еді:
1. Аягөз құрамасы, Аягөз қаласы, Шығыс Қазақстан облысы;
2. Сырдария құрамасы, Жетісай қаласы, Мақтарал ауданы, Оңтүстік Қазақстан облысы;
3. Сағыз құрамасы, Сағыз ауылы, Қызылқоға ауданы, Атырау облысы;
4. Жаснар, Алматы қаласы;
5. Күлтегін, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана қаласы.