— Ну что ж Джеки, настал и твой час расплаты!

«Ақзере құшті. Ғұә» ©СаянҮш

Қадыр О’Делл жаңа қызметкеріне разы. Енді ше: әуелде заңгер қызметіне алғанымен, кейін басқа да таланттарына тәнті қылуда. Тәнті қылған үстіне тәнті қылуда.

— Дискотекада 88-дің қыздары болады ма? –дедім, кроссовкамның бауын байлап жатып.
— Болатын шығар. Жаңа мен үйден шыққанда Ақгүл көршіміз әпкесінің шұбатылған белдемшесін киіп, ынғайсыз майысып кетіп бара жатқан еді.
Теміртайдың жауабы көңілімнен шыққасын, қырлы шалбарымды қаққылап жіберіп, үстімде «адидас» спорттық киімін ілдім де, үйден шыға жөнелдік. Жолда Сырмағамбет шал екі сиырын айдап келе жатыр екен, бізді көріп айқайға басты:
-Ей, сендер де жігіт болып қалғансыңдар ма, не иіссу сасып барасыңдар?
— Ей, шал, дискотекага бара жатқан адам иіссу сасымағанда, боқ саси ма?!- дедік те, жүгіріп мектептің спорт залына кіріп бардық. Келсек, «ди джей Була», яғни, Болатбай құрдасымыз «Руки вверхтің» хиттарын енді ғана қосып жатыр екен. Адам көп жиналыпты. 8-інші кластағы Жамал да жүр. Оны көргенде менің жүрегім «дір» ете қалды. Ұзамай би басталды. Әр класс бір-бір шеңбер жасап алды. Бірақ билеп тұрған тек қыздар. Тұран мен Пәтсөн 85-тің қыздарын жағалап жүр. Бұл екеуі біздің жігіттердің ішіндегі ең «шострилары» болатын. Біз секілді бір-екі жас кіші қыздарға емес, төстері тостағандай болып үлгерген үлкен қыздармен жүргенді кәйіп көреді. Сөйте тұра біздерді мазақ ететіндерін қайтерсің: «Жүріндер сол, атшауларын атша тулап! Кішкентай қыздардың не ернінен сүймей, не белінен құшпай...» Екі мачосымақтың осы сөздері есіме түскені сол еді, бойымда бір батылдық пайда бола кетті. Дәл сол уақытта «ди джей Була» да жәй әуен қоса қойған екен, манғаздана жүріп барып, Жамалды биге шақырдым. Ол ұзын кірпіктерін дір-дір еткізіп бетіме қарады. Көздерінен «Мына қалқан құлақ тіріліпті ғой» дегенді оқыдым. Бірақ ол менімен билеуге келісті. Екі қолыммен белінен ұстап, әдемі әуенге ере айналып билей бастадық. («2000-ыншы жылдары қайдағы әдемі әуен?» дейсіңдер бе? Пішту, «Титатик» фильмінің әніне сол кездегі қыздар жылайтын,әнәссс… ) Сонымен не керек, Жамалмен билеп, өзімше мәз боп жүрмін. Бір-екі рет оның аяғын басып кеткеніме де ұялған жоқпын. Бір кезде қыз төсіне кеудем тигенін сездім. Сездім де… Айтуға да ұят екен, «неге биледімге» қалдым. Денесіне денем тигеніне мәз боп жүрген ем, енді кейін шегіншектей бердім. Уфф! Әйтеуір ән де бітті-ау! Ешкім өң бойыма бажайлап қарамай тұрғанда қарамды батырайын дедім де, далаға зып бердім…
Бұл жайттан кейін де талай дискотеканы көрдік қой. Бірақ, сол бір алғашқы вальс билеген сәтімді ұмыта алмаймын, енессттің…
Ал, сенің алғашқы вальсің есіңде ме, бырат?

Әкім айтатын әнек үнемі күлкілі. Ол күлкілі екенін езуімен білдіреді. Жағдайға қарай жымию, сықылықтау, кеңкілдеу немесе тарқылдау керек.

Келесідей күлу алгоритмі кең тараған, жас шенеунікке осы инструкциямен күлуді ұсынамыз:

a. Әкім әнегін айтып болады да, бір көзін сығырайтып, бірінші орынбасарға қарайды. Сақ болыңыз! Мұндай жағдайда бірінші орынбасардың реакциясын күтіңіз! Одан ерте күліп қоймаңыз!

---

b. Егер әкімге алдағы мәслихатта хуяк келейін деп тұрса, бірінші орынбасар ойлы көздермен күледі. Бірден байқайсыз: көздер — «Шәуешектен қашу» фильмінде комиссияға дахуясыншы рет келіп отырған Морган Фримандікі, ал езу — Джим Керридікі. Ондайда жас шенеуніктерге күлуге қатаң тиым салынады.

---

c. Егер әкім лауазымдық табель тәртібін бұзып — күліп жатып бірінші орынбасарына емес, бірден ұсақ шенеуніктерге қараса — жақын арада бірінші орынбасарға еменнің үлкендеу бұтағы опырылып түскелі тұрғаны. Шек-сілеңіз қатып, күлкіден дем жетпей сұлап түсіп, талып қалуға рұқсат.

---

d. Көбіне тәжірибелі, әбден ысылған әкімдер күлкілі тұсына өздері меңзейді, мысалы, «ой, шегімнің қатқаны-ай», «осы жерде трибунада сөйлеп тұрған жерімде тігіліп түстім», «саунаның есігін құшақтай құладым» деп, әңгіменің күлкілі тұсына емеурін білдіреді. Бұл жерде бас салып жыртылуға болмайды. Оталып барып күліңіз: жай бастасаңыз, күлкіңді сап тыю да оңай. Себебі бірден тарқылдап күлсеңіз, кейде: «бұтағыма күлесің бе ептібайымайд, сенің бөлімің жасаған боқты тазалап жүрмін, күледі ғой шешеңң!» деп қалуы мүмкін. Осы кезде инерциямен әлі күліп жатсаңыз — J-7 санатындағы әлжуаз маман деңгейінде жұмыстан қуылуыңыз мүмкін. Білә, әкімшілікте істегендерді құлақ деп, ешкім жұмысқа алмайды сосын, сақ бол!

---

e. Ешқашан да әкім айтқан әзілдің жалғасы барын айтып, күлдіруге әлек болмаңыз! Себебі сенің айтатын жалғасың әкімнің айтқанынан күлкілі болып кетуі мүмкін, онда құрыдың.

---

f. Кейде әкімдер шыны керек, болмайтын нәрсеге күледі. Мысалы, «жеңгеңнің ішін жарып бара жатқан ақша да баяғы, хе-хе-хе», "қалтада жүз-екі жүз мың жүргенін кім жек көреді дейсің, ху-ху-ху" деген сияқты. Білә дейсің шешесстің, егін орағы тастақтың түбінде тұр, халық су сұрап, гытыканы шақырып бүкіл елге масқара қылып жатыр, мынаның әңгімесін қара дейсің ішіңнен. Стоп! Мұндай жаста ішіңнен ойлап тұрғаның — бетіңнен қалқып шығады! Сақ бол! Ішкі күйзелісті білдіріп алмауға тырыс емес, білдіріп алма! «Оооо шешесс аға, бұл әйелдерді қой: келініңіз де жеңгейдің көшірмесі ендеше!», «төс қалтада төрт мың жатса да көсіліп-көсіліп сөйлейтініміз рас» деп, өзімен жарыса күл. Есіңде ұста жас шенеунік! Әкім үй-отбасына байланысты әзілдерді тек өзіне жақын тартқан адамдарға айтады!

---

(Тасы. Ертайы — келесі санда)

Думаю, что Его преосвященство преподобно-бесподобный мулла из Триполи Кариим ат Алмати более чем достоен Вашего внимания.

kariim , в доисламских литературах и документах — Жомарт Батырбеков, выпускник Триполийского Каддафийского Университета имени Государства. Окончил факультет «Вынесение фетв и загробный мир», имеет степень муджтахир II степени. Владеет казахским, арабским, марокканским арабским, русским, чагатайским языками. Многоженат, имеет всех жен.

---

Иракғайып Буштың шығармашылығымен таныс адам кем де кем: ештеңе жазбайды. Жазса да, жарық көрмейді. Жарық көрсе де, аудандық газетте. Аудандық газетке шықса да, сейсенбі күні шығады, ал сейсенбі — аудандық газет шықпайтын күн, түсінесіз бе?
Жартысы принтермен, қалғаны қолмен жазылған қолжазбасымен есік жағалап жүретін Иракғайып ағамыздың мынабір қуындысын байыған күндеріміздің бірінде бір жартыға алып қалған болатынбыз. Бүгін соны ұсынуды жүн көрдік. Шешесстің.

---

Иракғайып Буш. «Тұспал»

— Мынау екінші рет ұлығаны — жақсылықтың нышаны емес. Жақсы емес-ау, жақсы емес…

Маңыздана сөйлеп қойып, еттен асап-асап отырған Сабалақ Лондон өзінің осы сөзінен кейін жан-жақтағыларға ұрлана қарады. Барлығы да үрит десең тайып тұруға дайындалып, үркіп қалыпты.

— Сонда не істейміз, Сабалақ аға, өзің айтсайшы бір шешімін!

Малынан жалғыз жаны емес, бәрі садаға Ермегияның даусы жалынышты шықты.

— Енді соны ойлануға кеп отырған жоқпыз ба осы жерде? — Сабалақ күшейіп, — әйтпесе бостан-бос ас ішіп, аяқ босатуға бара беретін мені…

— О не дегенің, уа Сабалақ!-деді Ермегия малайдың мәймөңке дауысымен, — әлкөтте, осы қасқырлардан кім құтқарса — Сабалақ аға құтқарад деп отырмыз ғой тегі!

Сабалақ Лондонның ойында ендігәрі осы тұрғанда өзі киіп алған данышпанның қамытын шеше қою жоқ-ты. Тай кеседегі құрт езілген вә бұл елге таңсық шөп-шалам және салынған сорпаға өліп бара жатса да, менсініңкіремей бір ұрттаған болып, дастарқанға қоя салып, сөйлеп кетті:

— Енді ойласаңдаршы өздерің. Біріншіден: биылғы қыс жылы, міне қараңдар өздерің, — деді смартфонымен Yandex.Погоданы көрсетіп, — қасқырларың шыңылтыр аяздан қорқып, бірнеше күндік азықты бір-ақ шауып, қор жасауға бейіл емес.

— Дұрыс-ау...-деді логикалық ой тізбегін саралауды жаны сүйетін Әбдуаман, онысын Ермегия:
— Тәйт, Сабалақ ағам сөйлесін! — деп, тиып тастады.

— Екіншіден, және ең масқарасы — мынау кешеден бері екі рет ұлыған бөрілер — өз ауылымыздың тағылары — деп жалғастырды Сабалақ, — яғни малымыздың жайы мен бізді беске білетін тағылар. Үшіншіден, мынау зарлана ұлығаны — өз ауылымызды шапқалы тұрғаны. Қасқыр қашан өз ауылының түбінен ұлып еді?

— Ешқашан! — деді Ермегия.

— Әні! Ендеше тоқетері былай. Үшінші рет ұлыса, бітті: ең болмаса Қусайға дейін мылтық атып, бір қайрат көрсетіп келмесек болмайды! — деді Сабалақ үкім оқығандай…

Осы кезде үш күннен бері көтінен қалмай, ақыры астына жыққан құртқаны өршелене айдап жатқан бөрі үшінші рет бітіріп, ғаламат оргазмнан есі кетіп, әуелетіп келіп, үшінші рет рахаттана ұлыды…

әзип Скотт шығармалары сөйлеу мәнері жағынан батыстық үлгіде болып келеді. Батыс дегенде Ұлыбритания, Франция деп ойлап қалмаңдар, епті — кәдімгі Атырау, Ақтөбе, Орал, Ақтау өңірінің диалектісімен жазады да! Шамасы жас кезінде Дәруішөлгенге ішсапармен көп баруы әсер етсе керек. Сонымен кеше ғана жазылған бір шығармасын назарларыңа ұсынуды жүн санадым, әас.

---

Уәзип Скотт. «Шервуд жамағаты»

— Мен сені айтып қоям! — деді ересек баладан зәбір көрген бір қожалақ щегол.

— Мал әнаң, пақаның да, мақаның да жоқ, кімге айтасың ал? — деп ыржалақтады әлгі қояншық.

Щегол кімге айтатынын айтты. Бірақ ересек оны естімеді. Оңтүстік шығыстан соққан дауыл жел баланың сөзін ұшырып алып кетті. (Отамалының кезі болатын, бұл жерде менің кінәм жоқ — автордың ескертпесі). (Форс-мажоршылын, ептінің — менің ескертпем).

Бірақ ересегіне бәрібір еді:
— Айта бер, нақу. Кімге айтсаң да қорықпаймын, әас, — деді де жүгіріп келіп кішкентайды кеудесінен итеріп жіберді.

Қорлыққа шыдай алмаған щегол кент сыртындағы орманға қарай жүгірді: талай адамнан естіген — Шервудта әділетшіл жігіттердің жасағы бар, зәбір көргендер мен кедейлерге көмектеседі. "Қазір барып айтам да, вытчтыңды шығартқызамын. Көресің қазір", — деп іштей кіжініп қойды жүгіріп келе жатып. Қараңғы орманға кірісімен жүрісін баяулатып, оларды іздей бастады. Ұзақ іздегені сонша, олардың бар екеніне күмән келтіре бастағандай еді. Түн жақындап, енді қайтамын ба дегенде мұрнына түтіннің иісі келді. Иіспен жүре отырып, қалың бұтақтармен (тура мағынасында) жасырылған қосты да тапты. О Құдайым, бәрі жұрттың тапсанып әңгімелегеніндей екен: Сауыт-саймандар самсап ілулі тұр, маңайда аттар жайылып жүр, екі-үш жерде дәу қазан қайнап жатыр, әр шатырдың алдында «АК-47» автоматтары бастары түйістіріле сүйеліп жиналған. Бәрі жинақы, нағыз әділетшіл жігіттер дерсің. Тек баланы бір нәрсе күмілжітті: Жасыл киімді ағалар жиылып намаз оқып отыр еді…

©patick

Чеховтың "қысқалық — таланттың әпшесі" дегенін Мастұр батыр жарықтық: «ал қисын — мақаны» деп қайырған болатын көті тірісінде. Және ультрадәл айтқан болатын. Себебі, қысқалықтың соңына түсіп кетіп, жазбаның қисынды келбетінен айрылуға бір-ақ қадам жетеді.

Сатыбалдыға құсайын, ой епті ұқсайын деп жазып едім бұл тжуындыны.

«Болмайсың бәрібір, сонда да ұқсап бақ» — деген Абай атамыздың сөзін тасшылыққа ала отырып бастадым.