Әкім айтатын әнек үнемі күлкілі. Ол күлкілі екенін езуімен білдіреді. Жағдайға қарай жымию, сықылықтау, кеңкілдеу немесе тарқылдау керек.
Келесідей күлу алгоритмі кең тараған, жас шенеунікке осы инструкциямен күлуді ұсынамыз:
a. Әкім әнегін айтып болады да, бір көзін сығырайтып, бірінші орынбасарға қарайды. Сақ болыңыз! Мұндай жағдайда бірінші орынбасардың реакциясын күтіңіз! Одан ерте күліп қоймаңыз! b. Егер әкімге алдағы мәслихатта хуяк келейін деп тұрса, бірінші орынбасар ойлы көздермен күледі. Бірден байқайсыз: көздер — «Шәуешектен қашу» фильмінде комиссияға дахуясыншы рет келіп отырған Морган Фримандікі, ал езу — Джим Керридікі. Ондайда жас шенеуніктерге күлуге қатаң тиым салынады. c. Егер әкім лауазымдық табель тәртібін бұзып — күліп жатып бірінші орынбасарына емес, бірден ұсақ шенеуніктерге қараса — жақын арада бірінші орынбасарға еменнің үлкендеу бұтағы опырылып түскелі тұрғаны. Шек-сілеңіз қатып, күлкіден дем жетпей сұлап түсіп, талып қалуға рұқсат. d. Көбіне тәжірибелі, әбден ысылған әкімдер күлкілі тұсына өздері меңзейді, мысалы, «ой, шегімнің қатқаны-ай», «осы жерде трибунада сөйлеп тұрған жерімде тігіліп түстім», «саунаның есігін құшақтай құладым» деп, әңгіменің күлкілі тұсына емеурін білдіреді. Бұл жерде бас салып жыртылуға болмайды. Оталып барып күліңіз: жай бастасаңыз, күлкіңді сап тыю да оңай. Себебі бірден тарқылдап күлсеңіз, кейде: «бұтағыма күлесің бе ептібайымайд, сенің бөлімің жасаған боқты тазалап жүрмін, күледі ғой шешеңң!» деп қалуы мүмкін. Осы кезде инерциямен әлі күліп жатсаңыз — J-7 санатындағы әлжуаз маман деңгейінде жұмыстан қуылуыңыз мүмкін. Білә, әкімшілікте істегендерді құлақ деп, ешкім жұмысқа алмайды сосын, сақ бол! e. Ешқашан да әкім айтқан әзілдің жалғасы барын айтып, күлдіруге әлек болмаңыз! Себебі сенің айтатын жалғасың әкімнің айтқанынан күлкілі болып кетуі мүмкін, онда құрыдың. f. Кейде әкімдер шыны керек, болмайтын нәрсеге күледі. Мысалы, «жеңгеңнің ішін жарып бара жатқан ақша да баяғы, хе-хе-хе», "қалтада жүз-екі жүз мың жүргенін кім жек көреді дейсің, ху-ху-ху" деген сияқты. Білә дейсің шешесстің, егін орағы тастақтың түбінде тұр, халық су сұрап, гытыканы шақырып бүкіл елге масқара қылып жатыр, мынаның әңгімесін қара дейсің ішіңнен. Стоп! Мұндай жаста ішіңнен ойлап тұрғаның — бетіңнен қалқып шығады! Сақ бол! Ішкі күйзелісті білдіріп алмауға тырыс емес, білдіріп алма! «Оооо шешесс аға, бұл әйелдерді қой: келініңіз де жеңгейдің көшірмесі ендеше!», «төс қалтада төрт мың жатса да көсіліп-көсіліп сөйлейтініміз рас» деп, өзімен жарыса күл. Есіңде ұста жас шенеунік! Әкім үй-отбасына байланысты әзілдерді тек өзіне жақын тартқан адамдарға айтады!
Мусор беріп жіберу — ХХІ ғасыр қала қазақтары арасында кеңінен дамыған дәстүр. Мусор әдетте үйден шығып бара жатқан еркектерге әйелдер тарапынан беріледі. Келіншектер күйеулеріне, қайныларына, ұлдарына береді.
Бұл дәстүр арқылы әйелдің еркекке құрметі, сенімі, сүйіспеншілігі паш етіледі. Сондай-ақ қазақтар үйден шыққан мусор арқылы үйдегі негатив энергия, нашар аура, керек емес артық заттар, қоқыстардан құтылатынына сенеді. Үйге келетін жаңа берекеге орын ашылды деп қуанады қазақ әйелдері.
Мусорды үнсіз алып кету — дәстүрді құрметтемегендік болып саналады. Сондықтан үйден шыққалы тұрған жауапкершілігі мол, салт-дәстүрге берік еркек «Мусор бар ма, ала кетейін» деп өзі сұрап алады немесе әйелдер жағы «Тоқтай тұр, мусор беріп жіберейін» деп бұл дәстүрге деген мұқияттылықтарын көрсетеді.
Мусор беріп жіберу — қазақ отбасындағы бала тәрбиесінің де бір бөлшегі. Буыны бекіп, бұғанасы қатая бастаған ұл балаларға жастайынан мусордың жеңіл түрлері беріледі. Ата-аналар әдетте бұл жауапты істі мәртебемен орындаған ұлдарын мақтап, мадақтайды. Осылайша дәстүрге бейімделе бастаған жас ұрпақ жауапкершілік сезініп, өзін үлкен өмірге дайындай бастайды.
Интернет-журналистика – дәстүрлі ақпарат құралдарының біріккен тұсы екені белгілі. Сондықтан мәтінге қоса аудио және видеоподкаст жасай білу, жедел түрде фото өңдеп жіберу машықтарын кез-келген интернет-журналист меңгеруі тиіс. Осы орайда интернет-журналистикаға енді қадам басқан жас мамандар үшін пайдалы болатын 3 онлайн-сабақ ұсынғым келіп отыр. Сабақтардың алғашқысы аудио өңдеуге арналса, екіншісінде видеоподкаст жасау негіздеріне тоқталамын. Екі жағдайда да тегін таратылатын бағдарламалар пайдаланылады. Үшінші қысқаша сабақта суретті тегін онлайн-сервисте жедел өңдеуді көрсетемін. Сонымен, кеттік!
Қазақтың интернет кеңістігінде әлдекімдер түк өсиет-өнегесі жоқ шытпақтарын тізіп, қасына сапасыз сурет қойып, күлегеш қыстырып, ойнақы бір атау тауып, әр бұрышқа сүйкей салғанды мәртебе көретін болыпты. Онысымен қоймай, журфактың табалдырығын түсінде де көрмеген бейбақтар қазақтың қасиетті қара журналистикасына сын айтатынды да шығарыпты. Еріккен сарттар интернеттің қыр-сырын кейбір дәстүрлі журналистерден бұрын меңгеріп алғанына мастанса керек. Ендеше, журналистердің де ғаламторға жазба мәтін, видео және фото материалдарын дайындауды үйреніп, кімнің кім екенін көрсететін кезі келген сияқты. Төмендегі 40 қырсық кеңесім жаңашылдықтың қиын-қыстау жолын таңдаған жас талапкерге көмекші боларына сенімдімін.