Кеше Бурабай кентінде орналасқан Абылай хан алаңында «Нұр Отан» партиясының қолдауымен «Самұрық-Қазына» әл-ауқат қоры демеушілік етіп, ҚР Ұлттық спорт түрлері қауымдастығы ұйымдастырған Бүркітшілердің ІІ халықаралық фестивалі салтанатты түрде ашылды.

Жақсы істің басы-қасында жүрген ҚР Ұлттық спорт түрлері қауымдастығының президенті Бекболат Тілеухан бұл шараны Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған, Астана қаласының іргесінде дүбірлетіп өткізген Теңге ілу, Асау үйрету, «Алтын тұлпар» бәйгесі сынды додалардың мақсатты жалғасы екенін айтты.

Бекзат өнердің бағасын арттыратын Бүркітшілер байқауы Ұлттық спорттың елімізде кең қанат жаюына сүбелі үлес қосқан Қанат Ахметовтің 70 жылдық мерейтойына орай ұйымдастырылды.
– Ұлттық спорт шараларының бәрі осы уақытқа дейін жетім қыздың тойындай болып өтетін. Осы төл өнеріміздің деңгейін көтеру мақсатында алыс-жақын шетелдерден ағайындарымызды шақырып, қазақтың көптен күткен торқалы тойының көркін аштық. Бүгін енді Бурабай баурайындағы Абылай хан алаңында қонақтарымыздың басын қосып отырмыз. Қазақстанды шетелдіктер қу мекен дала, табиғаты жайсыз ел деп ойлайды. Мұнымен біз дәстүрімізді ғана емес, табиғаты бай даламызды да өзге жұрттарға көрсетсек, білдірсек дегенді ойға алдық. Меймандарымызды «Rixos» қонақүйінде күткенімізді өзі біздің елдің әжептеуір экономикалық қуатқа ие мемлекет екенімізді танытады. Бұл – бір. Жалпы бүркітшілік өнер қазақтың тектілігін айғақтайтын дәстүрі. Мұндай үрдістер ұлтымызда ұрпақтар сабақтастығын жалғайтын айрықша күшке ие. Мәселен осы маңайға топтанғандардың барлығы бүркітшілікті атадан, әкеден үйренді, — деді Бекболат Қанайұлы.

Бүркітшілер фестивалі басталмас бұрын, қатысушылар, зерттеуші ғалымдар алдымен «Rixos» қонақүйінде жиналды. Онда «Құсбегілік өнердегі ұрпақтар сабақтастығы» тақырыбында тәжірибелік кеңес өтіп, ұлттық спортты зерттеуші-дәріптеушілер, белгілі бүркітшілер баяндама жасады. Бүркітшіліктен ең бірінші спорт шебері атағын алған Үмітхан Дастанбеков ақсақал да осы арадан табылды.

– Қазақтың ұлттық дәстүрінің қанат жаюына атсалысып жүргеніме біраз уақыт болды. Құсбегілердің кәсіби мектебін аштық. Аталары бүркітшілікпен айналыспаған жастар да бұл өнерге ден қойып, қызығушылықтары оянды. Көптеген турнирлер ұйымдастырдық. Бүгін еңбегімнің еленгені шығар, осынау байрақты бәсекені менің мерейтойыма орайластырылып өткізуде, — деді Ұлттық спорттың жанашыры Қанат Ахметов.

Фестивальде еліміздің әр өңірінен және шетелдерден келген жалпы 42 қатысушы бүркіттерінің томағасын сыпырды. Жарыс екі күнге созылмақ.

– Мен – Астана қаласының тұрғынымен. Байқауда «Ақбалақ» атты бүркітімді ұшырамын. Жасы – 17 жаста. Әкем марқұм өзі баптаған құс. Былтыр маған аманаттап кетті. Мені осы өнерге көзімді тырмалап ашқаннан баулыды. Ата жолынан айнымай, мен де бүркіт баптауды балаларыма үйретудемін. Бүгін Диас және Ерасыл есімді екі ұлым да өздерінің өсіріп жатқан қаршығаларын әкелді, — деді Арманбек Күнтуған есімді бүркітші.

Алқа-қотан жиналып арқа-жарқа болған бұл күні 70 жасқа толған Қанат Үмбетов дархан даланың төсіне далитып дастархан жайып, ас берді.

Сенбілікке алғаш рет 100 мыңға жуық адам қатысып, 450-ден астам техника жұмылдырылды. Экологиялық айлық аясында Астанада қала аумағын санитарлық тазарту, көшелер, тротуарлар мен аулаішілік аумақтарын тазалау жүргізіліп, ағаш отырғызылды. Сонымен қатар жаңбыр суы желілері мен арық-науа құбырлары тазартылып, саябақтар мен гүлбақтардағы жасыл көшеттерді күту бойынша маусымдық агротехникалық жұмыстар жүргізілді, заңсыз қоқыс орындары мен ластанған учаскелер жойылды. Сенбілік кезінде астаналықтар тал, үйеңкі, қарағай, шырша, шегіршін, теректерден 4 мыңға жуық түп отырғызды. Сондай-ақ мектеп, балабақша, медициналық мекемелердің аумақтарында 3 мыңнан астам ағаш отырғызылды. Сенбілік барысында астаналықтар жалпы саны 8 мыңнан астам ағаш отырғызды. Шара аясында студенттер, волонтерлар мен әскерилердің қатысуымен Есіл, Ақбұлақ, Сарыбұлақ өзендерінің арнасы мен жағасын қоқыс пен тұрмыстық қалдықтардан тазарту бойынша экологиялық акциялар өткізілді. Еске сала кетейік, 2015 жылғы 7 қыркүйек пен 7 қазан аралығында елордада Астана қаласы аумағын санитарлық тазалау, абаттандыру мен көгалдандыру бойынша күзгі экологиялық айлық өткізілуде.

сілтеме

Ақмола облысында бүркітшілердің II халықаралық фестивалі өтіп жатыр. Ұлттық спорт түрлері қауымдастығы ұйымдастырған шараға елімізден бөлек 10 мемлекеттің кіл мықты 20 құсбегісі қатысуда. Қыран құсты қолға үйреткен спортшылар Бурабай баурайында екі күн бойы сайысқа түседі. Дүбірлі дода барысында олар бүркітті қолға шақыру, шырғаға салу және еркін ұшыру кезеңдері бойынша бәсекелеседі. Бұдан бөлек шетелден арнайы келген құсбегілер мен жергілікті қыран құс иелерінің арасында семинар-кеңес өткізілмек. Рамазан Сәттібай, Ұлттық спорт түрлерінен ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы: -Бүгінгі II халықаралық бүркітшілер фестивалінің өтіп жатқандағы маңызы зор. Себебі «Экспо» көрмесінің алдындағы тағы да бір нақты дайындық деп айтсақ болады. Бұл, әрине, біздің ата-бабамыздан келе жатқан біздің қанымыздағы бар нәрсе. Біздің төл өнеріміз. Біздің ұлттық құндылықтарымыздың бірі. Бергенбай Тастанбек, жарысқа қатысушы: — Осы құсбегілікпен айналысқаныма 15 жылдай болып қалды. Бұл – әкемнен үйренген мұрам. Бүркітім 9 жаста. Осындай жарыс бола берсе, ертең өсіп келе жатқан ұрпаққа жақсы өнеге болады деп ойлаймын.

cілтеме

Астана қаласы Статистика департаментінің хабарлауынша, 2015 жылғы қаңтар-тамыз айларында бөлшек сауда айналымының жалпы көлемі барлық өткізу арналары бойынша нақты бағамен 413791,7 млн теңгені құрады және 2014 жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда салыстырмалы бағада 3,7% артты.

2015 жылғы қаңтар-тамызда ресми тіркелген кәсіпорындарда бөлшек сауда айналымының көлемі 294667,6 млн теңгені құрады, бұл 2014 жылдың сәйкес мерзіміндегі деңгейден салыстырмалы бағада 7,2% артық.

Таратылған мәліметтерге сәйкес, көтерме сауда желісі арқылы 2015 жылғы қаңтар-тамызда 1790224,4 млн теңгенің тұтыну тауарлары мен өндірістік-техникалық бағыттағы өнімдері сатылды, бұл өткен жылдың сәйкес мерзіміндегі көлемнен 7,9% жоғары.

Қоғамдық тамақтану саласында 20131,2 млн теңге көлемінде қызмет көрсетілді, бұл 2014 жылдың сәйкес мерзіміндегі деңгейден 7,6% артық. Автомобильдерге, мотоциклдерге техникалық қызмет көрсету және жөндеу бойынша қызметтер көлемі 3502 млн теңгені құрады, бұл 2014 жыдың сәйкес мерзіміндегі деңгейден 2,2% жоғары.

Расында да Астанаға екі жыл бұрын келсем де, толыққанды астаналық ретінде сезінбеппін) Бүгінгі сенбілікке қатысып, нағыз астаналық екенімізге көзім жеткендей болып қайттық-ау) Жанасыл екеумізді айтам да. Біздің үлесімізге Әзірет Сұлтан мешітінің маңы бұйырды. Бардық...


Құдай-ау… Не деген қамқорлық десеңші?!) Қаз-қатар тізілген жап-жаңа, бояуы кеппеген шелек, күрек, зембіл (носилька), қоларбаларды көргенде, кезіндегі мектепте ұйымдастырылған сенбіліктер есіме түсіп, көңілім босап кетті) Қалжың ғой. Ойын ойынымен, ол кездегі сенбіліктерге не күрек жетпей, не зембіл жетпей, кезек күтіп тұратын едік. Қашып кетуге көзіңді баққан жетекші) Ең қызығы үйі мектепке жақын балалардың үйінен күрек, шелек тасып жүргендері ше))


Расымен де ұйымдастыру мықты. Құралдардан бөлек арнайы палатка тігіп, сенбілікке келгендерге кофебрейк те ұйымдастырған екен. Әне жерде, самаурын да қайнап тұр. Керемет емес пе?!

Қош, қолға күрек алып, топыраққа тигізе бергенде, айналамызда жүргендердің апыр-топыры шықты да қалды. Сүйтсек, Астана қаласының әкімі Әділбек Жақсыбеков келіп жатыр екен. Айналасындағылар жұмыс жасап жүргендерден көп екенін көріп, қосымша күш келді деп қуанып кеткенімді несіне жасырайын?!)

Айтқандай әкім шалқайып тұрмады, «Бүгінгі сенбіліктің маңызы бөлек, бұл «Біз – таза қала үшін» жалпы қалалық сенбілігі болғанмен, жан-жақтан келіп қоныстанған барша астаналықтарды біріктіретін,өзін астаналық ретінде сезіндіретін шара деп қысқаша түсіндіре кетті де (көрдіңіз бе, менің ойыммен дәл келіп тұрған жоқ па?!), іске кірісіп-ақ кетті.

Ал біз жұмыс істеудің орнына шарт та шұрт суретке тартумен әлекпіз. Қайтейік, қара жұмыс жасаған әкімді сирек көреміз. Таңсық қой.

Біраз талдың түбін қопсытып, топырақ салған соң, әкім мырза сақылдап қайнап тұрған самаурыннан екі кесе шәй ішті де, қасындағы топ адамды ертіп ап, келесі бір жақтағы сенбілікші қауымға аттанып кетті. Оларға да дух беретін тойыс оларды да бір желпіндіріп алса, соның өзі қанша көмек…

Ал Жанасыл екеуміз осы желпінген күйі біраз іс атқардық та, әлгі шәйден ауыз тиіп, табанды жалтыраттық. Бірақ расымен де, астаналық ретінде Елордамыздың көркеюіне аз да болса үлес қосқаныма өз-өзіме риза болып қалдым. Дәл мен сияқты қаншама адамға сондай ой келген шығар. Демек сенбілік өз мақсатына жеткен сияқты.

Айтпақшы сол жерде сенбілікке 100 мың адам қатысты деген ақпарат та айтылып қалды. Аз сан емес…

19-20 қыркүйекте Астанада әуесқойлар арасында велоспорттан ҚР Бірінші ашық чемпионаты өтеді. Шараны «Good Energy» велосипед клубы ұйымдастырады.

19 қыркүйекте сағат 09:00-12:00 жеке жарыс, 15:00-18:00 топтық жарыс өтеді. Әуесқойлар Тельман кентінен оңтүстік айналма жолға дейін Қарағанды тасжолына дейін жарысады.

Жексенбі күні, 20 қыркүйекте «Астана Арена» стадионы алаңында Sprint Challenge сайысы өтеді. Жарыста 500 метрлік қашықтықта «Үздік спринт» атағы сарапқа салынады.

Сонымен қатар, 20 қыркүйекте 09:00-14:30 «Отбасылық спринт» және «Балдырған» атты сайыстар өтеді. Отбасылық спринтке 7 жасқа дейінгі баласы бар ерлі-зайыптылар қатыса алады. «Балдырған» сайысы 50 метр қашықтықта 3 дөңгелекті велосипедтермен өткізіледі. Қатысушылар мен жеңімпаздарға естелік сыйлықтар табыс етіледі.

Жарыс тәртібі мен тіркелу бойынша толық ақпаратты www.goodenergy.kz сайтынан немесе 8-775-102-01-01, 8-700-798-77-01, 8 (7172) 54-68-66 телефондары арқылы алуға болады.

Таңертеңнен бері «Мега» СОО алдындағы алаңда Жамбыл, Атырау және Батыс Қазақстан облыстары тауар өндірушілерінің қатысуымен ауыл шаруашылық жәрмеңкесі өтіп жатыр. Апта сайынғы ауыл шаруашылық жәрмеңкесінде тауар өндірушілер 850 тоннаға жуық өнім ұсынуда. Елорда тұрғындары мен қонақтары ет, сүт өнімдерін, көкөніс, сондай-ақ балықты нарықтық бағадан 15-20% арзан сатып ала алды.

Бақтықожа Ізмұхамбетов, Атырау облысының әкімі:

— Қалыптасқан дәстүр бойынша күзгі көкөністі, сүт өнімдерін, ет өнімдерін, балық өнімдерін Астана қаласының жәрмеңкесіне әкеліп тұрмыз. Бұл жолы біз 48 тонна балық, 10,5 тонна ет, 80 тонна көкөніс, 100 мың жұмыртқа және т.б. көптеген тағам өнімдерін алып келдік. Әсіресе, ерекше атап өтетінім, сүт және сүт өнімдерін мол алып келдік. Оның ішінде Қазақстанда алғаш рет шыға бастаған ешкі сүт өнімдерін, оның ішінде ірімшік, брынза, қаймақ, және т.б. бұрын жәрмеңкеге түспеген тағадарды алып келіп жатырмыз. Сұраныс өте күшті, халық риза, ауа-райы да жақсы болып тұр. Айта кетейін, тамақтың бағасы едәуір төмен.

Батыс Қазақстан облысының әкімі Нұрлан Ноғаев:

— Астана қаласында ұйымдастырылған ауыл шаруашылық жәрмеңкесіне Батыс Қазақстан облысынан 7 тонна балық және балық өнімдері, 17 тонна ет және ет өнімдерін, жеміс-көкөніс әкелінді. Шара дәстүрлі түрде жалғасып келе жатыр.

Сондай-ақ жәрмеңкеде Атырау және Батыс Қазақстан облысының шығармашылық ұжымдарының қатысуымен концерттік бағдарлама ұсынылды.

Бүгін Астанада жалпы қалалық сенбілік өтуде. Шараға алғаш рет 100 мыңға жуық адам қатысты. Қала аумағында санитарлық тазарту, көшелер, тротуарлар мен аулаішілік аумақтар тазартылып, ағаш отырғызылды. Астана қаласының барлық аудандарында, сондай-ақ саябақтар мен гүлбақтарда тазалау жұмыстары жүргізіліп жатыр.

Бүгін астаналықтар тал, үйеңкі, қарағай, шырша, шегіршін, теректерден 4 мыңға жуық түп отырғызылды. Сондай-ақ, мектеп, балабақша, медициналық мекемелердің аумақтарында ағаш отырғызылды. Сенбілік барысында астаналықтар жалпы саны 8 мыңнан астам ағаш отырғызды.

Сенбілікке мемлекет қызметкерлері, Парламент депутаттары, қоғам қайраткерлері қатысты. ҚР Парламенті Мәжілісі мен Сенатының депутаттары, ҚР Президенті Әкімшілігінің өкілдері, ҚР Премьер-министрінің кеңсесінің, ҚР Жоғарғы сот өкілдерінің қатысуымен Орынбор көшесінен Хусейн бен Талал к-сі, № 31 көшеге дейін ағаш отырғызылды. Бұл жерде 1,5 мыңға жуық көшет егілді.

«Сарыарқа» ауданында 1,1 мыңға жуық көшет отырғызылды. Бұл жерде БАҚ, қалалық Ардагерлер кеңесінің өкілдері және студенттер қатысты. Н. Тілендиев к-сі, Бабатайұлы к-сі, сондай-ақ Көктал тұрғын алабында көшеттер егілді.

Шара аясында студенттер, волонтерлардың қатысуымен Есіл, Ақбұлақ, Сарыбұлақ өзендерінің арнасы мен жағасын қоқыс пен тұрмыстық қалдықтардан тазарту бойынша экологиялық акциялар өткізілуде.

Еске сала кетейік, 2015 жылғы 7 қыркүйек – 7 қазан аралығында елордада Астана қаласы аумағын санитарлық тазалау, абаттандыру мен көгалдандыру бойынша күзгі экологиялық айлық өткізіледі.

Кәмелеттік жастан енді асқан Астана былтыр әлемдегі 21 «ақылды қаланың» қатарына қосылса, енді 2017 жылға дейін «интеллектуалды жетілікке» енуді діттеп отыр. Экологиялық тазалық пен үнемділікті басты бағдарға алған алғашқы қадамдар қазірден-ақ жасалып жатыр. Елорданың көркін асырып, даңқын асқақтатуға тіпті қарапайым тұрғындар да үлес қоса алады. Астананың шеткі ауданында тізілген жүздеген үйдің ішінде біреуі ерекшеленіп, алыстан көзге түседі. Оның төбесінде күнмен шағылысқан су жылытқыш панель бар. Яғни, үй иелері тұтынатын ыстық су тоқпен емес, күн сәулесінен алған қуатпен ысытылады. Нәтиже бірдей болғанымен, төлемақы мөлшері әлдеқайда аз. Үлкен үйлер үшін үнемдеудің таптырмас көзі болғанымен, күннен қуат алатын құрылғылар әзірге кең қолданысқа ие болмай тұр. Себебі олар жазда ғана толыққанды жұмыс істейді. Бағасы да арзан емес. Бекболат Айтуғанов, инженер: — Құрылғыларға деген сұраныс әзірге өте төмен. Халық бірден зор нәтиже күтеді. Ал бұл – келешекке жасалатын инвестиция. Салынған қаржы 6-10 жыл ішінде өтелуі мүмкін. Қуатты күн мен желден алып, электр энергиясын үнемдеу – Қазақстанның ЕХРО көрмесі аясында бетке алған басты мақсаты. Алайда қаланы безендіруге кететін шығын әзірге азаймай тұр. Қанат Шәкіров, «Астана жарық» ЖШС инженері: — Өткен жылы біз Астананың жарығына 35 млн 500 мың киловатт энергия тұтындық. Бұл – өте үлкен көрсеткіш. Статистикаға сенсек, қалада өндірілетін барлық энегрияның 10 пайызы осы жарықтандыруға кетеді. Оның үстіне құрылғылар тозып, ауыстырып тұруды қажет етеді. Елордамыздың келбетіне көрік қосып, түнгі Астанаға жан бітіру үшін әр кеш сайын қалада 50 000 жарық шамы қосылып, күніне 67 мың киловатт электр энергиясы жұмсалады. Есептей келгенде, оның бәріне Астана қазынасынан ай сайын 2 млн, ал жылына жарты млрд теңге жұмсалады екен. Алайда «ақылды» технологиялардың арқасында бұл шығынды 30 пайызға қысқартуға болады. Қалай десеңіздер, қала көшелеріне жарық диодты шамдар құрылады. Күннің қазіргідей қараңғы уағында олар барынша жарқырап, жанып тұрады. Ал бозарып таң ата бастағанда «ақылды» шамдар өздігінен сөніп қалады екен. Бұл – «Астана Innovations» компаниясының жобасы. Әзірге пилоттық түрде Еңбекшілер көшесіне құрылған. Олардың жарамдығы қазіргі натрийлі шамдардан 10 есе артық. Нұрлан Құрмалаев, «Астана Innovations» АҚ басқарма төрағасының орынбасары: — Жарық диодты шамдар 100 мың сағатқа жарамды. Экологиялық жағынан олар таза келеді. Әзірге 43 бағанаға ғана орнаттық. Дәл осындай бүгінде Рио де Жанейро, Қытайда Донгунг және Еуропаның көптеген қаласында қолданылып келеді. Әлемнің алдыңғы қатарлы, ең ақылды қалаларына қолданылып келе жатқан жарық диодты шамдар 2017 жылға қарай Астанадағы сол жағалау мен оң жағалаудағы басты көшелерге орнатылмақ.

сілтеме

Елордадағы мемлекеттік органдардың қызметкерлері қазақ тілін қаншалықты меңгерген? Өзекті мәселенің мәнісін білу үшін Қалалық тілдерді дамыту басқармасы «Мемлекеттік тіл — мемлекеттік қызметте» байқауын өткізді. Сайысқа Астана қалалық статистика, мемлекеттік кірістер департаменті, құрылыс, кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармаларының қызметкерлері қатысты. 4 кезеңнен тұратын байқауда мамандардың іс жүргізудегі біліктілігі мен тәжірибесі сарапталып, мемлекеттік қызметшілер арасында қазақ тілін дамытуға қосқан үлесі жіті назарға алынды.
сілтеме