Әлемдегі ең биік құрлыс алаңы өз жұмысын бастады
Сауд Арабиясындағы Жидда қаласында Kingdom Tower деген атпен ірі архитектуралық жоба жасалынды. Бұл ғимарат әлемдегі ең биік архитектуралық ғимарат болмақ. Осы жылдың наурызынан бұл ғаламат жобаның ірге тасы қаланды.

Өлеңді жүктеп алуыңызға болады.

«Вахтовиктің сағынышы».
Сөзін жазған: Асқар Базарбай (aka Gastarbaiter ), Әні және орындаған: Абзал Сағынтаев (aka a63a1 )

Бір ай вахта өтіп жатыр бір жылдайын,
Кәсібім сол таңдаған, не қылайын,
Әрбір күн бір дәуірдей болса дағы,
Төрт көз болып күтіп жатыр, менің айым.

Бір-бірімен үй мен дала кезектесіп,
Арлы-берлі жүремін желдей есіп,
Той-томалақ менсіз де өте жатар,
Талайларсыз жүр ғой әлем ғұмыр кешіп.

Шыр айналған дүние тоспа мейлі,
Шай үстінде әңгімеңе қоспа мейлі,

Марқұм Оразалы ақынның айтысынан үзінді.

Өндірілетін ресурстарының көп бөлігі шет елдік компанияларға тиесілі Орта Азияның мұнайы мен газы әлемдік энергетикалық қауіпсіздік үшін маңызды рөл атқарады.

Планетамыздағы үлкен газ өндірілетін үштіктің қатарына кіретін Каспий шельфіндегі Қашаған сияқты жағалауда орналасқан әлемдегі ірі орындар немесе Түркмениядағы Оңтүстік Ёлотен жері Орталық Азияның аумағына енеді.
Тасымалдау құбырлары Орталық Азиядан барлық бағытқа таралады, сонымен қатар шығысқа қарай тартылуы тиіс деп отырған Қытай мүддесіне қарамастан, қазіргі уақытта батысқа басымырақ кетіп жатыр.

Теңізге (Каспий теңіз емес, Әлемдегі ең үлкен көл, себебі: Мұхитқа шыға алмайды, тұйық) шыға алмайтын ортаазиялық елдерге Қытай қанша тиімді мүмкіндіктер жасап отырғанымен, олар таяу онжылдықта Еуропа энергетикасындf үлкен рөл атқара бермек.

Алыстағы нарық
Бұл саладағы (Каспийдің қарсы жағында орналасқан Әзірбайжан еліне де қатысты) Орталық Азияның басты проблемасы – ресурстарды нағыз табыс көзіне айналдыра алмай отырғандықтарында.

Негізінен бұл жұмыстар, экспорттық маршруттар ұйымдастырып және ортаазиялық ресурстарды халықаралық нарыққа шығарып отырған шет елдік компаниялардың мойындарына жүктелген; тағы да басқа жолы – бұдан қымбатырақ қаражат төлеп, Ресей аумағындағы Кеңес заманында салынған транзиттік жүйелерді қолдану. Бірақ, шет елдік компанияларға ортаазиялық елдердің билік өкілдерімен тіл табысу оңайға түсе бермейтін көрінеді.

Мысалы, Түркіменияда қазба байлығы бар жерлерін толық бақылауда ұстауға толық мүдделі екен, сөйтіп олар келісім-шартқа отырған шет елдік компанияларға ойларына келген әрекетпен айналысуға шектеу қойып тастаған.

Қазақстандағы биліктегілер, осы салаға байланысты заңдарына қарамастан, ресурстарды игерушілер мәселесіне келгенде, олардың ұлтына көп мән беретіндіктерін байқатып қойды. Бұл атап айтқанда, сенімді инвестициялайтын әріптес елдердің репутациясына қауіп төндіруі мүмкін екен.

Батысқа ұмтылыс
Қазақстандағы жұмыстардың басты мақсаты — 2012-2013 жылдан кейін Қашаған жұмысын бастаған соң, елден әлемдік нарыққа күніне 1,5 млн баррель мұнай тасымалдау болып тұр.

Өңірлік мұнай тасымалдау желісі


Касgий жағасындағы тек үш республиканың, атап айтқанда Әзірбайжан, Қазақстан және Түркімения зерттегіш ғалымдырдың бүгінге дейін тауып, есептеп қойған нәтижелерінің шамамен 3,5% яғни 50 млрд баррель (7 млрд тонна) шикі мұнай өнімін иемденіп отыр; әлемдегі газ қорының 12,5 трлн куб метрі, шамамен 6,8%-іне тең байлық та осы елдердің меншігінде.

Қытайға жіберіліп жатқан Қазақстан мұнайы үш-төрт жылдан кейін күніне 400 мың баррель мұнай тасымалдаса да, батысқа жіберіліп жатқан мұнайдан үш есе аз болар еді.

Қытайға газ керек
Түркімения – қазірде Қытайға жақсы табыс беріп отырған мемлекет.
Небәрі 2,6 жыл ішінде Қытай ұлттық мұнай корпорациясы (CNPC) Солтүстік Түркімениядағы Бағтыярлықтан — Өзбекстан және Қазақстан жері арқылы – Солтүстік-Батыс Қытайдағы Шыңғжан-Ұйғыр автономиясына дейін 2,2 мың км болатын газ құбырын тартып үлгерді.

Өңірлік мұнай тасымалдау желісі


Болашақта Түркімендер Үндістанға, Пәкістанға, егер тыныштық орнап жатса Ауғанстанға да газ тасымалдауға да мүддесі бар.

Бүгінде түркімен елінің газы Ресей, Қытай, Иранға шектеулі мөлшермен ғана кетіп жатыр; бұған Ашхабаттың Мәскеу мен Тегераниен сөзге келіспей қалуы себеп.

Түркімендердің Еуропа нарығына газ шығару себебінің бірі осы еді. Бірақ, бұл жерде Әзірбайжанмен жүргізілер келіссөзде қиындықтар тууы мүмкін, себебі әлі күнге дейін екі жақ Каспийді бөлісе алмай келеді.

2008 жылғы өндірілген мұнай:


BBC агенттігінің нақ тілшісі Джон Робертс керекинфо беріп тұр

Жаңа инвестициялық форумда ҚазМұнайгаздың басшысы Қайыргелді Қабылдин Ақтөбеде жаңа мұнай кенорны табылғанын қуанышпен жеткізді. Есептеулер бойынша оның қоры 200 млн.тоннаға дейін жетеді екен. Және ең қуантарлығы оны өз құралдарымызбен өз

Аудармалардан:

Қаскөй диктатор, жалмауыз Муамар Каддафи оппозицияны басып-жаншылаймын деп 10 мың ливиялықты қырып салды. Ал мейірімді генерал Картер Хэм Каддафиді тобасына түсіру үшін 12 мың ливиялықтың көзін жойды. Жақсылық жамандықты осылайша жеңді.

Түпнұсқасы:

Қазақстан азаматтық қоғамының
ҚР Президентiне ашық хаты

Бiз, ел болашағына бейжай қарамайтын азаматтар – саяси партиялар, қоғамдық және үкiметтiк емес ұйымдар, интеллигенция және сарапшылар қауымдастығының өкiлдерi –Қазақстан мен Қытай арасындағы тең құқықты және көпқырлы әрiптестiк қарым-қатынасты елiмiздiң гүлденуi кепiлiнiң бiрi ретiнде қарастырамыз. Алайда екi елдiң нақты экономикалық қарым-қатынасына алдын ала жасалған талдау көңiлiмiзге күдiк ұялатты, ерекше алаңдаушылық туғызды.
Әртүрлi мәлiметке сүйенсек, соңғы жылдары Қазақстандағы газоконденсант пен мұнайдың жылдық өндiрiсiнiң үштен бiрi қытайлық компанияларға тиесiлi екен. Осының өзi елiмiздiң стратегиялық мүддесi мен ұлттық қауiпсiздiгiне төнген қатер туралы айтуымызға толық негiз болады.

Осы күнге дейін еліміздің байлығын әділетті бөлу жөнінде азаматтарымыз тынбай мәселе көтеріп келді. Нәтижесінде мәселе шешілмеді. Енді халқымыз бұл мәселені басқа жолмен шешуге тырысып жатқанға ұқсайды. Мына ресми дерек көп нәрсені аңғартса керек. 2006 жылы 44 мұнай ұрлығы, 2007 жылы – 74, 2008 жылы – 132, ал 2009 жылы – 148 ұрлық орын алған екен. 2010 жылдың қыркүйегіне дейін бір қаржы полициясы 167 мұнай ұрлау қылмысын әшкерелеген. Әрине бұл фактілер тек магистральді мұнай құбырларын тесіп мұнай ұрлағандары ғана. Ал мұнай өндіріп жатқан жерден ұрлау және өздері заңсыз мұнай қазып ұрлау фактілерінің санын білмейміз. Оған қоса ресми деректің өмірдегі дерекпен сәйкесе бермейтіні тағы бар. Қалай болғанда да мұнай ұрлығының жыл санап күрт өсіп келе жатқаны ақиқат.

Кеше Үкімет үйіндегі алқалы мәжілісте үстіміздегі жылдың мамыр айынан бастап күшіне енетін ел тарихындағы елеулі Резолюция қабылданды. Резолюция мәтініне сәйкес, елдегі қазба байлықтарынан түскен пайда есебінен бірінші кезекте Республиканың 119, 2 миллиард доллар көлеміндегі сыртқы қарызы жабылып, маусым айынан бастап туылған әрбір нәрестенің жеке есепшотына 500 мың фунт стерлинг аударылатын болады. Бұл сомаға есепшот иесі кәмелет жасқа толғаннан кейін ғана иелік ете алады.