Мәскеудегі Халықаралық байқауда тұңғыш рет қазақ романсы орындалды. Патша көңілді көрермен хакім Абайдың «Айттым сәлем, Қаламқас» әнін ұйып тыңдап, орындаушысына зор ілтипат көрсетті. Бұл байқау ұлы қаламгердің 170 жылдық мерейтойына орайластырылған.

Өткендегі Керекудегі шудан соң осы тақырыпқа қызығушылығым артты. Сұрастыра бастадым. Әріптестерімнен сұрай отырып толық болмаса да біршама облыстардың жаңа жылға әкімшілік қанша қаржы құйғанын анықтағандай болдық

Алдымен Кереку

… Ия, ия сол алдымен шу шығып, соңыра жанама болса да әкімнің кетуіне себепкер болған шырша бағасы бәріңіз білетіндей 38 млн теңге тұрады екен. Кейінірек, тиісті адамдар ол сома 38 млн емес, 16,7 млн екенін, үстіндегі жұлдызы — 600 000, Аяз ата ескерткіші — 400 000, «механизмдерді басқару» — 1,5 млн теңге тұратынын айтты. Қызық, не механизмдер?

Ақтау қаласы — шыршаға 15 млн шамасында ақша жұмсапты. Жалпы қала бойынша 21 шырша тігіледі екен. Аз ақша емес… Алайда, 38 млн-ның қасында құдайға қараған әкімшілік екен деген ой келді.

Қарағандыда осыдан 2 жыл бұрын 8 млн-ға сатып алынған шырша тігіледі. Тәуелсіздік алаңына орнатылатын шыршаның биіктігі — 25 метр. Биыл реставрацияға — 700 000 теңге жұмсалыпты. Ресми ақпараттарында — 700 000-ға алғандай қылып көрсеткен әрине… Бірақ… шындықтан алшақ емес қой…

Ақтөбе қаласындағы ең биік шырша биыл Тұңғыш Президент паркіне орнатылды. Биіктігі 30 метр. Диаметрі 13 метр. Жұлдызшаның биіктігі 1,5 метр. Құны 7 миллион теңге. Демеушілердің қаржысына 2012 жылы алынды. Биыл да сол шырша орнатылады. Жаңасын алған жоқ. Бюджеттен қаржы кетпеген… Құптарлық іс…

Бюджеттен қаржы кетірмей жаңа жылды тойлау тағы бір өңірде бар. Атырау әкімдігі шыршаға ақша шығарып шашылмайды екен. Биыл қалаға 22 шырша құру жоспарланған. Оның 20 сы көшеде, алаңдарда, 2-і Жайық өзенінің үстінде, бірақ мұз әлі қалың қатпағасын құрмаған, оны желтоқсанның соңғы күндері де құрады. Ал, осы 22 шыршаға қаржы бөлушілер, осы Атырауда қызмет етіп жатқан Шетелдік және Отандық ірі-ірі компаниялар мен кәсіпкерлер.

Қостанайда да осыдан 1 жыл бұрынғы шыршаны қойыпты. Тек бикітігін 1 метрге өсірген. былтыр шамамен 5-6 млн-ға жуық ақшаға сатып алынған деді.

Орал — 1 млн қаржыға осыдан 3 жыл бұрын сатып алынған шыршаны пайдаланбақшы. Ең үнемшіл қала Орал? Ары қарай кеттік…

Бірақ, рекорд Шымкент қаласында. Bag.kz биыл — 270 000 теңгеге тәп-тәуір шырша тігіпті деп жазса, Шымкент қаласы әкімдігінің ресми сайтындабюджеттен шығындалмадық депті. Ашылуына 500-ге жуық Аяз ата мен Ақшақар қатысыпты. Дереккөз ретінде әлбетте ресми сайтты пайдалану керек шығар…

Ал шет елдерде?


Украйнаның Харьков қаласында да бюджеттен қаржы жұмсамаған. Биіктігі 36 метрлік (былтырғысы — 30 метр) шырша тіпті Мәскеудегі шыршадан да биік екен.


Петербургте де қымбатқа түсіпті. Шамамен 67 млн-ға түскен (13,5 млн Ресей рублі). Ол қалада тіпті «тірі» шырша ма жоқ әлде жасанды шырша тігіле ме деген сұраққа біршама дау туып, әлеуметтік желілер арқылы дауыс берілген. Жасанды шырша үшін — 10 092, «тірі» шырша үшін — 6 635 адам дауыс берген. Шырша бағасы туралы сол жердің блогшылары тиынына дейін есептеп, мұнан әлдеқайда арзанға алуға болатынын айтуда.

Өкінішке орай, Мәскеу шыршасы туралы ақпарат таппадым. Алайда azattyq.org-тың айтуы бойынша, Мәскеу шыршасына 30 млн, Киевте — 50 млн теңге шамасында қаржы жұмсалған екен.

Жалпы тапқан мәліметтерім осы болды
Қызық… Астана мен Алматы қалалары қанша жұмсап жатыр екен?!..

«Forbes»-тың 2012 жылдық көрсеткішінде, дүние жүзіндегі 1226 миллиардерлердің (жеке байлығы бір миллиард доллардан асатын) тізімін жәриялаған болатын. АҚШ миллиардері 425, ал Ресей миллиардері 96 (екінші орында тұр), үшіншісі Қытайлықтар.
АҚШ «Forbes» журналында, “Ресейлік миллиардерлердің басты байлық қайнары ــ Кен, метал қорту, мұнай және тәбиғи газ саласы”-, деп жазылған.

Ресейде иттер бақ сынасты. Аласы, қарасы, семізі, арығы болып 226 түрлі ит 24-25 наурызда Мәскеу халқаралық көрме орталығында (өз қожайындары үшін) бәсекелесті.

Суреттен байқасаңыз батыс мемлекеттерінде мемлекеттік қызметкерлер қатардағы қарапайым халықпен әлеуметтік деңгейі бірдей және тең. Ортақ құқық, ортақ мақсатты ел мүддесі үшін қызмет істеу олар үшін абырой…
Біздікілер осылай шайтанарбамен немесе метро, автобустармен бір ретте болсын жүріп көрген бе екен… Әй, күмәнім бар…
Егер Лондон мэрі сияқты, шайтанарбамен кез келген әкім-қаралар жүретін болса, арттарында 2-3 МАЙ мәшинесі арнайы алып жүретініне сенімім зор. Ал Нью-Йорк әкімінің орынында Алматы әкімі болса, метрода бәрі орын беріп, болмаса сол вогонда замдарымен қоса барлық қалалық мемлекеттік ведоства басшылары жүретін шығар...
Ал Мәскеу мэрінің іс-әрекеті бізге өте жақын таныс дүние…