Такси тоқтатып, түсіп едім, ауғанстандық екі студент жігіт отыр екен. Баратын жерлеріне таксиші аға әкеліп еді, «Нам нужен Абая Жарокова, вы куда ездите?» деді бір кезде біреуі. «Жаңа Байтұрсынов, Шевченко дедіңдер ғой, ертерек айтпадыңдар ма?» деп еді таксиші аға, ана ауғандық біреуі таксистке; Что, говори по русски! дейд бұйрық беріп. Сосын жыным келіп кетті. «Ей, ты не быкуй… он сам знает, на каком языке ему говорить. валите в Афганистан свой вонючий и командуйте там, уроды!»- дедім мен.
Ауғандық студенттерге Қазақстан 200 $, Ауғанстан 100 $ стипендия беріп оқытады. Өзіміздің студенттер ондай көлемде ақша алмайды. Әрбір қазақ төлеп отырған салықтан, стипендия алып отырып, қазақ жерін басып отырып, тегін жатақханасы тағы бар неге бізді сыйламайды екен?! Әңгімелерінің арасында қазақтарды менсініп тұрған олар жоқ… итті күшігім, күшігім десең, аузыңды жалайды. қазақстандық толерантность, жемісің-ай!(((

Ауруды жазу үшін, сол ауру бар екендігін мойындау керек. Ал жезөкшелік жаман болсада Қазақстанда бар құбылыс, бырақ билік басындағылар бұл жаман құбылыспен күресу үшін ешқандай шара қолданбай отыр. Сіздің ойыңыз қандай, қалай күресу керек?

Той туралы ой кетсе, өткеріп жатқан тойларымызға жұмсалаған қаражатпен, сол тойымыздың өтуіне алынған кредит есептеліп кетеді. Тойдан соң ғана артықша кірме «дәстүр»лер саусақпен санала бастайды. Бірақ, бұл шараларды бір сәтте «дәстүр»лер қатарынан алып тастау мүмкін еместігін түсінеміз.
Адамдардың өздері артықша шығындардың балаларын бақытты етпесін түсінбейінше артықша әурегершіліктер, ысырап дастархандар және керексіз дәстүрлерден арыла алмаймыз. Бір жақ құдалар ысырапкершілікке жол қойғысы келмеседе, екінші жақ өздерінің «арман»дарын алға тартса, лажы жоқтықтан, «ел қатары» тойды «елден асырып» істеуге мәжбүр болады, амалсыз кредит шартнамасына қол қояды… ең сорақысы, бір жақ керексіз дәстүрлерді алып тастасада, екінші жақ оның орнына жаңа дәстүрді қосады. Қызығы, біз құда құдағиға киім кешек кигізбейміз, оның орнына алтын тапсырамыз, деген сөздерді естімеген кім бар? Күйеу баланың туылған күнінде теледидар, келінге кір жуатын автоматты машина. Келіннің анасы елу жыл бойы кірді қолда жусада, қызының қиналмастығын ойлап, кредитке болса да құдасының аузынан шыққанын алуға талпынады. Бұлардың қайсы бірі дұрыста, қайсы бірі бұрыс екендігін ашығын айтқанда ойлауғада қиналып кетесің. Біз блогымызда күн өткен сайын жаңаланып, қаражат көлемі күннен күнге өсіп бара жатқан әдеттер туралы тоқталып өтеміз. Рейтингімізден орын алған «тойдағы жаңалықтар», менің пікірімше, ең керексіз әдеттер. Оқыңыз, өзіңіз қорытынды шығарарсыз!


1. Тойдан кейінгі той…

Орташа 500 кісі жеп ішеді, қолпаштайды, терге малынып билейді, құттықтайды. Қонақтар ақырындап тарқайды. Әр екі жақтанда тек өздеріне қарасты туған тусқандар қалады, олар тойханадан шығып, той егесінің үйіне қарай жол алады. Тойдан соң неліктен тарқамады? Тарқамады, өйткені, оларды және бір той күтіп тұр! Бүгінгі күні тойдан соң және ойын күлкіні жалғастыру дәстүрленіп барады. Және жиырма шақты кісіге арналған дастархан жайылады, тағы басқа бір әнші қызметке келеді… және басынан бастап жеп ішу, жастардың достары үшін лезгинка… қашаннан бастап пайда болды бұл тойдан соңғы той? Ешкім білмейді. Ақшасын қайда қоярын білмей жүргендерден шыққан бұл ғұрып, ақшаны қайдан табарын білмей жүргендер үшін оңай шаруа емес…



2. Лимузиндар, джиптер кортежі

Жалғыз басты бір танысым ұлын үйлендірді. Ана сорлы дастархан толсын, кем кетігім бітсін, деп қаланың төрт бұрышын жүгіріп шықты, ұлы болса достары пәлен мыңға жалдаған көліктер кортежін тойына сый еткенін мақтанышпен айтып отыр. «Достарыңыз жомарт екен, ең болмаса, жартысын беріңдер, анам ресторанға төлесін» деп сұрамадыңба десем, «Келіншегіме 6 джип және лимузин уәде еткен едім, сүмірейіп, жалғыз көлікте барсам басқалар үстімнен күлмейдіме?» дейді. Жанұя құрып жатқан жігіттер қашан ақылға келер екен? Дұрыс, бүгінгі күн жастардікі, сол күннің жұлдызына айналуды қалайды. Бірақ, ертеңгі күн қолыңызбен ұстамаған сол ақшаны достарыңыздың тойына апаруға келгенде, сол уақытта бұл ақшаны керекті орынға жұмсасамда болатын еді ау деген өкініш сізде туындары анық. Өйткені, келіннің көшесіне еркін кіре алмай, қолайсыз жерлерде арқаға қайта бұрыла алмай, 3 сағатқа бола жалға алған сол көліктер өміріңізде еш өзгеріс әкелмегеніне ақылыңыз жеткен болады…



3. Мың долларды менсінбейтін ақ көйлек…

Үйленетін жігіт көліктер кортежін еркектік рәмзі деп білгеніндей, кейбір қалыңдықтарда танымал салонда құны басты айналдыратын бағадағы көйлек киюді абырой деп түсінеді. Той күні немесе альбомда сол бағалы көйлекте, орташа бағадағы көйлекте бірдей көрінері анық. Біраз армандарыңызды жиыстырып, тежеуді үйреніңіз, демекші емеспін. Көзіңізді үлкенірек ашып үйреніңіз, көйлектер салонынада сізге «әлі ешкім кимеген», «ең соңғы модель» деген сөздерге алданбаңыз. «Бес мың доллар, әлі ашыпта көрілмеген», деп аузын толтырып, армандаған көйлегіңізді көрсетіп тұрған қыз кеше ғана сол көйлекті жуып, және бренд биркасын ілдіріп, орап қойған болады. Бұл әдеттегі жағыдай. Құрбыларыңыздың сөздеріне сенбеңіз, бәрініңде көйлегіне екі есе баға қойып, мақтайтынын ұмытпаңыз. Қаншама жас жұбайлар, құдалар арасында міне осы киім туралы тартыстар орын алады, киім таңдаудада екі жақтыңда жанұялық жағыдайына қарау керек, ең бастысы сол киімнің төсі айқара ашық емес, сіздің бар абыройыңызды жасырып тұрсын…



4. Тойдағы гала концерт…

Той егелері қонақтарға екі жастың отау көтергенін хабарлап, қуанышты екендіктерін білдіру үшінде мереке ұйымдастырады. Ешкім гала коцерт ұйымдастыруыңызды күтпесі анық. Той егелері, сізді алдап арбап екі үш әндіде толық аяқтамайтын, бірақ ақысын қолма қол алатын әншілер кортежіне сізде қызықпаңыз. Бірғана жақсы өнер тобының өзі тойыңыздағыларға қаншама қуаныш үлестіре алады…



5. Шоколадты субұрқақ немесе лазер шоу

Бүгінде той немесе басқа қуаныштарыңызда көмекке келетін арнайы фирмалар жетерлік. Олардың қызметі арқылы қаншама «армандарыңызды» тойыңыздың сценариіне енгізе аласыз. Бір тойға бардық. Тойхана қақпасының алдында әншілер, холлда болса келе жатқан қонақтар үшін жанды музыка (скрипка, виолончель ойнауда), тойхана ішінде және әншілер тобы. Барлық жер құлаққа қатты соққы беретін дыбыстар. Шоколадты субұрқақ, жеміс жейдек мұнарасы, шампан винолар пирамидасы… Мұндай «керемет»терді Батыс ашқан болсада, шет елдегі тойларда мол болсада, бірақ шығыны аз дастархан болады, мұндай қосымша қызметтерді тек қана ақылы көрмелерде, жоғары дәрежелі кездесулерде кездестіру мүмкін. Сіз қонақтарыңызды таңқалдыруды ойлайсыз, түсінеміз, бірақ, артық қаражатыңыз көп болса солардың жарлысына, науқасына берсеңіз, қаншама сауапқа қалуңызды бір ойлап көрсеңіз…



6. Вирусты торт…

Балалығымызда ауылдағы тойларда жас жұбайлардың алдында кішігірім патнисте торт тұратын. Бүгінгі күні сол патнис үлкейіп, қатарма қатар бола бастапты. Дастархан толы тағам болса, сол тортсызда той өтпейдіме? Ортаны толтыра билеушілердің шаңынан, терінен ұшқан микробтарды сол торттың тартары анық. «Торт жегізу» операциясы болса енді ерсілеу көрінеді: жас жұбайлар ата анасына бір бөлектен торт жегізген болады. Сол шартпа? Тойдан соң, сол жастардың қаншасы ата анасымен бірге тұрып, тәттіге тойдырып жүр екен?



7. Тойхананы шарламен, гүлдермен безендіру…

Барлық жақтан гүлдердің исі анқып тұрса, мерекелік көңіл күй сезіліп тұрса, қандай керемет! Бірақ бұл сұлулықтың баршасы той егесі үшін шығыннан өзге ештеңе емес. Бүгінде тойханаларымыздың сұлулығын, безендірулеріне қарап шаршамайсыз. Менің пікірімше, артықша безендірулер тек шығын ғана, кешеге дейін артықша декорациясыз да тойларымыз қызықты өткен жоқпа? Енді болса жастардың столын табиғи гүлдермен орау дәстүрге айналды. Сол қызметтің орташа құнын сұрасаңыз жүрегіңіз орынан бір қозғалып түсуі ғажап емес…



8. Фото-видео қызметінің қосымша қаражаттары…

Бұл қызметтерді ашық түрде сынау мүмкін: студиялар басыңызды айналдырмасын. «Екі камера жетпейді, төртеу жалдаңыз, керемет болады, жиынтығымызда кранда бар». Фотосессия үшін қонақүй жалға алу керек, табиғат қойнауында өте қарапайым болып қалады...», деген ақыл кеңестері тек өздері үшін пайда. Өйткені, олар үшін тек сіз қосымша шығынданасыз. Екі камера, жоқ, жалғыз камерада сіздің тойыңызды бастан аяқ бейнеге түсіруге үлгереді. Міне сонда тойыңыздың дискісін өзіңізде көруге ерінетін әр қайсысы 4 сағаттық 4 диск болмайды. Фотосессия үшін орын таңдауға келсек, қонақүйлермен қымбат бағалы ресторандар фоны уақыт өтіп ескіреді, заманнан артта қалады. Ең күшті суретшілерде табиғаттан шабыттанып, той альбомдарын табиғат қойнында суретке түсіруді ұнатады. Сыналған тәсілді таңдаңыз, саябақтардың көпшілігі тегін және ондағы көрініс өзгеріп тұрады (мезгілге сай), сәннен қалмайды…



9. Аспанға ұшқан шарлар, түтеген түтіндер, монитордағы той…

Тойдаға барша ұсақ түйекті тергеніңізбен, бәрібір, әркім өз білгенімен жүреді, деушілер араңыздан шығар бәлкім. Міне сіз ойлаған сол ұсақ түйектер той егесін белшеден қарызға батыруда, банктер алдында борышты етуде. Ниетіміз сол, бүгінгі бір екі қалтасы қалыңдардың шығарған ғұрыптарын, ертеңгі күні «Ата-бабамыз осылай жасаған» деп, соңындағы ұрпағы дәстүр етіп, ысырапкершілік бел алып кетпесін. Сол ұсақ түйек екі жастың бақын тәміндеуге қауқарлыма? Екі ойлы болмай, сол сұрақтарды өзімізге қойып жауап іздесек, керек емес әдеттер өздігінен тізімімізден шығып қала берері сөзсіз…



Байқаған болсаңыз блогтағы артық шығындардың өзі «ел қатары» той жасасаңыз 10000 доллардан асып кетері анық. Ол ақша қарапайым кісіге тек кредит арқылы ғана келеді (егер банк шарттарына сай келсе). Бар жиған тергенін, бауырлардан қарызын және кредитін қосқанда тойдан соң қалай төлейміз деген ой қоршауында қаламыз. Қолды бірақ сілтейміз, жәә… Кредитке келген келін аман болсын!!!

P.S: ‪#‎НаурызДода‬

Елбасымыз биылғы Жолдауында мем­лекеттің 2050 жылға дейінгі жаңа саяси ба­ғытын айқын­дап берді. Еліміз үшін бар­лық мәсе­лені назарынан тыс қалдырмаған Нұрсұлтан Назарбаев отандық тауар өндірісіне де ерекше мән берген.
Қазіргі таңда Отандық өнімді дамыту өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Елбасымыздың айтқанына орай жастар өз еркілерімен Қарағанды қаласында "Қазақша күнделіктер" шығара бастады. Күнделік болғанда, балаларға арналған күнделік емес, әр күндік жоспарыңды жазып отыруға арналған қойын дәптер.


Күнделік — "Қазақтар үшін жыл басы Наурыз айынан басталады" — деген ұғыммен, бірінші бет 22 наурыз айынан бастау алған. Және де, әр беті қазақша оюмен әшекейленіп, астыңғы жақта бабалар сөзі жазылып отырады. Мысалға: бүгін Абай атамыздың туған күні болса, бір ай ол кісінің сөздерін жариялайды, "Қазақ хандығының 550 жылдығына" бір ай арнайды, оған тарихымыз жайлы мағлұматтар беріледі. Жалпы, күнделік, әр күнге мақсат қойып, оған есеп беріп өмір сүретіндер үшін өте қолайлы! Күнделік жоспар және нәтиже деп екі бөлікке бөлінген. Мұқабасы Винил материалымен қапталған.



Күнделіктің бағасына келетін болсақ:
1 дана – 3500 теңге
5 данадан көп – 3000 теңге
50 данадан көп – 2700 теңге
100 данадан көп – 2500 теңге

Күнделікті шығарушы: «Лұғат» сайты. «Күнделіктен түскен қаржы сол сайтқа жұмсалады» — дейді олар.
Күнделікке өзгелердің пікірі қандай болды? Бірі "қажет емес", бірі "қатесі бар", — деп, көбісі «бағасы тым қымбат» — деп шу ете түсті жан — жақтан. Мысалға Фейзбуктан мысал келтірейік:









Бағаның қымбат болу себебі: баспада әр бет өзгелердікі сияқты дайын бетті көшіре салып емес, әрбірін жеке — жеке басып дайындайды. Сондықтан баспаға кететін қаржының да құны қымбаттау, әрі, әр қалаға тегін жеткізілетіндіктен почтаға, комиссиясының шығынын да өздері көтереді. Егер баға түсетін болса, олардың әрі қарай өңдеп, дамытуға шамалары болмай қалуы мүмкін… Алайда, пікірлерге еш өкпеміз жоқ, керісінше, ақыл айтып, пікірлескендері дұрыс — ақ!.. Оларды ескереміз! Бәсекеге қабілетті, әрі сапалы өнім шығару біз үшін міндет. Сұраныстың артуына ұжым барын салады!
Жоқ болса: «жоқ» деп, бар болса әр жерінен ілік іздеп керексіз қылып тастаймыз… :) "Қазақ" деп," өзіміздің өнім", — деп ұрандатып отыратын аға — әпкелеріміздің өзі «Мм жақсы екен», «Сәттілік» — деген пікірден әрі аса алмады… Дәлме — дәл іске келгенде тым — тырыс болып үнсіз қалды… Дегенмен, қолдау көрсетіп, біреуге болса да тапсырыс беріп, өзгелерге насихаттап жүрген адамдарға рахмет!
Бұл күнделік жаңа жылға жақындарыңыз үшін ерекше сыйлық болары сөзсіз, сіз де қалыс қалмаңыз! Өзіміздің тауарды насихаттап, өрбуіне ат салысайық!

Кез келген концертіне мыңдаған көрерменді жинап алатын Қайрат Нұртас пен Еліміздің көк байрағын биікте желбіреткен сұлу әншіміз Жанар Дұғалова дуэт болып ән айтыпты. Әні керемет! Ол — бұрын Қайраттың өзі жалғыз орындап жүрген «Сен мені түсінбедің» әні. Әннің мәнді-мағыналылығын оған түсірген бейнебаяны одан сайын әсерлі қылып тұр.
Дайындық кезінде бір-біріне ғашық боп қалған екі әнші сахнада бірге ән орындайды да, соңында екі бөлек кетеді…

Біз бұл жеңіс туралы айтудан жалықпаймыз. Қазақстандық боксер Геннадий Головкин Бүкіләлемдің бокс қауымдастығы (WBA) нұсқасы бойынша әлем чемпионы және Бүкіләлемдік бокс кеңесінің (WBC) нұсқасы бойынша «уақытша» чемпион титулына 72,6 кг дейінгі салмақ категориясындағы айқаста британдық Мартин Мюррейді жеңді.
Головкин қарсыласына қатарынан 19 нокаутын жіберіп, рингтегі мерзімінен бұрын тоқтатылған төбелестер бойынша Тайсонның рекордын қайталады.


Мюрреймен төбелесінен кейін 32 жасар қазақстандық былғары қолғап шеберінің кәсіби рингтегі 32 жекпе-жегінің 32 жеңісі. Оның ішіндегі 29 жекпе-жегі нокаутпен ерте аяқталған.

14 ақпан. Қызыл раушан, шоколад, ашық хаттар. Бұл күн- саудагерлердің қалтасын қылыңдататын, түрлі тосын сыйлар мен романтикаға толы күн.
Әулие Валентиннің кім екенін білмесек те, қызылды-жасылды ашық хаттарды таратуға құмар-ақпыз. Жүрекшелерді құрбыларымызға қарағанда көбірек алсақ, мәз болып өзімізден бақытты адам жоқтай сезінеміз. Әулие Валентин кім? Бұл күннің шығу тарихы қандай біле жүргеніміз артық болмас. Валентин туралы аңыздар көп. Алайда кең тарағаны: ерте заманда, дәлірек айтқанда 469 жылы Рим императоры Геласиустың жарлығымен 14 ақпан «Әулие Валентин күні» деп жарияланады. Бұған себеп: әлгі опасыз оңбаған Валентиннің отанын қорғаудан қашып, әскерге бармау үшін үйленетіндердің некесін жасырын қиып, «қиналғандарға» «қол ұшын берген» «ерлігі» әшкереленіп, басы шабылған осы күнді әспеттеу болса керек. Қарап отырсақ, Валентиннің діннен безген арсыз екені анық аңғарылады.
Исламның қағидаларында өзге діннің әдет-ғұрыпын орындап, мейрамдарын тойлауға қатаң тыйым салынған. Ал Әулие Валентин күнін мерекелеп жүргендердің көбісі оны «ғашықтар күні» деп қана ойлайтыны рас. Расында, ол – католиктердің діни мерекесі болып табылады. Сонда, ол күнді тойлап жүрген қазағың мұсылман ба, әлде католик пе? Әрине, мен бүгінгі көпшілік жастарымызға күйе жағудан аулақпын. Сөйтсе де, нағыз қазақы махаббат мейрамы болып саналатын Қозы Көрпеш — Баян сұлу күнінің әулие-сымақ Валентин күнінен төмен тұрғандығына таң қаламын.
Бір жағынан, дәл осы күні жастар бір-біріне ыстық сезімдерін білдіріп, ара-қатынастарын нығайта түседі. Дәл осы күні кішігірім елеусіз әрекеттерге көп көңіл бөлініп, адамдар бір-біріне қуаныш нұрын сыйлайды. Махаббат- асыл қасиет, асқақ мұрат, таным тұғыры, риясыз, ынтық, нәзік сезім, ғажайып әлемге бастар алтын көпір. Ал бұл мейрамды тойлау тойламау өз еріктеріңізде.
Автор: Мунтиева Аида

Челубей мен Пересветтің төбелесі — 1380 жылдың 8 қырхуегінде Куликово даласында болған ұлы шайқас. Бұл охуйға моңғол-татарларды — игосымен қоса наққа жіберіп, Ұлы Орыс мемлекетінің қалыптасуындағы тасты охуйғалардың бірі болды. Шешесстің.

Тувлесстің артқышарттары

Алтын Орда — орыс кінәздерінен алым-салық алып тұратын, және кейде қыздарын да құда түспей алып кетуді еш сөлекет көрмейтін. Жылнамашы Олъг Тощий мынадай мәліметтер келтіреді: «Царыца моя, да у бовсурманов она бвуә-ә-ә».
Бұдан әрі қарай — рухани күйзелісі мен ит-шошқа өміріне налитынын айтады, что как бэ — охуйрманға дымқызық. Нақтың.

Күндердің түнінде Мамай коганъ қазынада тиын азайып кеткенін байқайды. Алтын Орданың Жалпы Ішкі Өнімі күрт азайғаны — Мамайдың күндес бауырларының тасына маза бермейді. Тіпті көзінше сыбайлас жемқорлық туралы әнектер айтып, Мамайдың жеке баю жолына түсіп кеткеніне меңзейді. Ашулы Мамай салықтың неге күрт азайып кеткенін орыстардан сұрауға жорыққа аттанады.

Салық Инспекциясы — Куликово жазығында

1380 жылдың 8 қырхуегінде қазіргі Тула облысының маңындағы Куликово жазығына 60 мың аудиторы бар Мамай келеді. Оған жауап ретінде Орыс кінәздері атынан Дмитрий Донской 200 мыңдай әскермен шығады.
Жылнамалар Мамайдың о баста меймандос көңілмен келгенін айтады. Жылнамашы Софоний былай жейді:
«Да настр у коганъ не бъла погана, вот Димон какой то золъ».

Мамай Дмитрийге — камералды тексеру нәтижесі көңіл көншітпей тұрғанын, «Мәскеу Кінәздері» ЖШС 1380 жылдың III тоқсаны бойынша 55 993 теңге 12 тиын кері сальдомен шыққанын айтып (XXI ғ. курсымен — 12 млн БҚШ доллары), түсіндіруін өтінеді. Дмитрий өз кезегінде — ендігәрі ешқандай салық төлемейтінін, және дәл қазір наққа жіберуге келіп тұрғанын айтады.

Жылнамашылар осы оқиғаны сан-саққа жүгіртіп, діңкені құртады. Дегенмен барлық жылнамашылардың бір сипаты бар: Мамай ақтық шайқасқа емес, тек түсінік талап етіп келгені анық байқалады.

Тувлес

Үлкен қантөгіс болдырмай-ақ, соғысты жекпе-жек арқылы шешу — хертеден қалған дәстүр. Куликово жазығында да мәселені о баста осы әдіспен шешпек болады. Себебі жаухершілік заманда екі жақта да адам ресурстары қат еді.
Мамай жақтан Челубей батыр(жылнамалардағы вариациялар — Челеби, Шалабай, Шалбай Құлмаханов) шығарылады. Орыстар жағынан Пересвет батыр шығады.



Екеуі аттыкінің үстінде найзаласуды таңдайды (бір жылнамада — Пересветтің қолтығының астында «Дегтярев» автоматы қылаң беріп қалғанын айтылған). Хереже бойынша — аттыкінен бірінші ауып түскен немесе жақындап қалған кезде қаймығып, аттыкін кері бұрған жақ жеңіледі.

Челубей мен Пересвет бірі-біріне найзаларын кезеніп, шаба жөнеледі де, екі жақта найзасын сұғып үлгіреді. Шайқастан кейін Медеу аудандық сот-сараптамалық комиссиясы жүргізген тексеру бойынша, Челубей Пересветтің нақ тас тұсынан қадаса, Пересвет те Челбуейді шап тұсынан орып кеткен; бұл — Пересветтің де о баста тас тұсын көздегенін растайды. Соңғы сәтте найзасы қалқаннан тайып кеткен.
Жекпе-жек нәтижесінде екеуі де қаза болады. Сондықтан кім жеңгені белгісіз боп қалып, әскери қақтығыс басталып кетеді. Оның нәтижесінде Мамай жеңіледі.

Тарихи маңызы

Ұлы Орыс Халқынан тұратын Ұлы Орыс Мемлекеті қалыптасты.

Баланың 3-4 ай кезінде:
1) 3-4 ай болғанда баланы 1 мезгіл қолға ұстайды
2) арбаға орап салады
3) төсеніштің үстіне жатқызып қояды
Судың жылылығы: 37'-38' баланы шешіндіргенше. салқындайды. Бөлме температурасы 20'-22' C
Жуындыру тәртібі: Сабынды сумен жуындыру жұмасына екі рет. Тұзды немесе марганцовкамен кезектестіріп жуындыру
Қабыршақты кетіру жолы: Ол үшін баланы шомылдырудан 2 сағат бұрын баланың сол жеріне вазелин н/се шекілдеуік майын жағу керек. Шомылдырған кезде жылы сумен сабындап жуасыз, тырналауға, тарауға болмайды.
Базданған кезде: Нәрестенің шабы, қолтығы, мойны, құлағының түбі базданбау үшін, опа себу керек.
Емізу тәртібі
1) 6-12 сағ.кейін ауыздандыру.
2) 3 айға дейін 3 сағатта бір рет емізу керек, түнде емізбейді.
3) 6 айға дейі 3,30 сағ.сайын емізу керек
4) 7 айлығында 4 сағ. 1 рет емізу керек Түнде 11-12 сағ. емізбеу керек.
Дәрумендер беру тәртібі:
1) 2 айдан кейін Д дәруменін береміз
2) 3 айдан кейін балық майын беру керек.
3) 4 айдан кейін жеміс шырынын беру
4) 5-6 айлық балаға су қосылған сүтке манка н/е күріш пісіріп беру.
5) 7 айлықта жұмыртқаның сарысын беру
6) 10 айлығында сорпа беру керек
Тістің шығу мерзімі: 6 шы айлығында тіс шығады. Ол кезде температурасы болады, іші өтеді.
Ұйықтау уақыты:
1) 1,5 жасқа дейін 1,5 сағ. екі рет тәулігіне 13-14 сағ. ұйқтау керек.
2) 1,5 нан асқанда 5-6ға келгенге дейін 1 мезгіл ұйқтау керек
3) 3 жасар бала тәулігіне 12:30 сағ., ал 6-7 жасар бала 11 сағ. ұйықтау керек.
Оның 1:30 сағ. н/е 2 сағаты күндізгі ұйқы болады.
Тамақтану тәртібі: Ет пен балықты аптасына 4-5 рет беру керек. 3 жасар балаға күнара бір жұмыртқа береміз. Ірімшік, нан, май, көкеністерді күнде береміз.

Музыкалық сайыстарды жай ғана конкурс, бастысы — жеңіс деп есептейтіндер, меніңше, ұтса да ұтылады, ұтпаса да ұтылады. Қазір шоудың заманы, «темірді қызған кезінде соқ» немесе конкурс қана емес, трамплин деп біл.