Бүгінде бүкіл әлем оның ішінде Қазақстанда телеарналардағы ойын-сауық форматындағы бағдарламаларға жіпсіз байланған. Алайда кейде мұндай хабарлардың арасында айтарлықтай айырмашылықтар болып жатады. Кей бағдарламаларда тележүргізушілердің сөйлегенінен гөрі әндерге басымдық берілсе, ал енді бірі толығымен әзіл-қалжыңға негізделген. Десе де сапалы шоу мен жақсы көңіл-күйдің, әдемі қалжың мен шынайылықтың ортақ үйлесім табуы – сирек кездесетін құбылыс. Ал кейде қоғамда болып жатқан жағдайларға деген көзқарасымызды тек осы әзіл-қалжың арқылы ғана білдіре алатын кездеріміз болады.

Түрлі қалжыңдар мен қысқаша әзілдердің франшизді бағдарламалармен біздің ортамызға келгеніне көп уақыт бола қойған жоқ. Әзіл-сықақ бағдарламалар негізінен алдын ала жазылған сценариді «дайындалған адамдар», мәселен бұрынғы «КВН ойыншыларының» сомдауы негізінде түсіріліп келді. Ал бүгінде жағдай өзгерді. Өз бетімізше шығармашылықпен айналысатын уақыт туды. Себебі, отандық телеарналар үшін франшизді бағдарламалар сатып алу қиындап кетті. Шоу-бизнес өкілдері болса, күн өткен сайын телевидение саласына барынша жақындай түсуде. Тіпті тек қонақ болуға, тележүргізушінің сауалдарына жауап беруге ғана емес, әзіл-оспақты көріністер мен бағдарламалардың басты кейіпкеріне айналуға да дайын. Олар қаласа да, қаламаса да жағдай осылай болып тұр.




Биылғы жылдың наурыз айында «Жетінші арна»эфирінде «Шай ішейік» бағдарламасының жаңадан толықтырылған нұсқасы пайда болды. Оны тележүргізуші Нуриддин Бидосов тізгіндеді. Форматы қонақ пен жүргізушінің әңгіме дүкен құруы және соңы әнмен аяқталады. Алайда, хабар әзіл-сықаққа негізделгендіктен өзгелерден ерекшелене түсті. Себебі, ондағы өткір қалжыңдар студия қонақтарын түрлі әрі ыңғайсыз жағдайларға қалдырып жатады.



Бағдарлама жүргізушісі өнер адамдарына олардың шығармашылығына мүлде қатысы жоқ сауалдарды қояды. Сұрақтардың әр алуандылығы соншалық нағыз шешен адамдарды да тығырыққа тірейді. Хабар барысында тек әншілерге ғана емес, барлығымызға қатысы бар тақырыптар да қамтылып жатады. Мәселен, үй, тұрмыс, отбасы, табыс табу деген секілді. Бағдарлама жүргізушісі: «Сіз сабырлы адамсыз ба? Бір затқа соқтығысып қалсаңыз онымен ұрысса кетесіз бе? Сиыр сауа аласыз ба? Қазы айналдыра білесіз бе? Қәне онда жасап көрсетіңізші» деген секілді немесе «Үйде қоқысты өзіңіз шығарасыз ба, әлде әйеліңіз төгеді ме? Мына суретте түскен көлік өзіңіздікі ме, әлде жалға алдыңыз ба? Инстаграмда суреттеріңіз көп, бұл – өз-өзіңізді қатты жақсы көргендіктің белгісі ме, әлде стиль ме?» деп төтесінен сауалдарды төпелетіп, сұхбат берушіні әбден састырады. Осындай тым қарапайым сұрақтардың жауабы арқылы қоғамдық танымымызбен кейбір кемшіліктерімізге қарап, риясыз күліп алуға болады.



Кейде жұлдыздармен болған сұхбаттар жеңіл троллингке ұқсап жатады. Мұндай кешкілік шоу форматтары батыс көрермендерін әлдеқашан жаулап алған. Тек кейде олар «шектен» шығып жатса, ал «Шай ішейікте» бәрі сыпайы түрде өтеді. Сондай-ақ студиядан тыс жұлдыздарды түрлі рөлде ойнату немесе оларды келеңсіз жағдайларға тап қылу арқылы түсірілген әжуаға толы сюжеттер қазақстандық телеарналарда бұрын-соңды болмаған жаңалықтар.

Мысалы түсірілген бағдарламалардың бірінде әнші Серік Ибрагимов өзінің қолтаңбасы мен әндерінің рингтондарын сауда орталығында сатуға мәжбүр болды.

Ақылбек Жеменей болса, базарда «қызыл өрік» сатты.

Ал Рамазан Стамғазиев көне москвичпен «таксист» болды. Жеңіс Ысқақова болса Кунг-фу-панда образына еніп, көшедегі бұзақылармен күресті. Мұнан бөлек студияда әншілердің жаңа бейнебаяндары да кеңінен талқыланады. Ал телетуындылардың өн бойынан Нуриддин Бидосов қалайда қалжыңдауға болатын тұстар тауып алады.Біздің әртістердің инстаграмдағы парақшалары – бұл қалжыңның нағыз қайнар көзі деуге болады. Бағдарлама барысында жұлдыздар әзіл-шыны аралас өткір қағытпаларға және ыңғайсыз сауалдарға дереу қалжыңмен жауап беруі тиіс. Жүргізілген сауалнама көрсеткендей студия қонақтарының жауаптарын көрермендер әзіл ғана емес, барынша шынайылық пен өз-өздеріне мысқылмен қарай алатын қасиет ретінде жоғары бағалапты.

Айтпақшы, дәл осы өз-өзімізге мысқылмен қарай білу біздің қоғамда қиын мәселе. Себебі, өз кемшіліктерімізге күлгенді көбінесе қалай бермейміз. Бұл дегеніміз үлкен сұхбат бергеннен де ауыр іс. «Шай ішейік» бағдарламасының авторлары, форматтың қандай екенін біле тұра қаймықпастан студияға келген қонақтарға дәл осы қасиеттері үшін риза.



Бағдарламаның осы маусымында таетр актерлерінің қатысуымен шынайы көріністер сомдала бастады. Олар жұлдыздарды түрлі жағдайларға тап қылады. Ал онан шығу үшін импровизаторлық қабілет пен актерлік ойын қажет. Мұндай жағдайлардың болатыны әртістерге алдын-ала ескертілмейді, сондықтан бұл олар үшін тосын құбылыс. Міне, сол үшін де жағдайдың қалай өрбігені барынша шынайы әрі қызықты болып шығады. Біздің телевизия үшін әрине бұл енді ғана дамып келе жатқан жаңа формат.


Ал отандық шоу-бизнес өкілдеріне бұрынғы «қалыптан» шығып, жаңа дүниелерге бейімделу не үшін қажет? Біріншіден, қазір ғаламтор мен телеарналарда ойын-сауықтық видеолар өте көп. Көрермендер болса мұндайдың бәріне тойып болған, оларды таң қалдыру оңай емес. Екіншіден, қазіргідей қиын экономикалық жағдайда әншілердің негізгі табыс көздерінің бірі — тойлардың да саны қысқаруда. Өнер адамдарына қалай болғанда да халық назарынан тыс қалмау қажет. Себебі, көзден кетсе, көңілдеп кетіп, өздеріне деген сұранысты түсіріп алуы мүмкін. Ал кеше ғана концертіне барып, талантына тәнті болған көрерменнің сүйікті әншісін ұмытып кетуі қиын емес. Сол үшін де әншілерге жайлылық аясынан шығып, өнеріне табынушыларды ұдайы таңдандырып, жаңа форматтарды көру, ерекше бағдарламаларға қатысу – уақыт талабы.

«Шай ішейік» бағдарламасының қатысушылары күлкілі болудан қорықпайды және өздерінің позитивті қасиеттерімен көрерменді бірден баурап алды. Көбісі жеке өмірлеріндегі құпияларын ашудан қаймықпай, мінез-құлықтарының қарапайым екенін көрсете білді. «Иә, менің үстімдегі арзан күрте...», «Бізде үйлену тойы болған жоқ» деген секілді басынан өткен жағдайларды бүкпесіз жайып салу екінің бірінің қолынан келе бермейді. «Сырымызды толықтай ашуға Нуриддин көп көмектесті», -дейді жұлдыздар. «Шоумен ретінде емес, халықтан шыққан қарапайым адам ретінде сауалдар қою барысында өзінің де көптеген кемшін тұстарын мойындаудан қорықпады. Өзгелер секілді даңғаза үшін ішкі құпияларын жасырып қалуға тырыспады», — дейді. Осылайша, түсіру алаңындағы үйлесімді атмосфера телеэкран сыртында отырған көрерменнің де көңілін жаулай білді.

Бағдарлама продюсері Әлия Баймұхамедова «бұл – кешкі шоу болғанына қарамастан, біз көрермендерге қандай жағдайда да болмасын адамдардың бір-біріне құрметпен қарап, қарапайым әрі шынайы болып, өзгелерді қалтасына қарап емес, жасаған ісіне қарап сыйлай білудеген секілді қарапайым ғана қағидаттарды жеткізгіміз келеді», -дейді.
Олай болса, жақсы көңіл-күйдің кепілі болатын «Шай ішейік» бағдарламасын әр сенбі сайын «Жетінші арнаның» эфирінен өткізіп алмаңыздар.

Klout әлеуметтік желілердегі бір адам, мекеме немесе брендтің қаншалықты танымал, кімдерге қандай сөздермен ықпал ете алатынын анықтайтын бір сайт. Klout алғашқыда twitter-дің қосымшасы болып шықты. Твиттердегі оқырман саны, оқырмандардың сіздің жазғандарыңызды бөлісуі және сізбен пікір таластыруына байланысты әрбір қолданушыға «klout ұпайы» беріледі.

Klout-тың аты шыға бастаған сайын ұпай есептеуде пайдаланылатын әлеуметтік желілердің де саны артты. Facebook, Youtube, Tumblr, Blogger, Linkedin, Foursquare секілді әлеуметтік желілердегі танымалдығыңыз да клоут ұпайыңызға әсер етеді.

«Klout» ұпайы деген не?

«Klout ұпайы» есептегенде 1 ең нашар, 100 ең жақсы ұпай. Klout негізі тек қана ұпайдан тұрмайды, кімдерге қандай сөздермен әсер ететініңіз, кімдерден әсер алғаныңыз, қандай сөздермен қай тақырыптарда ықпалды екеніңізді анықтайды.

«Klout» не іске жарайды?

Клоутта тек қана ұпайыңызды қарап шықсаңыз ештемеге де жарамайды. Сізбен әлеуметтік желілерде байланыста көбірек болған адамдарды және аккаунттарды анықтап, олармен байланыс құру үшін сізге бағыт-бағдар беретін сайт ретінде де қарасаңыз болады.

Бұдан бөлек бәсекелес адам немесе фирмалардың клоут ұпайларына қарап әлеуметтік желілердегі өзіңіздің табысыңызды олармен салыстыруға арналған пайдалы қызмет. Былайша айтқанда клоут келді де бәрін орнына қойып тастады.

Яғни SMM-шілердің жұмысын, бәсекелеспен салыстыру үшін жақсы сайт. Жарнама берушілер де әлеуметтік желілерде өте ықпалды адамдарға жарнама берсе болады. Яғни сіз ол кісіге жарнама берсеңіз оның ықпалдылығын пайдаланып 10 мыңдаған немесе одан да көп кісілік аудиторияға өз өніміңізді жарнамалай аласыз!

«Klout» қалай пайдаланылады?

Klout сайтына қалай тіркеледі? Ол туралы алдында пост жазғанмын. Соны қарап шықсаңыз болады. Клоут туралы 10 сұрақ постын қарап шықсаңыз да болады.

«Klout» ұпайын арттыру үшін не істеуге болады?

Клоут «twitter» үшін жасалған қосымша болғандықтан алдымен осы әлеуметтік желі үшін айтайық. Қазақстанда твиттер көп қолданылмағаны үшін бұл бөлімге онша көп тоқтамаймыз. Твиттерде ұпайыңызды арттыратын нәрсе — сізді белгілеу яғни mention. Клоут ұпайы жоғары адамдар твит жазғанда сізді белгілесе ұпайыңыз арта түседі. Яғни твиттерде адамдардың сізді белгілегеніне қарайды.

Ал фейсбукқа келетін болсақ достар саны, посттарыңызға жазылған пікірлер және лайктар клоут ұпайыңызды арттыруға көмектеседі. Өзімнен бір мысал келтіретін болсақ өткенде фейсбукқа «Сәттілік тілеңдер, ағайын» деп сурет салдым. Сол кезде 240-қа жуық лайк, 50-ге жуық адам пікір жазды. Сол кезде клоуттың Қазақстандағы тізімінде 24-інші орыннан 15-інші орынға бір-ақ секірдім. Яғни клоут ұпайын көтеру үшін фейсбукта лайк пен пікір жинайтын пост жазу керек! Бұл жақсы мысал болмады айтқым келгені фейсбукта қоғамдық пікір туғыза алатын адамдардың клоут ұпайы жоғары болады, яғни жазғандарыңызды жұрттар қызу талқылайтын болғаны жақсы!



Ал инстаграмда бөліскен суреттеріңіз, суретке жазылған пікірлер мен лайктар ұпайыңызға әсер етеді. Бұл жерде ең маңыздысы суретке жазылған пікірлер. Өздеріңізде білетіндей инстаграмда суретке лайк басып өтіп кету оңай, ал пікір жазуға тұратын сурет салу ол біраз қабілет қажет етеді.

Youtube үшін тоқталсақ сіздің каналдағы оқырман саны мен айлық көрсетілім санына қарайды.

Google+ үшін айтатын болсақ жазбаларыңызға жазылған пікірлер, бұл жазбаларды бөлісуші саны және алған +1-леріңіз сіздің клоут ұпайыңызды көбейтеді.

LinkedIn желісінде сізге жазылған ұсыныс хаттарының саны және ұзындығы.

Foursquare болса мекен туралы жазған пікіріңіз, ұсынысыңыз клоут ұпайына қатты әсер етеді. Достар саныңыз және check-in клоут ұпайыңызға әсер етсе де алғашқы екеуі секілді қатты әсер етпейді.

Клоут туралы әлі де жазамын! Клоутты күндерде жолыққанша!

… Содан біз, елді аралап жүріп кісі өлтіретіндерді елді аралап жүріп өлтіреміз деп шештік. Яғни, қаныпезерлерге маманданған қаныпезерлер болғымыз келді...

© «Жеті психопат» (Seven Psychopaths) фильмінен. satibaldi аударған нұсқа


Әкем балықшы (болған).

Әкемнің арманы
Ағам екеуміздің ортақ қызыл ағаштан жасалынған шағын ғана кітап сөреміз бар еді. Сол кітап сөресінде сапқа тұрған әскердей болып, қаз қатар тізілген алуан түрлі ертегілер, тарихи шығармалар, әңгімелер бас аяғы жүзден астам кітап

kozildirik -тің Кәрі қыз: ол кім? деген постын оқыған соң осы тақырыпты жалғастырсам ба деген ой келді. Былайша өтімді тақырып сияқты *lol*
Мүмкін кейбіреулеріңізге жаңа жылдық көңіл-күй сыйлар, мүмкін кейбіреулеріңіз бұл посттан өздеріңізді көрерсіздер :)

Еркектер ақмақтау негізі. Әйелдер жайлы бәрін білеміз деп ойлайды. Бірақ әйелді түсінемін дегеннен Бетпақдаладан құдық қазған оңайырақ. Шығар. Деп ойламын жалпы. Әгәрәки «Мен бәрібір түсінемін!» деп бекініп отырсаң келесі ақпарат кішкене де болса көмегін тигізетін шығар. Төмендегі сауалнамаға қанша әйел қатысқанын білмеймін, бірақ жауабы осылай шығатынына күмән болмасын

Біздің үй мен мектеп ұзын бір көшенің бойында орналасқан. Арапов көшесінің ана басында мектеп болса, мына басында біздің үй. Ал дәл ортада көк дарбазалы, біз үшін ерекше кісінің үйі бар. Құдды екі ортаны жалғап тұратындай. Ерекше болатын себебі де

4 желтоқсан Астанада «Астана III Интернет форумы» болып өтті. «Ақпараттық қауіпсіздік» тақырыбында жан-жақты мәселелер қозғалды. Өте жоғары деңгейде, мағыналы әрі қызықты ақпаратқа толы болды. Сонымен, менің есімде қалған сәттерден баяндап өтуді жөн көрдім:



Қарағанды қаласынан жалпы 15 студент Ләззат Қожахметова апайымызбен келдік. Пойыздың мерзімінен жарты сағаттан аса кешігіп жетуіне байланысты форумның ашылуына куә бола алмай, бірінші сессиясына келіп жеттік.



Бірінші сессияда «Интернеттегі ақпарат қауіпсіздігі» жайлы ойталқы болып өтті.
Модератор: Жарқын Түсіпбекұлы;
Спикерлер: Досай Кенжетай, Алуа Серікқызы, Ерлан Оспан, Аршат Ораз, Жанасыл Болатбек болды. Өзіме ұнап, түртіп алған ақпараттар:
* Бірінші сессия бойынша саясаткер Алуа Серікқызының «Мониторинг кезінде қауіпті материалдар қандай болды?» деген сұрақ төңірегінде, «Мониторинг» жайлы өрбіткен тақырыбы ұнады.

Үзінділер айта кетсем:

Қазақ тілді сайттарда тақырыптың 4 түрі бар:
1) Ішкі саясат
2) Экономика
3) Сыртқы саясат
4)Идеология.
Ең көп талқыланатыны:
1 — орында: Ішкі саясат
2 — орында: Идеология және тіл
3 — орында: Экономика
4 — орында: Халықаралық саясат. Қазақ тілді сайттарда «Экономика» және «Халықаралық саясат» жайлы тақырыптар көп қозғалмайды.

Бір қызығы, "Ішкі саясат" тақырыбы жиі талқыланғанымен, оқырманның қалдырған пікірінде «Халықаралық саясат» жайлы пікірлер көп. Яғни, «Халықаралық қатынасқа» қызығушылық жоғары.

* Қаңтар-желтоқсан айларында интернетті қолданушылар рейтингі көбейді. Жыл басында сайтта отырушылар (1 сайтта мысалға) 1,5 сағаттан отырса, желтоқсан айында 3,7 сағатқа артқан. Жыл басында күніне 35 адам кірсе, қазір 80 адамға қолданушылар саны артқан.
* Интернет желісінде болған келеңсіз 2 жағдайды айта кетті:
1) Тексерілмеген ақпараттың жариялануы.
2) Бір-бірінің материалын көшіру.
Осы төңіректе көптеген қызықты мәліметтер естідік.

Жанасыл Болатбек: Ақпарат фото және видео арқылы көп таралады. Әсіресе, видео. Ең көбі: атыс-шабыс, +18. Әрбір адам өзі қаламайтын жаман видеоның таралмауына себеп болуы керек. Ютуб желісінің өзіне шағым бере кетуіміз керек. Ол бірден өшпесе де жиналған шағым әсерінен жойылады. Және оған пікір қалдырып, лүпіл басқанша үндеми қалдырып кету. Себебі, сіз пікірлеген сайын ол жоғарыға көтеріле береді.

Біздің өзіміз біраз адам жиналып, ақылдаса отырып үйлену тойларындағы 10 нан аса жағымсыз видеоларды өшіріп тастадық.

Аршат Ораз:
Бүгінгі таңда негативті ақпарат көп. Көп деген сайттар «рейтингті көтеремін» деп сапасынан айырылып жатады. Рейтинг үшін көп нәрсе құрбан болып жатыр. «Ziro.kz» сайтында 10 ақпараттың бірнешеуі негатив. Біздің оқырман сары басылымды ұнатады.

Түстен кейінгі уақытында осы«Негативті ақпаратпен күресу жолдары» жайлы шеберлік сабағын жүргізді.

Ойталқы барысында бірнеше тыңдарман спикерлерге «Ақпараттық қауіпсіздік, интернетке» байланысты бірнеше сұрақ қойды.
Сұрақ-жауап барысында «Бір ақпарат неге ұлтты екіге бөліп жібереді?», "Қытай халқы «Ютуб» желісін көруге тыйым салған, бізде неге олай етпеске?" «Ақпараттық соғыс деген не?» деген төңіректе қызу пікірталас болды.

«Көп деген басылымның тақырыбы аты-шулы болғанымен іші сұйық болуы мүмкін. Олар өздеріне солай назар аудартады» — деген пікірлер айтылды.

P.S Жалғасы бар… Келесі блогта. Суреттер Фейзбук желісінен алынды.

Қазір курс жұмысымен бас қатып жүр. Уақытым зулап өтуде. Кешке әдет бойынша жазбаларыма жазылған пікірлерді оқимын. Кейде ұялғаннан кірер тесік таппай, кейде көздерім «банкадай» аң-таң күйге бірақ түсемін. Жарайды, «Сын түзелмей, мін түзелмейді»

Егер адам дәрігері медицина саласында адам емдейтін болса, мал дәрігері адамзатты да аурулардан қорғайды деген тәмсіл бар. Ресми мәліметтерге сүйенетін болсақ, елімізде 3700-ге жуық мал дәрігері маманы жетіспейді. Сондықтан мұның өзі бір мәселе.