Халық арасында: Адамды сынауға періште жіберіледі деседі..
Пролог
Қаланың көп қабатты үйлерінің оң жақтағы ақырғы подъезінің алдында 5-6 машинаға арналған кішігірім парковка, подъезден шыға берсең үнемі бір жеңіл көкшіл түсті автокөлік тұрады. Алпысыншы жылдағылар моделі. Қаншама уақыт болды? Бір жыл, жоқ екі жыл… Ешкім елемепті. Қанша уақыт болғанына ешкім жауап бере алмапты.
***
Ирелеңдеген жол, көк дала. Дәу сұр тастар төбеден құлап жерге қадалып, әр жерден тау болып шығады. Жеңіл машина зуылдап келеді. Аяқ астынан сұр тау бастары тұман болып, аспанды аппақ бұлт бірден қаптап, айнала бейуақыттай болып күңгірт тартып, бір мезетте қоюланған бұлттан нөсер жауын гүр етіп жерді сілкіндірген найзағай дауысымен жауа жөнелді.
Түс ауа күн ыси түсті, күн көзінен қорғанып үйдің көлеңкесінде отырған бетім. Бір уақытта зырылдап келіп ш…ш…ш… шұғыл тоқтаған велосипед дауысынан кейін зың-зың еткен қоңырау шылдыры естілді.
Орынымнан тұрып қарасам Арман велосипед қоңырауын зың-зың етіп шылдыратқан. Қаша түбінде өсіп тұрған талдан мені бірден байқаған жоқ. Екі көзі терезеде, үйдің ішінде деп ойлап, қайта-қайта велосипед қоңырауын шылдыртады. Қашаға жақындай түскенде мені байқап қалды.
-Мойыл теруге барасың ба?
-Барамын…
Арманға ауылдан төрт-бес шақырым жерде мойыл өсетін жерді атасы көрсетіпті. Мойыл ағаштары сайдың оң жақ бетінде ғана өскен соң «мойылды бет» атаныпты.
Велосипедтерден түсе сала алда өсіп тұрған мойыл ағаштарына беттедік.
Бірден екеуіміздің көзіміз мойылдың бір ағашына түскені, піскен жемістері қаракөк түсті самсып тұрғаны, ағаш бұталарына аяқ салып жіберіп жуандау біздің салмағымызды көтереді ау деген бұта үстіне жайғастық. Жан-жағымызға қолымызды жүгіртіп уысымызға жиналған жемістерді ауызға толтыра шайнап, мойылдың жеміс сүйектерін жаңа жеміс порциясына босату үшін түкіріп үлгермей отырмыз. Қол созым жерде мойыл таусылып барады… Қолымыз бір жерде өскен жеміске созыла бастады. Арман қулығын асырып жібергені.
Арқада қара сөздің майын ішкен Рамазан Сәттібаев деген азамат бар. Жиын-тойда айтқан әр сөзі мәтелге айналып, жүрген жерінде елді қыран-топан қылып жүреді. Тоғыз қыздан кейін аңсатып дүниеге келген Рамазан әкесімен құрдастарша қалжыңдасады дейді. Әкесін: “Сенің әйеліңнен менің әйелім жас, көрікті”,-деп шамдандырады екен. Сол Рамазанның әкесі мен шешесінің қосылғанына 50 жыл толыпты. Рамазан бір тойдың көркін қыздырып жатса, оның әйеліне қайынапалары қоңырау шалып, “Қайда жүрсіңдер, әке-шешеміздің қосылғанына 50 жыл толды, атап өтпейміз бе, ақылдаспаймыз ба”,-деп бас салып ұрса жөнеліпті. Әйелінің қабағы түсіп, Рамазанға: “Тойға өзің бара бермедің бе, мен сөз естіп жатырмын. Атам мен енемнің қосылғанына 50 жыл бопты. Маған айтсаң болатын еді ғой”,-деп реніш білдіреді. Сонда Рамазан телефонды ала сап, әкесіне қоңырау шалады. “Әке мынауың ұят болды ғой, елге не бетімді айтам, мені жерге қараттың ғой”,-деп зарлап қоя береді Рамазан. “Ойбай ау, не болды, сонша?”,-демей ме әкесі. “Есі дұрыс еркек бір әйелмен 50 жыл тұра ма?”-деген екен Рамазан. “Құрығыр!”-деп әкесі телефонды тастай салыпты.
Қарға адым жерге өлген жерім осы деп шығатын беймаза уақыттар… Жердің апшысын қуырып шабу… Ат үстінде ұйықтау… Ұйқысыздық… Әр қырдың артынан бір жау елестейтін шизофрения… Аттың жалын құшып құлау… Досты майдан даласында құдайға
Кеше бөлмемді жинап жүріп бұрыңғы күнделіктерімді тауып алдым. Негізі екінші сыныптан бастап күнделік жүргізеді екенмін. Сол әдетті тек сегізінші сыныптың ортасында бірақ қойдым ғой. Ол жақсы ма, әлде жаман ба білмеймін…
Оқып отырсам қызық! Әлемге PINK көзілдірікпен қарағанмын ба, әлде кішкентай баланың көзі көрген нәрселерді жаза бергенмін ба?! Түсініксіз… Бірақ қазір күнде көргенінді, білгенінді, сезгенінді, әрбір жаңа күннен алған
— Бүгінгі отандық журналистика мен журналистердің кемшіліктерін атай аласыз ба?
— Еліміздің журналистикасында 10-15 жыл ішінде не өзгеріс бар?
— Жас әріптестеріңізге нендей кеңес бере аласыз?
Бұл сұрақтарды еліміздің радио, телевизия және газетте қызмет атқарып жүрген жас мамандар мен тәжірибесі бар белді журналистеріне қойған едік. Жауаптары төмендегідей:
Артур Нығметов, журналист:
Ең басты кемшілік — БАҚ-тың басым көпшілігі мемлекеттік тапсырысқа қарап отыр. Соның кесірінен кейбір маңызды мәселелер біржақты, дұрыс талданбай, бұқараға тарап жатыр. Журналистика дамуының ең басты көрсеткіші – тәуелсіз БАҚ-тардың көбеюі. Бұндай тенденция, өкінішке қарай, байқалмай жатыр. Соңғы 10-15 жылда ақпараттық кеңістік ұлғаймады, тіпті кейбір негативті процестердің салдарынан тарланып кетті деуге де болады. Ал мемлекеттік идеологияны насихаттау бағытында жұмыс жасайтын бұқаралық ақпарат құралдардың саны әлде қайда көбейді. Бұндай трендты мен журналистиканың дамуы деп айта алмаймын.
Ал журналистерге келетін болсақ, әр маманның деңгейі әр түрлі ғой. Ең бастысы, жас журналистер өз арын таптамай, адал болуы шарт. Біздің ең басты миссиямыз – халыққа адал қызмет ету. БАҚ-ды «төртінші билік» өкілі дейді ғой, бірақ біздің елде журналистердің статусы өте төмен, жалпы олар биліктің, әр түрлі саяси күштердің, олигархиялық топтардың құралы ғой, шыны керек. Сондықтан, әр журналист адалдық пен әділеттік үшін күрессе, қазақ журналистикасы «төртінші билік» ретінді міндетті түрде танылады.
Кеше кешкісін ноутбук алдым. DELL n5110 деген. Сөздің шыны керек алдын ала интернеттен қарап, оны мұныларды есептеп деген сияқты дайындық жұмыстары болған жоқ. Конфигурациясы ұнағасын алдым.
Ішінде алдын ала орнатылған жүйесі жоқ деп ескертті әрине сатушы. Бірақ -Бәрібір виндоус болмайды- деген ниетпен оған пысқырғаным жоқ. Айдап үйге келе қорабынан шығарып, оны мұны-дискілерімді алып, адам (ноутбук) қалпына келтіруге кірістім.
Үйреншікті Убунту 10,04-ті басжібердім. Керемет отырды.