Баяғыда Əкем айтқан əңгіме түсті есіме,
Өздеріңе жырлап бермей бұлданайын несіне.
Туу хақта өлу хақ ғой, дүние қума қарағым,
Сұм дүниенің жолына түссең ашылады араның.

Ертеде бір Бай өтіпті өзі сараң, өзі сұм.
Сан жетпейтін малы болған түрінен төрт түліктің,
Өмір бойы дүние қуған түбіне жетпей мүліктің.
Кедейлерді сорған дейді сорғанындай сүліктің.

Күні бітіп жаратқаннан хабар жеткен баяғы,
Дүние — мүлкі бұлбұл ұшып жан алқымға таяды.
Шайтан болып кететіндей өмір бойы жанталас,
Қу құлқынын толтыра алмай немен бітті аяғы.

Осылайша ойлап жатып жинапты үш баласын,
Бар дүниемді, — депті оларға қылдай бөлісіп аласын.
Шырақтарым қу дұниенің жете алмадым түбіне,
Ал балдары жатқан дейді көз алдында таласып.

Сонда əлгі бай ұлдарына бір өсиет айтыпты,
Менен өткен бұл дұниеде болмап еді бай мықты.
Жиған- терген жолдас болмай ақыр соңы қарағым,
Он шақты кез ақ матамен құр қол кетіп барамын.

Ең болмаса киіп жұрген етігімді былғары,
Өзімменен бірге жерлең өсиетімнің бұл бəрі.
Талай жылдар тозбап еді əрі мықты, төзімді,
Сүиегіме кіргендерге айт тыңдар осы сөзімді.

Депті дағы жан тапсырып көз жұмыпты сол байың,
Ал, өлетін пендең болса дегендей ақ көр дайын.
Сүйекшілер жиналғанда үлкен ұлы сөз бастап,
Əке өтінішін жеткізіпті түсіндіріп мəн жəйін.

Сонда тұрып ішіндегі жан ашыр бір ағайын,
Бұл не сұмдық, — депті, бұған қандай амал табайын.
Депті бəрі қарсы болып, — ата салтын бұзбаймыз,
Бұндай нəрсе көрмеп едік көрсек дағы талайын.

Осылайша сүйекшілер кетейік біз десіпті,
Əкелеріңді өздерің жуың, — деп ашқан дейді есікті.
Басқа амал қалмаған соң келісім беріп балдары,
Сүйекшілер ақыр соңы етіктерді шешіпті.

Сонда əлгі Бай өлер алды өмір мəнін түсініп,
Жаны ашып балдарына қан жылаған іші нық.
Етік ішіне ақ қағазға екі ауыз сөз қалдырған:
Көрдіңдерме балаларым, жаман етікте ала алмай,
Бос барамын ана жаққа, -депті ойын пісіріп.

Бұл жалғаннан кім өтпеген хандарда өткен қағандар,
Бұл өмірдің жалғандығын ұқпасаң не амал бар.
Жиған, терген дүниеңменен өлшенбейді өмірің,
Келер ұрпақ жалғыз ғана жақсы ісіңді бағалар.

Бұл өмірден пайдақұмар, жемқорларла өтіпті,
Кетерінде дүние мүлкін қалай қиып кетіпті.
Келер ұрпақ дүние қумай, өнер, білім қуыңдар,
Өмір жалған, сол жалғанның түбіне кім жетіпті.

Насыреддин Қожырбайұлы

Уақыт менің жүрек жарамды емдегендей болып, өмір маған қайта күш қуат беріп сөз айтуға қайта оқталдым. Ответ келді:«Ағамдай көрем». Пфффф:/. Нəғп. Неге? Сүйетінімді айта бердім, айта бердім. Олда əлгі сөзді айта берді, айта берді. Как будто: «копировать» «вставит» қылып жатқан сияқты. "Қойш"- дедім қайтадан. Айта берсең де жексұрын болатын шығарсың. Содан бері ол қызбен əлі сөйлесем, арамыздағы бұрынғы сыйластыққа сызат түскен жоқ. Ол мені ағасындай көрсе де, жауындай көрсе де мен оған оған ендігі күнде қамқор болып өтемін. Барлық жерде оған қолдау көрсетемін. Мейлі ол менің кеудемнен итерсін, бірақ мен оны шын сүйемін. Бірақ «аға» дегені жаман екен. Құлаққа түрпідей тиеді. Үйдегілер аға десе көңіліме сені алып біртүрлі боп қалам. Бір жағынан жазғы каникулда сағынғаным болар. Енді сені мəңгі күтемін — көңілің жібігенше. Мəңгі бақи бақытты етермін-ақ. Енді сені күту ғана қалды.
Уақыт өтіп жатыр. Бір күні ойландым. Бұлай болмайды күтіп жата бергенім. Желі де хатты жаңбырша жаудырып басыңды ауыртып, уақытыңды алғанша бір күні конкретно қып романтикалық сөз салуға бекіндім. Күт мені. Жанымның емі.

Не болғанын, не деп жауап бергенін кейінірек айтып берермін.

«EXPO дегеніміз не?» деген сұраққа көпшілігіміз тұтылып, лезде жауап қатуға жасқанамыз. Биыл Қазақстанда өткізілгелі жатқан дүниежүзілік көрменің тарихы терең, маңызы жоғары екенін білмедім дегенше, сауатсызбын десеңші. Осыған орай, ғылымға тікелей қатысы бар EXPO көрмесінің не екенін, қашан әм қайдан бастау алғаны жайлы аз-кем ақпар бере кеткеніміз орынды.

EXPO (ағыл. exposition) — индустрияландырудың нышаны және техникалық, технологиялық табыстарды көрсетуге арналған ашық алаң болып табылатын халықаралық көрме. 1844 жылы Парижден бастау алғанымен, алғаш рет EXPO деген атпен 1851 жылы со замандары Британ емпериясының ханзадасы болған Альберттің қолдауымен Лондонда өткізілді. Оның ұтымды, техникалық пайдасы ұшаң-теңіз екенін сезінгеннен кейін арасына 1-2 жыл салып Нью-Йорк, Париж, Порто сынды бақуатты қалалар іліп әкетті. Америка мен Еуропа құрылығынан аспаған көрме, 1970 жылы алғаш рет Азия құрлығына бет алып, жапониялық Осака қаласында өткізілгенін де біле жүріңіз. Азиядағы дамыған елдер Жапония, Қытай әм Оңтүстік Кореяда ғана өткен көрме төртінші болып Қазақстанға келгендігі де бір мақтаныш.

Әр ел, әр қала көрмеге арнап нышан ретінде ғимарат тұрғызу дәстүрге айналған. 1889 жылы Парижде өткен EXPO көрмесіне орай белді Эйфель мұнарасы, Лондонда хрустал сарайы тұрғызылған болатын. Сондай-ақ, EXPO тек қана ғылыми емес, саяси дәрежеге де ие. Британдықтардан бөлініп шығып өз бетінше дамуға бет алған АҚШ, тек 1893 жылы Чикагода EXPO көрмесін өткізіп, өзінің әлемдік деңгейге шыққандығын, экономикасының мықтылығын әм әлемде белді саяси рөлге ие болатындығын паш еткендігі бар.

Сонымен, биылғы Астанадағы EXPO көрмесінен күтеріміз көп. 115 ел қатысатын ірі көрмеде Нобель сыйлығының иегерлері экологиялық проблемаларды талқылап, жалпы бір ғана ел емес, күллі планетамыздың жағдайы нысанға алынары қуантпай қоймайды. Әйткенмен, біздің де өз көздеген мақсатымыз, көздеген жоспарларымыз бары да анық енді!

Еліміздің биылғы жылғы басты шарасы — ЕХРО-2017 өтуіне санаулы күндер қалды. Бірнеше күндерден соң көрме орталығына шетелдерден, еліміздің түпкір-түпкірінен келген қонақтар ағылады. Ал көрмеде сіз бен бізге жол сілтеп, қажетімізді табуға көмектесетін еріктілер туралы не білеміз?

Көрмеде 3 мың адам ерікті болуға ниет білдірген, бір орынға 6 адам үміткер болған, деп жариялады қалалық жастар саясаты жөніндегі басқарма бысшысы Асхат Оралов.

Оның сөзінше, іріктеудің басты талабы – тіл меңгеруіне ерекше ден қойылған.

— Біз үш тілді ерікін меңгерген ең үздік адамдарды таңдап алдық. Біздің базада түрік, қытай, итальян, және өзге де тілдер бар. «Болашақ» бойынша алыс шетелдерде оқып жатқан студенттер де қатысуға өтініш білдірді, — дейді А.Оралов.

Ораловтың айтуынша, үміткерлерді іріктеуде жас ерекшелігіне мән берілмеген. Ең жас ерікті 15-те. Ол Назарбаев интеллектуалдық мектебінің оқушысы, бірнеше тілдерді біледі. Ал, ең үлкен көмекші — 70 жаста.

— Бүгін бізде 50-ден астам зейнеткер оқытылды. Бұл зейнеткерлеріміз бен жастарға өте пайдалы. Жасы үлкен азаматтардың көбі неміс тілін меңгерген, ал жастар сәйкесінше, ағылшын тілін біледі, — дейді А.Оралов.

Ұйымдастырушылар әсіресе шетелдіктердің шара барысында көмектесуге ниет танытқаны таңғалдырғанын айтады. Мысалы, Астанаға Италиядан 12 ерікті келе жатыр. Олар Миланда өткен ЭКСПО-2015 көрмесінде де өз еріктерімен көмектескен. Енді міне, Қазақстан астанасына келіп, өз тәжірибелерімен бөлісіп, көрменің өтуіне атсалыспақ.

Халықаралық мамандандырылған ЭКСПО-2017 көрмесі өз жұмысын 10 маусым күні бастайды.
Материал Астана қаласы әкімдігінің astana.gov.kz ресми сайтынан алынды

Хаттың суретін мына жерден алдым. Сол жерде мазмұны туралы да аздап айтылыпты. Бірақ хаттың түсінікті әріпке түсірілген мәтінін интернеттен таба алмадым.

Ханның хаты сол жазылған тілде қалай оқылатыны жөнінде қызыққандар болса, мінекей:

Дерек: Бұл шағын әңгіме 1994 жылы жарияланды. Алпысыншы жылдары жарық көрген «I've Got to Get Away» («Бұл жерден шығуым керек») әңгімесінің өңделген нұсқасы.

***

Селк етіп оянды да, кім екенін, мына әскери зауытта не істеп жүргенін есіне түсіре алмады. Есімін де білмейді.

Зауыт үлкен екен. Іші толы қару құрастыруға арналған, зырыл қаққан жол-жол конвейер. Жиналып, бұралып, құрылып жатқан детальдардың сақылдаған дауысынан құлақ тұнады.

Көзі түскен қораптан дайын болған тапаншаның бірін алды.

Дәл алдында тоқтап қалған станок тұр. Сірә, жұмыс орны осы болса керек.

Тапаншаны ойланбай қолына ала салған сияқты.

Тар көпірдің бойымен зауыттың екінші басына баяу басып кете барды. Оқ-дәрі жинап, оны қорапқа салып тұрған біреуді көрді.

«Мен кіммін?» — деді бұл тілі тұтығып.

Анау үндемеді. Басын да бұрып қараған жоқ, белгі де бермеді.

«Мен кіммін? Кіммін мен?» — бар даусымен айқайлады. Алып ғимараттың іші жаңғырыққа толып кетті. Ештеңе өзгерген жоқ. Станок басында тұрған басқа адамдар бұған мән бермей жұмыстарын істей берді.

Бар күшімен оқ жинап тұрған еркектің басынан салып қалды. Сүйек күтірлеп сынды, жұмысшы екбетімен құлады. Қораптар шашылып қалды.

Бұл бір патронды жерден көтеріп алды. Калибрі келеді екен. Тағы бірнешеуін алды.

Үстіде біреу жүр. «Кіммін мен?» — деді бұл жоғары қарап, жауап күтпестен.

Төбедегі еркек бұған көз тастады да, бірден кері жүгірді.

Тапаншасын көтеріп, атып-атып жіберді. Еркек тізерлеп барып құлады, бірақ өлер алдында қабырғадағы әлдебір қызыл түймені басып үлгерді.

Сирена шыңғырып сала берді.

«Қанішер! Қанішер! Қанішер!» — деп бақырды дауыс зорайтқыштар.

Жұмысшылар бас көтерген жоқ. Оқ-дәрі қаптап, қаруларын құрастыра берді.

Бұл шудан құтылғысы келіп басы ауған жаққа жүгірді. Есік көріп қалып, соған бет алды. Бірақ жетіп үлгермеді, есік сарт етіп ашылды, ар жағында форма киген төрт адам тұр екен. Мұны әлдебір түсініксіз энергетикалық қарудан атқылады. Ызылдап зарядтар дәл жанынан өтті. Бұл үш оқ шығындады. Төртеудің бірі қаруы салдырлап, гүрс құлады.

Кері жүгірді. Тағы бір есіктен тағы бір топ адам шыға келді. Алақ-жұлақ етіп, жан-жағына қарады: форма кигендер қаптап кетіпті. Кету керек мына жерден!

Баспалдақ, көпірлермен жоғары өрлей берді. Соңғы қабатта қуғыншылар тіпті көп екен. Тұзаққа түсті. Тапаншадағы оқ таусылғанша атысты.

Қаумалап қоршап алды. «Атпаңдар деймін! Құлдығың болайын! Кім екенімді білгім келеді, көрмей тұрсыңдар ма!?»

Құлақ аспады. Түсініксіз қарудың сәулелі оқтары денесін шұрқ-тесік жасады. Көзі қарауытып, құлап кете барды…

***

Бұлар кузов жапқышының сарт етіп жабылып, көліктің орнынан қозғалғанын күткен болатын. «Әні, тағы біреуі есінен адасты», — деді күзетшілердің біреуі.

«Соны түсінбеймін», — деді екіншісі басын қасып. – «Бүгінгіні-ақ алайықшы. «Кіммін мен, кім екенімді білгім келеді» дейді. Дәл бір адам сияқты, құдая тоба. Осыларды бізге тым қатты ұқсатып жіберген жоқ па деймін».

Екеуі сынған роботтарды таситын жүк көлігі бұрыш айналып, көзден таса болғанша соңынан қарап тұрды.


Иллюстрация: Emilio Villalba

%)Өткен жола мен бір пост жариялаған едім. 54 рез қаралып,2 пікір калдырылыпты. Бірінші рет болғанннан кейін бе, айтеуір, мен үшін үлкен жетістік. Ешқашан осындай сайттарға жазба жазып көрмеппін. Жасым 30дың жартысында. Мүмкін тым жас шығармын, бірақ әр елеулі оқиға мені толғантады. Кей-кейде өз-өзімді ұқпай кетемін.


Жәрәйды. Бүгін оқырмандарға 1 сұрақ қойғым келіп тұр. Өмір деген не? Өмірдің мәні неде? "Өмір-деген театр",- дегенге қаншалықты келісесіз?
Сұрақты неге койды дерсіз? Жәй әшейін.*lol*
Өмір кино дегенге келісем. Осыған байланысты Бек Жылқыбаевтың мына өлеңі ұнайды сіздерге ше?

Біз — актёрмыз, өмір — кино тым қысқа,
Кім саудагер? Кім суретші? Кім ұста?
Бəріміз де басты рольде ойнаймыз,
Бөлек емес, бір кадрда, бір тұста.

Қайта келіп, қайта түсу жоқ енді,
(Монтаждауға келмейді ғой өткенді).
Сценарийді өзің жазып тастадың,
Өзге емес, өзіңе айт өкпеңді.

Кейбір кино аяқталар басында,
Кейбір кино созылады ғасырға…
… Ең соңында бас актёрдың есімі
Жазылады бас əріппен тасында.

Біз — актёрмыз, өмір — кино тым қысқа…

Сәлеметсіздерме. Қалдарыңыз қалай? Хмм осылай бастасам жақсы сияқты. Бұл менің алғашқы жазбам. Сондықтн да болар не жазарымды білмей көп ойландым. kerekinfo.kz сайттын байқаусызда таптым. Ішіндегі мақалаларды оқып жатырмын. Ұнаған блогерлер де бар.Сонымен айтқым келгені әлгі… Қай қаладан боласыздар? Руларыңыз не? Менікі найман. Жалпы қойғым келген негізгі сұрағым мынау Араларыңызда мектеп оқушылары бар ма? Бар болса неше жастасыздар?
Іштеріңіз пысып кетті ме? Жә, мен тоқтатайын. Сау болыңыздар.%)

Алматыда қоғамдық көлікке бөлек жолақ берудегі мақсаттардың бірі — қала ішіне сыймай кеткен, жол жиегін босатпайтын бей-берекет автомобильдерден арылу еді. Бірақ жекеменшік көліктің иелері оңай берілетін түрі жоқ. Кез келген заңнан жеке пайдасы үшін тесік тауып кетуге шебер халық емеспіз бе, бұл жолы да жолақтың пайдасы мардымсыз болып тұр.

Жақында Желтоқсан көшесін бастан-аяқ жүріп өтудің сәті түсті. Видеотіркегішіме ілінген кадрлар арқылы бір-екі мәселені сөз еткім келеді.

Желтоқсан мен Наурызбай батыр көшелеріндегі «А» жолақтары былтыр, 2016 жылы жазда пайда болды. Мойындау керек, оң өзгеріс бар, әсіресе бастапқы кезде кәдімгідей көрінді: жол жиегінде тізілген машиналар азайды, қоғамдық көліктердің де жүрісі жылдамдай түсті деп ойлаймын.

Бірақ, бірағы бар! Уақыт өте келе автомобильдер кейбір учаскелерге қайтып орала бастады. Бұған себеп — тиісті шараның болмауы. Жол-патруль полициясы қоғамдық көлікке арналған жолақты бақылаудан қалған сияқты әсер береді. Бұл жерде де тобыр инстинкті ойнап кетеді — біреу әкеліп қойса және олар полиция тарапынан еленбесе, қалғандары да соған еріп машиналарын қоя бастайды.

Желтоқсан көшесінен негізі үш тәртіп бұзушылықты байқадым:
— Машинаны дұрыс қоймау. Қоғамдық көлікке арналған жолағы бар жолдарда өзге машиналар бірінің артынан бірі, бордюрге жағалай орналасуы керек (7.6.1. жол белгісі, суреттегідей). Алайда барлық жерде бұл талап сақталмай отыр. Ал дұрыс қойылмаған машинаның арты шошайып, автобус жолына шығып кетеді, сәйкесінше, қозғалысқа да кедергі.

— Жолақтың үстіне қою. Аталған көшеде жол жиегіндегі қалтадан орын жетпегендер «А» жолағының өзіне қойып жүргендер бар. Бұл автобустардың жолын толықтай жауып, бөгеп тастау деген сөз. Ешкім жазаламайды екен, неге қоймасқа?

— Тротуарға көлік қою. Бұлар енді айыппұлдан қорқып, сақтық шарасына көшкендер шығар деп ойлаймын. Желтоқсан бойында жаяулар аймағына шығып кеткен автомашиналарды көп байқадым. Әйтеуір дөңгелек жүре алатын жерлердің бәрін жаулап алыпты.

Аталған мәселелер түптеп келгенде қоғамдық көлікке басымдық беруге арналған жұмыстардың нәтижесін жоққа шығарып отыр.

Бұл постты Алматы әкімдігіне және Ішкі істер департаментіне жіберіп көремін. Нәтиже бола ма, болмай ма — оны келесі постымда жазамын.

Қазақ радиосындағы «Ой-Зерек» танымдық-интеллектуал ойынының 6-шығарылымына Қазақ Радиосы командасы қатысты. Есеп 5:6



Сергіту сұрағы:
Бұның біріншісі 1956 жылы Швейцарияда өтті. Аты сол кезде қалыптасса да алғашқысы тек радио арқылы транцляцияланды. Ал 2000 жылдан бастап интернет арқылы да тікелей трансляциясы жүреді. Алдағы жылдары Қазақстан мен Австралия қосылса да атауы өзгермейтіні анық. Әңгіме не туралы?

1. Жүзу спортынан 2 дүркін Олимпиада чемпионы, Әлем және Еуропаның бірнеше дүркін чемпионы Денис Панкратов бір сұхбатында “кей санаттағы жүзгіштер үшін күміс медаль да өте жақсы нәтиже” дейді. Панкратов кімдер туралы айтқан?
2. Бүкіләлемдік көрме үшін құрастырылған бұл құрылыс нысаны көрмеге кіретін доғал дуал есебінде де қолданылды. Жоспар бойынша, оны 20 жылдан кейін бөлшектеп, демонтаж жасауы керек-тын. Алайда, көп ұзамай радио заманасы келіп, радиотелеграф антенналарын орнатудың арқасында аман қалды. Бұл нысанды атаңыз.
3. Мәскеу Мемлекеттік Университетінің журналистика факультеті студенттерінің зерттеуінше бұл мәселе халықтың 1 пайызында бар. Ал радиожурналистер, дикторлар және комментаторларда 10 пайыз байқалады? Бұл не мәселе?
4. Желідегі біліми ресурстарда «Ол ақын болар ма еді» атты ашық сабақтар кездеседі. Коммунар Табейдің «Ол ақын болар ма еді» еңбегі біраз басылымдарда жарық көрген. Зерттеу объектісінің жасы қазір 50-ден асып кетер еді. Қазақстанда оның атында көшелер, саябақ бар. Оның «Кездесеміз әлі де» атты өлеңінен үзінді келтірейік: «Қош болыңдар, ағайын-туыс бәрің де, Қош болыңдар, жасыңыз да, кәрің де. Қараңғылық баста тұрмас қашан да, Бостандықта кездесеміз әлі де...» Ол кім?
5. 1977 жылы Сьюзан Зонтаг атты мәдениеттанушы, жазушы, сыншы «Фотография туралы» атты кітабында сапасыз фотосуреттерді аяусыз сынайды. Блогер-жазушы Алексей Поляринов оны егер қазіргі суретке түсіргіштердің сауатсыздығын сынайтын болса ИКС деген ат алар еді дейді. ИКСті танымал термин болып кеткен интернет-мем сөзге 5 әріп қосып атаңыз
6. Владимир Кессельман жаңалық ашуға алып келген ғылыми жұмыстың көбірек бөлігі бұқараға беймәлім деп санайды, және ғылыми жаңалықтарды ОҒАН теңейді. Ал Оспанхан Әубәкіровтың ОҒАН арналған өлеңінде: «Болмайтұғын Бас әріп қай жерімде кеміс бар?!» деген үзінді бар. ОНЫҢ екі атауын да атаңыз.
7. Орхан Памуктың бір шығармасында «БҰЛ ДЕГЕН — сағызды бөлісу» делінеді. БҰЛ ДЕГЕНді ағылшынша айтып көріңіз немесе танымал түрік брендінің атымен.
8. 1977 жылы, ол дүниеден өтерден бірнеше ай бұрын Англияда оған арналған «Джентльмен-қаңғыбас» атты деректі фильм түсірілді. Ол «Оскар» алмаса да, ХХ ғ. 20 жылдары арнайы кинематографқа қосқан үлесі үшін «Оскармен» марапатталды. Ал Астана қаласындағы микс-барлардың бірінде музыка ойнап тұрса да, үнемі оның фильмдері көрсетіліп тұрады. Оны атаңыз
9. Танымал цирк әртісі Олег Поповтың шетелдегі гастрольдерінде қолтаңбасы басқалардан ерекше болатын және бәріне ұнайтын. Попов қолтаңбасын ненің сыртына 2 әріппен жазатын еді?
10. Алтай жұмбағын шешіңіз:
    Ол зарласа – сенесің,
    Ол қорласа – көнесің,
    Егер оны өлтірсең,
    Өз қаныңды төгесің.
11. Бюджеті 63 млн долларлық танымал бір фильмнің түсірілімдерінің алдындағы тендерге танымал Рэй Бэн фирмасы да қатысады. Алайда пәлсапалық сипаты бар бұл фильмде Блинде фирмасының өнімін байқауға болады. Бұл қай фильм?