Пай, пай «Шахтер»
«Ұшасың-ау» бір күні
Тыясың- ау қуанышты, күлкіні
Футбол деген бір жарқ еткен найзағай
Футбол деген жанкүйердің жүрегінің дүрсілі
Пай, пай «Шахтер»
Кетесің-ау бір күні!
Болмағандай, жүрмегендей чемпиондық лигада
Футбол қарап, жатып алып диванда
Басқаларға береміз де кезекті
Біз кетеміз,
Келер жолы жеңу үшін кетеміз
Футбол деген- соткаң емес қолдағы
Футбол деген-жанкүйерлер қолдауы
Қаның кеуіп қаталаған кездерде
Голдар салып тұрсаңдар тек болғаны
Мына стадион, мына көгал, табло анау
Бәрі бізден, бәрі бізден қалады-ау!
Футбол деген-тағатсыз бір қозғалыс
Футбол деген-жеңілем деп қарамау

Суретке сілтеме

Бұл құбылысты той-томалақтарда, әлдебір отырыстарда өздеріңіздің де байқауларыңыз мүмкін. Әдетте, асабалар бірінші және екінші столдың соңында үлкендерден бата сұрайды. Сондай кезде алпыстың бел ортасындағы, жетпісті жүгендеп алған шалдар бата бере алмай сасып жатады. Бір-біріне сілтеп,«анау бере салсынға» басады. Кейбір ықтиятты шалсымақтар қалтасынан 4 бүктелген А4 форматындағы қағазды алып шығып, дайындап әкелген батасын оқып береді. Жаңа ғана арақ ішіп отырған шалдардың да Алланы ауызына алып бата беретін кездері жиі болады. Жасына сақалы сай, сақалына мақалы сай шалдардың бата беруі сиреп кетті.
Менің бала кезімде мынандай бір оқиға болған еді. Ол кезде үлкендер жағының қолына су құю деген дәстүр бар еді. Орнынан тұра алмай үйелеп жатқан шал-кемпірлер болмаса да қолыңа жез шылапшын мен әлумин шәугім алып, иығыңа орамалды іле салып, үлкендердің қолына су құйғанның өзі бір ғанибет еді. Су құйған сайын әлгілер саған алғысын жаудырып, батасын беретін. Айтпақшы, әлгі оқиғаға қайта келсек…
Ет желініп, бата сұралды. Сонда төрдегі домалақ үстелде отырған екі шал батаға таласып қалды. Қызба мінезді біреуі алдындағы тәрелкеде тұрған қойдың мүжілген бас сүйегін екіншісіне қарай жібергені есімде бар. Қайсысының бата бергені есімде жоқ шынымды айтсам. Бұл кісілер атақ-дәрежесі, жолы жағынан қатар жүретін кісілер болса керекті. Көбіне біреуі болмаған жағдайда екіншісі бата беріп жүрсетін болыпты деседі. Екеуі бір қонақта кездесіп қалса осылай шатақ шығарып қоятын да әдеттері бар екен. Қайран қазағымның қара қайыстай сол шалдары қайда еен?!
Ал, сіз бата бере білесіз бе?

Бір ағамыз зауытта ауысым бастығы болып жұмыс істейді. Өзі намаз оқиды, ішімдік-шылым дегенге жоқ. Бірде жұмысқа келсе жұмысшылардың бәрі шылым шеккен жөн бе, әлде насыбай атқан дұрыс па деп қызыл кеңірдек дауға түсіп жатыр екен (). Кіріп келген ағамды көрген олар, шылым да шекпейтін, насыбай да атпайтын осы кісіден төрелігін сұрайық депті. Мәселеге қаныққан ағам «Шылым шеккеннен көрі, насыбай атқан» дұрыс қой депті. Насыбайды жақтаушылар біз жеңдік дегендей өре түрегеліп (), «айтыңызшы неге насыбай атқан дұрыс» десе, ағамыз «Енді боқты қағазға орап, пісіріп жегенше, шикідей дәмін алып жеген әлдеқайда жақсы емес пе» дейтін көрінеді.

Vk.com әлеуметтік желісіндегі Гиннестің рекордтар кітабы парақшасынан біраз қызық дүниелерге тап болдым бөлісе отырайын.

Назгүл Қожабекова
Көзің қайда, көшеден мені іздеген,
Сөзің қайда, жанымыз егіз деген?
Терезеңнің алдына келіп тұрмын,
Көгершіндей қысты күн жем іздеген…

Айсұлтан Жақыпов
Өткенді ешкімнен де жасырмаймын
Мен саған ендігәрі бас ұрмаймын
Көгершін болсаң қайтейін жем іздеген
Аквариумде балық қазір асыраймын

Назгүл Қожабекова
Өткенді жасырсаң да, елесі бар,
Бәрібір өшпек емес ол ойыңнан.
Ақ қанат көгершінді менсінбесең,
Сұп-суық балық салып жат қойныңа.

Айсұлтан Жақыпов
Елесті өшіретін амал бар ма?
Сурет боп тізбектелер жанарларда
Мен көргенде көк қанат көгершін ең
Қанатың қарттық келіп ағарған ба?

Назгүл Қожабекова
Көк аспанда шарлаған талмай ұшып,
Қанаттың ағарғаны ағат емес.
Қойныңызға балық сап жылынсаңыз,
Сізге де жастық шағың болған елес…

Айсұлтан Жақыпов
Жігіт ем талай топта «атойлаған»
Бірде дұрыс бір жерде қате ойлаған
Көгершінім, бір сұрақ қояйыншы
Қойныма не салғаным на қой саған?

Биылғы қыс жаныма мұң сыйлаған
Мен енді терең деммен күрсіне алам
Әжем кетті Фәниден Бақи жаққа
Кеудеме шуақ құйып, нұр сыйлаған

Көктемде қуантпады жылдағыдай
Айымның сол жағымнан туғаныма-ай
Мамыражай мамырда атам кетті
Болар деп кім ойлаған тура былай?!

Демеймін әлі шикі бозөкпемін
Келмейді бірақ жылап безектегім
Жаныма бір жылылық сыйлаңдаршы
Жаз бен күз күтіп тұрған кезектерін

Бала кезіңіз ауылда өтсе божая каропканы( қызғылт, сарғылт, ақшыл түсті (басқа да түстері болады екен, мен осыларды ғана көрдім) арқасында теңбілдері бар қанатты қоңыз) (божья коровка) білмеуіңіз мүмкін емес. Кей жақтарда «Хан қызы» деп айтып жатады.Әйтеуір ұстап алып «Ханның үйіне бар, ханның үйіне бар» деп айқайлап ұшырып жіберетінбіз. Мұрынымызда ақ боз ат пен көк боз ат қатар шауып жүрген кездері бұл жәндік жайлы «неге божая каропка, каропкаға ұқсайтын жері жоқ қой» деп ойлайтынбыз. Сөйтсек бұл божья коровка екен ғой.«Божьясының» себебі, бұл қоңызды ешкімге зияны жоқ, қорғансыз, өз-өзімен тіршілік етушілер қатарынан екендігінен және көрген адамның есінде қалатындай кейіпінің барлығынан болса керек. Әйтеуір, бұл жәндікті білетін елдердің көбінде атауын құдайға немесе әулие-әнбиелерге бағыттап қойған екен. «Коровкасының» сыры бұл қоңыз өзінің жауларынан сақтану мақсатында аяқт буындары арасынан сүт түстес сұйықтық бөледі екен. Кезінде адамдар сол сұйықтықпты ауырған тістеріне жаққан да екен. Әсері жайлы мәліметтер жоқ секілді. Осы тектес шыбын-шіркей, ұсақ жәндіктермен қоректенетін құстар үшін Хан қызының сұйықтығы өзінің жеуге жарамсыз екенін білдіретін белгі болса керекті. Арақты ішуге болмайтынын білсе де ішетін адамдардың барлығы секілді оны жеуге болмайтыны білсе де жеп қоятын құстардың да табылуы заңдылық. Бірақ, ол байғұстардың өңеші (тамағы" күйіп қалады екен.
Әлемде 5000 нан астам Хан қызының түрлері бар екен.

Неліктен біз жирен шаштылар (қызғылт, күрең деуге келіңкірейтін түс) жайлы әңгіме қозғап отырмыз. Себебі, арамызда жирен шашты адамдар көп емес. Бұндай шаш иелеріжер шары бойынша шамамен 100 адамнан 2 көрсеткіші бойынша кездеседі екен. Сонымен:
1. Көне гректер жирен шашты адамдар өлгеннен соң вампирге айналады дегенге сенген екен.
2. Орта ғасырлардағы ағылшындар арасында жирен шашты балалар анасының етеккірі келіп жүрген кезіндегі жыныстық қатынас әсерінен туған деген түсінік қалыптасқан. Қызық үшін тексеріп көрулеріңізге болады))))
3. 7-8 ші ғасырларда (рим цифрларымен жазғым келмеді) сиқырға қатысы бар жандарды аулаған тұста алдымен осы жирен шаштылар ұсталған екен.
4. Көне Римде жирен шашты құлдар басқа құлдарға қарағанда қымбатырақ сатылған.
5. Жирен шаштар бірінші сарғайып, содан кейін барып ағарады екен.
6. Паркинсон ауруымен ауыруға басқаларға қарағанда екі есе бейімдірек.
7. Жирен шашты әйелдер қызуқандылау болып келеді.
8.Жирен шаштылар арасында жүргізілген сұрау бойынша олардың 71 пайызы өздерін батылмын деп есептейтіні анықталды.
9. 19-шы ғасырда өмір сүріп, тұнбалар мен қайнатпалар жасаудың хас шебері атағына ие болған Джордж Чепмен күшті удың құрамында жирен шашты адамның майы болу керек деп есептеген.
10. Нерон, Елена Троянская, Клеопатра, Елизавета Iханшайым, Наполеон, Оливер Кромвель, Эмилия Дикинсон, Антонио Вивальди, Томас Джефферсон, Винсент Ван Гог, Марк Твен, Джеймс Джойс, Уинстон Черчилль, Галилео Галилей сынды жирен шашты адамдар тарихқа өз атын жазып кеткен.

Дереккөз

Өткен аптаның соңын ала бере Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Серік Әбденовтың (Бұдан былай Сека) аузынан шыққан «Патамушта, патамушта» деген сөз хитқа айналды. Қазақстан азаматтары үшін оның танымалдығы Гангам стайл мен Харлем шейктен бір кем болмады. Сека неге дағдарды? Өзіне қойылған сұраққа неге жауап бере алмай қалды? Менен әрине жақсы саясаткердің шықпайтыны белгілі. Дегенмен басымдағы сұрғылт қоймалжың затты сәл қозғап көріп түйген ойларым.
Мәселенің басына қайта оралайық. Әйелдердің зейнетке шығу жасын 63-ке бірақ көтерулерін халық арасына дұрыстап түсіндіру керек болды.Бірақ, бірдеңені түсіндіру үшін оны алдымен өзіңнің түсініп алуың шарт қой. Секаның мүлт кеткен жері осы. Немесе, «Түнен қалған бір сыр бар айтпайсыңдар қусыңдардың» кебімен айтылуға тиісті емес жайтты айта алмады. Ол қандай жайттар болуы мүмкін?
Бірінші жайт.
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары елімізде жағдайдың қиын болғаны белгілі. Осы кезеңдерде бала туу саны азайып кетті. Сондай-ақ, қарапайым отбасылардан шыққан мектеп бітіруші жастардың қандай да бір оқуға түсуге жағдайлары жетпеді.Қарапайым отбасының балалары көбіне қарапайым жұмыс орындарында жүретіні де шындық. Міне, осы 5-6 жылдың әсері бүгін көрінуде. Яғни, зейнетке кететін адамдардың орынын басатын мамандар тапшы. Сондықтан да билік өзіне тиімсіз позицияны ұстауға мүдделі. "Қаншама жастар жұмыссыз жүр, бұл уәжіңіз орынсыз" дерсіздер. Мүмкін. Бірақ, дәл сол тоқсаныншы жылдардың аяғына дейін талапкерлер өндірістік оқуларды, тау — кен мамандықтарын таңдай қоймайтын. Бәрі шетінен заңгер болуға, әйтеуір бір жерде бастық болуға талпынған. Салдары міне.
Екінші жәйт
2017-ші жылы өтетін EXPO. Бұл дүниежүзілік көрмені ұтуын ұтып алдық. Ал, оған қаншама қаржының керек екені айдан анық. Билік "Әйелдердің де зейнет жасын көтеріп жіберейік. Қаншама ақша үнемдей тұрамыз.ЕКСПО-дан бір құтылып алайық. Кейінгісін кейін көре жатармыз" деуі мүмкін.
Сонымен солай дедім.

Қазақты жылқысыз және домбырасыз елестету қиын. Біздің жақта Жолдыбай атты атбегі кісі бар. Сонау Кеңес заманынан бері қосқан аты бәйгенің алдын бермеген деседі. Біз тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы, екі мыңыншы жылдарға дейінгі қосқан жүйріктерін көріп жүрдік. Оның қосқан атынан ат оздыру деген керемет мәртебе еді. Ол мәртебеге біздің ауылда менің ағам Ахмет және Жолтай деген құдамыз ғана ие болды. Ахмет ағамыздікі анық оздыру еді. Ол кісінің қосқан жүйріктері де бәйгенің алдын бермейтін болып шықты. Кішкентайымнан өзім бәйгеге шапқан буырыл атының әр аяғына құлынды бие байлаған Жолдыбайдың бетін қайтарғанын өз көзіммен көргенмін. Дегенмен, біздің айтпағымыз басқа әңгіме.
Енді, Жолтайдың Жолдыбайдан ат оздырған оқиғасына келейік. Бақ дегеніміздің өзі құс секілді ғой. Біреудің басына ұзақ қонады, біреуге тіпті қонбауы да мүмкін. Жолдекеңнің бағы тайды дей алмаспыз. Бірақ, бір жылдары қосқан аттарының бәйгеге ілікпей қалған кездері болды. Аттары көңілінен шықпаған соң, Жолдекең басқа жақтан жылқы сатып әкеледі. Ол жылқысын баптап, біреудің алпыс жылдығана ма әйтеуір бір дүбірлі тойға қосады. Ол тойға Жолтай құдамыз да үкілеп бір ат апарады. Шамасы 40-50 ат шапқан бұл бәйгеде Жолтай құдамыздың да Жолдыбайдың да аты ілікпей қалады. Бірақ та осы жарыстан соң біздің ауылда «Оздырдым-ау әйтеуір» деген сөз тіркесі пайда болды. Мәселенің мәнісі былай екен. Жолтай құдамыздың аты бәйгелі болмаса да атақты Жолдыбайдың атының алдында келіпті. Мұны көрген Жөкең «Жолдыбайдың атынан оздырдым-ау әйтеуір» деген екен-міс…