Пряма пайдош...

Мен таза қазақы ауылда өстім.Өзге ұлтың бір өкілі жоқ еді біздің ауылда. Бірен-саран адамдардың үйіндегі жұмысшыларын есептемегенде. Мектепке бармаған кезім. Бірақ шатып-бұтып бірдеңе айтқан болам орысша.Бұның бәрі әріпті ерте танығанымның арқасы.Өзімнен үлкен әпкелерімнің кітаптарын оқи беретінмін. Бірдекөліктері құртылып қалды ма,әлде басқа себептері болды ма екі орыс біздің үйдің жанына тоқтады. Түскі ас кезінде мамам (әжемнің бауырында өсіп ол кісіні мама деп атап кеткенмін) «аналарды асқа шақыр» деді. Мен де қалай шақырамын деместен тұра жүгірдім. Екеуінің жанына барып, «Эй, русский, кушай рожки» дедім. Түскі асқа тіптен «рожкида „емес қой ең құрығанда…
Біздің ауылдан әрі Қарағаш деген орманды ауыл бар.ол жақта саңырауқұлақ түр-түрімен өседі. Күзге салым орыстар ағылады сол ауылға қарай. Шамасы бірінші класс оқимын. Мектепке бара жатқан менің жаныма бір жигули тоқтады.Ішінен түскен орыс жаңағы ауылды сұрады менің пайымдауымша.“Пряма пайдош, Карағаш найдош» дедім мен саспастан.
Әрі қарай

Қол жинау

-Кешіріңіз, қарындас маған қолыңызды қойыңызшы…
-Баяғының жігітері, "қолыңызды қойыңызшы" демек түгілі қолдарын төсімізге сұғып жіберуші еді… Заманның азғаны осы шығар…
-Қарындас, сіз мені түсінбедіңіз.Мен мерзімімді ұзартайын деп едім…
Әрі қарай

Той дегенде қу бас та домалайды

Бұл турда көшеден наурызкөже сұхбат жасап, ұпай жинау ойда болды. Ел жаққа барып, қора-қопсы, үй-жайдың бұзатын жерін бұзып, қосатын жерін қосып жатқандықтан көшеден өткен ауылдастарыма әңгіме арасында сауал тастай отырып жасаған сауалнамамды қабыл алуларыңызды сұраймын.
Жаз мезгілі қазақтың той-томалағының көбейетін шағы. Сауалнамам осы төңіректе өрбіді. Бұған қуанышпен қатар жүретін, кезектесіп отыратын, өлік-тірікті де қоса алдым.
Сауалнамаға жауап берушілердің 59 пайызы 5-6 мәрте жұрттың қуаныш-қайғысын бөлісіп қайтады екен. Сондай-ақ, бұл топ барған жеріне кемінде 5-10 мың теңге (кейде қомақты сомма беретін жөні келеді) көлемінде ақша тастап кетіп отырады.
Келесі 21 пайыз ауылдастарым бұндай жиынға 2-3 рет бас сұғып, 5 мың теңгеге дейінгі қаражатты қажетті жандарға тастап кетеді.
Әбіләкімнің ауылы: Той дегенде қу бас та домалайдыАйына бір рет ұялғаннан не болмаса реті солай келгендіктен той-томалақ, өлік-тірікке бас сұғатын 12 пайыз жерлестеріме де бір мәрте шапалақ ұрып қоюларыңызды сұрағым келіп тұр. Бұл кісілер қолтығына бір шапанын қыса жүргенді ұнатады екен.
Бұл сауалнаға «Бармаймын» деп жауап берген көбіне 16-20 жс аралығындағы жастар. Ондай жерлерге ата-аналарымыз барса немесе ақша жазылса жеткілікті деп есептейді.

Айтпақшы, Бразилияда өтіп жатқан футбол бәсекесін жатпай-тұрмай қадағалап жүрген ауылдастарымның санын білгім келген. Ойлағанымдай бұған бас қатырып жүргендер шамалы екен. Оның да себебі бар. Қазір ел жақта шөп шабу науқаны, егін оруға дайындық және бар. Егер менің қолымда 4 саусақ қана бар болар болса, футбол жанкүйерлерін санағанымда оның бірі артық қалар еді.
Әрі қарай

Насыбай мен темекі

Бір ағамыз зауытта ауысым бастығы болып жұмыс істейді. Өзі намаз оқиды, ішімдік-шылым дегенге жоқ. Бірде жұмысқа келсе жұмысшылардың бәрі шылым шеккен жөн бе, әлде насыбай атқан дұрыс па деп қызыл кеңірдек дауға түсіп жатыр екен (). Кіріп келген ағамды көрген олар, шылым да шекпейтін, насыбай да атпайтын осы кісіден төрелігін сұрайық депті. Мәселеге қаныққан ағам «Шылым шеккеннен көрі, насыбай атқан» дұрыс қой депті. Насыбайды жақтаушылар біз жеңдік дегендей өре түрегеліп (), «айтыңызшы неге насыбай атқан дұрыс» десе, ағамыз «Енді боқты қағазға орап, пісіріп жегенше, шикідей дәмін алып жеген әлдеқайда жақсы емес пе» дейтін көрінеді.
Әрі қарай

Көлемді видео жүктегіңіз келсе...

Жұртың көбінің видеоларды ютубтан көретіні жасырын емес. қызықты видеоларны да осы видеохостинг арқылы бөліседі. Олары дұрыс та. Себебі, көпшілікке танымал. ана жолы Омарбрат бір жазбасында (қай жазба екені есімде жоқ, әлде пікірлерінің бірінде) Ютуб-ке 15 минуттан асатын виео жүктей алмайтынын айтқаны бартын. Мен де сол мәселеге бетпе-бет жолықтым.
Бұның оңай шешімі бар екен. Бар-жоғы http://kset.kz/ сайтына тіркеле салып, қалаған видоңызды жүктей беріңіз. Жүктелу жылдамдығы да тез. Бәлкім, үйдегі провайдер жылдамдығына да байланысты болар. Салмағы 1.25 гигтік видеоны 10 минут жобасында жүктедім. Сапасы да сонша нашар деуге келмес.

Әрі қарай

Қарашаның қары жатса...

Біздің ата-бабаларымыздың басты күн көрісі мал шаруашылығы болғандығы белгілі. Бұл тіпті өмір сүру салттарына терең еніп, уақыт өлшемдерін, қашықтық өлшемдерін де сол арқылы көрсете білген. Мысалы, "Қозы көш жер", «Сүт пісірім уақыт». Біздердің «Тұман қалың екен ә» немесе «Боран күшейіп кетті» деген тіркестерімізді «Ат құлағы көрінбес» деп үш сөзбен жеткізе салған.
Жаз жайлауда, қыс қыстауда күн кешкен бабаларымыз ауа райын да өзінше болжап отырғын. Мысалы, күздің кезінде қотанға(қораға) кірген қой аузына шөп тістей кірсе қыс қаты болатынын болжаған. Ескіше жыл басы, яғни, наурыздың 14-і күні таңертеңгілің қар бетіне қойған қойдың құмалағы түс ауа қарға түсіп кетсе, көктемнің шығуына аз қалғанын, қыс аяғы созылмайтынын болжаған.
Енді, тақырып атауына тоқтала кетсек. Биылғы жылы Арқада қыс ерте орнады. Қараша айында түскен қар еріместен жатып қалды. Бабаларымыз "Қарашаның қары жатса бір тоқтылық қыс болар" деп айтып кеткен екен. «Бір тоқтылық» сөзіне тоқтала кетсек. Тоқты- алты айлық қой. «Перехадной возрост» кезеңіне жеткен қой малы. Бабаларымыздың болжамына сүйенсек биыл арқа өңірінде алты ай қыс болуы тиіс.
Әрі қарай

Сағыныш...

Әке!
Сені бүгін тағы көрдім түсімде
Тұр екенсің қол созымда, қасымда
Қарт емессің, екенсің дәл күшіңде
Әңгіме айтып егістіктің басында

Ал мен болсам масақ ұстап қолыма
Саған қарап отыр екем сүйсініп
Бергеннен соң шал-кемпірдің қолына
Әке болып қарамайсың исініп

Қарғып мініп жетектегі тайыма
Шауып кеттім қырат жақты бетке алып
Жаңағы бір сезім қалып жайына
Кеудемде бір қалғандайын кек қалып
Әрі қарай

Сырлы аяқ...


Осыбір кемпірдің осыбір әнін ұнатамын неге екенін. Қарағандыда бір концертте бір әнші осы әнді орындаған еді. содан инетен іздеп тапқанмын. Өзіме ұнайды әйтеуір. БАсқа әндері де тамаша.Бірақ, сол кездегі көңілімді осы ән тап басқан болатын.
Әрі қарай

Қой ұрлау

Түк шығатын жерімізге түк, жүн шығатын жерге жүн шыға берген жасымызда бір құрдасыммен көрші ауылдағы бір қызға бардық.Түнгі 12 ден асқан шақ шамамен. Байқастап терезесінен сығаласақ інісі екеуі кино көріп отырған сыңайлы. Содан, терезесіне тас лақтырсақ сындырып алармыз деген оймен қой қораларының (аран) бұрышынан құмалақтар теріп отырғанбыз. Дәл төбемізден біреу" әй, не істеп отырсыңдар?" деп ақырды.Қарасақ қыздың әкесі,қолтығында қатыны. Неайтарымызды білмей қалдық.«Кешіріңіз» дедікте зытып бердік. Ертесіне ауылдың бәрі біздің қой ұрлау үстінде ұсталғанымызды жыр етіп жүрді.
Қыздан сұрасақ әке-шешесі қонақтан кешігіп келген екен.
Әрі қарай