Яндекс картасының «Көше панорамалары» деген қызметі бар екен. Бірқатар қалаларды «аралауға» болады. Астана да енгізіліпті:

maps.yandex.ru/?index&ll=71.443404%2C51.126193&spn=0.040340%2C0.006967&z=15&l=sat%2Cskl%2Cstv&ol=stv&oll=71.443404%2C51.126193&ost=dir%3A115.9166631460337%2C0~spn%3A90%2C56.11333273074227

Газетімнің өткен санында Оңтүстік Африка Республикасының мектептерінде қолданылатын саяси картадан жұмбақ жасырғанмын. Бізге қызық болып көрінеді-ау деген екі ерекшелікті табыңыз дегем… Алғашқылардың бірі болған журналист-блогшы Салтан Сәкен болды.

Арқа өңірінде ойналатын карта ойыны. Ойынға жетіліктен басталған санды карталар және дама, кароль, валеттер кіреді. 4 валеттің мысы бәрінен басым. Креш валет(бізде осылай аталады) кімнен шықса көзір сол адамнан.Бір-біріне қарама-қарсы отырған ойыншылар өзара жұп құрайды.Сәйкесінше қарға валеті екінші мықты, черв валеті 3-ші, 4-ші валет боб.1-ші ойында «первый валет» шыққан ойыншыдан көзір креш болады, оның жұбына келген кезде қарға, креш валет шыққан ойыншының оң жағындағы қарсыласынан шықса черв, сол жағындағыдан шықса боб болады. Ойын сағат тілі бағытымен ойналынады.Ең бірінші таратылып ойналынғанда бірінші валет кімге келседе айтылмайды.Жасырын ойналады.Сондықтанда бірінші ойында көзір креш болады. 4 валеттен кейінгі мықтылар тұздар, ондықтар, каролдер, дамылар және анау ұсақ түйектер саны бойынша. Ұпай былай есептеледі: тұз-11 ұпай, ондық-10, кароль-4, дама-3, валет-2 қалғандары сансыз ойындар. Кімнің ұпайы 60тан асады сол жеңеді.егер көзір өздерінен болса алтылықтарды 1 ашады, қарсыластан болса екі ашады.Мынандай жағдайлар болады, қарсыластар 30 ұпай ала алмай қалса ұтқан жұп көзір өздерінен болса екі ашады, қарсылас жұптан болса 3 ашады. егер бір жұп еш ұпайсыз қалса мұны ойын тілінде «көли» дейді, яғни жалаңаш қалу.Бұндай жағдайда алтылық ашылмайды.Егер ұпай 60 та алпыс болса қайта ойналынады.Көзір кімнен екеніне қарамай жеңгендер 4рет ашады алтылықты.

Алтылықтардың ашылуы: Алтылықтар қарға мен креш және черв пен боб болып бөлінеді. әр алтылықта алты таңба бар ғой. Бір таңбаны ашу бір ашу, екі таңбаны ашу екі ашу т.с.с.Осылайша алтылықтың алты белгісі ашылғанда (бір біріне қарама қарсы жатқан алтылықтар) шалқасымен ашылып (бетіндегі алтылық) астындағы картаның алты белгісін тағы ашамыз.Шалқа біткен кезде ойында бітеді.

Ойын масттар арқылы жүріледі ғой. Қарсыласқа сансызын өз жағыңа санды ойынды беруге тырысасың. егер ол масть сенде болмаса көзірмен ұрып аласың.Көзірдің жетілігі ойын мастінің тұзында ұрып әкете алады. Көзірлер 4 валет бастаған масть қарталары.
Ойын басталғанда әр адамда 8 картадан болу керек. Картаны таратқанда оң жағыңдағы қарсыласыңа көтертіп( алдымен араластырып аласыз, ол картаны екіге бөліп көтеріп тастайды, бұл өздеріне ыңғайлы болу үшін картаны тізіп қоюдан сақтану үшін)сол жағыңдағы ойншыдан бастап екі екіден таратасың. Екінші ойыннан бастап «Көзір сұрасады» Қарға десе қарға, черв десе червтің мысы басым. Айта кеткенімдей первый валетке байланысты көзірдің ауысуы.Қатарынан бір адамнан шыға берсе көзір де қайталана береді. Практикада ойнамай былайша үйрену қиын.Бас керек, есептеу керек.

Алдыңғы күні үйде түнгі сағат 22:00-ға таман жарық сөніп қалды. Енді бұл уақытта ұйықтап үйренбеген біз, диванға жайғасып, әркім ұялы телефондарына сығалаумен болды. Бір кезде мен «Мафия» ойнайық деп ұсыныс тастадым. Үйде төрт інім, және мамамның інісі болған еді. Сөйтіп, сығырайған екі майшамның жарығымен 6 адам ойнауға кірістік. Мамам да іші пысып отырған соң, оны жүргізуші етіп тағайындадық. Жасы егде адам болған соң, жүргізушіліктің қыр-сырын түсіндіруге біраз уақыт кетті. Онымен қоймай «Мафия» өлтіріп, «Дәрігер» жазған адамдарды шатастырып, біз әуреге түстік. Енді қайтсін, қартайған сайын лезде ұғу қабілеті төмендей түсетініне тағы көзім жетті.
Әйтеуір соңына дейін ережені түсініп, біраз ойын қызығына баттық. Бір інім көп сөйлемейтін, момындау еді. Сол екі рет «Мафия» болып, біз оны байқамай қалдық, екі ұтыс соныкі болды. Ал маған қайта-қайта «Тұрғынның» картасы келіп, «Мафия» болуды қалап отырғам. Әйтеуір «Мафия» болғанның бір шеңберінде бәрін міз бақпай ұтып кеттім )) Көбіне мен «Мафия» болған кезде ұтылып қалатынмын. Осы жолы түрімнің толық көрінбеуіне байланысты ұттым ба, әлде тәжірибем көп болды ма, ұтқаныма қатты мәз болдым. Улап-шулап отырғанда сағат түнгі 1 болып қалыпты. Арғы бөлмеде ұйықтап жатқан әкем келіп, бәрімізді «Жатыңдар!» деп «Тұрғындардың» ұтуымен ойынымызды аяқтатты. Айтысамыз деп ауыз кеуіп, суды кезекпен қылқылдата жұттық қой келіп ))
Бәріміз ұйқыға кіріскенде, жарық та жанды.

Пы.Сы. Интернеттен тапқан мәліметім болайын деп тұр. Кішкене білім базамызды толықтырайын деген мақсатпен. «Мафия» ойынын 1986 жылы МГУ студенті Дмитрий Давыдов ойлап тауыпты. Басында тек МГУ жатақханасында, аудиторияларда, кез-келген жерде топтастар ойнап жүрсе, кейін КСРО-ның түпкір-түпкірінен келіп демалатын студенттік лагерлерде осы ойын кең таралған екен, одан әрі басқа да мемлекеттерде ойнай бастапты. Қазіргі уақытта ойын бүткі әлемге танымал. «Мафияны» ойнау тактикалары жайында бірнеше кітаптар да шығарылған.